citing

dēnĭquē, adv. [etym. dub.; perh. dēnĭ, locative of de, and que].

Orig. denoting succession in time, and thereupon, and then, in the sequel.

In gen. (rare—for syn. cf.:

tum, demum, tandem, postremo): omnes negabant... denique hercle jam pudebat,

Ter. Hec. 5, 3, 8:

risu omnes qui aderant emoriri. Denique Metuebant omnes jam me,

id. Eun. 3, 1, 42:

ille imperat reliquis civitatibus obsides. Denique ei rei constituit diem,

Caes. B. G. 7, 64:

ferme ut quisque rem accurat suam, sic ei procedunt post principia denique,

Plaut. Pers. 4, 1, 4.—In the interrogatory formula:

quid denique agitis?

and what did you do then? Plaut. Bac. 2, 3, 60: id. Truc. 2, 4, 47.—More freq.,

Pregn., ending a period, at last, at length; lastly, finally:

boat caelum fremitu virum... Denique, ut voluimus, nostra superat manus,

Plaut. Am. 1, 1, 80; cf. id. ib. 1, 2, 12; Ter. And. 1, 1, 120:

nisi quia lubet experiri, quo evasuru 'st denique,

Plaut. Trin. 4, 2, 93; cf. Ter. Heaut. 3, 3, 8; id. Phorm. 1, 2, 71:

Nil nostri miserere? mori me denique coges,

Verg. E. 2, 7:

quid jam misero mihi denique restat?

id. A. 2, 70; 2, 295 al.—

Strengthened by ad extremum, ad postremum, or tandem:

boni nescio quomodo tardiores sunt, et principiis rerum neglectis ad extremum ipsa denique necessitate excitantur,

Cic. Sest. 47:

victus denique ad postremum est,

Just. 12, 16 fin.; 37, 1 fin.: et tandem denique devorato pudore ad Milonem aio, Ap. M. 2, p. 121.—

Sometimes of that which happens after a long delay = tandem:

quae (sc. urbana) ego diu ignorans, ex tuis jucundissimis litteris a. d. V. Cal. Jan. denique cognovi,

Cic. Att. 5, 20, 8:

aliquam mihi partem hodie operae des denique, jam tandem ades ilico,

Plaut. Mil. 4, 2, 40.—

With the particles tum, nunc, or an abl. of time (nearly = demum), just. precisely:

tum denique homines nostra intellegimus bona, cum, etc.,

Plaut. Capt. 1, 2, 39:

qui convenit polliceri operam suam reip. tum denique, si necessitate cogentur? etc.,

Cic. Rep. 1, 6;

so tum denique,

id. Quint. 13, 43; id. Tusc. 3, 31, 75; id. de Sen. 23, 82; id. Fin. 1, 19, 64 et saep.;

and separated,

id. Lael. 22, 84; id. Caecin. 34 fin.:

tantum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse,

id. Fam. 9, 14, 5; cf. id. Quint. 13:

ne is, de cujus officio nemo umquam dubitavit, sexagesimo denique anno dedecore notetur,

id. ib. 31, 99; cf. Caes. B. G. 1, 22, 4; id. B. C. 1, 5, 2; Sall. J. 105, 3.—

Like demum with pronouns, to give emphasis:

si qua metu dempto casta est, ea denique casta est,

Ov. Am. 3, 4, 3:

is enim denique honos mihi videri solet, qui, etc.,

Cic. Fam. 10, 10; cf.:

eo denique,

Cic. Quint. 11, 38.—

With vix (like vix demum):

posita vix denique mensa,

Ov. Her. 16, 215.—

Transf., in enumerations.

Like dein (deinde) followed by postremo, or ad postremum (rare):

denique sequitur... postremo si est, etc.,

Varr. L. L. 7, 19, 113:

omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

Cic. Agr. 2, 23 fin.; id. Cat. 2, 11, 25; id. N. D. 3, 9, 23; cf. id. Fam. 2, 15, 4:

primum illis cum Lucanis bellum fuit.. Denique Alexander rex Epiri.. cum omnibus copiis ab his deletus est.. ad postremum Agathocles, etc.,

Just. 23, 1, 15. —

Pregn., to introduce the last of a series, finally, lastly, in fine (the usual meaning of the word; cf.:

postremo, novissime, ad extremum): consilium ceperunt... ut nomen hujus de parricidio deferrent, ut ad eam rem aliquem accusatorem veterem compararent... denique ut, etc.,

Cic. Rosc. Am. 10, 28; cf. id. Rep. 1, 43; Ov. Tr. 2, 231: cur etiam secundo proelio aliquos ex suis amitteret? cur vulnerari pateretur optime de se meritos milites? [p. 546] cur denique fortunam periclitaretur? Caes. B. C. 1, 72, 2:

aut denique,

Cic. Arch, 6, 12:

qui denique,

id. Rep. 1, 17:

tum denique,

Verg. G. 2, 369 et saep.:

cum de moribus, de virtutibus, denique de republica disputet (Socrates),

Cic. Rep. 1, 10:

mathematici, poetae, musici, medici denique, etc.,

id. Fin. 5, 3, 7:

denique etiam,

id. Fl. 4, 9:

primum omnium me ipsum vigilare, etc.: deinde magnos animos esse in bonis viris..: deos denique immortales. auxilium esse laturos,

id. Cat. 2, 9.—

Freq. in ascending to a climax, or to a higher or more general expression, in a word, in fine, in short, briefly, even, in fact, indeed:

quis hunc hominem rite dixerit, qui sibi cum suis civibus, qui denique cum omni hominum genere nullam esse juris communionem velit?

Cic. Rep. 2, 26:

nemo bonus, nemo denique civis est, qui, etc.,

id. Pis. 20, 45; id. Verr. 2, 2, 69; Liv. 4, 56; Tac. A. 2, 10 al.:

pernegabo atque obdurabo, perjurabo denique,

Plaut. As. 2, 2, 56; cf. Ter. Ad. 3, 4, 51; id. Hec. 4, 4, 95; Cic. Quint. 16, 51; id. Verr. 2, 2, 23 al.:

numquam tam mane egredior, neque tam vesperi domum revortor, quin te in fundo conspicer fodere, aut arare, aut aliquid facere denique, Heaut. 1, 1, 15: quod malum majus, seu tantum denique?

Cic. Att. 10, 8, 4; Caes. B. G. 2, 33, 2:

ne nummi pereant, aut pyga aut denique fama,

Hor. S. 1, 2, 133:

haec denique ejus fuit postrema oratio,

Ter. Ph. 4, 3, 44; so Cic. de Or. 2, 78, 317; id. Verr. 1, 27, 70; Nep. Pelop. 4, 3; Vell. 2, 113; Tac. A. 1, 26; Ov. M. 2, 95 al. —Hence, freq. emphatic with ipse:

arma, tela, locos, tempora, denique naturam ipsam industria vicerat,

Sall. J. 76:

hoc denique ipso die,

Cic. Mil. 36, 100.—With omnia, prius flamma, prius denique omnia, quam, etc., id. Phil. 13, 21, 49; Quint. 10, 1, 119; Plin. Ep. 7, 9, 13; cf.:

quidquid denique,

Cels. 2, 28, 1.—

In post-Aug. prose (esp. in the jurists), to denote an inference, in consequence, therefore, accordingly:

hujus victoriae callide dissimulata laetitia est: denique non solita sacra Philippus illa die fecit, etc.,

Just. 9, 4, 1:

pulcherrima Campaniae plaga est: nihil mollius caelo: denique bis floribus vernat,

Flor. 1, 16, 3; Dig. 1, 7, 13; 10, 4, 3, § 15 et saep. So in citing a decision for a position assumed:

denique Scaevola ait, etc.,

Dig. 7, 3, 4; 4, 4, 3; 7, 8, 14:

exstat quidem exemplum ejus, qui gessit (sc. magistratum) caecus: Appius denique Claudius caecus consiliis publicis intererat,

ib. 3, 1, 1, § 5 and 6; 48, 5, 8.—In class. usage denique includes the connective -que;

once in Plaut. and often in late Lat. a copul. conj. precedes it: atque hoc denique,

Plaut. Merc. 2, 1, 18:

aurum, argentum, et denique aliae res,

Gai. Inst. 2, 13; Dig. 1, 8, 1. See Hand Turs. II. p. 260-278.

inquam (the foll. forms are found: inquam and inquit very freq.; v. infra; first pers., inquio, found in late writers: si igitur, inquio, Jul. ap. Aug. c. Saec. Resp. Jul. 4, 9, is not in good use, but mentioned by Vel. Long. ap. Cassiod. Orthogr. p. 2287; Prisc. 8, 11, 62; cf.

inquo, Eutych. 2, 12, p. 2182: inquis,

Cic. Caecin. 13, 37; id. Fam. 2, 12, 3; 9, 26, 1; id. Att. 2, 5, 8; Hor. S. 2, 1, 5; Mart. 2, 93, 1 saep.:

inquĭmus,

Hor. S. 1, 3, 66:

inquitis,

Arn. 2, 44; Tert. Apol. 9 al.:

inquiunt,

Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32; id. Or. 50, 169; id. Tusc. 3, 29, 71:

inquiebat,

id. Ac. 2, 47, 125; id. Top. 12, 51:

inquii,

Cat. 10, 27:

inquisti,

Cic. de Or. 2, 64, 259:

inquies,

Plaut. Am. 3, 2, 31; Cic. Or. 29, 101; Cat. 24, 7:

inquiet,

Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45; id. Fin. 4, 25, 71; id. Off. 3, 12, 53:

inque,

Plaut. Bacch. 4, 8, 42; Ter. Heaut. 4, 7, 1:

inquito,

Plaut. Aul. 4, 10, 58; id. Rud. 5, 2, 55;

and in eccl. Lat. inquiens,

Vulg. 1 Par. 22, 18; Marc. 12, 26; Greg. Ep. 8, 12; 12, 8; Tert. Jejun. 2, v. Neue, Formenl. 2, p. 612 sqq.), 3, v. defect. [kindred to Sanscr. khyā, dicere, praedicare, celebrare, appellare; cf. Bopp Gloss. p. 98, 6 sq.], I say, placed after one or more words of a quotation, our say ( said) I, says ( said) he, etc.

In citing the words of a person:

cum respondissem me ex provincia decedere, etiam mehercules, inquit, ut opinor, ex Africa,

Cic. Planc. 26:

est vero, inquam, signum quidem notum,

id. Cat. 3, 5:

quasi ipsos induxi loquentes, ne inquam et inquit saepius interponeretur,

id. Lael. 1, 3:

qui ubi me viderunt, ubi sunt, inquiunt, scyphi?

id. Verr. 2, 4, 14, § 32; Cat. 10, 14:

Romulus, Juppiter, inquit, tuis jussus avibus, etc.,

Liv. 1, 12, 4. —

With dat.:

tum Quinctius en, inquit mihi, haec ego patior quotidie,

Cic. Att. 5, 1, 3.—

Inquam is frequently placed after a word which the speaker strongly emphasizes, esp. in repetitions:

libera per terras unde haec animantibus exstat, unde est haec, inquam, fatis avulsa potestas,

Lucr. 2, 257:

rex maximo conventu Syracusis, in foro, ne quis, etc., in foro, inquam, Syracusis,

Cic. Verr. 2, 4, 29, § 67:

hunc unum diem, hunc unum inquam, hodiernum diem defende si potes,

id. Phil. 2, 44, 112:

per mihi, per, inquam, mihi gratum feceris, si,

id. Att. 1, 20, 7: delector enim: quamquam te non possum, ut ais, corrumpere, delector, inquam, et familia vestra et nomine, id. Fin. 2, 22, 72:

tuas, tuas, inquam, suspiciones,

id. Mil. 25, 67; id. Sest. 69, 146:

haec inquam, de Oppianico constabunt,

id. Clu. 44, 125.—

With an indef. subj.

Plur.: inquiunt, they say, it is said:

noluit, inqui unt, hodie agere Roscius,

Cic. de Or. 1, 27, 124; id. Or. 50, 168 fin.:

contra dicuntur haec... natura adfert dolorem, cui quidem Crantor, inquiunt, vester cedendum putat,

id. Tusc. 3, 29, 71; id. N. D. 1, 41, 144; Sen. Ep. 102, 3; Quint. 1, 10, 3; 9, 2, 85.—

Sing., esp. in stating objections to one's own arguments, it is said, one says, reply is made:

cetera funebria, quibus luctus augetur, duodecim sustulerunt. Homini, inquit (sc. lex), mortuo ne ossa legito, quo post funus faciat,

Cic. Leg. 2, 24, 60; id. Ac. 2, 18, 60; id. Clu. 34, 92:

inquit (sc. scriptor litterarum),

id. Verr. 2, 5, 57, § 248; id. Brut. 83, 287; id. Att. 14, 12, 2: nec magis quisquam eodem tempore et iratus potest esse, et vir bonus, quam aeger et sanus. Non potest, inquit, omnis ex animo ira tolli, nec hominis natura patitur, Sen. de Ira, 2, 12.—

In partic.

Inquit is sometimes omitted by ellipsis:

Turpemque aperto pignore errorem probans, En, hic declarat quales sitis judices,

Phaedr. 5, 5, 38; 1, 30, 7; Ter. Hec. 1, 2, 73; Val. Fl. 1, 692.—

It is sometimes inserted pleonastically:

excepit Demochares: Te, inquit, suspendere,

Sen. Ira, 23:

hoc adjunxit: Pater, inquit, meus,

Nep. Hann. 2, 2. —

It is freq. repeated: Crassus. numquidnam, inquit, novi? Nihil sane, inquit Catulus;

etenim vides esse ludos: sed vel tu nos ineptos, licet [inquit], vel molestos putes, cum ad me in Tusculanum, inquit, heri vesperi venisset Caesar de Tusculano suo, dixit,

Cic. de Or. 2, 3, 13; id. N. D. 1, 7, 17: dicam equidem, Caesar inquit, quid intellegam;

sed tu et vos omnes hoc, inquit, mementote,

id. ib. 2, 74, 298.

oppŏsĭtus, a, um, Part. and P. a., from oppono.

oppŏsĭtus, ūs, m. (in sing. used only in abl.) [oppono].

A placing or setting against, an opposing; with obj.-gen.:

laterum nostrorum oppositus et corporum pollicemur,

Cic. Marc. 10, 32; Sil. 10, 212. —With subj.-gen.:

lunae,

Cic. Rep. 1, 16, 25. —

A placing or laying before, an interposition, intervention:

oppositu globi noctem afferente,

Plin. 2, 71, 73, § 181:

aedium,

Gell. 4, 5, 3.—

A citing or bringing forward against one:

oppositu horum vocabulorum commotus,

Gell. 14, 5, 4.

ōrātĭo, ōnis, f. [oro], a speaking, speech, discourse, language

In gen., the connection of words to express thought:

non est autem in verbo modus hic, sed in oratione, id est, in continuatione verborum,

Cic. 3, 42, 167.

Speech, the power or faculty of speech, the habit or use of language:

quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes,

Cic. Off. 1, 16, 50:

natura vi rationis hominem conciliat homini et ad orationis et ad vitae societatem,

id. ib. 1, 4, 12.—

Speech, language, utterance; opp. to fact, action, etc.:

lenitudo orationis, mollitudo corporis,

Cic. Tusc. 5, 16, 46:

idque videns Epicurus re tollit, oratione relinquit deos,

id. N. D. 1, 44, 123:

qui sunt leves locutores... eorum orationem bene existimatum est in ore nasci, non in pectore,

Gell. 1, 15, 1:

nam quid te igitur rettulit beneficum esse oratione, si ad rem auxilium emortuum est,

Plaut. Ep. 1, 2, 19:

ut in vitā, sic in oratione, nihil est difficilius quam quid deceat videre,

Cic. Or. 21, 70: qualis homo ipse esset, talem ejus esse orationem;

orationi autem facta similia, factis vitam,

id. Tusc. 5, 16, 47:

partes igitur orationis secundum dialecticos duae, nomen et verbum,

parts of speech, Prisc. 2, 4, 15.—

Hence, a mode of speaking; a kind, manner, style of speech; language:

quin tu istanc orationem hinc veterem atque antiquam amoves. Nam proletario sermone nunc utere,

Plaut. Mil. 3, 1, 155: nam opulenti cum loquuntur pariter atque ignobiles, eadem dicta eademque oratio aequa non aeque valet, Enn. ap. Gell. 11, 4, 3: quam tibi ex ore orationem duriter dictis dedit, id. ap. Non. p. 512, 8:

aliam nunc mihi orationem despoliato praedicas,

Plaut. As. 1, 3, 52: Creta est profecto horum hominum oratio, quam orationem [p. 1275] hanc aures dulce devorant, id. Poen. 5, 2, 9:

(Andria et Perinthia) non ita sunt dissimili argumento, sed tamen Dissimili oratione,

Ter. And. prol. 11.—Esp. (in gram.): oratio obliqua, indirect speech, the use of dependent clauses in citing the language of others:

quam (orationem) obliquam Pompeius Trogus exposuit (opp. to conciones directae),

Just. 38, 3, 11.—Hence,

Mode of speech, language, use of language, style:

mollis est enim oratio philosophorum,

Cic. Or. 19, 64:

(fabulae) tenui oratione et scripturā levi,

Ter. Phorm. prol. 5:

ut Stoicorum est astrictior oratio aliquantoque contractior, quam aures populi requirunt, sic illorum (Peripateticorum) liberior et latior, quam patitur consuetudo judiciorum et fori,

Cic. Brut. 31, 120:

orationem Latinam efficies profecto legendis nostris pleniorem,

id. Off. 1, 1, 2; cf. id. ib. 1, 1, 1.—

Esp., the language of any people or nation:

Timaeus in historiis quas oratione Graecā composuit,

Gell. 11, 1, 1:

semper cum Graecis Latina (exempla) conjunxi... ut par sis in utriusque orationis facultate,

Cic. Off. 1, 1, 1.—

In partic., formal language, artificial discourse, set speech (opp. to sermo, ordinary speech, conversational language):

mollis est oratio philosophorum et umbratilis, nec verbis instructa popularibus nec vincta numeris, sed soluta liberius: itaque sermo potiusquam oratio dicitur. Quamquam enim omnis locutio oratio est, tamen unius oratoris locutio hoc proprio dignata nomine est,

Cic. Or. 19, 64; cf.:

et quoniam magna vis orationis est eaque duplex, altera contentionis, altera sermonis, contentio disceptationibus tribuatur judiciorum, contionum, senatus, sermo in circulis, disputationibus, congressionibus familiarium versetur, sequatur etiam convivia,

id. Off. 1, 37, 132.—Hence,

A set speech, harangue, discourse, oration:

(oratio) ut gravis, ut suavis, ut erudita sit, ut liberalis, ut polita, ut sensus, ut doloris habeat quantum opus sit, non est singulorum articulorum: in toto spectantur haec corpore, etc.,

Cic. de Or. 3, 25, 96; cf.

the context: illam orationem disertam sibi et oratoriam videri, fortem et virilem non videri,

id. ib. 1, 54, 231:

hanc habere orationem mecum principio institit,

Ter. Hec. 3, 3, 21:

pleraeque scribuntur orationes habitae jam, non ut habeantur,

Cic. Brut. 24, 91:

non est haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

id. Mur. 29, 61:

ignarus faciundae ac poliendae orationis,

id. de Or. 1, 14, 63:

in orationibus hisce ipsis judiciorum, contionum, senatus,

id. ib. 1, 16, 73:

quanta illa, di immortales, fuit gravitas, quanta in oratione majestas! sed adfuistis, et est in manibus oratio,

id. Lael. 25, 96:

qui orationem adversus rem publicam habuissent, eorum bona in publicum adducebat,

Caes. B. C. 2, 18, 5:

ab adulescentiā confecit orationes,

Nep. Cat. 3, 3:

Catonis aliae acerbae orationes extant, etc.,

Liv. 39, 42, 6:

oratio plebi acceptior,

id. 3, 69:

accurata et polita,

Cic. Brut. 95, 326:

longa,

Liv. 34, 5:

acris et vehemens,

Quint. 5, 13, 25:

admirabilis,

Cic. de Or. 3, 25, 94:

angusta et concisa, opp. collata et diffusa,

id. Or. 56, 187:

aspera, tristis, horrida, neque perfecta neque conclusa, opp. laevis et structa et terminata,

id. ib. 5, 20:

circumcisa et brevis,

Plin. Ep. 1, 20, 4:

rotunda et undique circumcisa,

Quint. 8, 5, 27:

cohaerens,

Cic. de Or. 3, 44, 173:

concinna,

id. ib. 3, 25, 98:

stabilis, opp. volubilis,

id. Or. 56, 187.—

Transf.

The power of oratory, eloquence:

tantam vim habet illa, quae recte a bono poëtā dicta est, flexamina atque omnium regina rerum oratio, ut non modo inclinantem excipere aut stantem inclinare, sed etiam adversantem ac repugnantem ut imperator fortis ac bonus capere possit,

Cic. de Or. 2, 44, 187:

satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

id. Brut. 45, 165:

non enim verendum est ne te in tam bonā causā deficiat oratio,

Lact. 2, 3.—

Prose (opp. to poetry):

et in poëmatis et in oratione,

Cic. Or. 21, 70.—

(In gram.) A sentence, a clause expressing a complete sense:

oratio est ordinatio dictionum congrua sententiam perfectam demonstrans,

Prisc. 2, 4, 15:

oratio dicitur liber rhetoricus, necnon unaquaeque dictio hoc saepe nomine nuncupatur cum plenam ostendit sententiam,

id. ib.: defectio litterae, et syllabae, et dictionis, et orationis, id. 17, 1, 5.—

(Under the empire.) An imperial message, rescript:

orationes ad senatum missae,

Suet. Ner. 15:

oratio principis per quaestorem ejus audita est,

Tac. A. 16, 27:

orationesque in senatu recitaret etiam quaestoris vice,

Suet. Tit. 6; cf. id. Aug. 65.—

A prayer, an address to the Deity (eccl. Lat.):

respice ad orationem servi tui,

Vulg. 3 Reg. 8, 28:

per orationes Dominum rogantes,

id. 2 Macc. 10, 16:

pernoctans in oratione Dei,

id. Luc. 6, 12.—Also absol., prayer, the habit or practice of prayer:

perseverantes in oratione,

Vulg. Act. 1, 14:

orationi instate,

id. Col. 4, 2; cf. Gell. 13, 22, 1.

vŏcātĭo, ōnis, f. [voco, a calling; hence, in partic.],

A citing before a court; a summons, Varr. and Atei. Capito ap. Gell. 13, 12, 6; Varr. ib. 13, 13, 3.—

A bidding, invitation to dinner, etc., Cat. 47, 5.—

In eccl. Lat., calling, Vulg. 1 Cor. 1, 26; id. Heb. 3, 1: in caelo, Hilar. in Matt. 4, 15.