der+tag+x

f (3) gecə; bei \Nacht, des \Nachts, in der \Nacht gecə vaxtı(nda), gecə; ◊ bei \Nacht und Nebel gecə qaranlığında, gizlicə; die \Nacht bricht herein / es wird \Nacht gecə düşür; qaranlıqlaşır; es wurde ihr \Nachtvor den Augen onun gözlərinə qaranlıq çökdü; finster / schwarz wie die \Nacht gecənin özü kimi qaranlıq; gute \Nacht! gecəniz xeyrə qalsın!; sie ist häßlich wie die \Nacht o, gecənin özü kimi çirkindir; eine gute \Nacht haben yaxşı yatmaq (daha çox xəstə barədə); durch \Nacht und Graus dəhşətlərdən keçib gedərək; kirpiyi ilə od götürə-götürə; in der \Nacht des Wahnsinns versinken* ağlını itirmək; über \Nacht 1) bu gündən sabaha; 2) birdən, qəflətən; über \Nacht bleiben gecələmək; zur \Nacht essen şam etmək; ◊ den Tag zur \Nacht und die \Nacht zum Tage machen gecəni gündüzə qatmaq; Ğber \Nacht kommt Rat ata. söz. Axşamın xeyrindən sabahın şəri yaxşıdır; Je dunkler die \Nacht je schöner der Tag ata söz. Hər zülmət gecənin bir aydın gündüzü var

I vt 1. çatlamaq; 2. açmaq (banka və s.); II vi (s) 1. çatlamaq; 2. açılmaq; der Tag bricht an dan yeri sökülür, hava işıqlanır

(sich): es jährt sich der Tag, daß … bu gün bir ildir ki …; bir il yaxınlaşır ki …

a: der (die, das) \and(e)re, die \and(e)re n başqa, o biri; ikinci; qalan; einer nach dem \and(e)ren bir-birinin dalınca; nichts \and(e)res als… -dan, -dən başqa şey deyil; unter \and(e)rem yeri gəlmişkən; j-n eines \and(e)ren belehren kiməsə qulaqburması vermək, kiminsə başına ağıl qoymaq; sich eines \and(e)ren besinnen fikrini dəyişmək; einen Tag um den \and(e)ren günbəgün; sie sind einer wie der \and(e)re onlar bir-birinə taydır; ein Wort gab das \and(e)re söz sözü çəkib gətirdi; das ist etwas \and(e)res bu, tamam başqa şeydir; ◊ in \and(e)reen Umständen sein hamilə olmaq

I vi (s) 1. düşmək; dağılmaq; 2. məhv olmaq, tələf olmaq; 3. qırılmaq (malqara); 4. alçalmaq, enmək (qiymət və s.); azalmaq; in Ohnmacht \fallen ürəyi getmək; 5. həlak olmaq, ölmək (döyüşdə); 6. guruldamaq; ein Schuß fällt atəş eşidilir; 7. doğulmaq (heyvanlarda); ◊ er ist nicht auf den Kopf gefallen o, axmaq deyil; aus allen Himmeln \fallen, aus den Wolken \fallen peşman olmaq, həddindən artıq təəccüblənmək; aus der Rolle \fallen çaşmaq, karıxmaq; j-m um den Hals \fallen kiminsə boynuna sarılmaq; ins Auge \fallen gözə çarpmaq; auf einen freien Tag \fallen boş günə düşmək, istirahət gününə düşmək; das Lernen fällt ihm leicht oxumaq ona çətin gəlir; j-m ins Wort \fallen kiminsə sözünü kəsmək; j-m zur Last \fallen kiməsə yük olmaq; mit der Tür ins Haus \fallen qəflətən/gözlənilmədən nə haqdasa danışmaq; \fallen lassen* əldən salmaq; ein Thema \fallen lassen* mövzudan imtina etmək; II sich \fallen: sich lahm \fallen yıxılıb çolaq olmaq

I 1. a 1. azad, sərbəst; maneəsiz, əngəlsiz; \freier Zutritt açıq yol, azad giriş; Freie Stadt azad şəhər; auf \freien Fuß setzen azad etmək (həbsdən); j-m \freie Hand lassen* kiməsə sərbəst hərəkət imkanı vermək; einer Sache \freien Lauf lassen* işin gedişinə qarışmamaq; seinen Tränen \freien Lauf lassen* doyunca ağlamaq, göz yaşı tökmək; aus \freiem Antrieb könüllü; ich bin so \frei cəsarət edirəm; 2. açıq-aşkar; ein \freies Wort açıq (deyilmiş) söz; ein \freier Blick açıq (düz) baxış; 3. boş, tutulmamış; \freie Stelle 1) vakansiya; 2) tala, çəmən (meşədə), \freie Stunde boş vaxt, istirahət vaxtı; der \freie Tag istirahət günü; 4. pulsuz, havayı; \freie Fahrt pulsuz gediş (qatar), 5. boş (yer); \freie Aussicht açıq görünüş; \freier Platz boş (tutulmamış) yer; unter \freiem Himmel açıq havada; II adv 1. azad; Eintiritt \frei giriş azaddır; wir haben es \frei biz boşuq, dərsimiz yoxdur; 2. açıqcasına, açıqdan-açığa; 3. pulsuz, havayı; \frei ins Haus evə aparmaq (pulsuz); ◊ \frei sprechen* sərbəst danışmaq; improvizasiya etmək, sinədən demək; \frei heraus reden, \frei und offen sagen, \frei von der Leber weg reden nəyisə utanıb-çəkinmədən şıppıltıyla kiminsə üzünə demək

vi (s) 1. gəlmək; gəlib çıxmaq; er kommt wie gerufen o lap yerində gəlib çıxır; in den Sinn \kommen fikrə gəlmək; zu sich \kommen özünə gəlmək; 2. getmək; dalınca getmək; 3. əmələ gəlmək, baş vermək; das durfte nicht \kommen bu olmamalı idi; das kommt wohl bisweilen belə şeylər olur; woher / wie kommt es, daß… 1) necə olur ki…; 2) nədən baş vermişdir ki…; 4. yayılmaq, gəlmək (səs); 5. (inf + zu) məlum olmaq, aşkar olmaq; es kam oben zu liegen bu yuxarıda imiş; neben j-m zu sitezen* \kommen kimləsə yanaşı olmaq; auf j-n sprechen* \kommen kiminsə haqqında danışmaq; hoch / teuer zu stehen* \kommen baha başa gəlmək; 6. (part II ilə): (an)gefahren \kommen gəlmək (miniklə); angelaufen \kommen qaçaraq gəlmək; 7. \kommen lassen çağırtdırmaq; yol vermək, icazə vermək; dahin darf man es nicht \kommen lassen buna yol vermək olmaz; 8. j-m grob \kommen kiməsə kobud cavab vermək; das kommt mir unerwartet mən bunu gözləmirdim; so mußt du mir nicht \kommen! mənimlə belə rəftar etmək olmaz; hart einander \kommen birisilə toqquşmaq; plötzlich auf etw. (A) anderes \kommen danışığı birdən başqa səmtə yönəltmək; 9. payına düşmək; es \kommen auf jeden 100 Rubel hər adama 100 manat düşür; auf j-n nichts \kommen lassen bir kəs haqqında pis şey danışmağa qoymamaq; 10. j-m /einer Sache auf die Spur \kommen kiminsə (nəyinsə) izinə düşmək; 11. damit kommst du nicht weit beləliklə heç bir şeyə nail ola bilməzsən; das ist an den rechten Mann gekommen bu, yaxşı adamın əlinə düşüb; an den Tag \kommen aşkar olmaq, üzə çıxmaq; an die Reihe \kommen növbədə (sırada) olmaq; außer Atem \kommen tövşümək, təngnəfəs olmaq; außer Fassung /aus der Fassung\kommen özünü itirmək, özündən çıxmaq; auseinander \kommen ayrılmaq, görüşüb ayrılmaq; aus dem Sinn \kommen yadından çıxmaq; ein Unglück kam über mich mənə bədbəxtlik üz verdi; um etw. (A)\kommen nədənsə məhrum olmaq; nicht vom Fleck / von der Stelle \kommen yerindən tərpənməmək; von Sinnen \kommen ağlını itirmək, başını itirmək; ich bin nicht dazu gekommen mənim vaxtım yox idi; mən çatdıra bilmədim; es war dazu gekommen iş o yerə çatdı ki; wie \kommen Sie dazu? siz necə cürət edirsiniz?; zu Atem \kommen cürətlənmək, ürəklənmək; zur Besinnung \kommen özünə gəlmək; zu nichts \kommen heç bir şeyə nail olmamaq; zu Kräften \kommen bax: Kraft; zum Ausdruck \kommen ifadə olunmaq; wie es gerade kommt! imkan daxilində; ◊ Kommt Zeit, kommt Rat ata. söz. ≅ Ölmərik/yaşayarıq, görərik; Axşamın xeyrindən sabahın şəri yaxşıdır

(sich) zorla yarıb keçmək (camaatı və s.); \hindurcharbeitenarbeiten vi nəyinsə arasından baxmaq (boylanmaq); der Mond blickt durch die Wolken hindurch günəş buludların arasından boylanır; \hindurcharbeitenfühlen vt əllə yoxlamaq; duymaq, hiss etmək; \hindurcharbeitengeh(e)n vi (s) yarıb (keçib) getmsək; hinein adv içinə, içərisinə; -an/cən, -dək, … kimi, … qədər; ins Haus \hindurcharbeiten evə, evin içinə; bis ins Herz / in die Seele \hindurcharbeiten ürəyin (qəlbin) dərinliyinə qədər; bis in die Gegenwart \hindurcharbeiten indiyə den Tag \hindurcharbeiten leben məc. qayğısız yaşamaq; ins Blaue \hindurcharbeiten qeyrimüəyyənliyə

(comp, höher, superl höchst) a 1. hündür, uca; 2. böyük, çox; 3. məc. adlı-sanlı, məşhur; fünf Meter \hoch beş metr hündürlüyündə; vier \hoch drei (43) riyaz. dördün kubu; vier Mann \hoch dan. dördlükdə; (hoch sözündə ch hərfbirləşməsi e səsindən qabaq gələrsə h səsinə keçir): hohes Alter yaşın sinli çağı; der hohe Sommer yayın qızğın çağı; in hohem Ansehen stehen* hörmət-izzət sahibi olmaq; hohe See açıq dəniz; hoher Sinn alicənablıq, nəciblik; es ist hohe Zeit vaxt yetişib; es ist hoher Tag artıq gün günorta yerinə qalxıb; es ist \hoch am Tage gün günortadır; es ist noch \hoch am Tage hələ tam işıqdır; \hoch hinauswollen* burnunu çox yuxarı tutmaq; \hoch anrechnen yüksək qiymətləndirmək; die Ware kommt uns zu \hoch mal bizə çox baha başa gəlir; \hoch zu stehen kommen* baha başa gəlmək; wenn es \hoch kommt çarəsiz (əlacsız) qaldıqda; darayaqda; \hoch und heilig versprechen* təntənəli surətdə vəd etmək; \hoch und teuer versichern and içərək qane etmək

a növbəti; gələcək; der \kommende Tag gələcək gün

I prp (statikanı bildirdikdə D; dinamikanı bildirdikdə A): qarşı, qabaq, əvvəl, yan, kimi şəklində tərcümə olunur; 5 Tage \vor seinem Urlaub məzuniyyətindən 5 gün qabaq (əvvəl); \vor allem, \vor allen Dingen hər şeydən əvvəl; nach wie \vor qabaqkı / əvvəlki kimi; er brummte etw. \vor sich hin o, burnunun altında nəsə mızıldadı; zehn Minuten \vor fünf beşə on dəqiqə qalmış; nicht \vor sieben (Uhr) saat yeddidən tez olmayaraq; ◊ Man soll den Tag nicht \vor dem Abend loben ata. söz. ≅ Arxı adda sonra “bərəkallah” de; Cücəni payızda sanayarlar; Er sieht den Wald \vor lauter Bäumen nicht ata. söz. ≅ Ağac dalında meşəni görmür; das Schiff geht \vor Anker dəniz. gəmi lövbər salır; \vor der Nase burnunun ucunda, lap yaxınında; II adv \vor! irəli!