dictio+eccl

dĭco, āvi, ātum, 1 (dixe for dixisse, Val. Ant. ap. Arn. 5, 1; DICASSIT dixerit, Paul. ex Fest. p. 75, 15; rather = dicaverit), v. a. [orig. the same word with 2. dīco; cf. the meaning of abdĭco and abdīco, of indĭco and indīco, dedĭco, no. II. A. al., Corss. Ausspr. 1, 380].

To proclaim, make known. So perh. only in the foll. passage: pugnam, Lucil. ap. Non. 287, 30.—Far more freq.,

Relig. t. t., to dedicate, consecrate, devote any thing to a deity or to a deified person (for syn. cf.: dedico, consecro, inauguro).

Prop.: et me dicabo atque animam devotabo hostibus, Att. ap. Non. 98, 12:

donum tibi (sc. Jovi) dicatum atque promissum,

Cic. Verr. 2, 5, 72; cf.:

ara condita atque dicata,

Liv. 1, 7 (for which aram condidit dedicavitque, id. 28, 46 fin.); so,

aram,

id. 1, 7; 1, 20:

capitolium, templum Jovis O. M.,

id. 22, 38 fin.:

templa,

Ov. F. 1, 610:

delubrum ex manubiis,

Plin. 7, 26, 27, § 97:

lychnuchum Apollini,

id. 34, 3, 8, § 14:

statuas Olympiae,

id. 34, 4, 9, § 16:

vehiculum,

Tac. G. 40:

carmen Veneri,

Plin. 37, 10, 66, § 178; cf. Suet. Ner. 10 fin. et saep.:

cygni Apollini dicati,

Cic. Tusc. 1, 30, 73.—

With a personal object, to consecrate, to deify (cf. dedico, no. II. A. b.):

Janus geminus a Numa dicatus,

Plin. 34, 7, 16, § 34:

inter numina dicatus Augustus,

Tac. A. 1, 59.—

Transf., beyond the relig. sphere.

To give up, set apart, appropriate a thing to any one: recita;

aurium operam tibi dico,

Plaut. Bacch. 4, 9, 72; so,

operam,

id. Ps. 1, 5, 147; Ter. Ph. 1, 2, 12:

hunc totum diem tibi,

Cic. Leg. 2, 3, 7:

tuum studium meae laudi,

id. Fam. 2, 6, 4:

genus (orationis) epidicticum gymnasiis et palaestrae,

id. Or. 13, 42:

librum Maecenati,

Plin. 19, 10, 57, § 177; cf.:

librum laudibus ptisanae,

id. 18, 7, 15, § 75 al.:

(Deïopeam) conubio jungam stabili propriamque dicabo,

Verg. A. 1, 73; cf. the same verse, ib. 4, 126:

se Crasso,

Cic. de Or. 3, 3, 11; cf.: se Remis in clientelam, * Caes. B. G. 6, 12, 7:

se alii civitati,

to become a free denizen of it, Cic. Balb. 11, 28;

for which: se in aliam civitatem,

id. ib. 12 fin. —

(I. q. dedico, no. II. A.) To consecrate a thing by using it for the first time:

nova signa novamque aquilam,

Tac. H. 5, 16.— Hence, dĭcātus, a, um, P. a. (acc. to no. II.), devoted, consecrated, dedicated:

loca Christo dedicatissima, August. Civ. Dei, 3, 31: CONSTANTINO AETERNO AVGVSTO ARRIVS DIOTIMVS... N. M. Q. (i. e. numini majestatique) EIVS DICATISSIMVS,

Inscr. Orell. 1083.

dīco, xi, ctum, 3 ( praes. DEICO, Inscr. Orell. 4848; imp. usu. dic; cf. duc, fac, fer, from duco, etc., DEICVNTO, and perf. DEIXSERINT, P. C. de Therm. ib. 3673; imp. dice, Naev. ap. Fest. p. 298, 29 Müll.; Plaut. Capt. 2, 2, 109; id. Bac. 4, 4, 65; id. Merc. 1, 2, 47 al.; cf. Quint. 1, 6, 21; fut. dicem = dicam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. Paul. ex Fest. p. 72, 6 Müll.—Another form of the future is dicebo, Novius ap. Non. 507 (Com. v. 8 Rib.). — Perf. sync.:

dixti,

Plaut. As. 4, 2, 14; id. Trin. 2, 4, 155; id. Mil. 2, 4, 12 et saep.; Ter. And. 3, 1, 1; 3, 2, 38; id. Heaut. 2, 3, 100 et saep.; Cic. Fin. 2, 3, 10; id. N. D. 3, 9, 23; id. Caecin. 29, 82; acc. to Quint. 9, 3, 22.— Perf. subj.:

dixis,

Plaut. Capt. 1, 2, 46; Caecil. ap. Gell. 7, 17 fin.:

dixem = dixissem,

Plaut. Pseud. 1, 5, 84; inf. dixe = dix isse, Plaut. Fragm. ap. Non. 105, 23; Varr. ib. 451, 16; Arn. init.; Aus. Sept. Sap. de Cleob. 8; inf. praes. pass. dicier, Ter. Eun. 4, 4, 32; Vatin. in Cic. Fam. 5, 9 al.), v. a. [root DIC = DEIK in deiknumi; lit., to show; cf. dikê, and Lat. dicis, ju-dex, dicio], to say, tell, mention, relate, affirm, declare, state; to mean, intend (for syn. cf.: for, loquor, verba facio, dicto, dictito, oro, inquam, aio, fabulor, concionor, pronuntio, praedico, recito, declamo, affirmo, assevero, contendo; also, nomino, voco, alloquor, designo, nuncupo; also, decerno, jubeo, statuo, etc.; cf. also, nego.—The person addressed is usually put in dat., v. the foll.: dicere ad aliquem, in eccl. Lat., stands for the Gr. eipein pros tina, Vulg. Luc. 2, 34 al.; cf. infra I. B. 2. g).

Lit.

In gen.:

Amphitruonis socium nae me esse volui dicere,

Plaut. Am. 1, 1, 228:

advenisse familiarem dicito,

id. ib. 1, 1, 197:

haec uti sunt facta ero dicam,

id. ib. 1, 1, 304; cf. ib. 2, 1, 23:

signi dic quid est?

id. ib. 1, 1, 265:

si dixero mendacium,

id. ib. 1, 1, 43; cf.

opp. vera dico,

id. ib. 1, 1, 238 al.:

quo facto aut dicto adest opus,

id. ib. 1, 1, 15; cf.:

dictu opus est,

Ter. Heaut. 5, 1, 68:

nihil est dictu facilius,

id. Phorm. 2, 1, 70:

turpe dictu,

id. Ad. 2, 4, 11:

indignis si male dicitur, bene dictum id esse dico,

Plaut. Curc. 4, 2, 27:

ille, quem dixi,

whom I have mentioned, named, Cic. de Or. 3, 12, 45 et saep.: vel dicam = vel potius, or rather:

stuporem hominis vel dicam pecudis attendite,

Cic. Phil. 2, 12, 30; cf.:

mihi placebat Pomponius maxime vel dicam minime displicebat,

id. Brut. 57, 207; so id. ib. 70, 246; id. Fam. 4, 7, 3 al.—

Dicitur, dicebatur, dictum est, impers. with acc. and inf., it is said, related, maintained, etc.; or, they say, affirm, etc.: de hoc (sc. Diodoro) Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc., Cic. Verr. 2, 4, 18:

non sine causa dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes,

id. Fin. 3, 18, 60; so,

dicitur,

Nep. Paus. 5, 3; Quint. 5, 7, 33; 7, 2, 44; Ov. F. 4, 508:

Titum multo apud patrem sermone orasse dicebatur, ne, etc.,

Tac. H. 4, 52; so,

dicebatur,

id. A. 1, 10:

in hac habitasse platea dictum'st Chrysidem,

Ter. And. 4, 5, 1:

dictum est,

Caes. B. G. 1, 1, 5; Liv. 38, 56; Quint. 6, 1, 27:

ut pulsis hostibus dici posset, eos, etc.,

Caes. B. G. 1, 46, 3. Cf. also: hoc, illud dicitur, with acc. and inf., Cic. Fin. 5, 24, 72; id. de Or. 1, 33, 150; Quint. 4, 2, 91; 11, 3, 177 al. —Esp. in histt. in reference to what has been previously related:

ut supra dictum est,

Sall. J. 96, 1:

sicut ante dictum est,

Nep. Dion. 9, 5; cf. Curt. 3, 7, 7; 5, 1, 11; 8, 6, 2 et saep.—

(See Zumpt, Gram. § 607.) Dicor, diceris, dicitur, with nom. and inf., it is said that I, thou, he, etc.; or, they say that I, thou, etc.:

ut nos dicamur duo omnium dignissimi esse,

Plaut. As. 2, 2, 47: cf. Quint. 4, 4, 6:

dicar Princeps Aeolium carmen ad Italos Deduxisse modos,

Hor. Od. 3, 30, 10 al.:

illi socius esse diceris,

Plaut. Rud. 1, 2, 72: aedes Demaenetus ubi [p. 571] dicitur habitare, id. As. 2, 3, 2:

qui (Pisistratus) primus Homeri libros confusos antea sic disposuisse dicitur, ut nunc habemus,

Cic. de Or. 3, 34, 137 et saep.:

quot annos nata dicitur?

Plaut. Cist. 4, 2, 89:

is nunc dicitur venturus peregre,

id. Truc. 1, 1, 66 et saep. In a double construction, with nom. and inf., and acc. and inf. (acc. to no. b. and c.): petisse dicitur major Titius... idque ab eis facile (sc. eum) impetrasse, Auct. B. Afr. 28 fin.; so Suet. Oth. 7.—

Dictum ac factum or dictum factum (Gr. hama epos hama ergon), in colloq. lang., no sooner said than done, without delay, Ter. And. 2, 3, 7:

dictum ac factum reddidi,

it was "said and done" with me, id. Heaut. 4, 5, 12; 5, 1, 31; cf.:

dicto citius,

Verg. A. 1, 142; Hor. S. 2, 2, 80; and:

dicto prope citius,

Liv. 23, 47, 6.—

In partic.

Pregn.

To assert, affirm a thing as certain (opp. nego):

quem esse negas, eundem esse dicis,

Cic. Tusc. 1, 6, 12; cf.:

dicebant, ego negabam,

id. Fam. 3, 8, 5; and:

quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus?

id. Rab. Post. 12, 35.—

For dico with a negative, nego is used, q. v.; cf. Zumpt, Gram. § 799;

but: dicere nihil esse pulchrius, etc.,

Liv. 30, 12, 6; 21, 9, 3 Fabri; so,

freq. in Liv. when the negation precedes,

id. 30, 22, 5; 23, 10, 13 al.; cf. Krebs, Antibar. p. 355.—

dico is often inserted parenthetically, to give emphasis to an apposition:

utinam C. Caesari, patri, dico adulescenti contigisset, etc.,

Cic. Phil. 5, 18, 49; id. Tusc. 5, 36, 105; id. Planc. 12, 30; Quint. 9, 2, 83; cf. Cic. Or. 58, 197; id. Tusc. 4, 16, 36; Sen. Ep. 14, 6; id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 1, 6, 24:

ille mihi praesidium dederat, cum dico mihi, senatui dico populoque Romano,

Cic. Phil. 11, 8, 20; Sen. Ep. 83, 12; Plin. Ep. 2, 20, 2; 3, 2, 2.—

In rhetor. and jurid. lang., to pronounce, deliver, rehearse, speak any thing.

With acc.:

oratio dicta de scripto,

Cic. Planc. 30 fin.; cf.:

sententiam de scripto,

id. Att. 4, 3, 3:

controversias,

Quint. 3, 8, 51; 9, 2, 77:

prooemium ac narrationem et argumenta,

id. 2, 20, 10:

exordia,

id. 11, 3, 161:

theses et communes locos,

id. 2, 1, 9:

materias,

id. 2, 4, 41:

versus,

Cic. Or. 56, 189; Quint. 6, 3, 86:

causam, of the defendant or his attorney,

to make a defensive speech, to plead in defence, Cic. Rosc. Am. 5; id. Quint. 8; id. Sest. 8; Quint. 5, 11, 39; 7, 4, 3; 8, 2, 24 al.; cf.

causas (said of the attorney),

Cic. de Or. 1, 2, 5; 2, 8, 32 al.:

jus,

to pronounce judgment, id. Fl. 3; id. Fam. 13, 14; hence the praetor's formula: DO, DICO, ADDICO; v. do, etc.—

With ad and acc. pers., to plead before a person or tribunal:

ad unum judicem,

Cic. Opt. Gen. 4, 10:

ad quos? ad me, si idoneus videor qui judicem, etc.,

id. Verr. 2, 2, 29, § 72; Liv. 3, 41.—

With ad and acc. of thing, to speak in reference to, in reply to:

non audeo ad ista dicere,

Cic. Tusc. 3, 32, 78; id. Rep. 1, 18, 30.—

Absol.:

nec idem loqui, quod dicere,

Cic. Or. 32:

est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,

id. Off. 1, 1, 2; so,

de aliqua re pro aliquo, contra aliquem, etc., innumerable times in Cic. and Quint.: dixi, the t. t. at the end of a speech,

I have done, Cic. Verr. 1 fin. Ascon. and Zumpt, a. h. 1.;

thus, dixerunt, the t. t. by which the praeco pronounced the speeches of the parties to be finished,

Quint. 1, 5, 43; cf. Spald. ad Quint. 6, 4, 7.— Transf. beyond the judicial sphere:

causam nullam or causam haud dico,

I have no objection, Plaut. Mil. 5, 34; id. Capt. 3, 4, 92; Ter. Ph. 2, 1, 42.—

To describe, relate, sing, celebrate in writing (mostly poet.):

tibi dicere laudes,

Tib. 1, 3, 31; so,

laudes Phoebi et Dianae,

Hor. C. S. 76:

Dianam, Cynthium, Latonam,

id. C. 1, 21, 1:

Alciden puerosque Ledae,

id. ib. 1, 12, 25:

caelestes, pugilemve equumve,

id. ib. 4, 2, 19:

Pelidae stomachum,

id. ib. 1, 6, 5:

bella,

id. Ep. 1, 16, 26; Liv. 7, 29:

carmen,

Hor. C. 1, 32, 3; id. C. S. 8; Tib. 2, 1, 54:

modos,

Hor. C. 3, 11, 7:

silvestrium naturas,

Plin. 15, 30, 40, § 138 et saep.:

temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

Tac. A. 1, 1; id. H. 1, 1:

vir neque silendus neque dicendus sine cura,

Vell. 2, 13.—

Of prophecies, to predict, foretell:

bellicosis fata Quiritibus Hac lege dico, ne, etc.,

Hor. C. 3, 3, 58:

sortes per carmina,

id. A. P. 403:

quicquid,

id. S. 2, 5, 59:

hoc (Delphi),

Ov. Tr. 4, 8, 43 et saep.—

To pronounce, articulate a letter, syllable, word: Demosthenem scribit Phalereus, cum Rho dicere nequiret, etc., Cic. Div. 2, 46, 96; id. de Or. 1, 61, 260; Quint. 1, 4, 8; 1, 7, 21 al.—

To call, to name: habitum quendam vitalem corporis esse, harmoniam Graii quam dicunt, Lucr. 3, 106; cf.: Latine dicimus elocutionem, quam Graeci phrasin vocant, Quint. 8, 1, 1:

Chaoniamque omnem Trojano a Chaone dixit,

Verg. A. 3, 335:

hic ames dici pater atque princeps,

Hor. Od. 1, 2, 50:

uxor quondam tua dicta,

Verg. A. 2, 678 et saep. —Prov.:

dici beatus ante obitum nemo debet,

Ov. M. 3, 135.—

To name, appoint one to an office:

ut consules roget praetor vel dictatorem dicat,

Cic. Att. 9, 15, 2: so,

dictatorem,

Liv. 5, 9; 7, 26; 8, 29:

consulem,

id. 10, 15; 24, 9; 26, 22 (thrice):

magistrum equitum,

id. 6, 39:

aedilem,

id. 9, 46:

arbitrum bibendi,

Hor. Od. 2, 7, 26 et saep.—

To appoint, set apart. fix upon, settle:

nam mea bona meis cognatis dicam, inter eos partiam,

Plaut. Mil. 3, 1, 113; cf. Pompon. ap. Non. 280, 19:

dotis paululum vicino suo,

Afran. ib. 26:

pecuniam omnem suam doti,

Cic. Fl. 35: quoniam inter nos nuptiae sunt dictae, Afran. ap. Non. 280, 24; cf.:

diem nuptiis,

Ter. And. 1, 1, 75:

diem operi,

Cic. Verr. 2, 1, 57:

diem juris,

Plaut. Men. 4, 2, 16:

diem exercitui ad conveniendum Pharas,

Liv. 36, 8; cf. id. 42, 28, and v. dies:

locum consiliis,

id. 25, 16:

leges pacis,

id. 33, 12; cf.:

leges victis,

id. 34, 57:

legem tibi,

Hor. Ep. 2, 2, 18; Ov. M. 6, 137; cf.:

legem sibi,

to give sentence upon one's self, id. ib. 13, 72:

pretium muneri,

Hor. C. 4, 8, 12 et saep.—With inf.: prius data est, quam tibi dari dicta, Pac. ap. Non. 280, 28. — Pass. impers.:

eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit,

Sall. J. 113, 6.—

To utter, express, esp. in phrases:

non dici potest, dici vix potest, etc.: non dici potest quam flagrem desiderio urbis,

Cic. Att. 5, 11, 1; 5, 17, 5:

dici vix potest quanta sit vis, etc.,

id. Leg. 2, 15, 38; id. Verr. 2, 4, 57, § 127; id. Or. 17, 55; id. Red. ad Quir. 1, 4; cf. Quint. 2, 2, 8; 11, 3, 85.—

(Mostly in colloq. lang.) Alicui, like our vulg. to tell one so and so, for to admonish, warn, threaten him:

dicebam, pater, tibi, ne matri consuleres male,

Plaut. As. 5, 2, 88; cf. Nep. Datam. 5; Ov. Am. 1, 14, 1.—Esp. freq.:

tibi (ego) dico,

I tell you, Plaut. Curc. 4, 2, 30; id. Bacch. 4, 9, 76; id. Men. 2, 3, 27; id. Mil. 2, 2, 62 et saep.; Ter. And. 1, 2, 33 Ruhnk.; id. ib. 4, 4, 23; id. Eun. 2, 3, 46; 87; Phaedr. 4, 19, 18; cf.:

tibi dicimus,

Ov. H. 20, 153; id. M. 9, 122; so, dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, it shall be done, Ter. Phorm. 2, 3, 90; 92.—

Dicere sacramentum or sacramento, to take an oath, to swear; v. sacramentum.

Transf., i. q. intellego, Gr. phêmi, to mean so and so; it may sometimes be rendered in English by namely, to wit:

nec quemquam vidi, qui magis ea, quae timenda esse negaret, timeret, mortem dico et deos,

Cic. N. D. 1, 31, 86; id. de Or. 3, 44, 174: M. Sequar ut institui divinum illum virum, quem saepius fortasse laudo quam necesse est. At. Platonem videlicet dicis, id. Leg. 3, 1:

uxoris dico, non tuam,

Plaut. As. 1, 1, 30 et saep.—Hence, dictum, i, n., something said, i. e. a saying, a word.

In gen.: haut doctis dictis certantes sed male dictis, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 274 Vahl.; acc. to Hertz.: nec maledictis); so,

istaec dicta dicere,

Plaut. Trin. 1, 2, 40:

docta,

id. ib. 2, 2, 99; id. Men. 2, 1, 24; Lucr. 5, 113; cf.

condocta,

Plaut. Poen. 3, 2, 3:

meum,

id. As. 2, 4, 1:

ridiculum,

id. Capt. 3, 1, 22:

minimum,

Cic. Fam. 1, 9:

ferocibus dictis rem nobilitare,

Liv. 23, 47, 4 al.:

ob admissum foede dictumve superbe,

Lucr. 5, 1224; cf.

facete,

Plaut. Capt. 1, 2, 73; id. Poen. 3, 3, 24; Ter. Eun. 2, 2, 57; Cic. Off. 1, 29, 104 al.:

lepide,

Plaut. Most. 1, 3, 103:

absurde,

id. Capt. 1, 1, 3:

vere,

Nep. Alc. 8, 4:

ambigue,

Hor. A. P. 449 et saep.—Pleon.:

feci ego istaec dicta quae vos dicitis (sc. me fecisse),

Plaut. Casin. 5, 4, 17.—

In partic.

A saying, maxim, proverb:

aurea dicta,

Lucr. 3, 12; cf.

veridica,

id. 6, 24: Catonis est dictum. Pedibus compensari pecuniam, Cic. Fl. 29 fin. Hence, the title of a work by Caesar: Dicta collectanea (his Apophthegmata, mentioned in Cic. Fam. 9, 16), Suet. Caes. 56.—Esp. freq.,

For facete dictum, a witty saying, bon-mot, Enn. ap. Cic. de Or. 2, 54 fin. (cf. Cic. ap. Macr. S. 2, 1 fin.); Cic. Phil. 2, 17; Quint. 6, 3, 2; 16; 36; Liv. 7, 33, 3; Hor. A. P. 273 et saep.; cf. also, dicterium.—

Poetry, verse (abstr. and concr.): dicti studiosus, Enn. ap. Cic. Brut. 18, 71:

rerum naturam expandere dictis,

Lucr. 1, 126; 5, 56:

Ennius hirsuta cingat sua dicta corona,

Prop. 4 (5), 1, 61.—

A prediction, prophecy, Lucr. 1, 103; Verg. A. 2, 115; Val. Fl. 2, 326 al.; cf. dictio.—

An order, command:

dicto paruit consul,

Liv. 9, 41; cf. Verg. A. 3, 189; Ov. M. 8, 815:

haec dicta dedit,

Liv. 3, 61; cf. id. 7, 33; 8, 34; 22, 25 al.: dicto audientem esse and dicto audire alicui, v. audio.—

A promise, assurance:

illi dixerant sese dedituros... Cares, tamen, non dicto capti, etc.,

Nep. Milt. 2, 5; Fur. ap. Macr. S. 6, 1, 34.

ōrātĭo, ōnis, f. [oro], a speaking, speech, discourse, language

In gen., the connection of words to express thought:

non est autem in verbo modus hic, sed in oratione, id est, in continuatione verborum,

Cic. 3, 42, 167.

Speech, the power or faculty of speech, the habit or use of language:

quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes,

Cic. Off. 1, 16, 50:

natura vi rationis hominem conciliat homini et ad orationis et ad vitae societatem,

id. ib. 1, 4, 12.—

Speech, language, utterance; opp. to fact, action, etc.:

lenitudo orationis, mollitudo corporis,

Cic. Tusc. 5, 16, 46:

idque videns Epicurus re tollit, oratione relinquit deos,

id. N. D. 1, 44, 123:

qui sunt leves locutores... eorum orationem bene existimatum est in ore nasci, non in pectore,

Gell. 1, 15, 1:

nam quid te igitur rettulit beneficum esse oratione, si ad rem auxilium emortuum est,

Plaut. Ep. 1, 2, 19:

ut in vitā, sic in oratione, nihil est difficilius quam quid deceat videre,

Cic. Or. 21, 70: qualis homo ipse esset, talem ejus esse orationem;

orationi autem facta similia, factis vitam,

id. Tusc. 5, 16, 47:

partes igitur orationis secundum dialecticos duae, nomen et verbum,

parts of speech, Prisc. 2, 4, 15.—

Hence, a mode of speaking; a kind, manner, style of speech; language:

quin tu istanc orationem hinc veterem atque antiquam amoves. Nam proletario sermone nunc utere,

Plaut. Mil. 3, 1, 155: nam opulenti cum loquuntur pariter atque ignobiles, eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3: quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit, id. ap. Non. p. 512, 8:

aliam nunc mihi orationem despoliato praedicas,

Plaut. As. 1, 3, 52: Creta est profecto horum hominum oratio, quam orationem [p. 1275] hanc aures dulce devorant, id. Poen. 5, 2, 9:

(Andria et Perinthia) non ita sunt dissimili argumento, sed tamen Dissimili oratione,

Ter. And. prol. 11.—Esp. (in gram.): oratio obliqua, indirect speech, the use of dependent clauses in citing the language of others:

quam (orationem) obliquam Pompeius Trogus exposuit (opp. to conciones directae),

Just. 38, 3, 11.—Hence,

Mode of speech, language, use of language, style:

mollis est enim oratio philosophorum,

Cic. Or. 19, 64:

(fabulae) tenui oratione et scripturā levi,

Ter. Phorm. prol. 5:

ut Stoicorum est astrictior oratio aliquantoque contractior, quam aures populi requirunt, sic illorum (Peripateticorum) liberior et latior, quam patitur consuetudo judiciorum et fori,

Cic. Brut. 31, 120:

orationem Latinam efficies profecto legendis nostris pleniorem,

id. Off. 1, 1, 2; cf. id. ib. 1, 1, 1.—

Esp., the language of any people or nation:

Timaeus in historiis quas oratione Graecā composuit,

Gell. 11, 1, 1:

semper cum Graecis Latina (exempla) conjunxi... ut par sis in utriusque orationis facultate,

Cic. Off. 1, 1, 1.—

In partic., formal language, artificial discourse, set speech (opp. to sermo, ordinary speech, conversational language):

mollis est oratio philosophorum et umbratilis, nec verbis instructa popularibus nec vincta numeris, sed soluta liberius: itaque sermo potiusquam oratio dicitur. Quamquam enim omnis locutio oratio est, tamen unius oratoris locutio hoc proprio dignata nomine est,

Cic. Or. 19, 64; cf.:

et quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis, contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus, sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur, sequatur etiam convivia,

id. Off. 1, 37, 132.—Hence,

A set speech, harangue, discourse, oration:

(oratio) ut gravis, ut suavis, ut erudita sit, ut liberalis, ut polita, ut sensus, ut doloris habeat quantum opus sit, non est singulorum articulorum: in toto spectantur haec corpore, etc.,

Cic. de Or. 3, 25, 96; cf.

the context: illam orationem disertam sibi et oratoriam videri, fortem et virilem non videri,

id. ib. 1, 54, 231:

hanc habere orationem mecum principio institit,

Ter. Hec. 3, 3, 21:

pleraeque scribuntur orationes habitae jam, non ut habeantur,

Cic. Brut. 24, 91:

non est haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

id. Mur. 29, 61:

ignarus faciundae ac poliendae orationis,

id. de Or. 1, 14, 63:

in orationibus hisce ipsis judiciorum, contionum, senatus,

id. ib. 1, 16, 73:

quanta illa, di immortales, fuit gravitas, quanta in oratione majestas! sed adfuistis, et est in manibus oratio,

id. Lael. 25, 96:

qui orationem adversus rem publicam habuissent, eorum bona in publicum adducebat,

Caes. B. C. 2, 18, 5:

ab adulescentiā confecit orationes,

Nep. Cat. 3, 3:

Catonis aliae acerbae orationes extant, etc.,

Liv. 39, 42, 6:

oratio plebi acceptior,

id. 3, 69:

accurata et polita,

Cic. Brut. 95, 326:

longa,

Liv. 34, 5:

acris et vehemens,

Quint. 5, 13, 25:

admirabilis,

Cic. de Or. 3, 25, 94:

angusta et concisa, opp. collata et diffusa,

id. Or. 56, 187:

aspera, tristis, horrida, neque perfecta neque conclusa, opp. laevis et structa et terminata,

id. ib. 5, 20:

circumcisa et brevis,

Plin. Ep. 1, 20, 4:

rotunda et undique circumcisa,

Quint. 8, 5, 27:

cohaerens,

Cic. de Or. 3, 44, 173:

concinna,

id. ib. 3, 25, 98:

stabilis, opp. volubilis,

id. Or. 56, 187.—

Transf.

The power of oratory, eloquence:

tantam vim habet illa, quae recte a bono poëtā dicta est, flexamina atque omnium regina rerum oratio, ut non modo inclinantem excipere aut stantem inclinare, sed etiam adversantem ac repugnantem ut imperator fortis ac bonus capere possit,

Cic. de Or. 2, 44, 187:

satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

id. Brut. 45, 165:

non enim verendum est ne te in tam bonā causā deficiat oratio,

Lact. 2, 3.—

Prose (opp. to poetry):

et in poëmatis et in oratione,

Cic. Or. 21, 70.—

(In gram.) A sentence, a clause expressing a complete sense:

oratio est ordinatio dictionum congrua sententiam perfectam demonstrans,

Prisc. 2, 4, 15:

oratio dicitur liber rhetoricus, necnon unaquaeque dictio hoc saepe nomine nuncupatur cum plenam ostendit sententiam,

id. ib.: defectio litterae, et syllabae, et dictionis, et orationis, id. 17, 1, 5.—

(Under the empire.) An imperial message, rescript:

orationes ad senatum missae,

Suet. Ner. 15:

oratio principis per quaestorem ejus audita est,

Tac. A. 16, 27:

orationesque in senatu recitaret etiam quaestoris vice,

Suet. Tit. 6; cf. id. Aug. 65.—

A prayer, an address to the Deity (eccl. Lat.):

respice ad orationem servi tui,

Vulg. 3 Reg. 8, 28:

per orationes Dominum rogantes,

id. 2 Macc. 10, 16:

pernoctans in oratione Dei,

id. Luc. 6, 12.—Also absol., prayer, the habit or practice of prayer:

perseverantes in oratione,

Vulg. Act. 1, 14:

orationi instate,

id. Col. 4, 2; cf. Gell. 13, 22, 1.