-
1 saeculum
saecŭlum ( poet., esp. Lucretian, saeclum; less correctly sēcŭlum, sēclum), i, n. dim. [etym. dub.; perh. root si- = sa-; Gr. saô, to sift; Lat. sero, satus; whence Saturnus, etc.; hence, orig.], a race, breed, generation (freq. in Lucr.; very rare in later writers; usu. in plur.):II.saecla propagare,
Lucr. 1, 21; cf. id. 2, 173; 5, 850:nec toties possent generatim saecla referre Naturam parentum,
id. 1, 597:saecla animantum,
i. e. animals, id. 2, 78; 5, 855:hominum,
id. 1, 467; 5, 339; 6, 722:ferarum,
id. 2, 995; 3, 753; 4, 413; 4, 686; cf.:silvestria ferarum,
id. 5, 967:serpentia ferarum,
id. 6, 766:mortalia,
id. 5, 805; 5, 982; 5, 1238:bucera (with lanigerae pecudes),
id. 5, 866; 6, 1245; cf.:vetusta cornicum (with corvorum greges),
id. 5, 1084:aurea pavonum,
id. 2, 503:totisque expectent saecula ripis,
i. e. the shades of the infernal regions, Stat. Th. 11, 592.— Sing.:et muliebre oritur patrio de semine saeclum,
the female sex, women, Lucr. 4, 1223; so,muliebre,
id. 5, 1020; 2, 10 sq.—Transf.A.Like genea.1.The ordinary lifetime of the human species, a lifetime, generation, age (of thirty-three years; class.; esp. freq. in signif. 2. infra; cf. Schoem. ad Cic. N. D. 1, 9, 21):(β).cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint... tum ille vere vertens annus appellari potest: in quo vix dicere audeo, quam multa saecula hominum teneantur,
Cic. Rep. 6, 22, 24 Mos.:cum ex hac parte saecula plura numerentur,
Liv. 9, 18:quorum (Socratis atque Epicuri) aetates non annis sed saeculis scimus esse disjunctas,
Hier. Vit. Cler. 4, p. 262; cf. Censor. de Die Nat. 17; Auct. ap. Serv. Verg. A. 8, 508; id. E. 4, 5.—Esp., the lifetime or reign of a ruler:2.illustrari saeculum suum ejusmodi exemplo arbitrabatur,
Plin. Ep. 4, 11, 6:digna saeculo tuo,
id. ib. 10, 1, 2.—The human race living in a particular age, a generation, an age, the times: serit arbores quae alteri saeculo prosient, Caecil. ap. Cic. Sen. 7, 24:3.in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum jam plena Graecia poëtarum esset,
Cic. Rep. 2, 10, 18 (for which:quorum aetas cum in eorum tempora incidisset,
id. Or. 12, 39):saeculorum reliquorum judicium,
id. Div. 1, 19, 36:ipse fortasse in hujus saeculi errore versor,
id. Par. 6, 3, 50; cf.:hujus saeculi insolentia,
id. Phil. 9, 6, 23; and: o [p. 1614] nostri infamia saecli, Ov. M. 8, 97; cf.also: novi ego hoc saeculum, moribus quibus siet,
Plaut. Trin. 2, 2, 6; so,hujus saecli mores,
id. Truc. prol. 13; and:hoccine saeclum! o scelera! o genera sacrilega, o hominem impurum!
Ter. Ad. 3, 2, 6; cf. id. Eun. 2, 2, 15:nec mutam repertam esse dicunt mulierem ullo in saeculo,
Plaut. Aul. 2, 1, 7:Cato rudi saeculo litteras Graecas didicit,
Quint. 12, 11, 23; so,rude,
id. 2, 5, 23:grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,
Hor. C. 1, 2, 6:primo statim beatissimi saeculi ortu,
Tac. Agr. 3; so,beatissimum,
id. ib. 44:felix et aureum,
id. Or. 12; Quint. 8, 6, 24:aureum,
Sen. Contr. 2, 17; Lact. 5, 6, 13; cf.:aurea saecula,
Verg. A. 6, 792; Ov. A. A. 2, 277:his jungendi sunt Diocletianus aurei parens saeculi, et Maximianus, ut vulgo dicitur, ferrei,
Lampr. Elag. 35:ceteri, qui dii ex hominibus facti esse dicuntur, minus eruditis hominum saeculis fuerunt (with Romuli aetas),
Cic. Rep. 2, 10, 18; cf.:res publica constituta non unā hominum vitā sed aliquot saeculis et aetatibus,
id. ib. 2, 1, 2:perpetuā saeculorum admiratione celebrantur,
Quint. 11, 1, 13:fecunda culpae saecula,
Hor. C. 3, 6, 17:ferro duravit saecula,
id. Epod. 16, 65; cf.:sic ad ferrum venistis ab auro, Saecula,
Ov. M. 15, 261.—The spirit of the age or times: nemo illic vitia ridet;B.nec corrumpere et corrumpi saeculum vocatur,
Tac. G. 19.—The utmost lifetime of man, a period of a hundred years, a century:2.saeclum spatium annorum centum vocārunt,
Varr. L. L. 6, 2, § 11 Müll.; cf. Fest. s. v. saeculares, p. 328 ib.; Censor. de Die Nat. 17:cum (Numa) illam sapientiam constituendae civitatis duobus prope saeculis ante cognovit, quam eam Graeci natam esse senserunt,
Cic. de Or. 2, 37, 154:saeculo festas referente luces,
Hor. C. 4, 6, 42; cf.:multa virum durando saecula vincit,
Verg. G. 2, 295.—For an indefinitely long period, an age; plur. (so mostly):C.(Saturni stella) nihil immutat sempiternis saeculorum aetatibus, quin eadem iisdem temporibus efficiat,
Cic. N. D. 2, 20, 52:aliquot saeculis post,
id. Verr. 2, 4, 35, § 73:cum aliquot saecula in Italiā viguisset,
id. Univ. 1; so,tot,
id. Verr. 2, 4, 55, § 122; id. Ac. 2, 5, 15:quot,
Quint. 12, 11, 22:multa,
Cic. Rep. 2, 10, 20; 6, 26, 29; id. de Or. 2, 5, 21; id. Cat. 2, 5, 11; id. Fam. 11, 14, 3:plurima,
id. Rep. 3, 9, 14:sexcenta,
id. Fat. 12, 27:omnia,
id. Lael. 4, 15; id. Phil. 2, 22, 54:ex omni saeculorum memoriā,
id. ib. 4, 1, 3:vir saeculorum memoriā dignus,
Quint. 10, 1, 104; cf.:ingeniorum monumenta, quae saeculis probarentur,
id. 3, 7, 18:facto in saecula ituro,
to future ages, to posterity, Sil. 12, 312; so Plin. Pan. 55, 1:in famam et saecula mitti,
Luc. 10, 533: tarda gelu saeclisque effeta senectus, with (many) years, Verg. A. 8, 508.— Sing.:propemodum saeculi res in unum diem cumulavit,
Curt. 4, 16, 10:longo putidam (anum) saeculo,
Hor. Epod. 8, 1:ut videri possit saeculo prior,
Quint. 10, 1, 113.—Esp. (eccl. Lat.), the following phrases are used to express forever, to all eternity, endlessly, without end:in saeculum,
Vulg. Exod. 21, 6; id. Dan. 3, 89:in saeculum saeculi,
id. Psa. 36, 27; id. 2 Cor. 9, 9:in saecula,
id. Ps. 77, 69; id. Rom. 1, 25:in saecula saeculorum,
Tert. ad Uxor. 1, 1; Ambros. Hexaëm. 3, 17, 72; Vulg. Tob. 9, 11; id. Rom. 16, 27; id. Apoc. 1, 6 et saep.—Like the biblical, aiôn, the world, worldliness (eccl. Lat.):D.immaculatus ab hoc saeculo,
Vulg. Jacob. 1, 27: et servientem corpori Absolve vinclis saeculi, Prud. steph. 2, 583; so id. Cath. 5, 109; Paul. Nol. Ep. 23, 33 fin. —Heathenism (eccl. Lat.):saeculi exempla,
Tert. Exhort. ad Cast. 13 (al. saecularia).
См. также в других словарях:
LEGIO — I. LEGIO D. Hier. opp. erat Palaestinae, inter Samariam et Ptolemaidem, a Bethacad vico Samariae 15. ab Arbelis 9. a Nazaret 15. mill. pass. in Occas. II. LEGIO a DELIGENDO dicta, vox apud Rom. militaris usutatissima. Universus enim Exercitus rom … Hofmann J. Lexicon universale
OLYMPIAS — I. OLYMPIAS Alexandri M. mater, ex Philippo Macedonum Rege Filia Alexandri Epirotae. Ob huius superbiam maritus offensus, an ob adulterii suspicionem potius? aliam superinduxit: necis mariti causa credita; pugio enim, quô ille a Pausania… … Hofmann J. Lexicon universale
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français