Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

conscience

  • 1 samviska

    Íslensk-ensk orðabók > samviska

  • 2 sam-vizka

    u, f. the conscience, Gþl. 7, K. Á. 202, Fms. i. 141, Dipl. ii. 19, Barl. 85, Bs. ii. 118, freq. in mod. usage, N. T., Pass., Vídal.
    2. consciousness; heill at samvizku, krankr at líkama, Munk. 49; heill at líkama ok samvizku, Dipl. iv. S. samvizku-lauss, adj. (-leysi, n.), without conscience, cruel.

    Íslensk-ensk orðabók > sam-vizka

  • 3 BÍTA

    * * *
    (að), v.
    2) bita út (útbita), with dat., to extend, distend, stretch out.
    * * *
    beit, bitu, bitið; pres. bít; imperat. bít, 2nd pers. bittú; poët. forms with the negative, beitat, Eg. (in a verse); subj. bítia, Hkv. 2. 31, [Ulf. beitan; Engl. bite; Germ. beizen]:—to bite, Lat. mordere:
    I. properly,
    1. with the teeth, Eg. 508, N. G. L. i. 351; b. menn (of a dog), Grág. ii. 119; b. skarð ór, Eg. 605: of a horse, N. G. L. i. 392: foxes killing sheep, Bs. ii. 138, N. G. L. ii. 34 (wolf):—to sting, of wasps, gnats, Landn. 146.
    2. of grazing animals; b. gras, lauf, skóg, Grág. ii. 229, (hence beit, pasture); hvar hestar þínir bitu gras, Fs. 57: absol. to graze, Karl. 71.
    3. of sharp instruments, weapons (vápnbitinn); engir vóru ósárir nema þeir er eigi bitu járn, except those whom iron could not bite, Eg. 33; sverðit beit ekki, did not cut, Nj. 45, Edda 7; ljárnir bíta, 48; fótrinn brotnaði en eigi beit, the sword did not cut but broke the leg, Bjarn. 66.
    β. e-m bítr, one’s weapon ( scythe) cuts well, bites; allt bitu honum annan veg vápnin, Eg. 93.
    4. of a ship, to cruise; hér er skip … er vér köllum bíta ( bite the wind) allra skipa bezt, the best sailer, Fs. 27: impers., beit þeim eigi fyrir Reykjanes, they could not clear cape R., Landn. 30.
    5. in fishing, to bite, take the bait; bítr vel á um daginn, the fishes did bite, Ld. 40; bíta mætti beitfiskr, q. v.
    6. bíta á vörrinni, to bite the lip as a token of pain or emotion, Nj. 68; hann hafði bitið á kampinum, had bitten the beard, 209.
    II. metaph.:
    α. of frost, cold, sickness, and the like.
    β. to bite, sting, hurt; hvat mun oss heldr b. orð hans, why should his speech sting us any more? Grett. 95 A; eigi veit ek prestr, nema orðin þín hafi bitið, thy words have bit, Fms. vii. 39.
    γ. as a law term; sekt, sök bítr, the guilt strikes the convict, when brought home to him, hence sakbitinn, guilty; pá menn er hvártveggja hafa bitið, lög, réttindi ok svá dómar, convicted in the face of law and justice, Sks. 655 B; um þau mál sem sekt bítr, i. e. unlawful cases, liable to punishment, K. Á. 148; um þat er sekt bítr, Grett. 133 A (new Ed. 1853), Sks. 655.
    δ. b. á e-n, to cut deep, affect, make an impression upon; the phrase, láta ekki á sig b., to stand proof against all; þetta lét Kjartan á sik b., K. felt pain from it, Ld. 204; láttu þetta ekki á þik b., do not mind it, id.; rennr þat öðrum opt mjök í brjóst, er á suma bítr ekki (of the conscience), 655 xi.
    ε. e-t bítr fyrir, something ‘bites off,’ i. e. is decisive, makes a thing impossible or out of question; þat annat ( the other reason) er þó bítr skjótara, which is still more decided against it, Fms. ii. 266; þeir kváðust þenna kost eigi vilja, ok kváðu þat tvennt til vera er fyrir beit, two decided obstacles, reasons against it, Sturl. iii. 47; þú ert miklu œri maðr at aldri, en svá at vér hafim her lögtekna í Jómsborg, ok bítr þat fyrir, that puts it out of question, makes it impossible, Fms. x. 93; Þorgilsi þykir nú þetta ráð mega fyrir bíta, Th. thought this would be quite sufficient,—fyrir hlíta would here be better,—Ld. 264; þeir höfðu jafnan minna hlut ór málum, þó þetta bití nú fyrir, they always got the worst of it, though this was a thorough beating, Fas. i. 144; (þat er) lögmanni ok lögréttumönnum þykir fyrir b., seems a decisive proof, cuts the case off at once, N. G. L. ii. 21; b. e-m at fullu, to prove fatal to, tell fully upon; hafa mik nú at fullu bitið hans ráð, Fs. 8; Njáls bíta ráðin, a proverb quoted by Arngrim in Brevis Comment., written A. D. 1593, denoting the sagacity of Njal’s schemes; beit þetta ráð, it was effective, Fs. 153; e-m bítr við at horfa, Band. 7 C, is no doubt a false reading, = býðr, which is the reading l. c. of the vellum MS. 2845, vide bjóða.
    III. recipr. of horse fight, Rd. 298.

    Íslensk-ensk orðabók > BÍTA

  • 4 HLAUPA

    * * *
    (hleyp; hljóp, hljópum; hlaupinn), v.
    1) to leap, jump (hann hljóp meirr en hæð sina);
    hljópu þeir á hesta sína, they sprang upon their horses;
    hlaupa fyrir borð, útbyrðis, to leap overboard;
    hlaupa á sund, to leap into the water;
    hlaupa upp, to spring to one’s feet, start up (þá hljópu varðmerm upp);
    2) = renna, to run (þeir hlaupa eptir, en hann kemst á skóg undan);
    refl., hlaupast á brott, to run away;
    3) of a river, to flood;
    hjlópu vötn fram ok leysti árnar, the waters rose in flood and the ice was broken;
    of ice, mikit svell var hlaupit upp ( there was a great sloping sheet of ice) öðru megin fljótsins;
    4) with preps.:
    hlaupa at e-m, hlaupa á e-n, to attack one;
    hlaupa á, to come suddenly on, spring up, of a gale (þá hljóp á útsynningr steinóði);
    hlaupa saman, of a wound, to heal over;
    hlaupa í sundr, to open up again (sárit var hlaupit í sundr).
    * * *
    pres. hleyp, pl. hlaupum; pret. hljóp, hljópt, hljóp, pl. hljópum, mod. hlupum; pret. subj. hlypi, hlœpi, Fms. x. 364, hljópisk, Ó. H. 246; part. pass. hlaupinn; subj. hlæpi, Ó. H. 118; læpizk, O. H. L. 82; but hlypi, Hom. 158, Ó. T. 68, l. 24: [Ulf. hlaupan = ἀναπηδαν, Mark x. 50; A. S. hleâpan, pret. hleop; Scot. loup, part. loppen; Engl. leap; Hel. hlôpan; O. H. G. hlaufan; Germ. laufen; Swed. löpa; Dan. löbe]:—to leap, jump, which, as in Engl., is the proper meaning of the word, and hence of any sudden motion, to leap or start up; hann hljóp meir en hæð sína ok eigi skemra aptr en fram fyrir sik, Nj. 29; hann hleypr ór loptinu ofan ok á straetið ok kemr standandi niðr, Fms. xi. 117; hljóp hann þá út af múrinum, i. 104; hlaupa yfir háfar stengr, viii. 207; hljópu þeir þá á hesta sína, they leaped on their horses, Nj. 263; Atli hleypr upp á skip at Rúti, 9; ef fé hleypr löggarð, if cattle leap over a fence, Grág. ii. 262; Kári hljóp upp við lagit ok brá í sundr við fótunum, Nj. 253; h. fyrir borð útbyrðis, to leap overboard, Eg. 124, Fms. x. 363, 364; Egill hljóp yfir díkit, Eg. 530; þat segja menn at á sitt borð hlœpi hvárr þeirra Ólafs konungs, Fms. x. 364; Hrungnir varð reiðr ok hleypr upp á hest sinn, Edda 57; hljópu þeir til vápna sinna, Eg. 121; Kjartan hljóp á sund ( leaped into the water) ok lagðisk at manninum, Bs. i. 18; Kári hljóp á spjótskaptið ok braut í sundr, Nj. 253; en þriði hljóp ( leaped) á skipit út, Eg. 220; var þar at hlaupa ( to climb) upp á bakka nokkurn, id.; hann hljóp at baki Kára, Nj. 253; hann kastar verkfarunum ok hleypr á skeið, and took to his heels, Njarð. 370; hann hljóp báðum fótum í gögnum skipit, Edda 36: of a weapon, bryntröllit hljóp út um bringuna, Ld. 150; hljóp þá sverðit ( it bounded) Kára á síðuna Móðólfi, Nj. 262.
    β. with prepp.; h. upp, to spring to ones feet, start up; þá hlupu varðmenn upp, Eg. 121; þá hljóp Kjartan upp ok afklæddisk, Bs. i. 18; ok eptir örvar-boði hljóp upp múgr manns, Fms. i. 210; h. yfir, to jump over, metaph. to skip, Alg. 262; hlaupa yfir eða gleyma, H. E. i. 486; h. frá e-m, to run away from, desert one, Grág. i. 297; h. af, to be left, remain, Rb. 234, 494 (afhlaup).
    2. special usages; a law term, to assault; hlaupa til manns lögmætu frumhlaupi, Grág. ii. 7: of fury, sickness, pain, to burst out, í hvert sinn er æði eðr reiði hljóp á hann, Fms. i. 15; en er hann var búinn hljóp fæli-sótt at honum, iv. 284: of pain, hljóp blástr í búkinn, Grett. 137 new Ed.: of fire, sagði at jarðeldr var upp kominn, ok mundi hann h. á bæ Þórodds goða, Bs. i. 22: of a river, to flood, áðr Almanna-fljót leypi (i. e. hleypi, hlypi) var þat kallat Rapta-lækr, Landn. 266; þessa sömu nótt kom þeyr mikill ok hlupu vötn fram ok leysti árnar, the waters rose in flood and the ice was broken, Sturl. iii. 45: of ice, mikit svell var hlaupit upp öðru megin fljótsins ok hált sem gler, a great hummock of ice rose up, Nj. 144; hljóp upp kúla, a wheal sprung up from a blow, Il. ii. 267; h. saman, sundr, of a wound; var skeinan saman hlaupin svá náliga þótti gróin, Grett. 152; sárið var hlaupit í sundr, the wound had broken out again, id.: of a gale, þá hljóp á útsynningr steinóði, Eg. 600:—of milk, blood, to curdle, coagulate, (cp. North. E. loppert = coagulated; so, leper-blode = clotted blood in the Old Engl. poem Pricke of Conscience, l. 459.)
    II. to run, but rarely in old writers, [Dan. löbe; Germ. laufen]; eigi hljóp hann at seinna, Ásbjörn hljóp heim, id. (but from a paper MS.); þeir hlaupa eptir en hann kemsk á skóg undan, Nj. 130; jarl eggjar menn at h. eptir honum, 132: freq. in mod. usage.
    III. reflex. to take oneself off, to run away; ef þræll leypsk, N. G. L. i. 34; þá vildi Uni hlaupask á braut með sína menn, Landn. 246; við þann mann er hleypsk frá ómaga, Grág. i. 297; ef maðr hleypsk á brott af landi er sekr er orðinn, 96; þat var á einhverri nátt at Steinn hljópsk á braut ór bænum, Fms. iv. 317; þar er menn hlaupask til ( came to blows) eða verða vegnir, Grág. ii. 83; nú er þat várt ráð at vér hlaupimk með yðr ok sömnum liði, Fms. ix. 248; var hann í fjötri, at hann hljópisk (lypist, Hom. 158, l. c.) eigi frá honum, Ó. H. 246; hlaupask braut, id.: part., hlaupandi menn, h. sveinar, ‘landloupers,’ Finnb. 344, Mag. 6; cp. hlaupingi.

    Íslensk-ensk orðabók > HLAUPA

  • 5 sam-vit

    n. [Swed. sam-veta], the conscience, H. E. i. 561.
    2. consciousness; heill at samviti, Munk. 39.

    Íslensk-ensk orðabók > sam-vit

  • 6 vitund

    f. = vitand.
    * * *
    f. conscience (see vitand).
    II. ekki vitund, not a whit.

    Íslensk-ensk orðabók > vitund

  • 7 samvit

    Íslensk-ensk orðabók > samvit

  • 8 samvizka

    f.
    2) mind, intellect (heill at samvizku, krankr í líkama).

    Íslensk-ensk orðabók > samvizka

См. также в других словарях:

  • Conscience — conscience …   Philosophy dictionary

  • CONSCIENCE — Le mot latin conscientia est naturellement décomposé en «cum scientia». Cette étymologie suggère non seulement la connaissance de l’objet par le sujet, mais que cet objet fait toujours référence au sujet lui même. Le terme allemand Bewusstsein… …   Encyclopédie Universelle

  • Conscience — • The individual, as in him customary rules acquire ethical character by the recognition of distinct principles and ideals, all tending to a final unity or goal, which for the mere evolutionist is left very indeterminate, but for the Christian… …   Catholic encyclopedia

  • conscience — CONSCIENCE. s. f. Lumière intérieure, sentiment intérieur par lequel l homme se rend témoignage à luimême du bien et du mal qu il fait. Conscience timorée. Conscience délicate. Conscience scrupuleuse. Conscience tendre. Bonne conscience.… …   Dictionnaire de l'Académie Française 1798

  • conscience — Conscience. s. f. Lumiere interieure, sentiment interieur, par lequel l homme se rend tesmoignage à luy mesme du bien & du mal qu il fait. Conscience honorée conscience delicate. conscience scrupuleuse. conscience tendre. bonne conscience.… …   Dictionnaire de l'Académie française

  • conscience — Conscience, Dire en sa conscience, Bona fide dicere. A ma conscience, Selon ce que je pense, Ex animi sententia. Homme de bonne conscience, Religiosus. Loyauté et bonne conscience, Religio et fides, B. Une exemplaire d une droite et bonne… …   Thresor de la langue françoyse

  • Conscience — Con science, n. [F. conscience, fr. L. conscientia, fr. consciens, p. pr. of conscire to know, to be conscious; con + scire to know. See {Science}.] 1. Knowledge of one s own thoughts or actions; consciousness. [Obs.] [1913 Webster] The sweetest… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • conscience — con·science adj: exempting persons whose religious beliefs forbid compliance conscience laws, which allow physicians...to refuse to participate in abortions W. J. Curran Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 …   Law dictionary

  • CONSCIENCE (H.) — CONSCIENCE HENRI (1812 1883) Écrivain flamand. Épris de son pays, Conscience résolut d’écrire en une langue que la bourgeoisie francophone de l’époque considérait comme un patois destiné au vulgaire. Le romantisme nationaliste lui inspira Le Lion …   Encyclopédie Universelle

  • conscience — early 13c., from O.Fr. conscience conscience, innermost thoughts, desires, intentions; feelings (12c.), from L. conscientia knowledge within oneself, sense of right, a moral sense, from conscientem (nom. consciens), prp. of conscire be (mutually) …   Etymology dictionary

  • conscience — [kän′shəns] n. [OFr < L conscientia, consciousness, moral sense < prp. of conscire < com , with + scire, to know (see SCIENCE): replacing ME inwit, knowledge within] 1. a knowledge or sense of right and wrong, with an urge to do right;… …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»