Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

certae+quaedam+dicendi+leges/la

  • 1 certus

    certus, a, um [cerno] [st1]1 [-] décidé, résolu, arrêté (en parl. de choses).    - quando imago'st hujus in me, certum'st hominem eludere, Plaut.: puisque j'ai pris son apparence, c'est décidé, je vais me jouer de lui.    - luce certum est igni circumdare muros,Virg. En. 9, 153: en plein jour, c'est décidé, je vais envelopper de flammes les murs.    - certum est, jam dicam patri, Plaut. Bacch.: c'est décidé, je vais le dire à ton père.    - mihi certum est + inf.: je suis bien décidé à.    - mihi abjurare certius est quam... Cic. Att. 1: je suis résolu à nier plutôt que de...    - dignos indignos adire atque experiri certumst mihi, nam si mutuas non potero, certumst, sumam faenore, Plaut. As.: honnêtes gens ou fripons, je suis résolu à tâter tout le monde; si je ne trouve pas à emprunter, c'est décidé, j'aurai recours aux usuriers.    - certumne'st tibi istuc? --- Non moriri certius, Plaut. Capt.: est-ce là une chose bien arrêtée dans ton esprit? --- aussi arrêtée que notre mort un jour.    - id certum atque obstinatum est, Liv.: c'est une résolution inébranlable.    - certum est deliberatumque... omnia non modo dicere, verum etiam... Cic. Am.: c'est (pour moi) une idée bien arrêtée non seulement de dire tout... mais aussi de...    - certa res est + inf. Plaut.: c'est une chose décidée que de...    - certa res hanc est objurgare, Plaut. Am.: c'est décidé, je vais la gronder.    - certa mori, Virg. En. 4, 564: résolue à mourir.    - avec gén. - certus eundi, Virg.: décidé à aller.    - certus relinquendae vitae, Tac. An. 4, 34: résolu à quitter la vie.    - fugae certus, Plin. Ep. 6: décidé à s'éloigner.    - destinationis certus, Tac. An. 12: ferme dans sa résolution.    - sceleris certa, Tac.: décidée au crime.    - certum habeo: je tiens pour certain.    - pro certo habeo: je tiens pour certain. [st1]2 [-] fixé, déterminé, précis.    - certo signo: au signal donné.    - certum tempus: un moment précis, une heure précise.    - certo die: le jour fixé.    - concilium totius Galliae in diem certam indicere, Caes. BG. 1: fixer un jour pour l'assemblée générale de la Gaule.    - certae pecuniae imperabantur, Caes. BC. 3: des sommes fixées étaient réclamées.    - certus conviva, Hor.: convive assidu. [st1]3 [-] certain, sûr, digne de confiance, honnête.    - tu ex amicis certis mi es certissimus, Plaut. Trin. 1: de mes amis sûrs, toi, tu es le plus sûr de tous.    - certus Apollo, Hor. C. 1: Apollon dont l'oracle est digne de foi.    - certi, ōrum, m.: des gens sûrs, des hommes de confiance.    - certo animo, Cic.: avec assurance.    - certa hasta, Virg.: trait assuré.    - certi fructus, Quint.: fruits assurés.    - certa maris, Tac. H. 4, 81: le moment où la mer est sûre. (certa: subst. neutre). [st1]4 [-] qui n'est pas douteux, clair, avéré, certain, sûr, réel, positif, manifeste; vrai, authentique.    - tu certi nihil scribis, Cic. Att. 2: tu ne me dis rien de positif.    - ecquem tu illo certiorem nebulonem? Cic. Att. 15: connais-tu un vaurien plus authentique que celui-là?    - certiora intuentes vallum secum portare Samnitem adfirmant, Liv. 10: distinguant les objets plus clairement, ils affirment que les Samnites transportent des pieux.    - adv. certum vigilans, Hor.: bien éveillé.    - clare certumque loqui, Hor.: parler clair et net.    - nondum certum constituerat, Cic. Scaur.: il n'avait pas encore pris clairement sa décision. [st1]5 [-] certain (de qqch), sûr (de qqch); au courant de, instruit de.    - certus de sua genitura, Suet. Vesp.: sûr de l'horoscope de ses enfants.    - certa sui matrimonii, Tac.: sûre de son mariage.    - certi sumus periisse omnia, Cic. Att. 2: nous sommes sûrs que tout a péri.    - per exploratores certior factus: informé par ses éclaireurs.    - nec sat certa an patriis an cederet armis, Sil. 9: elle ne sait si elle doit céder aux armes de son père.    - certiorem facere aliquem de aliqua re: informer qqn de qqch.    - dat negotium Senonibus uti ea quae apud eos gerantur cognoscant seque de his rebus certiorem faciant, Caes. BG. 2: il charge les Sénons de s’informer de ce qu’on fait chez eux et de l’en avertir.    - certiorem facere aliquem alicui rei: informer qqn de qqch.    - certiorem me consilii sui fecit, Cic. Att. 9: il me fit part de son projet.    - certiorem facere aliquem + inf.: informer quelqu’un que...    - certiorem fecit Helvetias abiisse, Caes.: il lui fit savoir que les Helvètes étaient partis.    - certior factus + prop. inf.: informé que.    - faciam te certiorem quid egerim, Cic. Att. 3: je t'informerai de ce que j'ai fait.    - avec idée d'ordre, d'exhortation - certiorem facere (ut) + subj.: ordonner de.    - milites certiores facit intermitterent proelium, Caes. BG. 3, 5: il ordonne à ses soldats d'interrompre le combat. [st1]6 [-] qqf. = quidam (qqf. chez Quint. avec aliquis ou quidam).    - insolentia certorum hominum, Cic.: l'insolence de certains hommes.    - certi homines ad eam rem positi monuerunt ut esset cautior, Cic.: des gens apostés l'avertirent de se tenir davantage sur ses gardes.    - certae quaedam dicendi leges, Quint. 8: certaines règles d'éloquence.    - habet certos sui studiosos, Cic. Brut.: il a quelques partisans.
    * * *
    certus, a, um [cerno] [st1]1 [-] décidé, résolu, arrêté (en parl. de choses).    - quando imago'st hujus in me, certum'st hominem eludere, Plaut.: puisque j'ai pris son apparence, c'est décidé, je vais me jouer de lui.    - luce certum est igni circumdare muros,Virg. En. 9, 153: en plein jour, c'est décidé, je vais envelopper de flammes les murs.    - certum est, jam dicam patri, Plaut. Bacch.: c'est décidé, je vais le dire à ton père.    - mihi certum est + inf.: je suis bien décidé à.    - mihi abjurare certius est quam... Cic. Att. 1: je suis résolu à nier plutôt que de...    - dignos indignos adire atque experiri certumst mihi, nam si mutuas non potero, certumst, sumam faenore, Plaut. As.: honnêtes gens ou fripons, je suis résolu à tâter tout le monde; si je ne trouve pas à emprunter, c'est décidé, j'aurai recours aux usuriers.    - certumne'st tibi istuc? --- Non moriri certius, Plaut. Capt.: est-ce là une chose bien arrêtée dans ton esprit? --- aussi arrêtée que notre mort un jour.    - id certum atque obstinatum est, Liv.: c'est une résolution inébranlable.    - certum est deliberatumque... omnia non modo dicere, verum etiam... Cic. Am.: c'est (pour moi) une idée bien arrêtée non seulement de dire tout... mais aussi de...    - certa res est + inf. Plaut.: c'est une chose décidée que de...    - certa res hanc est objurgare, Plaut. Am.: c'est décidé, je vais la gronder.    - certa mori, Virg. En. 4, 564: résolue à mourir.    - avec gén. - certus eundi, Virg.: décidé à aller.    - certus relinquendae vitae, Tac. An. 4, 34: résolu à quitter la vie.    - fugae certus, Plin. Ep. 6: décidé à s'éloigner.    - destinationis certus, Tac. An. 12: ferme dans sa résolution.    - sceleris certa, Tac.: décidée au crime.    - certum habeo: je tiens pour certain.    - pro certo habeo: je tiens pour certain. [st1]2 [-] fixé, déterminé, précis.    - certo signo: au signal donné.    - certum tempus: un moment précis, une heure précise.    - certo die: le jour fixé.    - concilium totius Galliae in diem certam indicere, Caes. BG. 1: fixer un jour pour l'assemblée générale de la Gaule.    - certae pecuniae imperabantur, Caes. BC. 3: des sommes fixées étaient réclamées.    - certus conviva, Hor.: convive assidu. [st1]3 [-] certain, sûr, digne de confiance, honnête.    - tu ex amicis certis mi es certissimus, Plaut. Trin. 1: de mes amis sûrs, toi, tu es le plus sûr de tous.    - certus Apollo, Hor. C. 1: Apollon dont l'oracle est digne de foi.    - certi, ōrum, m.: des gens sûrs, des hommes de confiance.    - certo animo, Cic.: avec assurance.    - certa hasta, Virg.: trait assuré.    - certi fructus, Quint.: fruits assurés.    - certa maris, Tac. H. 4, 81: le moment où la mer est sûre. (certa: subst. neutre). [st1]4 [-] qui n'est pas douteux, clair, avéré, certain, sûr, réel, positif, manifeste; vrai, authentique.    - tu certi nihil scribis, Cic. Att. 2: tu ne me dis rien de positif.    - ecquem tu illo certiorem nebulonem? Cic. Att. 15: connais-tu un vaurien plus authentique que celui-là?    - certiora intuentes vallum secum portare Samnitem adfirmant, Liv. 10: distinguant les objets plus clairement, ils affirment que les Samnites transportent des pieux.    - adv. certum vigilans, Hor.: bien éveillé.    - clare certumque loqui, Hor.: parler clair et net.    - nondum certum constituerat, Cic. Scaur.: il n'avait pas encore pris clairement sa décision. [st1]5 [-] certain (de qqch), sûr (de qqch); au courant de, instruit de.    - certus de sua genitura, Suet. Vesp.: sûr de l'horoscope de ses enfants.    - certa sui matrimonii, Tac.: sûre de son mariage.    - certi sumus periisse omnia, Cic. Att. 2: nous sommes sûrs que tout a péri.    - per exploratores certior factus: informé par ses éclaireurs.    - nec sat certa an patriis an cederet armis, Sil. 9: elle ne sait si elle doit céder aux armes de son père.    - certiorem facere aliquem de aliqua re: informer qqn de qqch.    - dat negotium Senonibus uti ea quae apud eos gerantur cognoscant seque de his rebus certiorem faciant, Caes. BG. 2: il charge les Sénons de s’informer de ce qu’on fait chez eux et de l’en avertir.    - certiorem facere aliquem alicui rei: informer qqn de qqch.    - certiorem me consilii sui fecit, Cic. Att. 9: il me fit part de son projet.    - certiorem facere aliquem + inf.: informer quelqu’un que...    - certiorem fecit Helvetias abiisse, Caes.: il lui fit savoir que les Helvètes étaient partis.    - certior factus + prop. inf.: informé que.    - faciam te certiorem quid egerim, Cic. Att. 3: je t'informerai de ce que j'ai fait.    - avec idée d'ordre, d'exhortation - certiorem facere (ut) + subj.: ordonner de.    - milites certiores facit intermitterent proelium, Caes. BG. 3, 5: il ordonne à ses soldats d'interrompre le combat. [st1]6 [-] qqf. = quidam (qqf. chez Quint. avec aliquis ou quidam).    - insolentia certorum hominum, Cic.: l'insolence de certains hommes.    - certi homines ad eam rem positi monuerunt ut esset cautior, Cic.: des gens apostés l'avertirent de se tenir davantage sur ses gardes.    - certae quaedam dicendi leges, Quint. 8: certaines règles d'éloquence.    - habet certos sui studiosos, Cic. Brut.: il a quelques partisans.
    * * *
        Certus, Adiectiuum. Certain et asseuré.
    \
        Certus sum ex hoc metu. Plaut. Je ne crain plus cela.
    \
        Amor certus. Oui. Vray et loyal amour, et qui n'est point feinct.
    \
        Certo certius est. Vlpian. Il est trescertain.
    \
        Animo certo et confirmato posse consistere in causa. Cic. Ferme, Constant et asseuré.
    \
        Arboribus certis grauis vmbra tributa est. Lucret. A aucuns certains arbres, et non pas à tous.
    \
        Author certissimus. Virgil. Veritable, et Approuvé.
    \
        Certis de causis aliter existimare. Cic. Pour certaines causes.
    \
        Consul certissimus. Cic. Qui est asseuré d'estre Consul.
    \
        Crimen certum. Cic. Notoire et manifeste.
    \
        Dextera certa. Martial. La main qui ne fault point à frapper le but, Main seure.
    \
        In diem certam conueniunt. Liu. A certain jour et nommé.
    \
        Ante certam diem decedere. Cic. Dedens certain temps.
    \
        Diebus certis aliquid facere. Virgil. A certains jours establis et ordonnez.
    \
        Dolor certus. Horat. Ferme, et qui persevere.
    \
        Domus certa. Virgil. Propre, ou particuliere et certaine habitation et demeure.
    \
        Facti certa fides est. Oui. Il est certain que cela a esté ainsi faict.
    \
        Fides certa segetis. Horat. Loyaulté de la terre envers son maistre, quand elle ne fault à luy rapporter fruict.
    \
        Non certae fidei res. Plin. iunior. Dont on n'est point bien certain et asseuré.
    \
        Fluitantia reddere certa. Horat. Faire certain et asseuré ce qui est incertain.
    \
        Haeres certus. Seneca. Legitime, Vray.
    \
        Homines certi. Cic. Certaines personnes, qu'on scait et cognoist, et qu'on pourroit bien nommer qui vouldroit, Hommes seurs, Hommes exprés.
    \
        Ictus certus. Virg. Qui n'est point jecté en vain, Seur.
    \
        Inimicus certus. Plaut. Ennemi special et formel, Ennemi juré.
    \
        Lege certa aliquid facere. Oui. Par, ou soubs certaine condition.
    \
        Loca certa. Virgil. Propres, Distincts, Determinez.
    \
        Certus et definitus locus. Cic. Lieu determiné et deputé.
    \
        Loco certo caedere silicem. Cic. Couper un caillou en certain endroict.
    \
        Loco certo dicere. Cic. En son ordre, En temps et lieu.
    \
        Manus certa. Quintil. Asseuree, et qui ne fault point à frapper ce qu'elle veult, Main seure.
    \
        Matricida certissimus. Cic. Notoire, Manifeste.
    \
        Mente certa aliquid agere. Ouid. Obstineement, Opiniastrement.
    \
        Motus caeli certi. Cic. Certains, et reiglez.
    \
        Nebulo certior nullus illo. Ci. Il n'est point de plus vray vaultneant que cestuy là.
    \
        Certo nomine maleficii vocabitur in iudicium. Cic. Pour certain crime ou cas.
    \
        Nominibus certis cautos expendere nummos. Horat. Pour certaines causes.
    \
        Horum certa est oratio. Plaut. Ce que dient ceulx cy, est vray.
    \
        Patre certo nasci. Cic. Estre de loyal mariage.
    \
        Pectora certa. Virgil. Fermes, Constans, Asseurez, Hardis.
    \
        Penates certi. Virg. Habitation et demeure certaine et peculierement deputee à aucun.
    \
        Progenies certa. Seneca. Enfant legitime.
    \
        Proles certissima. Virgil. Vray enfant.
    \
        Requies certa laborum. Virgil. Repos asseuré.
    \
        Sagitta certa. Horat. Qui ne fault point à frapper le but.
    \
        Spes certa magis. Ouid. Ferme esperance.
    \
        Testis certissimus. Sil. Veritable.
    \
        Certior transitus. Plin. Où il y a moins de danger.
    \
        Certis verbis se deuouere pro Republica. Ci. En disant certains mots.
    \
        Certa res est. Terent. La chose est toute certaine, Il n'en fault point doubter.
    \
        Certa res est, Plaut. C'est un poinct vuidé, et conclu, ou arresté.
    \
        Amici certi. Plau. Vrais et loyaulx amis, desquels on est asseuré.
    \
        Amores certi. Propert. Loyales amours.
    \
        Homines certi. Cic. Feaulx messagiers, Messagiers exprés.
    \
        Homines certos habere. Cic. Avoir gens feables.
    \
        Maris certa. Tacit. Tranquillité de mer.
    \
        Certum est. Terent. Il est cler et manifeste, Il n'y a point de doubte.
    \
        Certum est. Cic. J'ay deliberé et arresté et conclu en moy.
    \
        Mihi autem abiurare certius est, quam dependere. Cic. J'ay deliberé plus tost le renier que de le payer.
    \
        Certum est facere. Plaut. J'ay proposé et arresté d'ainsi faire.
    \
        Non certum est mihi quid agam. Terent. Je n'ay point encore arresté, ou determiné.
    \
        Mihi certum est. Cic. Je suis deliberé, J'ay determiné.
    \
        Si istuc ita certum est tibi. Terent. Si tu as arresté.
    \
        Certum est istuc? Terent. Est il tout arresté?
    \
        Audire certum. Horat. Ouir certainement, au vray, pour certain.
    \
        Clare et certum loqui. Horat. Dire la verité hault et cler.
    \
        Certum alicui facere. Plaut. Asseurer au vray, Acertener.
    \
        Certius alicui facere. Plaut. Advertir aucun.
    \
        Certum facere aliquem. Plaut. Luy declarer, Luy dire, L'advertir.
    \
        Certum habere aliquid. Cic. Scavoir au vray, ou certainement.
    \
        Habere certum de aliquo quid agat. Cic. Scavoir au vray ce qu'il fait.
    \
        Inuenire certum. Caelius ad Ciceronem. Scavoir, ou trouver la verité.
    \
        Nescire certum. Cic. N'en rien scavoir de certain ou au vray.
    \
        Certum scire, Terent. Cic. Scavoir au vray.
    \
        Pro certo creditur. Sallust. On tient pour cartain, ou pour tout vray.
    \
        Pro certo dicere. Cic. Dire et asseurer pour vray.
    \
        Pro certo habere. Cic. Tenir pour certain, ou pour vray.
    \
        Pro certo iam habetur, regem Alexandrinum mortuum. Caelius Ciceroni. On tient pour que, etc.
    \
        Pro certone tu istaec dicis? Terent. Dis tu cela pour tout vray?
    \
        Certiorem facere aliquem. Cic. Luy faire scavoir et entendre.
    \
        Certus cum genitiuo. Virgil. Iam certus eundi. Certain et deliberé de partir.
    \
        Vtinam tui consilii certior factus essem. Cic. O si j'eusse sceu, et entendu ta volunté, Si j'eusse esté adverti de, etc.
    \
        Exitii certus. Tacit. Qui se tient tout asseuré de mourir, Certain de la mort, Qui s'attend asseureement de mourir.
    \
        Futuri certus. Senec. Asseurer de l'advenir.
    \
        Matrimonii certa. Tacit. Asseuree de son mariage.
    \
        Relinquendae vitae certus. Tacit. Deliberé de mourir.
    \
        Spei certus. Tacit. Ayant bonne esperance.
    \
        Necis certus. Sil. Asseuré de mourir.
    \
        Sceleris certa mulier. Tacit. Qui est du tout deliberé de commettre quelque vilain cas.
    \
        Certus, cum ablatiuo, vt Iaculis certus. Valer. Flac. Bon jecteur de dard, Seur jecteur, ou dardeur, Qui ne fault point à frapper ce à quoy il vise.
    \
        Certus, cum infinitiuo. vt Certus succurrere. Valer. Flac. Prest à secourir.
    \
        Certus mori. Stat. Deliberé de mourir.
    \
        At Romana ratis stabilem praebere carinam Certior. Lucan. Plus ferme et plus apte, Plus propre.

    Dictionarium latinogallicum > certus

  • 2 certus

    certus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (cerno), geschieden, I) eig., getrennt, pondera, Cato r. r. 13, 3 (Keil liest cetera). – II) übtr., entschieden, A) dem Entschlusse nach, 1) v. Entschlusse selbst, si istuc ita certum est tibi, Ter.: certum est tibi istuc? He. non moriri certius, Plaut.: quando id certum atque obstinatum est, Liv.: certum est mihi consilium u. certa (mihi) res est m. Infin., es ist beschlossene Sache, Plaut. u. Ter. (s. Ussing Plaut. Amph. 698. Brix Plaut. trin. 270): ebenso certa est sententia Turno m. Infin., Verg. Aen. 10, 240. – u. (mihi) certum est, es ist (bei mir) entschieden, es ist fest beschlossen, es ist mein (dein usw.) fester Entschluß, -Wille, auch verb. certum est deliberatumque, certum atque decretum est m. Infin., omnia experiri certum est prius quam pereo, Ter.: sibi certum esse a iudiciis causisque discedere, Cic.: certum est deliberatumque quae ad causam pertinere arbitror omnia dicere, Cic.: certum atque decretum est non dare signum, Liv.: u. im Compar., mihi autem abiurare certius est quam dependere, Cic.: im Superl., quin certissimumst mepte potius fieri servom, quam te umquam emittam manu, Plaut. Men. 1058. – m. Acc. u. Infin., Enn. ann. 206. Turpil. com. 180. – absol., certumne est tibi? Ly. certum, Plaut.: certum est, ibo ad medicum, Plaut. – 2) übtr., v. d. Pers., entschieden, entschlossen zu etw. (s. Nipperd. Tac. ann. 12, 66), a) m. Infin., certus mori, Verg.: Caesar certus procul urbe degere, Tac. – b) m. an u. Konj., nec sat certa diu patriis an cederet armis, Sil. 9, 480. – c) m. Genet., certus eundi, Verg. (u. so nimium es certus eundi, Ov.): desciscendi, Tac.: relinquendae vitae, Tac.: fugae, Plin. ep.

    B) dem äußern od. innern Wesen nach entschieden, feststehend, gewiß (Ggstz. incertus), 1) der äußern Beschaffenheit, Zahl, Zeit nach festgestellt, feststehend, festgesetzt, bestimmt, certus ac definitus locus, Cic.: c. fines, Cic.: cursus certi et constantes, Cic.: certa verba, Cic.: certum statumque vectigal, Suet.: c. lucrum, merces, Suet.: c. pretium, Phaedr. – c. numerus, c. summa, Suet. – conviva c., ein stehender, täglicher, Hor.: certa dies (Frist), Cic.: certi dies, Cic.: tempus c., Cic.: certum praefinitumque tempus, Suet.: certo tempore anni, Plin. 7, 65; u. subst. bl. certo anni, Tac. hist. 5, 6. – n. pl. subst., linguae tam certa loquentes, so deutlich u. bestimmt (wie Wenschenstimmen), Ov. met. 5, 296. – zuw. auch, wie das deutsche gewiß, von Ggstdn., deren Vorhandensein bloß als bestimmt angegeben, deren Beschaffenheit aber nicht näher bezeichnet wird od. nicht in Betracht kommt, certi homines, Cic.: habet certos sui studiosos, Cic. – m. quidam u. aliquis verb., certa quaedam et definita lex, Cic.: certae quaedam dicendi leges, Quint.: aliqui compositionis certi pedes, Quint.: u. subst., in his certos aliquos docebit, Quint.

    2) der innern Beschaffenheit nach feststehend, gewiß, sicher, fest, zuverlässig, a) v. Lebl.: ventus c., Auct. b. Afr.: bonā et certā tempestate, Cic.: ire ad mortem certo gradu, Sen.: u. certo iactu tela exhaurire, Tac.: u. so c. hasta, Verg.: c. sagitta, sicher treffender, Hor. – certissima populi Romani vectigalia, ganz sicher eingehende, Cic.: c. sensus, Cic.: c. spes, Plaut. u. Hor.: spes consulatus certissima, Cic. – Plur. subst., certa maris, sichere Seefahrt, Tac. hist. 4, 81. – b) v. Pers., deren Gesinnung usw., homo certus, Nep., homo certissimus, Cic.: certi homines, Cic. certus amicus, Plaut. u. Nep.: certus paterfamilias, Cic.: c. accusator, Cic.: certis auctoribus comperisse alqd, Cic.: adversus hostem nec spe nec animo certiorem, Liv.: satis animo certo et confirmato posse in hac causa consistere, Cic. – subst., certī, ōrum, m., sichere, zuverlässige Leute, certos apud latera collocare, Sall. fr.: certos praeficere, Nep.

    3) der Erkenntnis u. Überzeugung nach entschieden, ausgemacht, sicher, gewiß, unzweiselhaft, wahr, wirklich (Ggstz. incertus, dubius), a) v. dem, in betreff dessen man entschieden, gewiß ist: α) v. Lebl.: crimen, Cic.: ius, Quint.: argumentum odii certius, Cic.: postremo certior res, Cic.: ad me, obsecro te, ut omnia certa perscribas, Cic.: qui quae affirmant certiora esse dicunt, quam etc., Cic.: scribas ad me, si quid erit certius, Cic.: n. pl. subst., incerta pro certis malle, Sall.: certa amittimus, dum incerta petimus, Plaut.: certa opperiri, Tac. – bes. das neutr. certum (adjekt., subst. u. adverb.) in den Verbindungen: certum est, zB. So. satin hoc certum est? Ge. Certum; hisce oculis egomet vidi, Ter.: m. de u. Abl., cum de altero intellectu certum est, de altero dubium, Quint.: m. folg. Fragesatz, id parum certum est solamne an ab omnibus cisalpinorum Gallorum populis adiutam, Liv.: nec quid agam certum est, Ter.: est certum quid respondeam, Cic.: certum est quid e lege censoria debeant (geben müssen), Cic. – hoc certo certius est, Ulp. dig.: nihil invenies magis hoc certo certius, Plaut.: certo certius est m. folg. Acc. u. Infin., Ulp. dig. – u. alqd certi est, zB. neque tanto spatio certi quid esset explorari poterat, Caes.: si quicquam humanorum certi est, Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, nihil certi est, cuius populi ea classis fuerit, Liv. – u. certum scio (Ggstz. certum nescio), ich weiß es als etwas Gewisses, od. ich weiß etwas Gewisses, cesso hinc ire intro ut hoc quam primum, quicquid est, certum sciam, Ter.: cum certum sciam, faciam te paulo ante certiorem, Cic.: Da. Quoad exspectatis vostrum? Ce. Non certum scio, Ter.: m. de u. Abl., ibo intro de cognitione ut certum sciam, Ter.: de Oropo opinor, sed certum nescio, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., oculos tuos, certum scio, ingens animi opus intueri nequivisse, Val. Max.: od. m. folg. indir. Fragesatz, qui sermo fuerit et quid actum sit, scribam ad te, cum certum sciam, Cic.: quam diu affutura sint, certum sciri nullo modo potest, Cic. – certum habeo, ich habe als ein Gewisses, habe Gewißheit, weiß als gewiß, sed certum non habeo, Cic.: m. Acc., neque tamen id ipsum c. habeo, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., certum habeo te imprudentiā labi, Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, hiemem credo prohibuisse, quominus de te certum haberemus, quid ageres maximeque ubi esses, Cic. – certum affirmo m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 3, 23, 7. – certum inveniri non potest m. folg. Fragesatz m. ne (enklit.)... an, Caes. b. c. 1, 25, 3. – certum cognosco, Auct. b. Alex. 53, 3. – certum comperio m. folg. Acc. u. Infin., Auct. b. Hisp. 22, 4. – non certum traditur m. folg. Fragesatz, Liv. 2, 8, 8. – certum respondeo, Cic. Acad. 2, 29, 92. – pro certo scio m. folg. indir. Fragesatz, quid rei esset nemo satis pro certo scire, Liv. – pro certo habeo, ich halte für gewiß, m. Acc., illa pro certo habenda, in quibus non dissentiunt, Liv.: m. folg. Acc. u. Infin., Mummium fuisse ad Corinthum pro certo habeo, Cic.: pro certo habetote vos de omnibus coniuratis decernere, Sall.: m. de u. Abl., quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus, Mat. in Cic. ep. – pro certo puto, ZB. hoc pro certo putamus, Mat. in Cic. ep. – pro certo nego alqd, zB. posthac omnia, quae certa non erunt, pro certo negato, Cic. – pro certo polliceor m. allg. Acc. Pronom. u. folg. Acc. u. Infin., pro certo polliceor hoc vobis atque confirmo, me esse perfecturum etc., Cic. – pro certo dico m. Acc., nihil, quod pro certo dicere audeam, Cic.: pro certone tu istaec dicis? Ter.: m. folg. Acc. u. Infin., nec enim hunc ipsum mundum pro certo rotundum esse dicitis, Cic. - pro certo affirmo m. Acc., quis enim rem tam veterem pro certo affirmet? Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, Romanorum sociorumque quot caesa in eo proelio milia sint, quis pro certo affirmet? Liv. – pro certo pono alqd, Liv. 23, 6, 8. – pro certo creditur m. folg. Nom. u. Infin., s. Sall. Cat. 15, 2. – pro certo esse, zB. cum id coeperit esse pro certo, Quint. 5, 12, 2. – ad certum redigere, zur Gewißheit bringen, m. Acc., et si id ante dubium fuerit, legatorum paulo ante verba ad certum redegisse, Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, donec ad certum redigatur, vanusne hic timor noster an verus fuerit, Liv. – certum oder certius facere alci, jmdm. über etwas Aufklärung geben, m. Acc., Plaut. Men. 242: m. folg. indir. Fragesatz, Plaut. Pseud. 598; Men. 763. – certum wie adverb., nondum enim certum constituerat, Cic. Scaur. 34: certum vigilans, wirklich wachend (Ggstz. incertum vigilans), Hor. sat. 2, 5, 100: postmodo quod mi obsit clare certumque locuto, Hor. sat. 2, 6, 27. – β) v. Pers.: certi patres, deren Vaterschaft unzweifelhaft ist, unzweifelhafte (Ggstz. incerti), Cic.: liberi, die einen bestimmten Vater haben, von namhaftem Vater (Ggstz. incerto patre nati), Cic.: deûm certissima proles, Verg.: nebulo certior, Cic.: certissimus gladiator, parricida, matricida, Cic.

    b) v. dem, der in betreff einer Sache Gewißheit hat, gewiß, sicher über usw., fest in usw., num quid nunc es certior? Plaut.: hoc tamen ipso debueram scripto certior esse tuo, Ov.: iam certo certior contendit ad ipsam praesidis domum, Apul. met. 10, 28. – m. Genet., certus consilii, Sen. u. Tac.: certus eventūs, exitii, spei, Tac.: damnationis, Suet. – m. de u. Abl., certus de sua genitura, Suet. Vesp. 25. – m. solg. Acc. u. Infin., certi sumus perisse omnia, Cic. ad Att. 2, 19, 5: certi sumus non ignorare te, quid ›vena‹ appelletur, Gell. 18, 10, 5. – dah. certiorem esse ex alqo, sich durch jmd. vergewissert haben, m. folg. indir. Fragesatz, quanta sit in media clementia Caesaris ira, si nescis, ex me certior esse potes, kannst du an mir erkennen, Ov. ex Pont. 3, 6, 8: fac me, ut sim certus, an recte etc., Gell. 19, 13, 2. – dah. certum facere alqm, jmd. vergewissern = benachrichtigen (s. Lorenz Plaut. Pseud. 16), Plaut., Verg. u. Ov.: m. Genet., alqm consilii sui, Ov.: m. folg. indir. Fragesatz, face me certum, quid tibi sit, Plaut. - in klass. Prosa nur in der Verbdg. certiorem facere alqm, jmd. vergewissern, ihm zu wissen tun, ihn wissen lassen = benachrichtigen, jmdm. anzeigen (ohne od. mit litteris, per litteras, per alqm), facies igitur me certiorem, Cic.: m. Genet., qui certiorem me sui consilii fecit, Cic.: m. de u. Abl., nos de Pilia et Attica certiores faciet, Cic.: de Germanorum discessu per exploratores certiores facti, Caes.: gratum tibi esse, quod crebro certior per me fias de omnibus rebus, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., certiorem te faciunt P. Africanum Carthagine deletā simulacrum Dianae maioribus suis restituisse, Cic.: certiorem facit Datamem tempus esse maiores exercitus parari, Nep.: interim Romā (von Rom aus) per litteras certior factus, provinciam Numidiam Mario datam, Sall.: m. folg. indir. Fragesatz, si non erit, faciam te certiorem, quid egerim, Cic.: velim me facias certiorem proximis litteris vivone patre suo naufragio perierit an mortuo, Cic.: Philotimus non modo nullus venit, sed ne per litteras quidem aut per nuntium certiorem facit me, quid egerit, Cic.: m. folg. Konj., celeriter milites certiores facit (zeigt an = läßt den Befehl zukommen), paulisper intermitterent proelium ac tantum modo tela missa exciperent, Caes. b. G. 3, 5, 3.: m. folg. ne u. Konj., simul visum est, ut te certiorem faceremus, ne quid eius modi, si accidisset, nostro consilio civitates putarent factum, Claud. Quadrig. 3. fr. 41 ( bei Gell. 3, 8. § 8). – u. im Abl. absol., non consulibus certioribus factis, Liv. 45, 21, 4.

    lateinisch-deutsches > certus

  • 3 certus

    certus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (cerno), geschieden, I) eig., getrennt, pondera, Cato r. r. 13, 3 (Keil liest cetera). – II) übtr., entschieden, A) dem Entschlusse nach, 1) v. Entschlusse selbst, si istuc ita certum est tibi, Ter.: certum est tibi istuc? He. non moriri certius, Plaut.: quando id certum atque obstinatum est, Liv.: certum est mihi consilium u. certa (mihi) res est m. Infin., es ist beschlossene Sache, Plaut. u. Ter. (s. Ussing Plaut. Amph. 698. Brix Plaut. trin. 270): ebenso certa est sententia Turno m. Infin., Verg. Aen. 10, 240. – u. (mihi) certum est, es ist (bei mir) entschieden, es ist fest beschlossen, es ist mein (dein usw.) fester Entschluß, -Wille, auch verb. certum est deliberatumque, certum atque decretum est m. Infin., omnia experiri certum est prius quam pereo, Ter.: sibi certum esse a iudiciis causisque discedere, Cic.: certum est deliberatumque quae ad causam pertinere arbitror omnia dicere, Cic.: certum atque decretum est non dare signum, Liv.: u. im Compar., mihi autem abiurare certius est quam dependere, Cic.: im Superl., quin certissimumst mepte potius fieri servom, quam te umquam emittam manu, Plaut. Men. 1058. – m. Acc. u. Infin., Enn. ann. 206. Turpil. com. 180. – absol., certumne est tibi? Ly. certum, Plaut.: certum est, ibo ad medicum, Plaut. – 2) übtr., v. d. Pers., entschieden, entschlossen zu etw.
    ————
    (s. Nipperd. Tac. ann. 12, 66), a) m. Infin., certus mori, Verg.: Caesar certus procul urbe degere, Tac. – b) m. an u. Konj., nec sat certa diu patriis an cederet armis, Sil. 9, 480. – c) m. Genet., certus eundi, Verg. (u. so nimium es certus eundi, Ov.): desciscendi, Tac.: relinquendae vitae, Tac.: fugae, Plin. ep.
    B) dem äußern od. innern Wesen nach entschieden, feststehend, gewiß (Ggstz. incertus), 1) der äußern Beschaffenheit, Zahl, Zeit nach festgestellt, feststehend, festgesetzt, bestimmt, certus ac definitus locus, Cic.: c. fines, Cic.: cursus certi et constantes, Cic.: certa verba, Cic.: certum statumque vectigal, Suet.: c. lucrum, merces, Suet.: c. pretium, Phaedr. – c. numerus, c. summa, Suet. – conviva c., ein stehender, täglicher, Hor.: certa dies (Frist), Cic.: certi dies, Cic.: tempus c., Cic.: certum praefinitumque tempus, Suet.: certo tempore anni, Plin. 7, 65; u. subst. bl. certo anni, Tac. hist. 5, 6. – n. pl. subst., linguae tam certa loquentes, so deutlich u. bestimmt (wie Wenschenstimmen), Ov. met. 5, 296. – zuw. auch, wie das deutsche gewiß, von Ggstdn., deren Vorhandensein bloß als bestimmt angegeben, deren Beschaffenheit aber nicht näher bezeichnet wird od. nicht in Betracht kommt, certi homines, Cic.: habet certos sui studiosos, Cic. – m. quidam u. aliquis verb., certa quaedam et definita lex, Cic.: certae quaedam dicendi leges, Quint.: aliqui compositionis certi
    ————
    pedes, Quint.: u. subst., in his certos aliquos docebit, Quint.
    2) der innern Beschaffenheit nach feststehend, gewiß, sicher, fest, zuverlässig, a) v. Lebl.: ventus c., Auct. b. Afr.: bonā et certā tempestate, Cic.: ire ad mortem certo gradu, Sen.: u. certo iactu tela exhaurire, Tac.: u. so c. hasta, Verg.: c. sagitta, sicher treffender, Hor. – certissima populi Romani vectigalia, ganz sicher eingehende, Cic.: c. sensus, Cic.: c. spes, Plaut. u. Hor.: spes consulatus certissima, Cic. – Plur. subst., certa maris, sichere Seefahrt, Tac. hist. 4, 81. – b) v. Pers., deren Gesinnung usw., homo certus, Nep., homo certissimus, Cic.: certi homines, Cic. certus amicus, Plaut. u. Nep.: certus paterfamilias, Cic.: c. accusator, Cic.: certis auctoribus comperisse alqd, Cic.: adversus hostem nec spe nec animo certiorem, Liv.: satis animo certo et confirmato posse in hac causa consistere, Cic. – subst., certī, ōrum, m., sichere, zuverlässige Leute, certos apud latera collocare, Sall. fr.: certos praeficere, Nep.
    3) der Erkenntnis u. Überzeugung nach entschieden, ausgemacht, sicher, gewiß, unzweiselhaft, wahr, wirklich (Ggstz. incertus, dubius), a) v. dem, in betreff dessen man entschieden, gewiß ist: α) v. Lebl.: crimen, Cic.: ius, Quint.: argumentum odii certius, Cic.: postremo certior res, Cic.: ad me, obsecro te, ut omnia certa perscribas, Cic.: qui quae affirmant
    ————
    certiora esse dicunt, quam etc., Cic.: scribas ad me, si quid erit certius, Cic.: n. pl. subst., incerta pro certis malle, Sall.: certa amittimus, dum incerta petimus, Plaut.: certa opperiri, Tac. – bes. das neutr. certum (adjekt., subst. u. adverb.) in den Verbindungen: certum est, zB. So. satin hoc certum est? Ge. Certum; hisce oculis egomet vidi, Ter.: m. de u. Abl., cum de altero intellectu certum est, de altero dubium, Quint.: m. folg. Fragesatz, id parum certum est solamne an ab omnibus cisalpinorum Gallorum populis adiutam, Liv.: nec quid agam certum est, Ter.: est certum quid respondeam, Cic.: certum est quid e lege censoria debeant (geben müssen), Cic. – hoc certo certius est, Ulp. dig.: nihil invenies magis hoc certo certius, Plaut.: certo certius est m. folg. Acc. u. Infin., Ulp. dig. – u. alqd certi est, zB. neque tanto spatio certi quid esset explorari poterat, Caes.: si quicquam humanorum certi est, Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, nihil certi est, cuius populi ea classis fuerit, Liv. – u. certum scio (Ggstz. certum nescio), ich weiß es als etwas Gewisses, od. ich weiß etwas Gewisses, cesso hinc ire intro ut hoc quam primum, quicquid est, certum sciam, Ter.: cum certum sciam, faciam te paulo ante certiorem, Cic.: Da. Quoad exspectatis vostrum? Ce. Non certum scio, Ter.: m. de u. Abl., ibo intro de cognitione ut certum sciam, Ter.: de Oropo opinor, sed certum nescio, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., oculos
    ————
    tuos, certum scio, ingens animi opus intueri nequivisse, Val. Max.: od. m. folg. indir. Fragesatz, qui sermo fuerit et quid actum sit, scribam ad te, cum certum sciam, Cic.: quam diu affutura sint, certum sciri nullo modo potest, Cic. – certum habeo, ich habe als ein Gewisses, habe Gewißheit, weiß als gewiß, sed certum non habeo, Cic.: m. Acc., neque tamen id ipsum c. habeo, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., certum habeo te imprudentiā labi, Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, hiemem credo prohibuisse, quominus de te certum haberemus, quid ageres maximeque ubi esses, Cic. – certum affirmo m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 3, 23, 7. – certum inveniri non potest m. folg. Fragesatz m. ne (enklit.)... an, Caes. b. c. 1, 25, 3. – certum cognosco, Auct. b. Alex. 53, 3. – certum comperio m. folg. Acc. u. Infin., Auct. b. Hisp. 22, 4. – non certum traditur m. folg. Fragesatz, Liv. 2, 8, 8. – certum respondeo, Cic. Acad. 2, 29, 92. – pro certo scio m. folg. indir. Fragesatz, quid rei esset nemo satis pro certo scire, Liv. – pro certo habeo, ich halte für gewiß, m. Acc., illa pro certo habenda, in quibus non dissentiunt, Liv.: m. folg. Acc. u. Infin., Mummium fuisse ad Corinthum pro certo habeo, Cic.: pro certo habetote vos de omnibus coniuratis decernere, Sall.: m. de u. Abl., quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus, Mat. in Cic. ep. – pro certo puto, ZB. hoc pro certo putamus,
    ————
    Mat. in Cic. ep. – pro certo nego alqd, zB. posthac omnia, quae certa non erunt, pro certo negato, Cic. – pro certo polliceor m. allg. Acc. Pronom. u. folg. Acc. u. Infin., pro certo polliceor hoc vobis atque confirmo, me esse perfecturum etc., Cic. – pro certo dico m. Acc., nihil, quod pro certo dicere audeam, Cic.: pro certone tu istaec dicis? Ter.: m. folg. Acc. u. Infin., nec enim hunc ipsum mundum pro certo rotundum esse dicitis, Cic. - pro certo affirmo m. Acc., quis enim rem tam veterem pro certo affirmet? Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, Romanorum sociorumque quot caesa in eo proelio milia sint, quis pro certo affirmet? Liv. – pro certo pono alqd, Liv. 23, 6, 8. – pro certo creditur m. folg. Nom. u. Infin., s. Sall. Cat. 15, 2. – pro certo esse, zB. cum id coeperit esse pro certo, Quint. 5, 12, 2. – ad certum redigere, zur Gewißheit bringen, m. Acc., et si id ante dubium fuerit, legatorum paulo ante verba ad certum redegisse, Liv.: m. folg. indir. Fragesatz, donec ad certum redigatur, vanusne hic timor noster an verus fuerit, Liv. – certum oder certius facere alci, jmdm. über etwas Aufklärung geben, m. Acc., Plaut. Men. 242: m. folg. indir. Fragesatz, Plaut. Pseud. 598; Men. 763. – certum wie adverb., nondum enim certum constituerat, Cic. Scaur. 34: certum vigilans, wirklich wachend (Ggstz. incertum vigilans), Hor. sat. 2, 5, 100: postmodo quod mi obsit clare certumque locuto, Hor. sat.
    ————
    2, 6, 27. – β) v. Pers.: certi patres, deren Vaterschaft unzweifelhaft ist, unzweifelhafte (Ggstz. incerti), Cic.: liberi, die einen bestimmten Vater haben, von namhaftem Vater (Ggstz. incerto patre nati), Cic.: deûm certissima proles, Verg.: nebulo certior, Cic.: certissimus gladiator, parricida, matricida, Cic.
    b) v. dem, der in betreff einer Sache Gewißheit hat, gewiß, sicher über usw., fest in usw., num quid nunc es certior? Plaut.: hoc tamen ipso debueram scripto certior esse tuo, Ov.: iam certo certior contendit ad ipsam praesidis domum, Apul. met. 10, 28. – m. Genet., certus consilii, Sen. u. Tac.: certus eventūs, exitii, spei, Tac.: damnationis, Suet. – m. de u. Abl., certus de sua genitura, Suet. Vesp. 25. – m. solg. Acc. u. Infin., certi sumus perisse omnia, Cic. ad Att. 2, 19, 5: certi sumus non ignorare te, quid ›vena‹ appelletur, Gell. 18, 10, 5. – dah. certiorem esse ex alqo, sich durch jmd. vergewissert haben, m. folg. indir. Fragesatz, quanta sit in media clementia Caesaris ira, si nescis, ex me certior esse potes, kannst du an mir erkennen, Ov. ex Pont. 3, 6, 8: fac me, ut sim certus, an recte etc., Gell. 19, 13, 2. – dah. certum facere alqm, jmd. vergewissern = benachrichtigen (s. Lorenz Plaut. Pseud. 16), Plaut., Verg. u. Ov.: m. Genet., alqm consilii sui, Ov.: m. folg. indir. Fragesatz, face me certum, quid tibi sit, Plaut. - in klass. Prosa nur in der Verbdg. certiorem facere alqm,
    ————
    jmd. vergewissern, ihm zu wissen tun, ihn wissen lassen = benachrichtigen, jmdm. anzeigen (ohne od. mit litteris, per litteras, per alqm), facies igitur me certiorem, Cic.: m. Genet., qui certiorem me sui consilii fecit, Cic.: m. de u. Abl., nos de Pilia et Attica certiores faciet, Cic.: de Germanorum discessu per exploratores certiores facti, Caes.: gratum tibi esse, quod crebro certior per me fias de omnibus rebus, Cic.: m. folg. Acc. u. Infin., certiorem te faciunt P. Africanum Carthagine deletā simulacrum Dianae maioribus suis restituisse, Cic.: certiorem facit Datamem tempus esse maiores exercitus parari, Nep.: interim Romā (von Rom aus) per litteras certior factus, provinciam Numidiam Mario datam, Sall.: m. folg. indir. Fragesatz, si non erit, faciam te certiorem, quid egerim, Cic.: velim me facias certiorem proximis litteris vivone patre suo naufragio perierit an mortuo, Cic.: Philotimus non modo nullus venit, sed ne per litteras quidem aut per nuntium certiorem facit me, quid egerit, Cic.: m. folg. Konj., celeriter milites certiores facit (zeigt an = läßt den Befehl zukommen), paulisper intermitterent proelium ac tantum modo tela missa exciperent, Caes. b. G. 3, 5, 3.: m. folg. ne u. Konj., simul visum est, ut te certiorem faceremus, ne quid eius modi, si accidisset, nostro consilio civitates putarent factum, Claud. Quadrig. 3. fr. 41 ( bei Gell. 3, 8. § 8). – u. im Abl. absol., non consulibus certiori-
    ————
    bus factis, Liv. 45, 21, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > certus

  • 4 certus

    a, um [ cerno ]
    1) верный, известный, не подлежащий сомнению ( res C)
    certum mihi est Pl, C etc. — знаю наверное, я уверен
    pro certo ( или certum) — наверное, с уверенностью (habere C, L etc., scire L, putare, negare, polliceri C, esse Q)
    ad certum redigere L — выяснить, точно установить, удостоверить
    facere aliquem certiorem C, Cs etc. (реже certum Pl, V, O) de re aliquā или rei alicujus — уведомить кого-л. в чём-л.
    faciam te certiorem, quid egerim C — я поставлю тебя в известность о том, что сделаю
    Caesar certior factus est Cs — Цезаря уведомили; но
    2) верный, преданный, истинный, надёжный
    amicus c. in re incertā cernitur погов. Enn ap. Cистинный друг узнаётся в превратностях
    3) определённый, точный, твёрдо установленный (tempus, locus C; numerus Su); верный, несомненный ( lucrum Su)
    non quivis, sed c. quidam C — не любой, а вполне определённый
    4) правдивый, неложный (c. enim promisit Apollo H)
    6) точный, добросовестный (naturaererum explorator Ap)
    7) бьющий без промаха, меткий ( sagitta H)
    c. relinquendae vitae T (c. mori V) — решившийся умереть
    certum est mihi ( consilium) или certa est mihi res aliquid facere Pl, Ter — я твёрдо решился что-л. сделать
    10) (= quidam) некоторый, известный

    Латинско-русский словарь > certus

  • 5 Известный

    - cognitus; notus (hoc mihi notum est; scriptor); famosus; nobilis; nominatus; opinatus; inclutus; inclitus; contritus; gnarus; compertus; apertus; manifestus; certus;

    • широко известный - absentibus notus;

    • с известного времени - ex certo tempore;

    • известные законы языка - certae quaedam dicendi leges;

    • Петроний был известен изысканной роскошью - Petronius habebatur erudito luxu;

    • быть известным кому-л. - subesse notitiae alicujus;

    • когда это стало известно - hac re palam facta;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Известный

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»