Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

corpora+a+putrescendo+pm

  • 1 vindico

    āvī, ātum, āre (ere LXIIT ap. AG) [ vindex ]
    1) заявлять претензию, обращаться с требованием, требовать (по суду) (sibi aliquid C)
    v. aliquem in libertatem C, L — требовать свободы для кого-л.
    aliquis vindicatur spondentibus propinquis L — кто-л. отпускается на свободу на поруки родственников
    aliquis vindicatur in posterum diem L — притязания на чью-л. свободу откладываются до следующего дня
    2) (тж. v. sibi T) присваивать себе (decus belli ad se O; ubi rem meam invenio, ibi vindico Dig)
    3) восстанавливать, вновь принимать ( antiquam faciem O)
    4) (тж. v. in libertatem Cs etc.) отпускать на волю ( aliquem Dig); освобождать (Galliam Cs; virginem ad saxa revinctam O; aliquem ab omnibus vitiis C)
    v. aliquem ex dominatu alicujus in libertatem C — освободить кого-л. от чьего-л. господства
    5)
    а) охранять, оберегать, защищать, спасать (civem a miseriis C; aliquem a verberibus C; aliquem Grajorum armis V)
    laudem alicujus ab oblivione v. C — спасти чью-л. славу от забвения
    6) налагать наказание, наказывать, карать ( maleficia C)
    in aliquem sevēre v. C — строго покарать кого-л.
    v. in aliquem C, Ap — принимать (суровые) меры против кого-л.
    v. mortem alicujus Sl — отомстить за чью-л. смерть
    v. se ab aliquo Sen и de aliquo PJ — мстить кому-л.
    9) требовать, устанавливать
    «Trasimenum» pro «Tarsimeno» v. Q — установить (принять правописание) «Trasimenum» вместо «Tarsimenum»
    10) посвящать, отдавать ( partem noctium studiis Sen)

    Латинско-русский словарь > vindico

  • 2 vindico

    vindico, āvī, ātum, āre (= vim dico, eig. Gewalt androhen; dah.) I) einen Ggstd. gerichtlich in Anspruch nehmen, vindizieren *(vgl. vindiciae a.A.), A) eig.: sponsam in libertatem, Liv.: puellam in posterum diem, ihr die Freiheit v., Liv.: vindicatur Verginia spondentibus propinquis, Liv.: profecti (die Parteien) simul in agrum, de quo litigabatur, terrae aliquid ex eo, uti unam glebam, in ius in urbem ad praetorem deferrent, et in ea gleba, tamquam in toto agro, vindicarent, Gell.

    B) übtr., etw. in Anspruch nehmen, 1) von der Vindizierung bei Eigentumsklagen, etw. als sein Eigentum in Anspruch nehmen, auf etw. Anspruch machen, als mir gehörig-, zustehend fordern, etw. sich zueignen, sich zuschreiben, a) bl. vind.: ortus nostri partem vindicat patria, Cic.: nonnulla ab imperatore miles, plurima vero fortuna vindicat, Nep.: omnia pro suis, Cic.: videor id meo iure quodam modo vindicare, Cic.: Chii suum (Homerum) vindicant, Cic.: alqm caelo (Dat.), in den Himmel versetzen, Plin. pan. 10, 4: v. antiquam faciem, wieder annehmen, Ov. – poet. m. Infin., vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles, Lucan. 8, 675. – b) vind. aa se: decus belli ad se, Liv.: victoriae maiorem partem ad se, Liv. – c) vind. sibi: ceterarum rerum, quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat, Cic. or. 69: constantiae eximiam sibi laudem, Val. Max.: nihil sibi nisi dispensandi potestatem, Sen.: sibi nomen, Quint.: sibi prospera, Tac.: sibi regnum, Iustin.: ubi minimum virium veneris pecuniaeque cupido sibi vindicaverit, Val. Max.; vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 Bd. 2. S. 741.

    2) von der Vindizierung in Freiheitsklagen, a) den, der unfrei ist, als frei in Anspruch nehmen, jmd. aus dem Zustande der Sklaverei u. dgl. in Freiheit setzen, befreien, retten, α) m. in libertatem: vind. in libertatem et a regum et a patrum dominatione, Cic.: v. rem populi in libertatem, Cic.: ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam, Cic.: rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem, Cic. – β) ohne in lib.: te ab eo vindico et libero, Cic.: dura ad saxa revinctam, Ov. – se ad alqm, seine Verbindlichkeiten gegen jmd. erfüllen, ut se aliquando ad suos vindicaret, Cic. Rab. Post. 25. – b) was noch frei, unangetastet, unversehrt ist, in Schutz nehmen, schützen, sicherstellen, bewahren, libertatem, Caes.: rusticis magnam partem cibariorum per hiemem, erhalten, Colum. – gew. m. ab (gegen od. vor) u. Abl., v. alqm a verberibus, ab unco, a crucis terrore, Cic.: alqm a miseriis morte, Cic.: a molestia, a labore, Cic.: domum suam ab solitudine, Cic.: u. so loca a solitudine, Liv.: laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio, Cic. – m. bl. Abl., alqm scelerum suorum suppliciis, vor der Str. bewahren, von der Str. befreien, Iustin. 7, 5, 7: exercitum fame, Curt. 9, 10 (41), 18. – v. Schutzmitteln, capillum a canitie, Plin.: ebur a carie (v. altem Öl), Plin.: corpora a putrescendo (v. Salz), Plin. – u. vind. se ex alqa re, sich gegen etwas sicherstellen, se non modo ex suspicione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone non armis, sed patrimonio suo vindicavit, Cic. Sull. 59.

    II) einem Vergehen durch Inanspruchnahme von Sühne, durch Androhung od. Vollziehung von Strafe steuern, gegen etwas od. jmd. verbietend od. strafend einschreiten, A) eig.: a) v. alqd = einem Vergehen usw. steuern, es verbieten, ein begangenes ahnden, bestrafen, iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut tutela duodecim tabulis, circumscriptio adulescentium lege Plaetoriā; et sine lege iudiciis, in quibus additur EX FIDE BONA, Cic.: facinus nemini lege concessum, sed fortasse adhuc in nullo vindicatum, Cic.: acerrime maleficia, Cic.: peccata, Liv.: quidquid peccatur maiestatis actione vindicandum est, Sen. rhet. – b) v. in alqm, gegen jmd. einschreiten, ahndend verfahren, jmd. bestrafen, fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum, Cic.: vindicandum in eos non manu neque vi, verum quaestionibus, Sall.: in quos eo gravius Caesar vindicandum statuit, Caes. – c) absol. = einschreiten, strafen, nisi vos vindicatis, Cic.: populum hortari ad vindicandum, Sall.

    B) übtr.: a) alqd, einer Sache steuern, etw. ahnden, bestrafen, rächen, fortuita non civium tantummodo, sed urbium damna principis munificentia vindicat, steuert (= ersetzt), Vell. 2, 126, 4. – Ti. Gracchi conatus perditos, Cic.: sociorum (gegen die B.) iniurias, Liv.: iniurias suas manu (durch Mord, Gewalttat), Sall.: offensas ense, Ov.: necem Crassi, Ov. – zugl. m. in u. Abl. der Pers. = etwas an jmd. rügen (tadeln), omnia, quae vindicaris in altero, tibi ipsi vehementer fugienda sunt, Cic. Verr. 3, 4. – b) alqm, α) bl. alqm, Romana tandem se vindicat ira, Claud. 24, 84. – β) alqm ab oder de alqo, an jmd. rächen, se a Pyrrho, Vell. 1, 1, 3: se ab illo, Sen. de ben. 6, 5, 3: se de fortuna praefationibus, Plin. ep. 4, 11, 14: u. passiv, quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur, Flor. 3, 21, 19 (aber Cic. Deiot. 21 Halm se de absente indicare). – / vulg. vendico, Iul. Val. 3, 47. p. 156, 9 K. – Nbf. nach der 3. Konj., vindicit, XII tabb. III, 3 Schoell ( bei Gell. 20, 1, 45).

    lateinisch-deutsches > vindico

  • 3 vindico

    vindico, āvī, ātum, āre (= vim dico, eig. Gewalt androhen; dah.) I) einen Ggstd. gerichtlich in Anspruch nehmen, vindizieren *(vgl. vindiciae a.A.), A) eig.: sponsam in libertatem, Liv.: puellam in posterum diem, ihr die Freiheit v., Liv.: vindicatur Verginia spondentibus propinquis, Liv.: profecti (die Parteien) simul in agrum, de quo litigabatur, terrae aliquid ex eo, uti unam glebam, in ius in urbem ad praetorem deferrent, et in ea gleba, tamquam in toto agro, vindicarent, Gell.
    B) übtr., etw. in Anspruch nehmen, 1) von der Vindizierung bei Eigentumsklagen, etw. als sein Eigentum in Anspruch nehmen, auf etw. Anspruch machen, als mir gehörig-, zustehend fordern, etw. sich zueignen, sich zuschreiben, a) bl. vind.: ortus nostri partem vindicat patria, Cic.: nonnulla ab imperatore miles, plurima vero fortuna vindicat, Nep.: omnia pro suis, Cic.: videor id meo iure quodam modo vindicare, Cic.: Chii suum (Homerum) vindicant, Cic.: alqm caelo (Dat.), in den Himmel versetzen, Plin. pan. 10, 4: v. antiquam faciem, wieder annehmen, Ov. – poet. m. Infin., vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles, Lucan. 8, 675. – b) vind. aa se: decus belli ad se, Liv.: victoriae maiorem partem ad se, Liv. – c) vind. sibi: ceterarum rerum, quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat, Cic.
    ————
    or. 69: constantiae eximiam sibi laudem, Val. Max.: nihil sibi nisi dispensandi potestatem, Sen.: sibi nomen, Quint.: sibi prospera, Tac.: sibi regnum, Iustin.: ubi minimum virium veneris pecuniaeque cupido sibi vindicaverit, Val. Max.; vgl. Krebs-Schmalz Antib.7 Bd. 2. S. 741.
    2) von der Vindizierung in Freiheitsklagen, a) den, der unfrei ist, als frei in Anspruch nehmen, jmd. aus dem Zustande der Sklaverei u. dgl. in Freiheit setzen, befreien, retten, α) m. in libertatem: vind. in libertatem et a regum et a patrum dominatione, Cic.: v. rem populi in libertatem, Cic.: ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam, Cic.: rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem, Cic. – β) ohne in lib.: te ab eo vindico et libero, Cic.: dura ad saxa revinctam, Ov. – se ad alqm, seine Verbindlichkeiten gegen jmd. erfüllen, ut se aliquando ad suos vindicaret, Cic. Rab. Post. 25. – b) was noch frei, unangetastet, unversehrt ist, in Schutz nehmen, schützen, sicherstellen, bewahren, libertatem, Caes.: rusticis magnam partem cibariorum per hiemem, erhalten, Colum. – gew. m. ab (gegen od. vor) u. Abl., v. alqm a verberibus, ab unco, a crucis terrore, Cic.: alqm a miseriis morte, Cic.: a molestia, a labore, Cic.: domum suam ab solitudine, Cic.: u. so loca a solitudine, Liv.: laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a
    ————
    silentio, Cic. – m. bl. Abl., alqm scelerum suorum suppliciis, vor der Str. bewahren, von der Str. befreien, Iustin. 7, 5, 7: exercitum fame, Curt. 9, 10 (41), 18. – v. Schutzmitteln, capillum a canitie, Plin.: ebur a carie (v. altem Öl), Plin.: corpora a putrescendo (v. Salz), Plin. – u. vind. se ex alqa re, sich gegen etwas sicherstellen, se non modo ex suspicione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone non armis, sed patrimonio suo vindicavit, Cic. Sull. 59.
    II) einem Vergehen durch Inanspruchnahme von Sühne, durch Androhung od. Vollziehung von Strafe steuern, gegen etwas od. jmd. verbietend od. strafend einschreiten, A) eig.: a) v. alqd = einem Vergehen usw. steuern, es verbieten, ein begangenes ahnden, bestrafen, iste dolus malus et legibus erat vindicatus, ut tutela duodecim tabulis, circumscriptio adulescentium lege Plaetoriā; et sine lege iudiciis, in quibus additur EX FIDE BONA, Cic.: facinus nemini lege concessum, sed fortasse adhuc in nullo vindicatum, Cic.: acerrime maleficia, Cic.: peccata, Liv.: quidquid peccatur maiestatis actione vindicandum est, Sen. rhet. – b) v. in alqm, gegen jmd. einschreiten, ahndend verfahren, jmd. bestrafen, fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum, Cic.: vindicandum in eos non manu neque vi, verum quaestionibus, Sall.: in quos eo gravius Caesar vindicandum
    ————
    statuit, Caes. – c) absol. = einschreiten, strafen, nisi vos vindicatis, Cic.: populum hortari ad vindicandum, Sall.
    B) übtr.: a) alqd, einer Sache steuern, etw. ahnden, bestrafen, rächen, fortuita non civium tantummodo, sed urbium damna principis munificentia vindicat, steuert (= ersetzt), Vell. 2, 126, 4. – Ti. Gracchi conatus perditos, Cic.: sociorum (gegen die B.) iniurias, Liv.: iniurias suas manu (durch Mord, Gewalttat), Sall.: offensas ense, Ov.: necem Crassi, Ov. – zugl. m. in u. Abl. der Pers. = etwas an jmd. rügen (tadeln), omnia, quae vindicaris in altero, tibi ipsi vehementer fugienda sunt, Cic. Verr. 3, 4. – b) alqm, α) bl. alqm, Romana tandem se vindicat ira, Claud. 24, 84. – β) alqm ab oder de alqo, an jmd. rächen, se a Pyrrho, Vell. 1, 1, 3: se ab illo, Sen. de ben. 6, 5, 3: se de fortuna praefationibus, Plin. ep. 4, 11, 14: u. passiv, quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur, Flor. 3, 21, 19 (aber Cic. Deiot. 21 Halm se de absente indicare). – vulg. vendico, Iul. Val. 3, 47. p. 156, 9 K. – Nbf. nach der 3. Konj., vindicit, XII tabb. III, 3 Schoell ( bei Gell. 20, 1, 45).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vindico

  • 4 vindico

    vindĭco (on account of a supposed derivation from venum - dico, also written vendĭco), āvi, ātum, 1 (collat. form, acc. to the 3d conj., VINDICIT, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1 fin.), v. a. [vim - dico, prop. to assert authority, viz. in a case where legal possession of a thing claimed is refused; hence, transf.], to lay legal claim to a thing, whether as one's own property or for its restoration to a free condition.
    I.
    Lit.: IN. IVS. DVCITO. NI IVDICATVM FACIT AVT QVIS ENDO EOM IVRE VINDICIT, i. e. eum in jure vindicat, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 45; cf., on the form of laying claim to disputed personal property, Gai Inst. 4, 16:

    vindicare sponsam in libertatem,

    Liv. 3, 45, 11; cf. id. 3, 48, 5; 3, 46, 7:

    puellam,

    id. 3, 46, 3:

    ita vindicatur Virginia spondentibus propinquis,

    id. 3, 46, 8.—
    II.
    Transf., in gen. (freq. and class.; cf. assero).
    A.
    To lay claim to as one's own, to make a claim upon, to demand, claim, arrogate, assume, appropriate a thing:

    omnia non Quiritium sed sapientium jure pro suis vindicare,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    videor id meo jure quodam modo vindicare,

    id. Off. 1, 1, 2:

    Homerum... Chii suum vindicant,

    id. Arch. 8, 19:

    ortūs nostri partem patria vindicat,

    id. Off. 1, 7, 22:

    maximam partem quasi suo jure Fortuna sibi vindicat,

    id. Marcell. 2, 6:

    ceterarum rerum quae sunt in oratore, partem aliquam sibi quisque vindicat,

    id. Or. 19, 69:

    quod neque summi imperatores... sibi umquam vindicare sunt ausi,

    Quint. 1, prooem. §

    14: partem oneris tui mihi vindico,

    Plin. Ep. 6, 32, 2:

    majestatem sibi,

    id. Pan. 42, 1:

    partis sibi aequas potentiae,

    Suet. Tib. 50; id. Tit. 5; Sen. Ira, 3, 30, 3; id. Cons. Helv. 3, 9; id. Q. N. 1, 1, 10; Val. Max. 4, 3, 1; 5, 3, ext. 2; cf. Plin. Pan. 8, 2; Val. Max. 4, 5, 3: iniquissima haec bellorum condicio est; prospera omnes sibi vindicant, adversa uni imputantur, Tac. Agr. 27:

    victoriae majore parte ad se vindicatā,

    Liv. 44, 14, 8:

    decus belli ad se,

    id. 9, 43, 14:

    tanta tamen universae Galliae consensio fuit libertatis vindicandae, ut, etc.,

    should be maintained, vindicated, Caes. B. G. 7, 76:

    Trasimenum pro Tarsimeno multi auctores... vindicaverunt,

    have adopted, Quint. 1, 5, 13; so id. 1, 5, 26:

    vindicet antiquam faciem, vultusque ferinos Detrahat,

    reassume, Ov. M. 2, 523.— Poet., with inf.:

    vindicat hoc Pharius dextrā gestare satelles,

    Luc. 8, 675.—
    B.
    To place a thing in a free condition.
    1.
    In libertatem vindicare, to set free, to free, emancipate:

    in libertatem rem populi,

    Cic. Rep. 1, 32, 48:

    ex dominatu Ti. Gracchi in libertatem rem publicam,

    id. Brut. 58, 212:

    rem publicam afflictam et oppressam in veterem dignitatem ac libertatem,

    i. e. to restore, id. Fam. 2, 5, 2:

    Galliam in libertatem,

    Caes. B. G. 7, 1:

    se et populum Romanum in libertatem,

    id. B. C. 1, 22.—
    2.
    To deliver, liberate, protect, defend:

    te ab eo vindico et libero,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    nos a verberibus, ab unco, a crucis terrore neque res gestae neque acta aetas neque vestri honores vindicabunt?

    id. Rab. Perd. 5, 16:

    sapientia sola nos a libidinum impetu et formidinum terrore vindicat,

    id. Fin. 1, 14, 46:

    quin ab hoc ignotissimo Phryge nobilissimum civem vindicetis?

    id. Fl. 17, 40:

    aliquem a miseriis morte,

    id. Brut. 96, 329:

    a molestiā,

    id. Q. Fr. 1, 4, 2:

    a labore,

    id. Sull. 9, 26:

    domum suam a solitudine,

    id. de Or. 1, 45, 199:

    laudem summorum oratorum ab oblivione hominum atque a silentio,

    rescue, id. ib. 2, 2, 7:

    sed ab hac necessitate egregie vos fortuna vindicat,

    Liv. 37, 54, 10:

    corpora a putrescendo (sal),

    Plin. 31, 9, 45, § 98:

    ebur a carie (vetus oleum),

    id. 15, 7, 7, § 32:

    capillum a canitie,

    id. 28, 11, 46, § 164:

    se non modo ex suspitione tanti sceleris, verum etiam ex omni hominum sermone,

    Cic. Sull. 20, 59:

    perpetienda illa fuerunt, ut se aliquando ad suos vindicaret,

    might restore, id. Rab. Post. 9, 25:

    quam dura ad saxa revinctam Vindicat Alcides,

    sets free, Ov. M. 11, 213:

    tandem absolutus vindicatusque est (reus),

    Plin. Ep. 4, 9, 1.—
    C.
    With respect to some wrong perpetrated (cf. ulciscor), to avenge, revenge, punish; to take vengeance on any one; make compensation for:

    omnia quae vindicaris in altero, sibi ipsi vehementer fugienda sunt,

    Cic. Verr. 2, 3, 2, § 4:

    maleficium in aliis vindicare,

    id. Sull. 6, 19:

    facinus in nullo etiam,

    id. Verr. 2, 3, 84, § 194:

    dolum malum et legibus,

    id. Off. 3, 15, 61. acerrime maleficia, id. Rosc. Am. 5, 12:

    consensionem improborum supplicio omni,

    id. Lael. 12, 43:

    eam rem quam vehementer,

    id. Quint. 7, 28:

    Ti. Gracchi conatus perditos,

    id. Off. 1, 30, 109:

    necem Crassi,

    Ov. F. 6, 468:

    offensas ense,

    id. Tr. 3, 8, 40:

    fortuita non civium tantummodo sed urbium damna principis munificentia vindicat,

    Vell. 2, 126, 4.— Impers. pass.:

    fateor non modo in socios, sed etiam in cives militesque nostros persaepe esse severe ac vehementer vindicatum,

    Cic. Verr. 2, 5, 50, § 133:

    vindicandum in eos,

    Sall. J. 31, 18:

    vindicatum in eos, qui, etc.,

    id. C. 9, 4; cf.:

    in quos (Venetos) eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius, etc.,

    Caes. B. G. 3, 16.—
    2.
    Transf. (after the analogy of ulcisci): vindicare se ab (de) aliquo, to revenge one's self upon one:

    se ab illo,

    Sen. Ben. 6, 5, 3:

    se de fortunā praefationibus,

    Plin. Ep. 4, 11, 14.— Pass.:

    quantā saevitiā opus erat, ut Sulla de Mario vindicaretur,

    Flor. 3, 21, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > vindico

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»