Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

code

  • 21 JÓN

    m., a proper name, John.
    * * *
    m. (Jónn, Fb.), a pr. name, contraction of the older dissyllabic Jóann, John, Johannes, see Íb. 17: of the same origin are Jóhann, Jóhannes, Jens, which have come into use since the Reformation, whereas Jón or Jóan appears in Icel. at the middle of the 11th century, and soon afterwards became so popular that in the K. Á. (of 1276) it is made to serve for M. M. (N. or M.) in the baptismal formula, as also in the law formula, yfir höfði Jóni, against M. M., see Njála. Jóns-bók, f. John’s book, the code of laws of 1281, named after John the lawyer (lögmaðr), who brought the book from Norway to Icel., Ann. 1281, Árna S.
    II. St. John Baptist’s Day (June 24) is in the northern countries a kind of midsummer Yule, and was in Norway and Sweden celebrated with bonfires, dances, and merriment; and tales of fairies and goblins of every kind are connected with St. John’s eve in summer as well as with Yule-eve in winter. The name of the feast varies,—Jóns-dagr, m., Jóns-messa, u, f., Jónsvöku-dagr, m. the day, mass of St. John = the 24th of June; Jóns-nótt, f., Jóns-vaka, u, f., St. John’s eve, ‘John’s-wake,’ Rb. 530, Sturl. iii. 59, N. G. L. i. 340, 343, Fms. viii. 357, ix. 7: Jónsvöku-skeið, Fms. x. 49: Jónsvöku-leyti, id. In Norway the feast is at present called Jonsoka = Jónsvaka, and the fires Jonsoku-brising (cp. the Brisinga-men of the Edda). The origin of this feast is no doubt heathen, being a worship of light and the sun, which has since been adapted to a Christian name and the Christian calendar. For the fairy tales connected with this feast, see Ísl. Þjóðs., which tales again call to mind Shakspeare’s Midsummer Night’s Dream: Jónsmessu-öl, n. ale brewed for St. John’s day, N. G. L. i. 137; þá var sumar-tíð ok hátíð mikil Jónsvöku-nótt, Bær. 17. 2. Jóns-dagr, Jóns-messa are also used to signify the day or mass of the Icel. bishop John (died A. D. 1121), April 23 and March 3, see Bs.: Jóns-höfuð, Jóns-skript, f. the head, tablet of St. John, B. K., Vm., etc.: Jóns-stúka, u, f. chapel of St. John, Sturl. i. 125.

    Íslensk-ensk orðabók > JÓN

  • 22 KVIÐR

    I)
    (-ar; pl. -ir, acc. -u), m.
    1) verdict (of neighbours); bera kvið um e-t, to give a verdict in a case; bera kvið á e-n, í móti e-m (af e-m), to give a verdict against (for, in favour of) one;
    2) inquest, jury; kveðja e-n kviðar, to call (a neighbour) on an inquest; ryðja kviðinn, bjóða til ruðningar um kviðinn, to challenge the jury;
    3) saying, word; kviðr norna, the decree of the Fates (kveld lifir maðr ekki eptir kvið norna).
    (-ar; pl. -ir, acc. -u), m.
    1) belly, abdomen;
    2) womb.
    * * *
    1.
    m., gen. kviðar, pl. kviðir, acc. pl. kviðu. [Ulf. qiss = -φημία, -λογία, as in ana-qiss = βλασφημία; þiuþi-qiss and waila-qiss = εὐλογία; missa-qiss = σχίσμα, etc.]:—prop. a saw, saying, speech, word, and hence in law a verdict given by neighbours; for the Engl. ‘verdict’ is indeed a kind of rendering of the Norse term; kviðr Norna, the word of the Norns, weird, fate, death, kveld lifir maðr ekki eptir kvið Norna, Hðm. 31; orðs-kviðr, a saw, proverb; mis-kviðr, ‘saying-amiss,’ false pleading. The old law makes a distinction between vætti ( a witness) and kviðr ( a verdict),—þar er bæði fylgir einni sök vætti ok kviðr, þá skal vætti fara fyrr fram en kviðr, Grág. i. 47: before delivering his opinion each neighbour had to take an oath,—þat er mælt, áðr kviðr sé borinn, at þeir skulu eiða vinna allir áðr at dómi, 53. The old records mention various kinds of neighbours and verdicts:
    1. in Norse law,
    α. the heimis-kviðr (heims-kviðr, heimilis-k.) or a ‘home-verdict,’ a verdict of neighbours, bearing some resemblance to the oath of compurgators; ten, or in lesser cases four or six, neighbours were to accompany the accused to the court, two of whom had to swear on the book, and the rest followed,—en þat er heims kviðr er tíu menn fylgja til móts, en sverja tveir menn á bók, en átta sanna þat, N. G. L. i. 311, cp. ii. 505; hafa með sér heimiliskviðar-vátta til þings, K. Á. 214; hann hafi heiman heimiliskviðar-vitni, 152; nema heimiliskviðar-vitni fylgi, Gþl. 193: þá skal með þessu heimiliskviðar-vitni sækja, N. G. L. 4. 140 (heimskviðar-vitni, 337); þá skal með þessu heimiliskviðjar-vitni sækja, at einn skal bera en tveir sanna um þriggja aura mál, en um sex aura mál skal einn sanna en fjórir sverja, en þeir skulu vera fylkis-menn, N. G. L. i. 140, 316; en ef eigi kemr saga hins sára fram á fyrsta þingi né heimiliskviðar-vitni, þá …, 160: similar were the ‘sandemænd’ ( soothmen) of the early Danish law; to this the old saw refers, hættr er heimiskviðr, nema sér góðan geti, perilous is the home-verdict, unless one gets a good one, Sdm. 25.
    β. in Icel., unless the bjargkviðr (q. v.) be identical to heimis-kviðr, this sort of verdict is seldom mentioned; eigi skal heimis-kvið annan at henda, Grág. i. 361.
    2. in Icel. law the tólftar-kviðr ( verdict of twelve), also called goða-kviðr ( priest verdict), Grág. i. 168, viz. a body of twelve men, of whom eleven were to be summoned by the goði of the district, and he, being the twelfth of the number, had to deliver the final verdict. The verdict of twelve was only appointed for certain cases defined in the law, K. Þ. K. 168, v. l.; nú hefir maðr tólptar-kviðar kvatt, ok skal goði nefna þriðjungs-menn sína til kviðar þess með sér, ok er honum rétt hvárz þeir eru bændr eða grið-menn, hann skal ellefu menn nefna aðra en sik, Grág. i. 57, see the whole chapter 17 in Þ. Þ., as also the Grág. passim; ella kveðja til tylptar-kviðar goða þess (þann?) er sóttr er …, en ef sjálfr er sóttr goðinn þeirri sök, þá skal kveðja samþingis-goðann tólptar-kviðar; tólptar-kviðar skal kveðja þann goða er sá er í þingi er sóttr er, Grág. i. 138; er goði er kvaddr tólptar-kviðar um þat er hann á eigi at skilja, þá …, 168, 207; nú koma menn til þings, ok málit í dóm, ok á Glúmr (in his capacity as goði) at bera tólptar-kvið, … Glúmr berr at honum kviðinn ok únýtti málit, Glúm. ch. 18: tólptar-kviðr átti um at skilja, en hvárrgi þeirra Snorra né Arnkels þótti bera mega kviðinn fyrir hleyta sakir við sækjanda ok varnar-aðilja, var þá Helgi Hofgarða-goði kvaddr tylptar-kviðar, … eptir þat bar Helgi at kviðinn, Eb. ch. 16, cp. also the passage in Lv. ch. 4, where a verdict of twelve seems to be meant.
    β. but the common popular verdict was the búa-kviðr or neighbour-verdict, given by five, and in some cases by nine, neighbours (see búi), who had to be summoned either at home (kveðja búa heiman) or in certain exceptional instances in the court (á þingi); the instances in the Grág. and the Sagas, esp. the Nj., are almost endless: technical phrase, bera kvið, to give the verdict, Nj. 87, Grág. i. 57, passim; as also, bera af kviðinn, or, bera á kviðinn, to give a verdict for or against, (see bera B. I); ryðja kvið or kviðu, prop. to ‘clear the verdict,’ i. e. to challenge the neighbours, Grág. i. 29; bjóða til ruðningar um kviðinn, Nj. 87, passim.
    γ. a special kind, egningar-kviðr, a kind of law quirk, Grág. i. 56: ironical, nú er getið um fyrir Þorkatli at honum þykkja ríkt bornir kviðirnir, Lv. 27. From the analogy of the Icel. customs, it can be inferred with certainty that along with the invasion of the Danes and Norsemen, the judgment by verdict was also transplanted to English ground, for the settlers of England were kith and kin to those of Iceland, carrying with them the same laws and customs; lastly, after the Conquest it became the law of the land. This old Scandinavian institution gradually died out in the mother countries, and came to an end in Icel. A. D. 1271–1281, with the fall of the Commonwealth, and the introduction of a Norse code of laws, whereas it was naturalised in England, which came to be the classical land of trial by jury.
    2.
    m., gen. kviðar, pl. kviðir, acc. pl. kviðu; [Ulf. qiþus = κοιλία, μήτηρ; A. S. cwið; O. H. G. quiti; Swed. qved; Gr. γαστήρ; cp. Lat. venter]:—the womb; Ulfr reist á honum kviðinn, Nj. 275; minta styrkir kvið, Lækn.: of animals, svall allr kviðrinn á hestinum, Bs. i. 345; so water reaches, upp í kvið; éta hálfan kvið, to eat half one’s fill; fara síganda kviði, to go with a sinking belly, i. e. to limp, lag behind; get ek at þeim fari héðan af síganda kviði, Grett. 151 A; hann tók hendi sinni niðr undir miðjan kviðinn, Edda 33, Fms. iv. 385.
    2. esp. the womb, Lat. uterus; konu er barn hefir kviknat í kviði, K. Þ. K. 134, Grág. ii. 69; þat barn er eigi arfgengt, er kvikt er í kviði áðr móðurinni sé frelsi gefit, i. 178; óx brúðar kviðr frá brjósti niðr, Bjarn. (in a verse), Fms. vi. 350–352, as also the N. T.,—þú munt getnað fá í kviði þínum, Luke i. 31; ok barnið spratt upp í hennar kviði, 41, 44; blessaðr er ávöxtr kviðar þíns, 42; áðr en hann var getinn í móður-kviði, ii. 21; allt karlkyns þat er fyrst opnaði sinnar móður kvið, 23; af móður-kviði fæddir, Matth. xix. 12, Gal. i. 15; sæll er sá kviðr er þig bar og þau brjóst er þú milktir, Luke xi. 27.

    Íslensk-ensk orðabók > KVIÐR

  • 23 lands-bók

    f. the ‘land-book,’ code of laws, Jb, 43, 44.

    Íslensk-ensk orðabók > lands-bók

  • 24 TORF

    n.
    1) turf, sod (höfðu Danir gert borgarvegg af grjóti, torfi ok viðum);
    2) turf for fuel, peat; grafa t., to dig peat.
    * * *
    n. [A. S. and Engl. turf; Dan. törv], a turf, sod; hylja hræ grjóti, torfi, klæðum eðr snæ, Grág. ii. 88; til garðlags torf eðr grjót, 262; torf ok grjót, Nj. 64; toptin var full af torfi ok grjóti, Rd. 274; borgar-vegg af grjóti ok torfi ok viðum, Fms. i. 123; lét konungr bera til viðu ok torf ok fylla díkit, vii. 54; torfs-maðr, a person who runs the gauntlet pelted with sods, N. G. L. i. 253.
    2. turf for fuel, peat; geita gættu, grófu torf, dug turf, peat, Rm. 12; hann fann fyrstr manna at skera torf ór jörðu til eldiviðar á Torfnesi á Skotlandi, þvíat íllt var til viðar í Eyjunum, Orkn. 16; skera torf til eldibranda, Grág. ii. 338; elda er rétt at göra ok kljúfa torf til, K. Þ. K. 88; hann stóð í mýri nökkurri ok gróf torf, Njarð. 370; eldi-torf, ‘fuel-turf,’ i. e. peat, Ísl. ii. 112.
    B. COMPDS: torfbáss, torfbingr, torffæri, torfgarðr, torfgröf, torfhraukr, torfhrip, torfhús, torfkast, torfkrókr, torfköstr, torfleikr, torfljár, torfmenn, torfmór, torfmýrr, torfnaust, torfskeri, torfskurðr, torfstaða, torfstakkr, torfverk, torfvirki, torfvöllr, torfvölr, torföx.
    ☞ The passages quoted all refer to Iceland, except two or three to the Orkneys, and one to Norway, viz. torfmenn. In a country bare or stripped of wood, turf plays an important part in husbandry, as sod for buildings and fencing, and as peat for fuel. In the Orkneys the Norse earl Einar got the soubriquet of ‘Turf-Einar’ ( Torf-Einarr) for having taught the Norsemen to dig peat (having probably learnt it himself from the Gaelic tribes in Scotland); the place was hence called Torf-nes, Orkn. The digging of peat in the poem Rigsmál is one of the many proofs of the birthplace of that poem. The only passage referring to Norway is that cited under torfmenn, a peat-man (see B), unless the legislator here specially had in mind the Norsemen of the Orkneys who, at that time, were an integral part of the Norse kingdom, without a special code of laws.

    Íslensk-ensk orðabók > TORF

  • 25 vígr

    (pl. vigrar), f. poet. spear.
    * * *
    adj. in fighting state, serviceable; allir vígir karlar, Fms. i. 209: skilled in arms, vígr vel, Nj. 2; vígr manna bezt, Fms. ii. 20, Eb. 32.
    II. neut. vígt, a law phrase, in self-defence; þar er vígt í gegn þeim frumhlaupum, Grág. ii. 9; sex em konur þær er maðr á vígt um, 60: mér þykkir eigi at þér vígt, svá gömlum manni, Fms. xi. 155; þeir drápu karla þá er vígt var at, they smote the men that might be slain, Hkr. i. 235 (referring to the rule in the old code of honour, that it was a disgrace to slay women and children, the aged and the helpless).

    Íslensk-ensk orðabók > vígr

  • 26 ÞÁTTR

    (gen. þáttar, pl. þættir, acc. þáttu), m.
    1) a single strand of a rope (skar í sundr átta þáttuna í festinni); fig., þættir ættar minnar, strands of my race;
    2) section, division, esp. a section of law (kristinna laga þáttr);
    3) short story (^þáttr Orms Stórólfssonar).
    * * *
    m., gen. þáttar, dat. þætti, pl. þættir, þátta, acc. þáttu, mod. þætti; [Germ. docht; Dan. tot; cp. Lat. texo, textum]:—a single strand of a rope; ok skar í sundr átta þáttuna í festinni, Bs. i. 599, ii. 111; sneru þær af afli örlög-þáttu, Hkv. 1. 3; öfundar-þáttr, Fms. xi. 442.
    II. metaph. a section; þá tvá þótto ástarinnar, Hom. (St.); lifið einir ér, þátta (gen. pl.) ættar minnar, Hðm. 4: esp. a section of law, segja upp lögþáttu alla … skal svá görla þáttu alla upp segja, Grág. i. 2; í þessum þætti, ii. 345; í landabrigðis-þætti, id.; Kristinna laga þátt, K. Þ. K. 140: a short story, þenna þ́tt niðrstigningar Kristr, Niðrst. 110; þáttr Eymundar, Fb. ii. 54; hér hefr upp þátt Styrbjarnar, 70; þáttr Orms Stórólfssunar, i. 521; Alfgeirs þáttr, Ísl. ii. 97, etc. þatta-tal, n. the number of sections in a code of laws, Rb. 4.

    Íslensk-ensk orðabók > ÞÁTTR

  • 27 æðra

    f. fear, despondency, despair; mæla æðru, to utter words of despair.
    * * *
    u, f. [no doubt derived from æðr, f., which word originally meant nerves and veins]:—fear, despondency, despair; verðit vel við ok mælit eigi æðru, Nj. 200; svá at þeir megi eigi á oss finna æðru, Ó. H. 214; þá kemr æðra í brjóst Þorkatli, Fbr. 37. æðru-orð, n. a word of fear; in the ancient code of honour a man was never to utter a word of despondency or fear, to do so was thought to be ill-omened; engi maðr skyldi þar æðru-orð mæla eðr kvíða, hvegi úvænt sem þeim hyrfði, Fms. xi. 76; enginn flýði ór sínu rúmi eðr mælti æðru-orð, i. 421; ‘vér munum allir Óðin gista í kveld,’—þatt eitt æðru-orð mælti Hjálmarr, 422; eigi man ek þá lög Jómsvíkinga ef ek kvíði við bana eða mæla ek æðru-orð, eitt sinn skal hverr deyja, Fms. xi. 148.

    Íslensk-ensk orðabók > æðra

  • 28 bókarlag

    Íslensk-ensk orðabók > bókarlag

  • 29 lögbók

    f. lawbook, code of laws.

    Íslensk-ensk orðabók > lögbók

  • 30 umferîarlögin

    Íslensk-ensk orðabók > umferîarlögin

См. также в других словарях:

  • code — code …   Dictionnaire des rimes

  • codé — codé …   Dictionnaire des rimes

  • code — [ kɔd ] n. m. • 1220; lat. jurid. codex « planchette, recueil » 1 ♦ Recueil de lois. Le code de Justinien, et absolt le Code. Ensemble des lois et dispositions légales relatives à une matière spéciale. Livre, article d un code. Le C ODE CIVIL ou… …   Encyclopédie Universelle

  • code — [kəʊd ǁ koʊd] noun 1. [countable] LAW a complete set of written rules or laws: • Each state in the US has a different criminal and civil code. ˈbuilding code [countable] LAW a set of rules that states what features a new building, bridge etc… …   Financial and business terms

  • Code — redirects here. CODE may also refer to Cultural Olympiad Digital Edition. Decoded redirects here. For the television show, see Brad Meltzer s Decoded. For code (computer programming), see source code. For other uses, see Code (disambiguation).… …   Wikipedia

  • code — n [Old French, from Medieval Latin codex, from Latin caudex codex tree trunk, set of wood writing tablets, book] 1: a systematic compilation or revision of law or legal principles that is arranged esp. by subject: as a: one that contains the law… …   Law dictionary

  • Codé — Code Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom …   Wikipédia en Français

  • Code-2 — (Computador Didáctico Elemental, versión 2), y su predecesor ODE son dos procesadores ideados por los profesores Alberto Prieto y Antonio Lloris, de la Universidad de Granada, para facilitar la compresión del funcionamiento y el diseño hardware… …   Wikipedia Español

  • Code QR — Pour les articles homonymes, voir QR. Un exemple de code QR Le code QR ou QR Code (en anglais) est un code barres en 2 dimensions (code matrice) pouvant stocker jusqu à 7089 c …   Wikipédia en Français

  • Code 46 — film poster Directed by Michael Winterbottom Produced by …   Wikipedia

  • code — code; code·less; en·code·ment; iden·ta·code; man·u·code; re·code; sar·code; mi·cro·code; post·code; zip·code; de·code; en·code; os·tra·code; …   English syllables

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»