-
21 comprehenso
comprehēnso, āre (Intens. v. comprehendo), umfassen, Cl. Quadrig. b. Prisc. 8, 26.
-
22 incomprehensus
incomprehēnsus, a, um (in u. comprehendo), nicht begriffen, unbegreiflich, Mart. Cap. 7. § 738.
-
23 comprehensibilis
comprehēnsibilis, e (comprehendo), erfaßbar, ergreifbar (Ggstz. incomprehensibilis), a) eig.: c. et solidum corpus, Lact. 7, 12, 2. – neutr. subst., constare ex comprehensibili et incomprehensibili, Tert. apol. 48. – b) übtr., auffaßbar, sowohl mit den äußern Sinnen, tenuia foramina nec oculis comprehensibilia, Sen. nat. qu. 6, 24, 1. – als mit dem Geiste (griech. καταληπτός), natura non c., Cic. Acad. 1, 41. Cels. 1. prooem. § 46 (p. 5, 21 D.): m. Dat. (wem?), vestra praeclara scientia nulli hominum c., Augustin. op. imp. c. Iulian. 5, 3 extr.: vix ullis comprehensibiles causae, Arnob. 1, 61.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > comprehensibilis
-
24 comprehensio
comprehēnsio (zsgzg. comprēnsio, Frontin. aqu. 77 Buech.), ōnis, f. (comprehendo), I) das Zusammenfassen, als Übersetzung von συλλαβή, Charis. 11, 12. – u. fakultativ, consequentium rerum cum primis coniunctio et c., die Fähigkeit (das Vermögen), das Vorhergehende mit dem Folgenden zu verbinden u. zusammenzufassen, Cic. de nat. deor. 2, 147. – II) das Befassen, Begreifen, A) eig.: a) übh.: ingressus, cursus, sessio, comprehensio, Anfassen, Cic. de nat. deor. 1, 94. – b) das feindliche Ergreifen, Festnehmen, das Arretieren, sontium, Cic. Phil. 2, 18: comprehensione capieris, Vulg. Ierem. 34, 3. – B) übtr.: 1) die Umschließung, als rhet. t.t. = περίοδος, die periodische Abschließung der Rede, dah. die Periode, der Satz, Schluß (s. Quint. 9, 4, 124), universa c. et species orationis, Cic.: spiritu verborum comprehensio terminatur, Cic.: diligens finitionis comprehensio, Quint.: certa quaedam sententiae comprehensio, Quint.: ut comprehensio numerose et apte cadat, Cic.: verba comprehensione devincire, Cic. Vgl. Jahn Cic. Brut. 34 u. Cic. or. 149. – 2) das Erfassen mit dem Geiste, als philos. t.t. = κατάληψις, das Begreifen, der Begriff (vgl. Cic. Acad. 2, 145), certissima rerum c., Sen.: non potest ulla incerti esse c., Sen.: perceptio et c. tollitur, Cic.: complecti omnia unā comprehensione, Cic. – Plur., cogitationes comprehensionesque————rerum, Cic. de fin. 3, 49.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > comprehensio
-
25 comprehensivus
comprehēnsīvus, a, um (comprehendo), zum Zusammenfassen geeignet, zusammenfassend, nomina, Collectiva, Prisc. 5, 55.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > comprehensivus
-
26 comprehenso
comprehēnso, āre (Intens. v. comprehendo), umfassen, Cl. Quadrig. b. Prisc. 8, 26.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > comprehenso
-
27 comprendo
com-prēndo, s. comprehendo.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > comprendo
-
28 incomprehensus
incomprehēnsus, a, um (in u. comprehendo), nicht begriffen, unbegreiflich, Mart. Cap. 7. § 738.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > incomprehensus
-
29 comprehēnsibilis (conp-)
comprehēnsibilis (conp-) e, adj. [comprehendo], conceivable, intelligible. -
30 comprehēnsiō (conp-)
comprehēnsiō (conp-) ōnis, f [comprehendo], a seizing, laying hold of: sessio, comprehensio: sontium, arrest.—Fig., a comprehension, perception: rerum. — A combining: consequentium rerum cum primis. — In rhet., a periodic form of speech, period -
31 comprehēnsus (-prēnsus)
comprehēnsus (-prēnsus) P. of comprehendo -
32 comprēndō
comprēndō see comprehendo.* * *comprendere, comprendi, comprensus V TRANScatch/seize/grasp firmly; arrest; take hold/root/fire, ignite; conceive (baby); embrace; include/cover/deal with (in speech/law); express (by term/symbol) -
33 adprehendo
ap-prĕhendo ( adp-, Fleck., Baiter, Halm; app-, Kayser) ( poet. sometimes apprendo: adprendas, Caecil. ap. Gell. 15, 9;I.apprensus,
Tac. A. 4, 8; Stat. S. 3, 4, 43;apprendere,
Sil. 13, 653), di, sum, 3, v. a., to lay hold upon, to seize, take hold of (class., esp. in prose; syn.: prehendo, comprehendo, cupio, arripio, corripio).In gen.A.Lit.:B.Alterum alterā adprehendit eos manu,
Plaut. Am. 5, 1, 64, where Fleck. reads prehendit: Pone (me) apprendit pallio, * Ter. Phorm. 5, 6, 23:adprehendens pallium suum,
Vulg. 3 Reg. 11, 30:atomi aliae alias adprehendentes continuantur,
Cic. N. D. 1, 20, 54:adprehendit cornu altaris,
Vulg. 3 Reg. 2, 28:vites sic claviculis adminicula tamquam manibus adprehendunt,
Cic. N. D. 2, 47, 120:morsu,
Plin. 11, 24, 28, § 84:quantum adprehenderint tres digiti,
Quint. 1, 2, 26.—So of seizing hold of the hand, or embracing the person:manum osculandi causā,
Suet. Tib. 72 (prehendere manum is found in Cic. Quint. 31, and id. de Or. 1, 56, 240):manum adprehendere,
Vulg. Gen. 19, 16; id. Isa. 41, 13; ib. Marc. 1, 31; ib. Act. 3, 7:quibus adprensis,
Tac. A. 4, 8 al.:adprehensum deosculatur,
Vulg. Prov. 7, 13.—Also in entreaty:conscientiā exter ritus adprehendit Caecilium, etc.,
Plin. Ep. 1, 5, 8.—Trop.1.Of discourse:2.quidquid ego apprehenderam statim accusator extorquebat e manibus,
whatever I had brought forward, alleged, Cic. Clu. 19, 52:nisi caute adprehenditur,
is laid hold of, employed, Quint. 10, 2, 3.—To grasp with the mind, to understand, comprehend:3.passio apprehensa,
Cael. Aur. Tard. 3, 5, 70; Tert. adv. Val. 11.—For complector, to embrace, include:II.casum testamento,
Dig. 28, 2, 10:personam filii (sc. in stipulatione),
ib. 45, 1, 56.—Esp., to seize, to take, or lay hold of, to apprehend:A. * In milit.a militibus adprehensus,
Gell. 5, 14, 26:furem adprehendere,
Dig. 13, 7, 11:fugitivum,
ib. 11, 4, 1.—Hence,lang., to take possession of:B.adprehendere Hispanias,
Cic. Att. 10, 8 init. (cf. Caes. B. C. 3, 112: Pharon prehendit); and in gen. to lay hold of, to get, secure, obtain (eccl. Lat.):adprehende vitam aeternam,
Vulg. 1 Tim. 6, 12;6, 19: justitiam,
righteousness, ib. Rom. 9, 30.—As med. t., of disease, to seize:Ubi libido veniet nauseae eumque adprehendit, decumbat etc.,
Cato, R. R. 156, 4.—So in gen. of fear, pain, trouble (eccl. Lat.):tremor adprehendit eam,
Vulg. Jer. 49, 24:dolor,
ib. 2 Macc. 9, 5:angustia,
ib. Jer. 50, 43:stupor,
ib. Luc. 5, 26:tentatio,
ib. 1 Cor. 10, 13. -
34 apprehendo
ap-prĕhendo ( adp-, Fleck., Baiter, Halm; app-, Kayser) ( poet. sometimes apprendo: adprendas, Caecil. ap. Gell. 15, 9;I.apprensus,
Tac. A. 4, 8; Stat. S. 3, 4, 43;apprendere,
Sil. 13, 653), di, sum, 3, v. a., to lay hold upon, to seize, take hold of (class., esp. in prose; syn.: prehendo, comprehendo, cupio, arripio, corripio).In gen.A.Lit.:B.Alterum alterā adprehendit eos manu,
Plaut. Am. 5, 1, 64, where Fleck. reads prehendit: Pone (me) apprendit pallio, * Ter. Phorm. 5, 6, 23:adprehendens pallium suum,
Vulg. 3 Reg. 11, 30:atomi aliae alias adprehendentes continuantur,
Cic. N. D. 1, 20, 54:adprehendit cornu altaris,
Vulg. 3 Reg. 2, 28:vites sic claviculis adminicula tamquam manibus adprehendunt,
Cic. N. D. 2, 47, 120:morsu,
Plin. 11, 24, 28, § 84:quantum adprehenderint tres digiti,
Quint. 1, 2, 26.—So of seizing hold of the hand, or embracing the person:manum osculandi causā,
Suet. Tib. 72 (prehendere manum is found in Cic. Quint. 31, and id. de Or. 1, 56, 240):manum adprehendere,
Vulg. Gen. 19, 16; id. Isa. 41, 13; ib. Marc. 1, 31; ib. Act. 3, 7:quibus adprensis,
Tac. A. 4, 8 al.:adprehensum deosculatur,
Vulg. Prov. 7, 13.—Also in entreaty:conscientiā exter ritus adprehendit Caecilium, etc.,
Plin. Ep. 1, 5, 8.—Trop.1.Of discourse:2.quidquid ego apprehenderam statim accusator extorquebat e manibus,
whatever I had brought forward, alleged, Cic. Clu. 19, 52:nisi caute adprehenditur,
is laid hold of, employed, Quint. 10, 2, 3.—To grasp with the mind, to understand, comprehend:3.passio apprehensa,
Cael. Aur. Tard. 3, 5, 70; Tert. adv. Val. 11.—For complector, to embrace, include:II.casum testamento,
Dig. 28, 2, 10:personam filii (sc. in stipulatione),
ib. 45, 1, 56.—Esp., to seize, to take, or lay hold of, to apprehend:A. * In milit.a militibus adprehensus,
Gell. 5, 14, 26:furem adprehendere,
Dig. 13, 7, 11:fugitivum,
ib. 11, 4, 1.—Hence,lang., to take possession of:B.adprehendere Hispanias,
Cic. Att. 10, 8 init. (cf. Caes. B. C. 3, 112: Pharon prehendit); and in gen. to lay hold of, to get, secure, obtain (eccl. Lat.):adprehende vitam aeternam,
Vulg. 1 Tim. 6, 12;6, 19: justitiam,
righteousness, ib. Rom. 9, 30.—As med. t., of disease, to seize:Ubi libido veniet nauseae eumque adprehendit, decumbat etc.,
Cato, R. R. 156, 4.—So in gen. of fear, pain, trouble (eccl. Lat.):tremor adprehendit eam,
Vulg. Jer. 49, 24:dolor,
ib. 2 Macc. 9, 5:angustia,
ib. Jer. 50, 43:stupor,
ib. Luc. 5, 26:tentatio,
ib. 1 Cor. 10, 13. -
35 comprehensibile
comprĕhensĭbĭlis ( conp-), e, adj. [comprehendo], that can be seized or laid hold of (very rare; prob. first used by Cic.).I.Prop.:II.comprehensibile et solidum corpus,
Lact. 7, 12, 2.—As subst.: comprĕ-hensĭbĭle, is, n. (opp. incomprehensibile), Tert. Apol. 48.—Trop.* A.Perceptible by the senses, evident:* B.comprehensibilia oculis foramina,
Sen. Q. N. 6, 24, 1.—Perceptible to the mind, conceivable, intelligible: id autem visum, cum ipsum per se cerneretur, comprehensibile, feretis haec? Nos vero, inquit, quonam enim modo katalêpton diceres? etc., * Cic. Ac. 1, 11, 41:natura non comprehensibilis,
Cels. 1 pr. §46: causae,
Arn. 1, p. 37. -
36 comprehensibilis
comprĕhensĭbĭlis ( conp-), e, adj. [comprehendo], that can be seized or laid hold of (very rare; prob. first used by Cic.).I.Prop.:II.comprehensibile et solidum corpus,
Lact. 7, 12, 2.—As subst.: comprĕ-hensĭbĭle, is, n. (opp. incomprehensibile), Tert. Apol. 48.—Trop.* A.Perceptible by the senses, evident:* B.comprehensibilia oculis foramina,
Sen. Q. N. 6, 24, 1.—Perceptible to the mind, conceivable, intelligible: id autem visum, cum ipsum per se cerneretur, comprehensibile, feretis haec? Nos vero, inquit, quonam enim modo katalêpton diceres? etc., * Cic. Ac. 1, 11, 41:natura non comprehensibilis,
Cels. 1 pr. §46: causae,
Arn. 1, p. 37. -
37 comprehensivus
comprĕhensīvus, a, um, adj. [comprehendo], comprehensible, conceivable (late Lat.): definitione, Boëth. Defin. p. 660. -
38 comprehensus
comprĕhensus or comprensus, a, um, Part., from comprehendo. -
39 comprendo
comprendo, ĕre, v. comprehendo. -
40 comprensus
comprĕhensus or comprensus, a, um, Part., from comprehendo.
См. также в других словарях:
ՈՒՆԻՄ — (նէի, կալայ, լայց, կա՛լ, կա՛, ունիցիմ, կալեալ, ունել.) NBH 2 0550 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c հ. ἕχω habeo. (Արմատն է Ոյն. լծ. ընդ ոյժ. եւ Կալ. լծ ընդ գոլ.) Կայ իմ, կամ յիս, գոյ մեր.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱԳՁԱՁԵՄ — (եցի.) NBH 1 400 Chronological Sequence: Unknown date, 8c, 10c ն. ԲԱԳՁԱՁԵՄ կամ ԲԱԿՁԱՁԵՄ. περιλαμβάνω, ἑμπεριλαμβάνω completor, comprehendo Բովանդակել. բոլորել. պարփակել. պարագրել. ամփոփել. հաւաքել: *Յօրինէ կարգս վայելուչս եւ իւրում եւս պաղատանն,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱԿԱՌԵՄ — (եցի.) NBH 1 425 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 10c, 11c, 13c ն. περιλαμβάνω complector, comprehendo Բակ առնուլ. պարփակել. բագձաձել. բովանդակել. ... *Որ կենդանի ասէ, մակաւելի բակառէ, քան թէ որ զմարդնʼʼ. այսինքն ʼի սեռն … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲԱՒԱՆԴԱԿԵՄ — (եցի.) NBH 1 478 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 7c, 8c, 11c, 12c ն. որ եւ ԲՈՎԱՆԴԱԿԵԼ. περιέχω, περιλαμβάνω, περιγράφω comprehendo, contineo, circumscribo Հասու լինել բոլորին. ըմբռնել ողջոյն. ամփոփել. բակձաձել, պարփակել.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲՈՎԱՆԴԱԿԵՄ — (եցի.) NBH 1 506 Chronological Sequence: Early classical, 5c, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c, 13c, 14c ն. περιέχω, περιλαμβάνω comprehendo, contineo Զբովանդակ լրիւ պարփակել. պարագրել, ամփոփել, տեղեաւ, կամ մտօք. մէջը առնել, սըղմցնել. Տե՛ս եւ ԲԱՒԱՆԴԱԿԵԼ.… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԲՈՒՌՆ — (բռին կամ բռան, ամբ. բռունք, ռանց, ռամբք.) NBH 1 512 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 10c, 11c, 12c, 13c գ. δράξ pugillus, brancata Ափ ձեռին ամփոփեալ. ձեռն բռնօղ կամ ըմբռնօղ զիմն. բուռ. ավուճ. ... *Որչափ բռամբ մի … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ԸՄԲՌՆԵՄ — (եցի.) NBH 1 0763 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 11c, 13c ն. καταλαμβάνω, ἑπιλαμβάνω, δράσσομαι , κατέχω եւն. apprehendo, comprehendo, capio, detineo եւն. Գրի եւ ԸՆԲՌՆԵԼ. (իբր ընդբռնել, համբռնել.) Պինդ բռնել, այսինքն… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՀԱՍԱՆԵՄ — (հասի, հա՛ս, սէ՛ք.) NBH 2 0050 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 6c, 7c, 8c, 10c, 12c, 13c չ. ՀԱՍԱՆԵՄ որ եւ ՀԱՍԱՆԻՄ. ռմկ. հասնիլ. παραγίνομαι , φθάνω, ἁφικνέομαι, προσέρχομαι pervenio, advenio ἑφάπτομαι, ἑφίστημι supervenio… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՄԻՏ — (մտի, զմտաւ. ՄԻՏՔ մտաց, մտօք.) NBH 2 0281 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c, 13c, 14c գ. ՄԻՏ ՄԻՏՔ. νοῦς mens διάνοια , ἕννοια, νόημα cogitatio, intellectus φρήν ingenium ἑνθύμησις φρόνησις… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՊԱՐ — (ու, եւ ի. պարք կամ պարս, կամ պարք, րուց.) NBH 2 0625 Chronological Sequence: Unknown date, Early classical, 5c, 6c, 8c, 9c, 10c, 11c, 12c գ. Բոլորումն՝ որպիսի եւ իցէ՛ (լծ. յն բերի՛, եւ սանս. փարա, շուրջ.) վարի որպէս χορός եւ χορεία chorea,… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)
ՊԱՐԱՌԵՄ — (եցի.) NBH 2 0629 Chronological Sequence: 6c, 11c ն. περιλαμβάνω comprehendo, complector. Շուրջանակի Մի մէջ առնուլ. շուրջ պատել. պարադրել. բովանդակել. պարունակել. *Զորոց (իմասանոց) ոչ զոք պարառեցաք՝ արժանի համարեալ այսր առասութեան. Փիլ. իմաստն.:… … հայերեն բառարան (Armenian dictionary)