Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

diem+natalem+pl+la

  • 21 nefastum

    nĕfastus, a, um, adj. [nefas].
    I.
    Lit. (opp. to fastus): dies nefasti, days on which judgment could not be pronounced or assemblies of the people be held: fastis diebus jura fari licebat, nefastis quaedam non licebat fari, Paul. ex Fest. p. 93 Müll.: nefasti dies notantur N littera, quod iis nefas est praetori, apud quem lege agitur, fari tria verba: do, dico, addico, Paul. ex Fest. p. 165 Müll.;

    v. 1. fastus: ille (Numa) nefastos dies fastosque fecit, quia aliquando nihil cum populo agi, utile futurum erat,

    Liv. 1, 19, 7; Varr. L. L. 6, 4, 30; Ov. F. 1, 47; Gai. Inst. 4, 29.—
    II.
    Transf.
    A.
    For nefas, contrary to the sacred rites or to religion; irreligious, impious: QVAE AVGVR INIVSTA, NEFASTA, DEFIXERIT, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 8 fin.:

    prolibare dis nefastum habetur, etc.,

    Plin. 14, 19, 23, § 119.—
    2.
    In gen., wicked, profane, abandoned: homines ad hanc rem idonei;

    nam istorum nullus nefastust,

    Plaut. Poen. 3, 2, 7.—Esp., subst.: nĕfastum, i, n. (sc. crimen), a wicked deed, abomination, profanity ( poet. and in post - Aug. prose):

    quid intactum nefasti Liquimus?

    profane, criminal, Hor. C. 1, 35, 35; Plin. 4, 11, 18, § 47.—
    B.
    Unlucky, inauspicious = funestus, ater (not anteAug.):

    ille et nefasto te posuit die, etc.,

    Hor. C. 2, 13, 1:

    cum diem natalem ejus (Agrippinae) inter nefastos referendum suasisset,

    Suet. Tib. 53; Tac. A. 14, 12 init.:

    ne qua terra sit nefasta victoriae suae,

    Liv. 6, 28, 8:

    Acheron,

    Stat. Th. 4, 456:

    loca,

    id. ib. 1, 273:

    religiosi dies dicuntur tristi omine infames... quos multitudo imperitorum prave et perperam nefastos appellat,

    Gell. 4, 9, 5.—
    C.
    Hurtful, injurious: innocentiorem tamen esse marem (fruticem);

    eaque causa est ne inter nefastos frutex damnetur,

    Plin. 20, 11, 44, § 114.

    Lewis & Short latin dictionary > nefastum

  • 22 nefastus

    nĕfastus, a, um, adj. [nefas].
    I.
    Lit. (opp. to fastus): dies nefasti, days on which judgment could not be pronounced or assemblies of the people be held: fastis diebus jura fari licebat, nefastis quaedam non licebat fari, Paul. ex Fest. p. 93 Müll.: nefasti dies notantur N littera, quod iis nefas est praetori, apud quem lege agitur, fari tria verba: do, dico, addico, Paul. ex Fest. p. 165 Müll.;

    v. 1. fastus: ille (Numa) nefastos dies fastosque fecit, quia aliquando nihil cum populo agi, utile futurum erat,

    Liv. 1, 19, 7; Varr. L. L. 6, 4, 30; Ov. F. 1, 47; Gai. Inst. 4, 29.—
    II.
    Transf.
    A.
    For nefas, contrary to the sacred rites or to religion; irreligious, impious: QVAE AVGVR INIVSTA, NEFASTA, DEFIXERIT, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Leg. 2, 8 fin.:

    prolibare dis nefastum habetur, etc.,

    Plin. 14, 19, 23, § 119.—
    2.
    In gen., wicked, profane, abandoned: homines ad hanc rem idonei;

    nam istorum nullus nefastust,

    Plaut. Poen. 3, 2, 7.—Esp., subst.: nĕfastum, i, n. (sc. crimen), a wicked deed, abomination, profanity ( poet. and in post - Aug. prose):

    quid intactum nefasti Liquimus?

    profane, criminal, Hor. C. 1, 35, 35; Plin. 4, 11, 18, § 47.—
    B.
    Unlucky, inauspicious = funestus, ater (not anteAug.):

    ille et nefasto te posuit die, etc.,

    Hor. C. 2, 13, 1:

    cum diem natalem ejus (Agrippinae) inter nefastos referendum suasisset,

    Suet. Tib. 53; Tac. A. 14, 12 init.:

    ne qua terra sit nefasta victoriae suae,

    Liv. 6, 28, 8:

    Acheron,

    Stat. Th. 4, 456:

    loca,

    id. ib. 1, 273:

    religiosi dies dicuntur tristi omine infames... quos multitudo imperitorum prave et perperam nefastos appellat,

    Gell. 4, 9, 5.—
    C.
    Hurtful, injurious: innocentiorem tamen esse marem (fruticem);

    eaque causa est ne inter nefastos frutex damnetur,

    Plin. 20, 11, 44, § 114.

    Lewis & Short latin dictionary > nefastus

  • 23 celebro

    cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. -    - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent.    - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets.    - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens.    - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...).    - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe.    - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination.    - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent.    - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux.    - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir.    - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants.    - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer.    - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives.    - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat.    - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile.    - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce.    - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles.    - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux.    - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul.    - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée.    - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius.    - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.
    * * *
    cĕlĕbro, āre, āvi, ātum - tr. -    - arch. celebrassit: celebraverit. [st1]1 [-] visiter en foule, fréquenter, aller souvent.    - popinas celebrare, Varr.: hanter les cabarets.    - neu juvenes celebret multo sermone, Tibul. 1: qu'elle n'aille pas souvent bavarder avec des jeunes gens.    - silvas celebrare, Ov. M. 10: fréquenter les forêts. [st1]2 [-] faire qqch simultanément ou en commun, employer souvent, répéter, pratiquer (un art...).    - iambum celebrare, Quint.: employer souvent l'iambe.    - nec unum genus est divinationis celebratum, Cic. Div. 1: on n'a pas l'habitude de n'employer qu'un seul genre de divination.    - Bedriaci, Placentiae celebratum id genus mortis, Tac. H. 2: à Bédriac, à Plaisance, ce genre de trépas se réalise souvent.    - seria ac jocos celebrare, Liv. 1: partager en commun les travaux et les jeux.    - a quibus si domus nostra celebratur, Cic. Mur.: s'ils viennent souvent chez nous. [st1]3 [-] remplir (d'un bruit), faire retentir.    - celebrare aliquid aliqua re: remplir qqch de qqch.    - ripas carmine celebrare, Ov. M. 2, 252: remplir les rives de leurs chants.    - nuntiis celebrantur aures meae, Cic. Prov. Cons. 9, 22: mes oreilles sont remplies de nouvelles. [st1]4 [-] assister en foule à une fête, fêter, célébrer, glorifier, honorer.    - celebratur omnium sermone laetitiaque convivium, Cic. Verr. 2, 1: le festin est animé par les conversations et la gaieté de tous les convives.    - is primus principatus dies in posterum celebratus, Tac. H. 2: l'usage a consacré ce jour comme le premier de son principat.    - publice totā celebrante Siciliā sepultus est, Nep.: il fut enseveli aux frais du trésor public, et avec le concours de toute la Sicile.    - nuptias celebrare, Liv.: célébrer une noce.    - funus celebrare, Curt.: célébrer des funérailles.    - natalem Vitellii diem celebrare, Tac. H. 2: célébrer l'anniversaire de Vitellius. [st1]5 [-] être nombreux à annoncer, divulguer, répandre, publier; louer, vanter, rendre fameux.    - factum esse consulem Murenam nuntii celebrant, Cic. Mur.: de nombreux messagers annoncent que Muréna est nommé consul.    - qua re celebrata, erat in magno nomine et gloria, Cic. Div. 1: ce fait ayant fait grand bruit, il jouissait d'une grande renommée.    - Mari virtutem in majus celebrare, Sall. J. 73: vanter outre mesure les mérites de Marius.    - Tagus auriferis harenis celebratur, Plin. 4: le Tage est célèbre par ses sables aurifères.
    * * *
        Celebro, celebras, pen. cor. celebrare. Varro. Hanter, Frequenter.
    \
        Coetus celebrare hominum. Cic. Faire assemblee de gens.
    \
        Celebrare locum conuentu. Cic. Faire grande assemblee de gens en un lieu.
    \
        Domum alicuius celebrare. Cic. Hanter.
    \
        Fretum celebrant Naiades aequoreae. Ouid. Habitent en la mer.
    \
        Locum aliquem ludis celebrare. Virg. Faire jeux celebres en quelque lieu.
    \
        Missile celebratum. Sil. Un dard qui est fort en usage.
    \
        Syluas celebrare. Ouid. Hanter, Frequenter, Converser és forests.
    \
        Celebrantur viae multitudine legatorum. Cic. Les chemins sont pleins d'ambassadeurs.
    \
        Celebrare conuiuium. Cic. Faire grand banquet, Faire solennellement et magnifiquement.
    \
        Celebrare dies, ferias, ludos, etc. Cic. Solennizer pour assemblee de gens.
    \
        Diem mero celebrare. Ouid. Solennizer le jour par bien boire.
    \
        Exequias et funera celebrare. Liu. Accompaigner un convoy de trespassé, Faire funerailles solennelles et magnifiques.
    \
        Ludos celebrare. Ouid. Faire jeux celebres et solennels.
    \
        Memoriam nominis alicuius celebrare epulis. Ci. Ramentevoir et peupler la memoire d'aucun, Faire banquets solennels en memoire et souvenance de quelcun.
    \
        Natalem alicuius celebrare. Plin. iunior. Faire feste et assemblee le jour de la naissance d'aucun.
    \
        Ludis natalem celebrare. Ouid. Faire jeux et esbas le jour de la nativité, en signe de joye.
    \
        Nuptias celebrare. Liu. Faire feste de nopces solennelles.
    \
        Maledictis et vocibus celebrare. Cic. Divulguer, Publier par tout.
    \
        Celebrare. Plin. Louer grandement quelque chose, et en faire estime, Recommander, Priser et estimer, Celebrer.
    \
        Egressum alicuius frequentia ornare et celebrare. Cic. Faire honneur à aucun à son partement par grande assemblee et convoy de gens d'honneur.
    \
        Carminibus aliquem celebrare. Ouid. Louer.
    \
        Fama per orbem celebratus. Ouid. Renommé et prisé.
    \
        Frequentia et plausus me vsque ad Capitolium celebrauit. Cic. L'assemblee du peuple me louant et magnifiant m'a honorablement convoyé jusques au Capitole.
    \
        Seipsum celebrare mero. Ouid. Faire parler de soy à force de bien boire.
    \
        Celebrare carmine ripas. Ouid. Chanter souvent au bord de la riviere.
    \
        Laudibus celebrare. Plin. Louer grandement.
    \
        Celebrata Latinis literis. Cic. Dont les livres Latins font grande mention.
    \
        In prouerbium vsque celebrari. Quintil. Estre venu en proverbe.
    \
        Celebrata res omnium sermone. Cic. De quoy chascun parle.
    \
        Constante fama, atque omnium sermone celebratum est. Cic. Le bruit est par tout, et chascun dit, etc.
    \
        In Graeco sermone tam tritum atque celebratum est, etc. Cic. Souvent usurpé, ou usité.
    \
        Artes celebrare. Cic. Exercer, Frequenter.
    \
        Famam celebrare. Cic. Magnifier et aggrandir le bruit.
    \
        Celebrare se et Rempub. Sallust. Faire plus priser et estimer.
    \
        Studium agriculturae celebrare. Columel. Exercer.

    Dictionarium latinogallicum > celebro

  • 24 incurro

    incurro, ĕre, incurri (incucurri, arch.), incursum    - intr. et qqf. tr. -    - parf. incucurri, Liv. 27, 18, 19; Sen. Ep. 96, 1. [st1]1 [-] courir contre, se jeter sur.    - incurrere in columnas, Cic. Or. 224: donner de la tête en courant contre les colonnes.    - incurrere levi armaturae, Liv. 22, 17, 6: venir donner (se heurter) contre les troupes légères.    - incurrere armentis, Ov. M 7, 546: se jeter sur les troupeaux.    - incurrere Mauris, Sall. J. 101, 8: fondre sur les Maures.    - incurrere in Romanos, Liv. 5, 49, 5: fondre sur les Romains. - tr. - incurrere hostes, Sall. H. 2, 30 ; Tac. An. 1, 51; 2, 17, fondre sur les ennemis.    - incurrere in aliquem, Cic. Sest. 14: tomber sur qqn, le rencontrer par hasard. --- cf. Cic. Planc. 17. [st1]2 [-] courir dans, faire irruption dans.    - incurrere in agrum Gallorum, Liv. 29, 5, 6: faire irruption dans le territoire gaulois.    - incurrere in quadrigarum curriculum, Cic. Mur. 57: se jeter dans la piste des quadriges.    - in umbram terrae luna incurrit, Div. 2, 17: la lune dans sa course se jette dans l'ombre de la terre.    - agri qui in publicum Campanum incurrebant, Cic. Agr. 2, 82: des terres qui faisaient incursion (s'enclavaient) dans le domaine campanien. [st1]3 [-] foncer sur qqn (en paroles).    - incurrere in aliquem: faire une sortie contre qqn. --- Treb. Fam 12, 16, 3. [st1]4 [-] tomber sur, arriver à; se présenter.    - casus qui in sapientem potest incurrere, Cic. Tusc. 5, 29: le hasard qui peut atteindre le sage.    - incurrunt tempora, Cic. de Or. 2, 139: il se présente des circonstances. --- cf. Cic. Top. 79 ; Part. 51.    - in oculos incurrentibus iis quos... Cic. Att. 12, 21, 5: alors que se présentent sous mes yeux des gens que...    - id quod oculis incurrit, Sen. Ben. 1, 5: ce qui saute aux yeux. [st1]5 [-] se jeter dans, donner dans, encourir.    - incurrere in odia hominum, Cic. Off. 1, 150: encourir la haine des hommes.    - incurrere in alterum genus injustitiae, Cic. Off. 1, 29: donner dans le second genre d'injustice, s'en rendre coupable. --- cf. Off. 3, 55.    - incurrere in varias reprehensiones, Cic. Fin. 1, 1: s'exposer à des critiques variées.    - incurrit laurus non solum in oculos, sed etiam in voculas malivolorum, Cic. Fam. 2, 16, 2: mes lauriers attirent non seulement les regards, mais encore les quolibets de la malveillance. [st1]6 [-] tomber dans, se rencontrer avec, coïncider.    - quem in diem incurrat (febris) nescio, Cic. Att. 7, 7, 3: quel est le jour de ta fièvre, je l'ignore.    - navigatio incurrit in ipsos etesias, Cic. Fam. 15, 11, 2: la traversée coïncide juste avec les vents étésiens.    - avec dat. natalis plebeis incurrens circensibus, Suet. Tib. 26: le jour anniversaire de naissance tombant aux jeux plébéiens. [st1]7 [-] arriver dans sa course (au cours d'un exposé) à.    - incurro in memoriam communium miseriarum, Cic. Br. 251: je m'engage dans le souvenir des malheurs publics.    - in nostra tempora incurrens, Cic. Q. 3, 5, 2: en m'engageant dans les événements contemporains. [st1]8 - tr. - assaillir.    - ingratos memoria incurrit, Sen. Ben. 1, 12, 1: le souvenir assaille les ingrats (s'impose à eux).
    * * *
    incurro, ĕre, incurri (incucurri, arch.), incursum    - intr. et qqf. tr. -    - parf. incucurri, Liv. 27, 18, 19; Sen. Ep. 96, 1. [st1]1 [-] courir contre, se jeter sur.    - incurrere in columnas, Cic. Or. 224: donner de la tête en courant contre les colonnes.    - incurrere levi armaturae, Liv. 22, 17, 6: venir donner (se heurter) contre les troupes légères.    - incurrere armentis, Ov. M 7, 546: se jeter sur les troupeaux.    - incurrere Mauris, Sall. J. 101, 8: fondre sur les Maures.    - incurrere in Romanos, Liv. 5, 49, 5: fondre sur les Romains. - tr. - incurrere hostes, Sall. H. 2, 30 ; Tac. An. 1, 51; 2, 17, fondre sur les ennemis.    - incurrere in aliquem, Cic. Sest. 14: tomber sur qqn, le rencontrer par hasard. --- cf. Cic. Planc. 17. [st1]2 [-] courir dans, faire irruption dans.    - incurrere in agrum Gallorum, Liv. 29, 5, 6: faire irruption dans le territoire gaulois.    - incurrere in quadrigarum curriculum, Cic. Mur. 57: se jeter dans la piste des quadriges.    - in umbram terrae luna incurrit, Div. 2, 17: la lune dans sa course se jette dans l'ombre de la terre.    - agri qui in publicum Campanum incurrebant, Cic. Agr. 2, 82: des terres qui faisaient incursion (s'enclavaient) dans le domaine campanien. [st1]3 [-] foncer sur qqn (en paroles).    - incurrere in aliquem: faire une sortie contre qqn. --- Treb. Fam 12, 16, 3. [st1]4 [-] tomber sur, arriver à; se présenter.    - casus qui in sapientem potest incurrere, Cic. Tusc. 5, 29: le hasard qui peut atteindre le sage.    - incurrunt tempora, Cic. de Or. 2, 139: il se présente des circonstances. --- cf. Cic. Top. 79 ; Part. 51.    - in oculos incurrentibus iis quos... Cic. Att. 12, 21, 5: alors que se présentent sous mes yeux des gens que...    - id quod oculis incurrit, Sen. Ben. 1, 5: ce qui saute aux yeux. [st1]5 [-] se jeter dans, donner dans, encourir.    - incurrere in odia hominum, Cic. Off. 1, 150: encourir la haine des hommes.    - incurrere in alterum genus injustitiae, Cic. Off. 1, 29: donner dans le second genre d'injustice, s'en rendre coupable. --- cf. Off. 3, 55.    - incurrere in varias reprehensiones, Cic. Fin. 1, 1: s'exposer à des critiques variées.    - incurrit laurus non solum in oculos, sed etiam in voculas malivolorum, Cic. Fam. 2, 16, 2: mes lauriers attirent non seulement les regards, mais encore les quolibets de la malveillance. [st1]6 [-] tomber dans, se rencontrer avec, coïncider.    - quem in diem incurrat (febris) nescio, Cic. Att. 7, 7, 3: quel est le jour de ta fièvre, je l'ignore.    - navigatio incurrit in ipsos etesias, Cic. Fam. 15, 11, 2: la traversée coïncide juste avec les vents étésiens.    - avec dat. natalis plebeis incurrens circensibus, Suet. Tib. 26: le jour anniversaire de naissance tombant aux jeux plébéiens. [st1]7 [-] arriver dans sa course (au cours d'un exposé) à.    - incurro in memoriam communium miseriarum, Cic. Br. 251: je m'engage dans le souvenir des malheurs publics.    - in nostra tempora incurrens, Cic. Q. 3, 5, 2: en m'engageant dans les événements contemporains. [st1]8 - tr. - assaillir.    - ingratos memoria incurrit, Sen. Ben. 1, 12, 1: le souvenir assaille les ingrats (s'impose à eux).
    * * *
        Incurro, incurris, incurri, incursum, incurrere. Liu. Courir dedens, ou contre.
    \
        Incurrere et offendere in tenebris. Cic. Trebucher, ou Heurter, Chopper.
    \
        Incurrit ager in agrum. Cic. Quand une piece de terre entre dedens une autre, et est enclavee dedens, Quand elle fait enclave.
    \
        Incurrere in aliquem. Cic. Le rencontrer.
    \
        Caeco impetu in alium incurrere. Cic. L'assaillir et se jecter sur luy à l'estourdi.
    \
        Incurrere in aliquem verbis. Trebonius Ciceroni. Se courroucer contre aucun, et luy dire grosses parolles, L'assaillir de parolles.
    \
        In crimen incurrere. Cic. Estre blasmé, Encourir blasme.
    \
        In difficultatem incurrere. Cic. Tomber en difficulté.
    \
        In domum atque famam alterius incurrere. Cic. Assaillir, Courir sus pour endommager.
    \
        In loca incurrere. Brutus ad Ciceronem. Faire des courses.
    \
        In memoriam communium miseriarum incurrere. Cic. Se souvenir de, etc.
    \
        Incurrere in morbos, in damna, in dedecora. Cic. Tomber en maladies.
    \
        In mucronem incurrere. Cic. S'enferrer de la poincte d'une espee.
    \
        In oculos incurrere. Cic. Quand quelque chose vient devant les yeulx, sans qu'on y pensast, laquelle on voit envi.
    \
        In odia hominum incurrere. Cic. Estre hay, Encourir la haine des hommes.
    \
        Neque grammaticam componere aggressi sumus: sed quum in ordinem incurreret, inhonoratam transire noluimus. Quintil. Pource qu'elle venoit en son ranc, ou en son ordre.
    \
        Incurrere in varias reprehensiones. Cic. Estre reprins de divers.
    \
        In tempora aliqua incurrere. Cic. Tomber sur le propos et mention des choses qui sont advenues en quelque temps.
    \
        Incurrit febris in tempus exercitationis. Celsus. Advient, Eschet.
    \
        Incurrit in voces maleuolorum nostra laurus. Ci. Les malvueillants en detractent et dient mal.
    \
        Incurrere in vrbanitatem facetosam hominum. Cic. Estre mocqué, Encourir les mocqueries et railleries des hommes.
    \
        Natalem suum plebeis incurrentem Circensibus, etc. Sueton. Qui escheoit les jours des jeux.
    \
        Quem in diem incurrat nescio. Cic. En quel jour il eschet, ou advient.
    \
        Si nulla fraudis incurrat suspicio. Papin. S'il ne survient aucun souspecon, etc.
    \
        Incurrit hic et alia inspectio. Triphonius. Il survient ici une autre consideration et regard, Il s'offre et presente ici, etc.
    \
        Acies incurrunt. Sil. Les armees courent l'une contre l'autre.
    \
        Hastis aduersis incurrere. Virgil. Jouster, et courir la lance l'un contre l'autre.

    Dictionarium latinogallicum > incurro

  • 25 natale

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natale

  • 26 natales

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natales

  • 27 Natalis

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > Natalis

  • 28 natalis

    1.
    nātālis, e, adj. [natus, nascor], of or belonging to one's birth, birth-, natal:

    hunc emortualem facere ex natali die,

    Plaut. Ps. 4, 7, 139:

    nunc huic lenonist hodie natalis dies,

    id. ib. 3, 1, 9:

    natali die tuo scripsisti epistulam ad me,

    Cic. Att. 9, 5, 1; cf.:

    quem ego diem vere natalem hujus urbis aut certe salutarem appellare possum,

    Cic. Fl. 40, 102:

    natalis dies reditūs mei,

    id. Att. 3, 20, 1:

    scit genius natale comes qui, temperat astrum,

    Hor. Ep. 2, 2, 187:

    tempus,

    Ov. F. 6, 797:

    lux,

    id. Ib. 219:

    hora,

    Hor. C. 2, 17, 19: humus. Ov. P. 2, 9, 78:

    domus,

    Val. Fl. 3, 321:

    sterilitas,

    native, Col. 3, 7: so,

    natale decus,

    Val. Fl. 6, 61.—
    II.
    Subst.: nātālis, is (abl. natali;

    rarely natale,

    Luc. 7, 391; Inscr. Orell. 775; 2534; al. cf. Neue, Formenl. 1, p. 228 sq.), m. (sc. dies).
    A.
    Lit., a birthday:

    ad urbem (veni) tertio Non. natali meo,

    Cic. Att. 7, 5, 3:

    natales grate numeras?

    Hor. Ep. 2, 2, 210:

    meus est natalis,

    Verg. E. 3, 76:

    sex mihi natales ierant,

    Ov. H. 15, 61:

    Brutorum et Cassi natalibus,

    Juv. 5, 37:

    debemus mehercule natales tuos perinde ac nostros celebrare,

    Plin. Ep. 6, 30, 1. On this day it was customary to make offerings, the men to their Genius, and the women to Juno, and to make presents to each other, Ov. Tr. 3, 13, 2; 5, 5, 1; Mart. 8, 64, 14.—
    2.
    Transf., any anniversary, a commemorative festival.—Of the day of the foundation of Rome:

    natali Urbis DCXXXII.,

    Plin. 14, 4, 6, § 55.—(In eccl. Lat.) Of a martyr's death: dies in quo, lege functi carneā, in superna regna nascuntur Dei. Paul. Nol. Carm. 21, 171 sq. So of other anniversaries, Paul. Nol. Ep. 20, 3; Aug Serm. 15 de Sanct. init.; id. Serm. 310 in lemm. — Poet.:

    natalem alicui eripere,

    to prevent one's being born, Luc. 7, 390.—
    B.
    In plur.: nātāles, ĭum, m., birth, origin, lineage, extraction, descent, family (postAug.):

    natalium periti,

    the casters of nativities, Sen. Q. N. 2, 32, 7:

    Cornelius Fuscus claris natalibus,

    of distinguished birth, Tac. H. 2, 86; cf.:

    natalium claritas,

    id. ib. 1, 49:

    mulier natalibus clara,

    Plin. Ep. 8, 18, 8:

    quid, Catilina, tuis natalibus atque Cethegi Inveniet quisquam sublimius?

    Juv. 8, 231:

    dedecus natalium velare,

    Tac. A. 11, 21: natalibus suis restitui or reddi, to be restored to one's birthright, i. e. to be [p. 1189] freed from slavery (because all men were regarded as originally free), Dig. 40, 11, 2:

    libertus natalibus redditus,

    ib. 38, 2, 3:

    de restituendis natalibus,

    Plin. Ep. 10, 73 (78). —
    2.
    Transf., of things, birth, origin:

    adamanti pallor argenti, et in auro non nisi excellentissimo natales,

    i. e. is produced only in gold-mines, Plin. 37, 4, 15, § 56:

    arborum,

    the seed, id. 17, 10, 14, § 73:

    natales impatientiae,

    Tert. Pat. 5:

    a Pentateucho natales agnitionis supputabuntur,

    id. adv. Marc. 1, 10.—
    C.
    nātāle, is, n.:

    et Musis natale in nemore Heliconis adsignant,

    the place of birth, Plin. 4, 7, 12, § 25.
    2.
    Nātālis, is, m., a Roman surname, e. g. Antonius Natalis, Tac. A. 15, 50, 54 sq.; 71.

    Lewis & Short latin dictionary > natalis

  • 29 sexagesima

    sexāgēsĭmus, a, um, num. ord. adj. [sexaginta], the sixtieth:

    intra sexagesimum diem,

    Flor. 2, 2, 7:

    messis,

    Mart. 4, 79, 1; 6, 70, 1:

    anno quinto et sexagesimo,

    Ter. Ad. 5, 8, 15:

    idem (Hortensius) quarto et sexagesimo anno, perpaucis ante mortem diebus, defendit Appium,

    Cic. Brut. 94, 324: celebrasse quartum et sexagesimum natalem meum, August. ap. Gell. 15, 7 fin.:

    post Leuctricam pugnam die septingentesimo sexagesimo quinto,

    Cic. Att. 6, 1, 26:

    intra sexagesimam diem, quam, etc.,

    Flor. 2, 2, 7.— Subst.: sexāgēsĭma, ae, f. (sc. pars):

    denarii,

    i. e. the sixtieth part, Plin. 29, 1, 8, § 24.

    Lewis & Short latin dictionary > sexagesima

  • 30 sexagesimus

    sexāgēsĭmus, a, um, num. ord. adj. [sexaginta], the sixtieth:

    intra sexagesimum diem,

    Flor. 2, 2, 7:

    messis,

    Mart. 4, 79, 1; 6, 70, 1:

    anno quinto et sexagesimo,

    Ter. Ad. 5, 8, 15:

    idem (Hortensius) quarto et sexagesimo anno, perpaucis ante mortem diebus, defendit Appium,

    Cic. Brut. 94, 324: celebrasse quartum et sexagesimum natalem meum, August. ap. Gell. 15, 7 fin.:

    post Leuctricam pugnam die septingentesimo sexagesimo quinto,

    Cic. Att. 6, 1, 26:

    intra sexagesimam diem, quam, etc.,

    Flor. 2, 2, 7.— Subst.: sexāgēsĭma, ae, f. (sc. pars):

    denarii,

    i. e. the sixtieth part, Plin. 29, 1, 8, § 24.

    Lewis & Short latin dictionary > sexagesimus

  • 31 festus

    Латинско-русский словарь > festus

  • 32 agito

    agito, āvī, ātum, āre (Intens. v. ago), mit Hast, Eifer in Bewegung setzen, hastig-, eifrig treiben, I) eig.: 1) vom Treiben der Tiere = antreiben, in Lauf setzen, hin- u. her-, herumtreiben, u. (bes. bei Dichtern) übh. treiben, lenken, a) übh.: iumentorum gregem ibi, Varr.: per ampla spatia urbis equos velut publicos signatis, quod dicitur, calceis, wie mit Extrapost jagen, Amm.: calcari quadrupedem advorsum clivum, Plaut.: currus ad flumina, Verg.: spumantem equum, Verg.: quadrigas, Varr. LL. u. Suet.: u. spatium agitandi (verst. equos), zu tummeln, Nep.: lanigeros greges hirtasque capellas, poet. für »halten«, Verg. – b) vom Jagen des Wildes usw. = vor sich her-, umhertreiben, jagen, hetzen (s. Drak. Liv. 41, 9, 6. Heinsius u. Burm. Ov. met. 5, 605. Burm. Prop. 1, 1, 12), feras, Cic. u. Liv.: lupus etiam Romae interdiu agitatus, Liv.: asini feri venatibus agitantur, Amm.: aquila insectans alias aves et agitans, Cic. – totā urbe (die Feinde), Verg.: chelydros, verscheuchen, verjagen, Verg. – prägn. = eine Örtl. durchjagen, saltus venatu, Ps. Quint. decl. 3, 4: u. bl. Dictaeos saltus, Sil. 2, 94. – c) raubend forttreiben, hominum praedas et pecorum, Amm. 16, 9, 1.

    2) v. Treiben, Schütteln des Windes usw. = auftreiben, hin- u. hertreiben, schütteln, peitschen, mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic.: arena magnā vi agitata, Sall.: humus arida vento agitatur, wird umhergewirbelt, Sall.: ventis agitatur pinus, Hor.: austro agitata Charybdis, Ov.: agitati ignes (amoris) fortius arserunt, durch die Bewegung im Fluge entbrennen (dem wirklichen Feuer gleich) um so stärker die Flammen der Liebe, Ov.

    3) v. Treiben des Wassers = treiben, umhertreiben, agitata fluctibus Helle, Prop.: defluit saxis agitatus umor, Hor.: (Peneus) deiectu gravi tenues agitantia fumos nubila conducit, einen zarten Rauch auftreibende Wasserwolken, Ov.

    4) v. der raschen u. unsteten Bewegung der Dinge übh. = in rasche Bewegung setzen, umhertreiben, agitari inter se concursu, von den Atomen, Cic.: respuit ab se atque per aes agitat, vom Magnet, Lucr.

    5) v. jeder Art von Bewegung im Ggstz. zur Ruhe, a) übh. in Bewegung setzen, bewegen, anregen, rege machen, ligna, Varr. fr.: bilem atram, Varr. fr.: quod ipsum agitatur aliunde, Cic.: quod pulsu agitatur externo, Cic.: mens agitat molem, regt, bewegt das All, Verg. – insbes. b) von schneller u. häufiger Bewegung = hin- u. herbewegen, treiben, schütteln, corpora huc illuc, Sall.: digitos (beim Rechnen), an den Fingern zählen, Plin. ep.: caput agitasse cacumen, hin- u. herneigen, Ov.: alas, Ov.: eam (navem triremem) in portu agitari iubet, einige Bewegungen machen, Nep. – hastam (= thyrsum). schütteln, Ov.: manu hunc pessulum, rütteln an usw., Lucil. fr.: habenas manibus, poet. für »lenken«, Ov. – iubebis rutabulo ligneo agitari quod decoxeris, wirst umrühren lassen, Col.: cum refrigeraverit, agitabis, umrühren, Apic. – u. c) von der körperl. Bewegung (durch Fahren, Laufen usw.), Bewegung machen, Bewegung verschaffen, corpus levi gestatione agitandum, man muß dem Körper od. sich Bewegung machen, Cels.: u. so nunc mari nunc terrā agitare corpus, Plin. ep.

    II) übtr.: 1) wie ein Tier, dem man die Sporen gegeben, antreiben, aufregen, anspornen, reizen zu etw., absol., quem gloria Turni obliquā invidiā stimulisque agitabat amaris, den des Turnus Ehre mit scheelem Neid aufregt u. stachelndem Ingrimm, Verg.: est deus in nobis, agitante calescimus illo, Ov.: agitatus cupidine regni, Flor. – m. in u. Akk., in furias agitantur equae, Ov.: in exitium urbis agitata gens, Flor.

    2) wie ein Wild auf- od. umhertreiben, -jagen, zusetzen, hetzen, verfolgen, beunruhigen, plagen, quälen (s. die Auslgg. zu Nep. Them. 9, 4. Duker Flor. 1, 8, 7. Drak. Sil. 16, 683), a) übh.: dii deaeque te agitant irati, Plaut.: qui utrosque error vos agitat, Pompon. com. fr.: atra bilis agitat hominem, Plaut.: quae res te agitat? welcher Alp drückt dich? Plaut.: ut eos agitent insectenturque furiae, Cic. (vgl. multis iniuriis iactata atque agitata aequitas, Cic.): amens, agitantibus furiis sororis ac viri, Liv. (vgl. Müller Liv. 1, 48, 7): sceleris poenis agitatur, Cic.: scelerum furiis agitatus, Verg.: Agamemnonius scaenis (auf der Bühne) agitatus Orestes, Verg.: Tyrrhenam fidem aut gentes agitare quietas, bestürmen (um zu einem Bündnis zu bewegen), Verg. – dah. b) jmdm. od. einer Sache mit Worten zusetzen, ihn geißeln, verspotten (s. Sorof Cic. de or. 2, 229. Matthiä Cic. Mur. 21), vesanum poëtam agitant pueri, Hor.: facete agitavit in tribunatu Gracchum, Cic.: quas personas agitare solemus, non sustinere, Cic.: alcis saevis fastidia verbis, Hor.

    3) wie ein Meer aufregen, in Unruhe-, in Verwirrung bringen (von politischen Stürmen usw.; vgl. Beier Cic. de off. 1, 82), seditionibus tribuniciis atrociter res publica agitabatur, Sall.: plebs agitari coepta tribuniciis procellis, Liv.: his rebus agitatis, Cic.

    4) etw. in Reden gleichs. hin- u. hertreiben = etw. (bes. stark, eifrig) besprechen, verhandeln, betreiben, verfechten, behaupten, has res, Caes.: rem ultro citroque, Liv.: versare in animo secum unam quamque rem, agitare deinde sermonibus, Liv.: omnibus conciliis eam rem agitari, Liv.: res agitata in contionibus, iactata in iudiciis, Cic.: agraria lex vehementer agitabatur, Cic.: quaestiunculae apud Taurum philosophum in convivio agitatae, Gell.: commentationes, in quibus philosophia remotior subtiliorque agitabatur, Gell.: cum de foedere victor agitaret, Liv.: Romae per omnes locos et conventus de facto consulis agitari, Sall.: agitatum in urbe ab tribunis plebis, ut tribuni militum crearentur, Liv. 4, 30, 1: omnium ore agitabatur m. folg. Akk. u. Infin., Dict. 5, 11: u. agitare coepit m. folg. Akk. u. Infin., Auct. b. Hisp. 25, 3.

    5) etw. im Geiste u. in Gedanken hin- u. herbewegen = sich mit etw. beschäftigen, es überdenken, überlegen, erwägen, zu Rate gehen, Rat pflegen, u. in bezug auf etw. Beabsichtigtes = etw. im Sinne haben, auf etw. sinnen, denken, ausgehen, Absichten haben, mit etw. od. mit dem Gedanken umgehen, m. folg. Acc. des Obj. (mit u. ohne in corde, in animo, in mente, od. bl. animo, mente, s. Weißenb. Liv. 21, 2, 2. Drak. Liv. 41, 18, 1. Heräus Tac. hist. 1, 12, 6), rem in corde, Plaut.: in animo bellum, Liv.: rem in mente, Varr. LL. u. Cic.: rem cum animo, Sall. fr.: rem animo (animis), Cic., Sall. u.a.: rem mente, Cic., Liv. u.a.: rem cum corde suo, Fronto: rem secum, Ter., Sall. u.a.: tuum est sic agitare animo, ut etc., dich in eine solche Stimmung zu versetzen, daß usw., Cic.: u. ohne den Zstz. in animo u. dgl., res multum agitata, Cic.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Liv.: defectionem, Liv. epit.: moenia novae urbis, damit (mit dem Gedanken) umgehen, eine neue Stadt zu gründen, Flor.: quae cum multos dies noctesque aestuans agitaret, Sall. (vgl. Drak. Liv. 25, 36, 5). – m. folg. Infin., ut mente agitaret bellum renovare, Nep.: aliquid invadere magnum mens agitat mihi, Verg. – m. folg. de u. Abl. (s. Fabri Liv. 24, 18, 3. Weißenb. Liv. 31, 46, 6), de adoptione secum et cum proxumis, Tac.: de extremis secum, Flor., u. bl. de supremis, Tac., auf den Tod denken: de Rhodani transitu, Liv.: de regno, Liv.: de bello, Tac.: de inferendo bello, Liv.: de petenda civitate, Suet. – m. Acc.-Pron. u. folg. indir. Fragesatz, id ego semper mecum sic agito, quo pacto etc., Att. fr.: id plebes agitabat, quonam modo etc., Liv.: cum quidnam esset animo agitaret, Liv.: consules novi cum inter se agitarent, uti (daß) alter Samnites hostes alter Etruscos deligeret, quantaque in hanc aut in illam provinciam copiae satis esset, Liv.: agitavere, num Messalinam secretis minis depellerent amore Silii, Tac.: hoc agitabam, an cotem illam secare novaculā possem, Flor. – griech. mit Partic. (st. ut), Alexandrum... interempturi seditionibus agitastis (st. ut interimeretis), Iustin. 14, 4, 12. – absol., ipse longe aliter animo agitabat, er selbst hatte ganz andere Pläne in seinem Innern, Sall. Iug. 11, 1.

    6) den Geist in Bewegung, in Tätigkeit setzen, anregen, üben, beschäftigen, haud ferme armis atque equis corpus exercui, sed animum in litteris agitavi, Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2: quibus (curis de salute rei publicae) agitatus et exercitatus animus, Cic.: geo metriā agitari animos et acui ingenia, Quint.: tempus idoneum agitandis per studium ingeniis et exercendis per opera corporibus, Sen.

    7) übh. (wie ago u. ἄγω), etwas in Bewegung setzen = a) Feste u. festliche Veranstaltungen feiern, begehen, halten, Dionysia, Ter.: dies festos, Cic.: diem meum natalem, Plaut.: festa gaudia, Sil. – convivium, Plaut., Ter. u. Suet.: convivium regium, Fronto: choros, Verg. – b) Handlungen u. Zustände aller Art eifrig treiben, betreiben, verrichten, tun, ausüben, vornehmen, ins Werk setzen, ihnen nachzukommen suchen, sie halten, beobachten u. dgl., custodiam, Plaut.: imperium, die Herrschaft handhaben, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: gaudium atque laetitiam, laut seine Freude u. Lust äußern, Sall.: odium adversus alqm, auslassen, Tac.: pacem, den Fr. pflegen, Sall. u.a. (s. Deder. Dict. 5, 11): praesidia, bilden, Sall.: moras, Sall.: mutas artes, betreiben, Verg.: imaginem belli navalis, ein Seemanöver abhalten (v. der Flotte), Flor.: praecepta parentis mei, ihnen nachzukommen-, sie zu erfüllen suchen, Sall.: honorem per quinquennium, fünf Jahre lang den Beamten spielen, Tac.: inter pastores regnum, den König spielen, Iustin. – u. so im Pass. agitari, betrieben werden, walten, heerschen, im Schwange sein, pax agitatur, Sall.: indutiae agitabantur, Sall.: laetitiae, maeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sall.: agitabantur pro ingenio ducis calidiora consilia, Liv.: crimen vetus agitatum iam et te praetore iactatum, Cic.: omnis Pompeianorum colonorumque dissensio cum iam inveterasset ac multos annos esset agitata, Cic. – u. im Pass. unpers., paucorum arbitrio belli domique agitabatur, man handelte, verfuhr, Sall.: u. so aequo iure et modesto agitatum, Sall. fr. – c) eine Zeit zubringen, verleben, tunc aevum, Enn. fr.: magnis sub legibus aevum, Verg.: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. – dah. absol. = leben, bestehen, agitandi inops (ohne Mittel), Sall. hist. fr. 1, 41 (45), 11: u. so (Gallia) nunc malis fructibus ipsa vix agitat, Sall. hist. fr. 2, 96 (3, 1), 9: Arionem bene agitare (εὖ πράττειν), befinde sich wohl, Gell. 16, 19, 20: tres per id tempus qui agitabant nobiles facillime, Porc. in Suet. vit. Ter. 1. p. 28, 5 R. – d) (sc. se) irgendwo sich umhertreiben, sein Wesen treiben, sich aufhalten, weilen, verweilen, vacuis porticibus secretus agitat, Tac.: laeti, neque procul, Germani agitabant, Tac. – bes. von Reiterei, equitatum omnem... pro castris agitare iubet, Sall.: Numidae pro muro dies noctesque agitare, Liv.: consul dum inter primores agitat, Liv. – dah. irgendwo leben, wohnen, hausen, bes. von Nomadenvölkern, Libyes propius mare agitabant, Sall: qui montium editis inculti atque eo ferocius agitabant, Tac. ann. 4, 46. – e) wie unser es treiben = sich benehmen, postremo ferocius agitare, quam solitus erat, trieb es frecher, als er es sonst getan hatte, Sall. Cat. 23, 3; u. so Sall. Iug. 63, 5. – u. f) als jmd. auf der Bühne auftreten, m. dopp. Nom., modo hic agitat leno (als K.), modo adulescens, modo senex, Plaut. Men. prol. 75 (Schöll liest ›habitat‹).

    lateinisch-deutsches > agito

  • 33 amoenus

    amoenus, a, um (vgl. amo), Adi. m. Compar. u. Superl., anmutig, reizend, lachend, wonnig, lieblich, gefällig, a) zunächst v. Örtl., urbs, salicta, Enn. fr.: moenia, Plaut.: locus, Cic.: rus, Hor.: urbium amoena positio, Sen.: amoenior villa, Plin. pan.: amoenissimus Italiae ager, Liv.: amoenissima aedificia, Tac.: multo amoenissima porticus, Vell.: pictura parietum amoenissima, von Landschaften, Plin.: m. Abl. (s. Weißenb. Liv. 45, 27, 10), templum fontibus rivisque circa amoenum, Liv.: recessus amoeni arboribus, Curt.: horti multarum arborum umbrā et proceritate amoeni, Curt. – subst., amoena, ōrum, n. pl., anmutige, reizende, lachende Gegenden, Asiae, Tac.: litorum, Tac.: per plana et amoena exercitum ducere, Quint. – b) v. andern Dingen, res (Plur.), Plaut.: fructus, zum Luxus (Ggstz. necessarii, zum Lebensunterhalt), Liv.: cultus amoenior, zu elegante, üppige Kleidung (einer Vestalin), Liv.: amoenus capillus, Apul.: amoeni colores, Augustin.: amoeniores litterae, Gell.: amoenissima verba, Gell.: amoenissimi sermones, Gell.: amoena vita, Tac.: amoenum ingenium, einnehmendes, gefälliges Wesen, Tac.: hunc diem suavem meum natalem agitemus amoenum, Plaut.: m. Abl., ita hic me amoenitate amoenā amoenus oneravit dies, überschüttet mit wonniger Wonne dieser wonnige Tag, Plaut. capt. 774: hoc opusculum nec mate riā amoenum est nec appellatione iucundum, Auson. – c) v. Pers.: amoena Venus, Plaut.: mea amoena Stephanium, Plaut.: consultor, Macr.: Graeci plusculi, homines amoeni, Gell.: infantes amoeniores, Gell.: gerite amanti mihi morem amoenissimi (pessuli), Plaut. Curc. 149.

    lateinisch-deutsches > amoenus

  • 34 festus [1]

    1. fēstus, a, um (vgl. feriae), festlich, feierlich, I) urspr. von den der religiösen Feier geweihten Tagen, -Zeiten, dann bei Dichtern u. in der nachaug. Pros. von allem, was mit der Feier eines Festoder Freudentages in Verbindung steht, dies, Festtag, Cic. u.a.: nato Caesare festus dies, Geburtstagsfest des C., Hor.: dies festos anniversarios agere, Cic.: qui (dies) quasi deorum immortalium festi atque sollemnes apud omnes sunt celebrati, Cic.: natalem (diem) festum habere, den G. feiern, Nep.: u. so tempus, Hor.: lux (poet. = dies), Ov.: luces, Hor.: als Liebkosung, mi animule, meus dies festus, Plaut. – fronde festā, Verg.: vestitus, Tac.: chorus, Ov.: clamores, Plin. ep.: ululatus, Ov.: festis vocibus excipi, mit freudigem Zuruf, Tac.: pax, Plin. – subst., fēstum, ī, n., das Fest, der Festtag, die Festlichkeit, das Festmahl, im Sing. b. Ov., Plin. u. Gell.: im Plur. b. Hor. u. Ov.: festa venatione absumi, Plin. 6, 91. – II) übtr., übh. feierlich, dolor f., feierlicher, öffentlicher, Stat. silv. 2, 7, 134. – od. gew. festlich = fröhlich, festior annus, Claud.: festissimi dies, Vopisc.: aures, erfreute, Claud.

    lateinisch-deutsches > festus [1]

  • 35 agito

    agito, āvī, ātum, āre (Intens. v. ago), mit Hast, Eifer in Bewegung setzen, hastig-, eifrig treiben, I) eig.: 1) vom Treiben der Tiere = antreiben, in Lauf setzen, hin- u. her-, herumtreiben, u. (bes. bei Dichtern) übh. treiben, lenken, a) übh.: iumentorum gregem ibi, Varr.: per ampla spatia urbis equos velut publicos signatis, quod dicitur, calceis, wie mit Extrapost jagen, Amm.: calcari quadrupedem advorsum clivum, Plaut.: currus ad flumina, Verg.: spumantem equum, Verg.: quadrigas, Varr. LL. u. Suet.: u. spatium agitandi (verst. equos), zu tummeln, Nep.: lanigeros greges hirtasque capellas, poet. für »halten«, Verg. – b) vom Jagen des Wildes usw. = vor sich her-, umhertreiben, jagen, hetzen (s. Drak. Liv. 41, 9, 6. Heinsius u. Burm. Ov. met. 5, 605. Burm. Prop. 1, 1, 12), feras, Cic. u. Liv.: lupus etiam Romae interdiu agitatus, Liv.: asini feri venatibus agitantur, Amm.: aquila insectans alias aves et agitans, Cic. – totā urbe (die Feinde), Verg.: chelydros, verscheuchen, verjagen, Verg. – prägn. = eine Örtl. durchjagen, saltus venatu, Ps. Quint. decl. 3, 4: u. bl. Dictaeos saltus, Sil. 2, 94. – c) raubend forttreiben, hominum praedas et pecorum, Amm. 16, 9, 1.
    2) v. Treiben, Schütteln des Windes usw. = auftreiben, hin- u. hertreiben, schütteln, peitschen, mare ventorum vi agitari atque turbari, Cic.: arena
    ————
    magnā vi agitata, Sall.: humus arida vento agitatur, wird umhergewirbelt, Sall.: ventis agitatur pinus, Hor.: austro agitata Charybdis, Ov.: agitati ignes (amoris) fortius arserunt, durch die Bewegung im Fluge entbrennen (dem wirklichen Feuer gleich) um so stärker die Flammen der Liebe, Ov.
    3) v. Treiben des Wassers = treiben, umhertreiben, agitata fluctibus Helle, Prop.: defluit saxis agitatus umor, Hor.: (Peneus) deiectu gravi tenues agitantia fumos nubila conducit, einen zarten Rauch auftreibende Wasserwolken, Ov.
    4) v. der raschen u. unsteten Bewegung der Dinge übh. = in rasche Bewegung setzen, umhertreiben, agitari inter se concursu, von den Atomen, Cic.: respuit ab se atque per aes agitat, vom Magnet, Lucr.
    5) v. jeder Art von Bewegung im Ggstz. zur Ruhe, a) übh. in Bewegung setzen, bewegen, anregen, rege machen, ligna, Varr. fr.: bilem atram, Varr. fr.: quod ipsum agitatur aliunde, Cic.: quod pulsu agitatur externo, Cic.: mens agitat molem, regt, bewegt das All, Verg. – insbes. b) von schneller u. häufiger Bewegung = hin- u. herbewegen, treiben, schütteln, corpora huc illuc, Sall.: digitos (beim Rechnen), an den Fingern zählen, Plin. ep.: caput agitasse cacumen, hin- u. herneigen, Ov.: alas, Ov.: eam (navem triremem) in portu agitari iubet, einige Bewegungen machen, Nep. – hastam (= thyrsum). schütteln, Ov.:
    ————
    manu hunc pessulum, rütteln an usw., Lucil. fr.: habenas manibus, poet. für »lenken«, Ov. – iubebis rutabulo ligneo agitari quod decoxeris, wirst umrühren lassen, Col.: cum refrigeraverit, agitabis, umrühren, Apic. – u. c) von der körperl. Bewegung (durch Fahren, Laufen usw.), Bewegung machen, Bewegung verschaffen, corpus levi gestatione agitandum, man muß dem Körper od. sich Bewegung machen, Cels.: u. so nunc mari nunc terrā agitare corpus, Plin. ep.
    II) übtr.: 1) wie ein Tier, dem man die Sporen gegeben, antreiben, aufregen, anspornen, reizen zu etw., absol., quem gloria Turni obliquā invidiā stimulisque agitabat amaris, den des Turnus Ehre mit scheelem Neid aufregt u. stachelndem Ingrimm, Verg.: est deus in nobis, agitante calescimus illo, Ov.: agitatus cupidine regni, Flor. – m. in u. Akk., in furias agitantur equae, Ov.: in exitium urbis agitata gens, Flor.
    2) wie ein Wild auf- od. umhertreiben, -jagen, zusetzen, hetzen, verfolgen, beunruhigen, plagen, quälen (s. die Auslgg. zu Nep. Them. 9, 4. Duker Flor. 1, 8, 7. Drak. Sil. 16, 683), a) übh.: dii deaeque te agitant irati, Plaut.: qui utrosque error vos agitat, Pompon. com. fr.: atra bilis agitat hominem, Plaut.: quae res te agitat? welcher Alp drückt dich? Plaut.: ut eos agitent insectenturque furiae, Cic. (vgl. multis iniuriis iactata atque agitata aequitas, Cic.): amens, ag-
    ————
    itantibus furiis sororis ac viri, Liv. (vgl. Müller Liv. 1, 48, 7): sceleris poenis agitatur, Cic.: scelerum furiis agitatus, Verg.: Agamemnonius scaenis (auf der Bühne) agitatus Orestes, Verg.: Tyrrhenam fidem aut gentes agitare quietas, bestürmen (um zu einem Bündnis zu bewegen), Verg. – dah. b) jmdm. od. einer Sache mit Worten zusetzen, ihn geißeln, verspotten (s. Sorof Cic. de or. 2, 229. Matthiä Cic. Mur. 21), vesanum poëtam agitant pueri, Hor.: facete agitavit in tribunatu Gracchum, Cic.: quas personas agitare solemus, non sustinere, Cic.: alcis saevis fastidia verbis, Hor.
    3) wie ein Meer aufregen, in Unruhe-, in Verwirrung bringen (von politischen Stürmen usw.; vgl. Beier Cic. de off. 1, 82), seditionibus tribuniciis atrociter res publica agitabatur, Sall.: plebs agitari coepta tribuniciis procellis, Liv.: his rebus agitatis, Cic.
    4) etw. in Reden gleichs. hin- u. hertreiben = etw. (bes. stark, eifrig) besprechen, verhandeln, betreiben, verfechten, behaupten, has res, Caes.: rem ultro citroque, Liv.: versare in animo secum unam quamque rem, agitare deinde sermonibus, Liv.: omnibus conciliis eam rem agitari, Liv.: res agitata in contionibus, iactata in iudiciis, Cic.: agraria lex vehementer agitabatur, Cic.: quaestiunculae apud Taurum philosophum in convivio agitatae, Gell.: commentationes, in quibus philosophia remotior subtiliorque agitaba-
    ————
    tur, Gell.: cum de foedere victor agitaret, Liv.: Romae per omnes locos et conventus de facto consulis agitari, Sall.: agitatum in urbe ab tribunis plebis, ut tribuni militum crearentur, Liv. 4, 30, 1: omnium ore agitabatur m. folg. Akk. u. Infin., Dict. 5, 11: u. agitare coepit m. folg. Akk. u. Infin., Auct. b. Hisp. 25, 3.
    5) etw. im Geiste u. in Gedanken hin- u. herbewegen = sich mit etw. beschäftigen, es überdenken, überlegen, erwägen, zu Rate gehen, Rat pflegen, u. in bezug auf etw. Beabsichtigtes = etw. im Sinne haben, auf etw. sinnen, denken, ausgehen, Absichten haben, mit etw. od. mit dem Gedanken umgehen, m. folg. Acc. des Obj. (mit u. ohne in corde, in animo, in mente, od. bl. animo, mente, s. Weißenb. Liv. 21, 2, 2. Drak. Liv. 41, 18, 1. Heräus Tac. hist. 1, 12, 6), rem in corde, Plaut.: in animo bellum, Liv.: rem in mente, Varr. LL. u. Cic.: rem cum animo, Sall. fr.: rem animo (animis), Cic., Sall. u.a.: rem mente, Cic., Liv. u.a.: rem cum corde suo, Fronto: rem secum, Ter., Sall. u.a.: tuum est sic agitare animo, ut etc., dich in eine solche Stimmung zu versetzen, daß usw., Cic.: u. ohne den Zstz. in animo u. dgl., res multum agitata, Cic.: fugam, Sall. fr., Verg. u. Liv.: defectionem, Liv. epit.: moenia novae urbis, damit (mit dem Gedanken) umgehen, eine neue Stadt zu gründen, Flor.: quae cum multos dies noctesque aestuans agitaret, Sall. (vgl. Drak. Liv. 25, 36, 5). –
    ————
    m. folg. Infin., ut mente agitaret bellum renovare, Nep.: aliquid invadere magnum mens agitat mihi, Verg. – m. folg. de u. Abl. (s. Fabri Liv. 24, 18, 3. Weißenb. Liv. 31, 46, 6), de adoptione secum et cum proxumis, Tac.: de extremis secum, Flor., u. bl. de supremis, Tac., auf den Tod denken: de Rhodani transitu, Liv.: de regno, Liv.: de bello, Tac.: de inferendo bello, Liv.: de petenda civitate, Suet. – m. Acc.-Pron. u. folg. indir. Fragesatz, id ego semper mecum sic agito, quo pacto etc., Att. fr.: id plebes agitabat, quonam modo etc., Liv.: cum quidnam esset animo agitaret, Liv.: consules novi cum inter se agitarent, uti (daß) alter Samnites hostes alter Etruscos deligeret, quantaque in hanc aut in illam provinciam copiae satis esset, Liv.: agitavere, num Messalinam secretis minis depellerent amore Silii, Tac.: hoc agitabam, an cotem illam secare novaculā possem, Flor. – griech. mit Partic. (st. ut), Alexandrum... interempturi seditionibus agitastis (st. ut interimeretis), Iustin. 14, 4, 12. – absol., ipse longe aliter animo agitabat, er selbst hatte ganz andere Pläne in seinem Innern, Sall. Iug. 11, 1.
    6) den Geist in Bewegung, in Tätigkeit setzen, anregen, üben, beschäftigen, haud ferme armis atque equis corpus exercui, sed animum in litteris agitavi, Ps. Sall. de rep. 2, 10, 2: quibus (curis de salute rei publicae) agitatus et exercitatus animus, Cic.: geo-
    ————
    metriā agitari animos et acui ingenia, Quint.: tempus idoneum agitandis per studium ingeniis et exercendis per opera corporibus, Sen.
    7) übh. (wie ago u. ἄγω), etwas in Bewegung setzen = a) Feste u. festliche Veranstaltungen feiern, begehen, halten, Dionysia, Ter.: dies festos, Cic.: diem meum natalem, Plaut.: festa gaudia, Sil. – convivium, Plaut., Ter. u. Suet.: convivium regium, Fronto: choros, Verg. – b) Handlungen u. Zustände aller Art eifrig treiben, betreiben, verrichten, tun, ausüben, vornehmen, ins Werk setzen, ihnen nachzukommen suchen, sie halten, beobachten u. dgl., custodiam, Plaut.: imperium, die Herrschaft handhaben, Sall.: iustitiam, Plin. ep.: gaudium atque laetitiam, laut seine Freude u. Lust äußern, Sall.: odium adversus alqm, auslassen, Tac.: pacem, den Fr. pflegen, Sall. u.a. (s. Deder. Dict. 5, 11): praesidia, bilden, Sall.: moras, Sall.: mutas artes, betreiben, Verg.: imaginem belli navalis, ein Seemanöver abhalten (v. der Flotte), Flor.: praecepta parentis mei, ihnen nachzukommen-, sie zu erfüllen suchen, Sall.: honorem per quinquennium, fünf Jahre lang den Beamten spielen, Tac.: inter pastores regnum, den König spielen, Iustin. – u. so im Pass. agitari, betrieben werden, walten, heerschen, im Schwange sein, pax agitatur, Sall.: indutiae agitabantur, Sall.: laetitiae, maeror, luctus atque gaudia agitabantur, Sall.: agitabantur pro
    ————
    ingenio ducis calidiora consilia, Liv.: crimen vetus agitatum iam et te praetore iactatum, Cic.: omnis Pompeianorum colonorumque dissensio cum iam inveterasset ac multos annos esset agitata, Cic. – u. im Pass. unpers., paucorum arbitrio belli domique agitabatur, man handelte, verfuhr, Sall.: u. so aequo iure et modesto agitatum, Sall. fr. – c) eine Zeit zubringen, verleben, tunc aevum, Enn. fr.: magnis sub legibus aevum, Verg.: vita hominum sine cupiditate agitabatur, Sall. – dah. absol. = leben, bestehen, agitandi inops (ohne Mittel), Sall. hist. fr. 1, 41 (45), 11: u. so (Gallia) nunc malis fructibus ipsa vix agitat, Sall. hist. fr. 2, 96 (3, 1), 9: Arionem bene agitare (εὖ πράττειν), befinde sich wohl, Gell. 16, 19, 20: tres per id tempus qui agitabant nobiles facillime, Porc. in Suet. vit. Ter. 1. p. 28, 5 R. – d) (sc. se) irgendwo sich umhertreiben, sein Wesen treiben, sich aufhalten, weilen, verweilen, vacuis porticibus secretus agitat, Tac.: laeti, neque procul, Germani agitabant, Tac. – bes. von Reiterei, equitatum omnem... pro castris agitare iubet, Sall.: Numidae pro muro dies noctesque agitare, Liv.: consul dum inter primores agitat, Liv. – dah. irgendwo leben, wohnen, hausen, bes. von Nomadenvölkern, Libyes propius mare agitabant, Sall: qui montium editis inculti atque eo ferocius agitabant, Tac. ann. 4, 46. – e) wie unser es treiben = sich benehmen, postremo ferocius agitare, quam soli-
    ————
    tus erat, trieb es frecher, als er es sonst getan hatte, Sall. Cat. 23, 3; u. so Sall. Iug. 63, 5. – u. f) als jmd. auf der Bühne auftreten, m. dopp. Nom., modo hic agitat leno (als K.), modo adulescens, modo senex, Plaut. Men. prol. 75 (Schöll liest ›habitat‹).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > agito

  • 36 amoenus

    amoenus, a, um (vgl. amo), Adi. m. Compar. u. Superl., anmutig, reizend, lachend, wonnig, lieblich, gefällig, a) zunächst v. Örtl., urbs, salicta, Enn. fr.: moenia, Plaut.: locus, Cic.: rus, Hor.: urbium amoena positio, Sen.: amoenior villa, Plin. pan.: amoenissimus Italiae ager, Liv.: amoenissima aedificia, Tac.: multo amoenissima porticus, Vell.: pictura parietum amoenissima, von Landschaften, Plin.: m. Abl. (s. Weißenb. Liv. 45, 27, 10), templum fontibus rivisque circa amoenum, Liv.: recessus amoeni arboribus, Curt.: horti multarum arborum umbrā et proceritate amoeni, Curt. – subst., amoena, ōrum, n. pl., anmutige, reizende, lachende Gegenden, Asiae, Tac.: litorum, Tac.: per plana et amoena exercitum ducere, Quint. – b) v. andern Dingen, res (Plur.), Plaut.: fructus, zum Luxus (Ggstz. necessarii, zum Lebensunterhalt), Liv.: cultus amoenior, zu elegante, üppige Kleidung (einer Vestalin), Liv.: amoenus capillus, Apul.: amoeni colores, Augustin.: amoeniores litterae, Gell.: amoenissima verba, Gell.: amoenissimi sermones, Gell.: amoena vita, Tac.: amoenum ingenium, einnehmendes, gefälliges Wesen, Tac.: hunc diem suavem meum natalem agitemus amoenum, Plaut.: m. Abl., ita hic me amoenitate amoenā amoenus oneravit dies, überschüttet mit wonniger Wonne dieser wonnige Tag, Plaut. capt. 774: hoc opusculum nec mate-
    ————
    riā amoenum est nec appellatione iucundum, Auson. – c) v. Pers.: amoena Venus, Plaut.: mea amoena Stephanium, Plaut.: consultor, Macr.: Graeci plusculi, homines amoeni, Gell.: infantes amoeniores, Gell.: gerite amanti mihi morem amoenissimi (pessuli), Plaut. Curc. 149.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amoenus

  • 37 festus

    1. fēstus, a, um (vgl. feriae), festlich, feierlich, I) urspr. von den der religiösen Feier geweihten Tagen, -Zeiten, dann bei Dichtern u. in der nachaug. Pros. von allem, was mit der Feier eines Festoder Freudentages in Verbindung steht, dies, Festtag, Cic. u.a.: nato Caesare festus dies, Geburtstagsfest des C., Hor.: dies festos anniversarios agere, Cic.: qui (dies) quasi deorum immortalium festi atque sollemnes apud omnes sunt celebrati, Cic.: natalem (diem) festum habere, den G. feiern, Nep.: u. so tempus, Hor.: lux (poet. = dies), Ov.: luces, Hor.: als Liebkosung, mi animule, meus dies festus, Plaut. – fronde festā, Verg.: vestitus, Tac.: chorus, Ov.: clamores, Plin. ep.: ululatus, Ov.: festis vocibus excipi, mit freudigem Zuruf, Tac.: pax, Plin. – subst., fēstum, ī, n., das Fest, der Festtag, die Festlichkeit, das Festmahl, im Sing. b. Ov., Plin. u. Gell.: im Plur. b. Hor. u. Ov.: festa venatione absumi, Plin. 6, 91. – II) übtr., übh. feierlich, dolor f., feierlicher, öffentlicher, Stat. silv. 2, 7, 134. – od. gew. festlich = fröhlich, festior annus, Claud.: festissimi dies, Vopisc.: aures, erfreute, Claud.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > festus

  • 38 paratus

    1.
    părātus, a, um, Part. and P. a., from 1. paro.
    2.
    părātus, ūs, m. [1. paro], a preparing, fitting out, preparation, provision, = apparatus: nullum necessarium vitae cultum [p. 1302] aut paratum requirentis, Cic. Fin. 5, 19, 53: paratu militum et armorum, Sall. Fragm. ap. Gell. 2, 27, 2; Liv. 10, 41, 3 Drak. N. cr.:

    proviso ante funebri paratu,

    Tac. A. 13, 17:

    natalem Vitellii diem celebravere ingenti paratu,

    id. H. 2, 95:

    mensaeque paratu Regifico,

    Val. Fl. 2, 652:

    magno cultu paratuque rerum et familiae,

    Gell. 19, 1, 7:

    lauto cenare paratu,

    Juv. 14, 13.—In plur.:

    largis paratibus uti,

    Ov. H. 16, 191; so of ornament, id. M. 8, 683:

    Tyrios induta paratus,

    clothing, id. F. 3, 627:

    ventris et ganeae,

    Tac. A. 3, 52:

    fortunae,

    id. ib. 11, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > paratus

  • 39 suavis

    suāvis, e (sŭāves, trisyl., Sedul. 1, 274), adj. [Gr. root had-, handanô, to please; hêdus, sweet; Sanscr. svad-, taste; cf. suadeo], sweet, pleasant, agreeable, grateful, delightful (freq. and class.; cf.: dulcis, jucundus).
    I.
    As affecting the senses:

    quod suave est aliis, aliis fit amarum,

    Lucr. 4, 658:

    odor suavis et jucundus,

    Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23:

    elixus esse quam assus soleo suavior,

    Plaut. Most. 5, 1, 66:

    vidimus et merulas poni et sine clune palumbes, Suaves res, si, etc.,

    Hor. S. 2, 8, 92:

    suaviores aquae,

    Plin. 20, 11, 44, § 114:

    radix suavissimi gustūs et odoris,

    id. 25, 9, 64, § 110:

    spiritus unguenti,

    Lucr. 3, 223:

    tibi suavis daedala tellus Summittit flores,

    id. 1, 7:

    anima, Phaedr, 3, 1, 5: suavior et lenior color,

    Plin. 9, 41, 65, § 140: sonus Egeriai, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 42 Müll.:

    cantus,

    Plaut. Cas. 4, 3, 2:

    cantatio,

    id. Stich. 5, 5, 19:

    sermo,

    id. As. 5, 1, 8:

    accentus,

    Quint. 12, 10, 33:

    appellatio litterarum,

    id. 11, 3, 35:

    vox,

    Gell. 19, 9, 10:

    sopor,

    Lucr. 4, 453.— Poet., suave, adv., sweetly, agreeably, pleasantly:

    suave locus voci resonat conclusus,

    Hor. S. 1, 4, 76:

    suave rubens hyacinthus,

    Verg. E. 3, 63:

    rubenti Murice,

    id. ib. 4, 43.—
    II.
    As affecting the mind or feelings (cf.: gratus, jucundus): doctus, fidelis, Suavis homo, facundus, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 250 Vahl.); so,

    homo,

    Ter. Phorm. 2, 3, 64:

    mea suavis, amabilis, amoena Stephanium,

    Plaut. Stich. 5, 4, 54:

    comes, benigni, faciles, suaves homines esse dicuntur, qui erranti comiter monstrant viam, benigne, non gravate,

    Cic. Balb. 16, 36; cf.:

    suavis, sicut fuit, videri maluit quam gravis,

    id. Brut. 9, 38:

    amor suavissimus,

    Plaut. Cist. 1, 3, 45:

    amicitia,

    Lucr. 1, 141:

    inter nos conjunctio,

    Cic. Fam. 13, 26, 1:

    suavis suaviatio,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 12; id. Ps. 1, 1, 63:

    hunc diem suavem Meum natalem agitemus amoenum,

    id. Pers. 5, 1, 16:

    modus,

    id. Cist. 1, 1, 17.—Suave est with subj.-clause:

    ut rei servire suave est!

    Plaut. Truc. 2, 3, 21:

    tibi porro ut non sit suave vivere,

    Ter. Heaut. 3, 1, 73:

    suave, mari magno... E terrā magnum alterius spectare laborem,

    Lucr. 2, 1: non quin mihi suavissimum sit... tuae memoriae dare operam, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 1.—Hence, adv.: suāvĭ-ter, sweetly, agreeably, pleasantly, delightfully (class.).
    1.
    To the senses:

    video quam suaviter voluptas sensibus nostris blandiatur,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    nec tam bene quam suaviter loquendo,

    id. de Or. 3, 11, 43; cf.

    dicere,

    id. Brut. 29, 110.— Sup.:

    suavissime legere,

    Plin. Ep. 3, 15, 3:

    peucedanum odore suaviter gravi,

    Plin. 25, 9, 70, § 118.—
    2.
    To the mind, etc.:

    secunda jucunde ac suaviter meminerimus,

    Cic. Fin. 1, 17, 57:

    epistula copiose et suaviter scripta,

    id. Fam. 15, 21, 4; cf. sup.:

    litterae suavissime scriptae,

    id. ib. 13, 18, 1:

    quid agis, dulcissime rerum? Suaviter, ut nunc est, inquam,

    Hor. S. 1, 9, 5; Petr. 71, 10; 75, 8:

    sicut tu amicissime et suavissime optas,

    Cic. Fam. 3, 12. [p. 1772]

    Lewis & Short latin dictionary > suavis

  • 40 tundo

    tundo, tŭtŭdi, tunsum, tūssum, and tusum (v. Neue, Formenl. II. 568), 3 (old collat. form of the perf. tuserunt, Naev. 1, 1: tunsi, acc. to Diom. p. 369 P.; inf. tundier, Lucr. 4, 934), v. a. [Sanscr. tu-dāmi, thrust; cf. Gr. Tudeus, Tundareos], to beat, strike, thump, buffet with repeated strokes.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (class.; cf.:

    verbero, pulso, ico, impello, cudo): oculos converso bacillo,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142:

    pectus palo,

    Plaut. Rud. 5, 2, 3:

    pectora manu,

    Ov. Am. 3, 9, 10; id. M. 8, 535; Verg. A. 11, 37:

    inania tympana,

    Ov. F. 4, 183:

    tundere ac diverberare ubera,

    App. M. 7, p. 200, 2:

    lapidem digito cum tundimus,

    Lucr. 4, 265:

    corpus crebro ictu,

    id. 4, 934:

    pede terram,

    Hor. A. P. 430:

    humum ossibus,

    Ov. M. 5, 293:

    ulmum (picus),

    Plaut. As. 2, 1, 14:

    litus undā,

    Cat. 11, 4; cf.:

    saxa alto salo,

    Hor. Epod. 17, 55:

    cymbala rauca,

    Prop. 3 (4), 16, 36:

    chelyn digitis errantibus,

    Stat. S. 5, 5, 33:

    gens effrena virum Rhipaeo tunditur Euro,

    Verg. G. 3, 382:

    saxum, quod tumidis tunditur olim Fluctibus,

    id. A. 5, 125:

    miserum sancto tundere poste caput,

    Tib. 1, 2, 86:

    ferrum rubens non est habile tundendo,

    i. e. is not easy to beat out, not very malleable, Plin. 34, 15, 43, § 149.—In a Greek construction:

    tunsae pectora palmis,

    Verg. A. 1, 481. —Prov.: uno opere eandem incudem diem noctemque tundere, to hammer the same anvil, i. e. to keep at the same work, Cic. de Or. 2, 39, 162.—
    B.
    In partic., to pound, bruise, bray, as in a mortar (cf. pinso):

    aliquid in pilā,

    Plin. 13, 22, 43, § 126; 20, 19, 79, § 207:

    in farinam,

    id. 33, 7, 40, § 119:

    in pollinem,

    id. 19, 5, 29, § 91:

    tunsum gallae admiscere saporem,

    Verg. G. 4, 267:

    tunsa viscera,

    id. ib. 4, 302:

    grana mali Punici tunsa,

    Col. 9, 13, 5:

    tunsum allium,

    id. 6, 8, 2 al.:

    testam tusam et succretam arenae adicere,

    Vitr. 2, 5:

    testa tunsa,

    Plin. 36, 25, 62, § 186:

    hordeum,

    App. M. 4, p. 152, 31:

    haec omnia tusa,

    Veg. Vet. 1, 16, 6.—
    II.
    Trop. (qs. to keep pounding or hammering at a person), to din, stun, keep on at, importune a person by repeating the same thing ( poet. and rare):

    pergin' aures tundere?

    Plaut. Poen. 1, 3, 25:

    assiduis hinc atque hinc vocibus heros Tunditur,

    Verg. A. 4, 448:

    tundat Amycle, Natalem Mais Idibus esse tuum,

    Prop. 4 (5), 5, 35.— Absol.:

    tundendo atque odio denique effecit senex,

    Ter. Hec. 1, 2, 48.

    Lewis & Short latin dictionary > tundo

См. также в других словарях:

  • NATALIS — I. NATALIS Beda, Doctor Parisiensis, scripsit contra Lutherum, de unica Magdalena, contra Fabrum, etc. II. NATALIS Comes, vel de Comitibus, Venetus, floruit saeculô praeteritô, eruditioneinter primos, Athenaeum latine vertit, scripsit Historiam… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • jour — Jour, m. Dies. Semble qu il vient de Diurnus, ostant la lettre d, et changeant i, voyele en i consonante. Les Hebrieux disent Iom, pour jour, dies, comme se dit aussi en aucunes provinces de ce Royaume où on dit es Joun, pour il est jour, Dies… …   Thresor de la langue françoyse

  • QUINQUATRUS sive QUINQUATRIA — QUINQUATRUS, sive QUINQUATRIA sunt dies festi Minervae, quos Graeci Παναθηναῖα vocant. Sosipater, l. 1. quinquatrus pluraliter, non Quinquatria. non enim dicti sunt quinque dies atrus (f. atri:) sed quod quinque dies Iduum, quas atrum antiqui… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Скиада, Михаил Иванович — (Скиадан) врач, профессор (родился в 40 х годах XVIII столетия, умер в 1802 г.); родом грек из Кефалонии (по Чистовичу), отец его был профессором Славяно греко латинской академии. Михаил С. учился врачебному искусству в Италии и Голландии,… …   Большая биографическая энциклопедия

  • Krishna — This article is about the Hindu deity. For other meanings, see Krishna (disambiguation). Krishna Krishna holding flute Devanagari कृष्ण Sanskrit Transliteratio …   Wikipedia

  • Krishna Vasudeva — Main article: Krishna The cult of Krishna Vāsudeva (IAST kṛṣṇa vāsudeva Krishna, son of Vasudeva ) is historically one of the earliest forms of worship in Krishnaism and Vaishnavism. It is believed to be a significant tradition of the early… …   Wikipedia

  • Achiqar — bekleidete nach einer auf einem aus dem fünften Jahrhundert v. Chr. stammenden und in Elephantine gefundenen Papyrus überlieferten aramäischen Erzählung unter Sanherib das Amt des königlichen Sieglers. Unter Sanheribs Nachfolger… …   Deutsch Wikipedia

  • ЦАГАН ЭБУГЕН — («белый старец»), Цаган убген (бурят.), Цаган авга, Делкян Цаган овгон (калм.), в мифологии монгольских народов персонаж, входящий в разряд «хозяев» (эдзенов. эжинов, сабдаков) земли, их глава (хан). Его тибет. соответствие Гамбо Гарбо («белый… …   Энциклопедия мифологии

  • Кришна-Васудева — (kṛṣṇa vāsudeva IAST «Кришна, сын Васудевы»)  одна из форм Кришны в индуизме. Исторически, культ Кришны Васудевы был одной из древнейших форм поклонения в кришнаизме и вайшнавизме. Учёные полагают, что это была преобладающая традиция… …   Википедия

  • Lehre des Chascheschonqi — Die Lehre des Chascheschonqi (veraltet: Lehre des Anchscheschonqi, Lehre des Anchscheschonki, Lehre des Anch Scheschonki) ist ein in demotischer Sprache verfasster Papyrus der Gattung Weisheitstexte und wurde während der späten Ptolemäerzeit… …   Deutsch Wikipedia

  • Konrad Bachmann — (* 23. Oktober 1572 in Melsungen; † 27. April 1646 in Marburg) war ein deutscher Literaturwissenschaftler, Historiker und Bibliothekar. Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Familie 3 Werke …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»