-
1 contingere
1) трогать, коснуться чего: corpore rem contingere (1. 1 § 3 D. 41 2), быть в родстве с кем;conting. aliquem affinitate, cognatione (l. 5 § 5 D. 9. 3);
2) относиться, постигнуть: praesentibus omnibus. quos causa contingit, judicari oportet (1. 47 pr. D. 42, 1); (1. 1 § 14 D. 25, 4);sanguine (1. 12 D. 40, 2).
contingit aliquem damnum (1. 15 § 18 D. 39, 2), culpa (1. 47 pr. D. 42, 1);
3) быть, иметь место, случиться: ex diversis testamentis jus coniunctionis non contingit (1. 16 D. 7, 4), sine possessione usucapio contingere non potest (1. 25 D. 41, 3); (1. 3 § 4 D. 41, 2);contingi crimine (1. 1 § 2 D. 11, 4).
contingit alicui liberatio (1. 73. 98 § 6 D. 46, 3. 1. 11 § 2. 1. 13 § 3. 12 D. 46, 4), libertas (l. 4 pr. § 1 D. 40, 2);
contingit absolutio (1. 1 D. 46, 4), novatio (1. 14 pr. I. 24 D. 46, 2), cognitio (1. 4 pr. D. 1, 21);
partem sibi contingentem consequi (1. 16 D. 29, 5); приключаться, происходить: damna, quae casu contigerunt (1. 41 § 7 D. 40, 5); (1. 5 § 4 D. 13, 6. 1. 6. § 5 D. 28, 3): si mihi contigerit, посчастливиться (1. 38 § 2 D. 34, 2).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > contingere
-
2 contingo
I con-tingo, tigī, tāctum, ere [ tango ]1) трогать, дотрагиваться, прикасаться (aliquid manu Col; aliquem digĭto Cato, Ap)c. finem suum O — достигнуть своего предела, т. е. высшей степени (ср. 6.)c. terram osculo L — поцеловать землюsumma sidera plantis c. погов. Prp — касаться подо1 швами высочайших звёзд (т. е. шествовать по звёздам, достигнуть высшего блаженства)2)а) захватывать, схватывать (cibum rostris C; funem manu V)б) обхватывать, обнимать ( alicujus genua Ap)3)carmina musaeo c. lepōre Lcr — придать поэме мусическую прелесть (по др. — к contingo II)б) посыпать ( cibos sale CC)4) пятнать, осквернять ( corpus corpore Pl)contactus — поражённый ( venenatis morsibus Ap), заражённый, осквернённый, опороченный (scelere L; vitiis T)5) касаться, иметь отношениеc. aliquem cognatione QC (sanguine ac genere L) — приходиться кому-л. сродниhaec consultatio nihil contingit Romanos L — этот вопрос римлян не касаетсяc. aliquem propius H — быть в близких отношениях с кем-л.6) быть смежным, граничить ( Helvii contingunt fines Arvernorum Cs — ср. 1.)c. Aethiopiam Mela — граничить с Эфиопией7) достигать, прибывать (Italiam V; terram O; metam H)8) доставать, достигать, поражать (aliquem ferro V, O)9) (преим. в 3 л., реже в inf.) выпадать на долю, случаться, приключатьсяnon cuivis homini contingit adire Corinthum погов. H — не всякому доводится побывать в Коринфе, т. е. не всем суждена удачаerras, si putas contingere posse, ut... Pt — ты ошибаешься, если думаешь, будто может случиться, что..II con-tingo (continguo), —, —, ereсмачивать, увлажнять, окроплять ( aliquid colore Lcr) -
3 gradus
1) шагsuspenso gradu Ter — крадучись, на цыпочкахgradum ferre O — идти, ходить, направлятьсяgradum sistĕre V (sustinēre O) — остановитьсяgradum corripĕre H или addĕre L — ускорить шагgradum conferre L — вступить в рукопашный бой, но тж. Pl, V завязать разговор2) ход, движение, течение ( spondēus habet stabĭlem gradum C)3) приближение ( mortis H)4) воен. положение, позиция (in suo quisque gradu L)aliquem gradu movēre и demovēre L или depellĕre Nep (de gradu dejicĕre C) — выбить кого-л. из позиции, перен. вытеснить кого-л. из выгодного положения, лишить кого-л. преимущества5)а) ступенька, ступень ( scalarum C); pl. лестница (gradūs templorum C; per gradūs dejicĕre L)б) ступень, уровень (g. aetātis adultae Lcr)aliquem artissimo contingĕre gradu (sc. cognationis) Su — быть в ближайшем родстве с кем-л.inter se gradibus, non genĕre differre C — различаться между собой количественно, но не качественно6) степень, достоинство, звание, ранг (consularis dignitatis g. C; g. honorum C)7) астр. градус (окружности) Man8) ( в завитых прическах) ярус или ряд ( comam in gradus frangere Q)9) грам. степень сравнения (g. positivus, тж. absolutus и primitivus; g. comparativus, g. superlativus) -
4 planta
I ae f.2) прививок, привой ( plantas abscindere de corpore matrum V)II planta, ae f.стопа, подошва (pedis Ctl, V, O etc.)supra plantam (или crepidam) ascendere погов. VM — судить выше сапога -
5 sanguis
1) кровь (per omne corpus s. diffunditur C)2) кровопролитие, резня, убийство ( ad sanguinem incitare C)s. civīlis Lcr — междоусобная война3) жизненная сила, жизнь (integer aevi s. V); крепость, мощь ( oratorum C); свежесть ( sucum et sanguinem amittere C), но тж.amittere sanguinem Pt — похолодеть от ужаса, остолбенетьquum est s. integer Pl — пока сил не поубавилось4) имущество, состояние ( de sanguine aerarii detrahĕre C)5) кровное родство (sanguine conjunctus C); происхождение, род ( ejusdem sanguinis esse T)sanguine contingere (attingere PJ) aliquem QC — находиться с кем-л. в кровном родстве6) потомок, отпрыск, дитя (s. paupĕrum parentum H)7) сок (sc. arborum Man)s. Bacchēus St — вино -
6 occasio
1) удобное время: a) возможность, propter mortem alicuius capiendi occ. (1. 31 pr. D. 39, 6);occ. usucapionis (1. 33 eod.), acquirendi (1. 28 pr. D. 50, 16);
b) повод, причина, calcis ictu mortis occ. praebita (1. 5 C. 9, 16. 1. 2 § 17 D. 18, 4. 1. 59 § 1 D. 36. 1. 1. 20 § 1 D. 37, 4); (1. 11 C. 6, 59); (1. 8 § 2 C. 6, 61); (1. 4 C. 2, 7. 1. 4 § 2 D. 3, 2. 1. 32 pr. D. 15, 1); (1. 1 § 1 D. 44, 4);
2) случай: magis ex occas, quam ex iure contingere (1. 2 D. 43, 21).in occasionem habere aliquid (воспользоваться чем-нб. (1. 7 § 3 D. 48, 4).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > occasio
-
7 sperare
надеяться, ожидать (1. 231 D. 50, 16 1. 10 pr. 11 pr. D. 26, 2. 1. 9 pr. D. 40, 7. 1. 1 pr. D. 26, 4 1. 14 D. 26, 5. 1. 5 C. 5. 1. 1. 10 D. 40, 9); опасаться, бояться: damnum, quod contingere speratur (1. 13 § 15 D. 39. 2).Латинско-русский словарь к источникам римского права > sperare
-
8 contingit
, contigit, -, contingere 3 v. impers.случается, удаётся -
9 contingo
, contigi, contactum, contingere 3касаться, соприкасаться; происходить, удаваться
См. также в других словарях:
contingere — con·tìn·ge·re v.intr. e tr. 1. v.intr. (essere) LE accadere, avvenire: se mai continga che l poema sacro |... | vinca la crudeltà (Dante) 2. tr. OB toccare {{line}} {{/line}} DATA: av. 1321. ETIMO: dal lat. contingĕre, comp. di con assieme, con e … Dizionario italiano
contingent — contingent, ente [ kɔ̃tɛ̃ʒɑ̃, ɑ̃t ] adj. et n. m. • 1361; lat. contingens, p. prés. de contingere « arriver par hasard » I ♦ Adj. 1 ♦ Philos. Qui peut se produire ou non (opposé à nécessaire).⇒ accidentel, 1. casuel, conditionnel, éventuel,… … Encyclopédie Universelle
contigu — contigu, uë [ kɔ̃tigy ] adj. • v. 1377; lat. contiguus, de contingere « toucher » ♦ Qui touche à autre chose. ⇒ accolé, adjacent, attenant, avoisinant, voisin. Deux jardins contigus. ⇒ mitoyen. « Une vaste galerie contiguë à son cabinet »… … Encyclopédie Universelle
КОНТИНГЕНТ — (ново лат., от лат. contingere трогать). 1) число людей, денег и провианта, которое должна выставить известная область во время войны. 2) наличное количество людей, собранных с какою либо целью. Словарь иностранных слов, вошедших в состав… … Словарь иностранных слов русского языка
contact — [ kɔ̃takt ] n. m. • 1586; didact. av. XIXe; lat. contactus, rac. tangere « toucher » → tact 1 ♦ Position, état relatif de corps qui se touchent. Contact fugitif, prolongé. Certaines maladies se communiquent par contact direct. ⇒ contagieux.… … Encyclopédie Universelle
contiguë — ● contigu, contiguë adjectif (latin contiguus, de contingere, toucher) Qui touche à quelque chose, à un lieu ; qui en est voisin : La maison est contiguë à la mairie. Nos chambres sont contiguës. Qui est rapproché de quelque chose d autre par le… … Encyclopédie Universelle
contingente — ● contingent, contingente adjectif (latin contingens, de contingere, arriver) Qui peut arriver ou ne pas arriver ; fortuit, occasionnel ; accidentel, incertain : Circonstances contingentes. Qui a une importance secondaire, un caractère accessoire … Encyclopédie Universelle
Kontakt — Konnex; Umgang; Verhältnis; Beziehung * * * Kon|takt [kɔn takt], der; [e]s, e: 1. Verbindung zwischen Menschen, die (einmal oder in bestimmten Abständen wieder) für eine kurze Dauer besteht: persönliche, diplomatische, sexuelle, menschliche,… … Universal-Lexikon
Contingente — (Del lat. contingens, tis.) ► adjetivo 1 Que puede suceder o no suceder de forma circunstancial. SINÓNIMO accidental aleatorio posible ANTÓNIMO necesario ► sustantivo masculino 2 Suceso posible, casualidad … Enciclopedia Universal
CONTINGENCE — Il est peu de philosophes qui n’aient parlé de la contingence, soit pour en nier la réalité, soit, plus souvent, pour en préciser le sens. Toutefois, avant de passer en revue les significations diverses que ce mot a prises et de recenser les… … Encyclopédie Universelle
contingible — ► adjetivo Que puede suceder. SINÓNIMO posible * * * contingible (del lat. «contingĕre», acontecer) adj. *Posible. * * * contingible. (Del lat. contingĕre, acontecer, suceder). adj. Posible, que puede suceder … Enciclopedia Universal