Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

cautiō

  • 1 cautio

    cautĭo (old uncontr. form cauĭtĭo, acc. to Paul. ex Fest. p. 61 Müll.), ōnis, f. [caveo], a guarding or taking care of one ' s self, wariness, precaution, caution, heedfulness, circumspection, eulabeia (besides the comic poets, mostly in Cic.).
    I.
    In gen.: a malis natură declinamus: quae declinatio, si cum ratione fiet, cautio appelletur;

    quae autem sine ratione, nominetur metus,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    cautio et timiditas,

    id. de Or. 2, 74, 300:

    omnium horum vitiorum atque incommodorum una cautio est atque una provisio, ut ne,

    id. Lael. 21, 78:

    cautio ac diligentia,

    id. Font. 1, 2; id. Att. 1, 19, 8;

    initium suspitionis et cautionis et diligentiae,

    id. Fam. 9, 24, 1.—
    b.
    (Mihi) cautio est = cavendum est, caution is necessary (a colloquial phrase), Plaut. Bacch. 4, 2, 15; id. Poen. 1, 3, 36; id. Ps. 1, 2, 38; Ter. And. 2, 3, 26; id. Ad. 3, 3, 67:

    mea cautio est,

    I must see to it, Cic. Att. 5, 4, 4 (al. captio).—
    c.
    Res cautionem habet.
    (α).
    The matter requires caution:

    habet multas cautiones,

    Cic. Off. 1, 14, 42.—
    (β).
    The matter admits of caution, Cic. Fam. 11, 21, 3.—
    II.
    T. t., in law, that by which one places himself or another in safety, an obligation, security, bond, warranty, Uail ( written or oral): quoniam vestrae cautiones infirmae sunt, Graeculam tibi misi cautionem chirographi mei, Cic. Fam. 7, 18, 1; v. such a written bond in Dig. 12, 1, 40:

    prolatis cautionibus,

    Sen. Ben. 3, 7, 7:

    cavere,

    Dig. 46, 8, 6:

    offerre,

    ib. 40, 4, 50:

    interponere,

    ib. 44, 1, 11:

    cautionem praebere alicui indemnitatis,

    ib. 3, 5, 30 et saep.—With acc. and inf., Suet. Aug. 98.— Of an oral warranty, pledge, Cic. Sest. 7, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > cautio

  • 2 cautiō

        cautiō ōnis, f    [1 CAV-], wariness, precaution, caution, heedfulness, circumspection: horum vitiorum una cautio est, ut ne, etc.: tua cautio nostra cautio est, i. e. your safety: ne resciscat cautiost, i. e. one must take care, T.: ei mihi ne corrumpantur cautiost, I must take care, T.: habet multas cautiones, i. e. (the subject) has many difficulties: quae cautionem non habebant, could not be guarded against.—In law, security, bond, warranty, bail: chirographi, in writing: hunc omni cautione devinxerat, pledge.
    * * *
    bail/pledge/security, undertaking, guarantee; caution/wariness; circumspection; taking of precautions/care; precaution; stipulation, proviso, exception

    Latin-English dictionary > cautiō

  • 3 cauitio

    cautĭo (old uncontr. form cauĭtĭo, acc. to Paul. ex Fest. p. 61 Müll.), ōnis, f. [caveo], a guarding or taking care of one ' s self, wariness, precaution, caution, heedfulness, circumspection, eulabeia (besides the comic poets, mostly in Cic.).
    I.
    In gen.: a malis natură declinamus: quae declinatio, si cum ratione fiet, cautio appelletur;

    quae autem sine ratione, nominetur metus,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13:

    cautio et timiditas,

    id. de Or. 2, 74, 300:

    omnium horum vitiorum atque incommodorum una cautio est atque una provisio, ut ne,

    id. Lael. 21, 78:

    cautio ac diligentia,

    id. Font. 1, 2; id. Att. 1, 19, 8;

    initium suspitionis et cautionis et diligentiae,

    id. Fam. 9, 24, 1.—
    b.
    (Mihi) cautio est = cavendum est, caution is necessary (a colloquial phrase), Plaut. Bacch. 4, 2, 15; id. Poen. 1, 3, 36; id. Ps. 1, 2, 38; Ter. And. 2, 3, 26; id. Ad. 3, 3, 67:

    mea cautio est,

    I must see to it, Cic. Att. 5, 4, 4 (al. captio).—
    c.
    Res cautionem habet.
    (α).
    The matter requires caution:

    habet multas cautiones,

    Cic. Off. 1, 14, 42.—
    (β).
    The matter admits of caution, Cic. Fam. 11, 21, 3.—
    II.
    T. t., in law, that by which one places himself or another in safety, an obligation, security, bond, warranty, Uail ( written or oral): quoniam vestrae cautiones infirmae sunt, Graeculam tibi misi cautionem chirographi mei, Cic. Fam. 7, 18, 1; v. such a written bond in Dig. 12, 1, 40:

    prolatis cautionibus,

    Sen. Ben. 3, 7, 7:

    cavere,

    Dig. 46, 8, 6:

    offerre,

    ib. 40, 4, 50:

    interponere,

    ib. 44, 1, 11:

    cautionem praebere alicui indemnitatis,

    ib. 3, 5, 30 et saep.—With acc. and inf., Suet. Aug. 98.— Of an oral warranty, pledge, Cic. Sest. 7, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > cauitio

  • 4 cauta

    căvĕo, cāvi, cautum, (2 d pers. sing. scanned cavĕs, Ter. Ad. 2, 1, 19; imper. cavĕ, Plaut. As. 2, 4, 61; id. Capt. 2, 3, 71; id. Most. 1, 4, 13 et saep.: Cat. 50, 19; Hor. S. 2, 3, 38; Prop. 1, 7, 25; v. Neue, Formenl. 2, p. 435; old sup. CAVĬTVM, C. I. L. 1, 200, 6 sq.), 3, v. n. and a. [root SKOF- or KOF-, to be wary; whence Gr. thuoskoos, akouô, etc.; Lat. causa, cura; cf. also Germ. scheuen; Engl. shy], to be on one ' s guard, either for one's self or (more rarely) for another; hence,
    I.
    In gen., with and without sibi, to be on one ' s guard, to take care, take heed, beware, guard against, avoid, = phulassomai, and the Fr. se garder, prendre garde, etc.; constr., absol., with ub, and in a course of action with ne or ut (also ellipt. with the simple subj.); or, as in Greek, with acc. (= phulassomai ti); hence also pass. and with inf., and once with cum.
    A.
    Absol.:

    qui consulte, docte, atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    faciet, nisi caveo,

    Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    ego cavebo,

    id. Ad. 4, 2, 12; 1, 1, 45:

    erunt (molesti) nisi cavetis. Cautum est, inquit,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; Quint. 8, 3, 47:

    cum animum attendisset ad cavendum,

    Nep. Alcib. 5, 2; Suet. Claud. 37:

    metues, doctusque cavebis,

    Hor. S. 2, 7, 68.—Esp. freq. in the warning cave, look out! be careful! Ter. And. 1, 2, 34; id. Phorm. 2, 3, 51; Hor. C. 1, 14, 16; Ov. M. 2, 89.—
    B.
    With ab and abl.:

    eo mi abs te caveo cautius,

    Plaut. Men. 1, 2, 42; id. Ps. 1, 5, 59; 4, 7, 128:

    si abs te modo uno caveo,

    id. Most. 3, 3, 24; Ter. Eun. 5, 2, 44:

    sibi ab eo,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 87:

    navis Aps quă cavendum nobis sane censeo,

    id. Men. 2, 2, 70:

    pater a me petiit Ut mihi caverem a Pseudolo servo suo,

    id. Ps. 3, 2, 108:

    a crasso infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 53:

    ille Pompeium monebat, ut meam domum metueret, atque a me ipso caveret,

    Cic. Sest. 64, 133:

    caveo ab homine impuro,

    id. Phil. 12, 10, 25:

    a Cassio,

    Suet. Calig. 57:

    a veneno,

    Cic. Fin. 5, 22, 64:

    ab insidiis,

    Sall. J. 108, 2:

    monitum ut sibi ab insidiis Rufini caveret,

    App. Mag. 87, p. 329, 16; id. M. 2, p. 117, 3.—
    2.
    With the simple abl.:

    caveo malo,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 39:

    infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 48: id. Cas. 2, 6, 59; id. Men. 1, 2, 13; id. Pers. 3, 1, 41:

    ipsus sibi cavit loco,

    i. e. got out of the way, Ter. Eun. 4, 7, 12.—
    3.
    With cum (rare):

    Hercle, mihi tecum cavendum est,

    with you, I must look out for myself, Plaut. Most. 5, 2, 21.—
    4.
    With adversus, Quint. 9, 1, 20. —
    C.
    Followed by a final clause.
    1.
    With ne, to take heed that... not, to be on one ' s guard lest: qui cavet ne decipiatur, vix cavet;

    cum etiam cavet, etiam cum cavisse ratus est, saepe is cautor captus est,

    Plaut. Capt. 2, 2, 5 and 6:

    caves, ne videat, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 2, 6:

    ego me scio cavisse, ne ulla merito contumelia Fieri a nobis posset,

    id. Hec. 3, 5, 20; Afran. ap. Non. p. 111, 14; Lucr. 4, 1141:

    cavete, judices, ne nova... proscriptio instaurata esse videatur,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Div. 2, 40, 84; id. Fam. 3, 12, 4; 11, 21, 4; Sall. J. 55, 3; Suet. Tib. 37:

    cave, ne,

    Cat. 61, 152; Hor. C. 3, 7, 24; id. S. 2, 3, 177; id. Ep. 1, 6, 32; 1, 13, 19; Ov. M. 2, 89; 10, 685:

    cave sis, ne,

    Plaut. Am. 2, 2, 215:

    caveto ne,

    Cato, R. R. 5, 6:

    caveas, ne,

    Hor. S. 2, 1, 80:

    caveant, ne,

    id. A. P. 244:

    cavendum est, ne,

    Cic. Off. 1, 39, 140; Quint. 4, 3, 8; 12, 11, 2; Suet. Tib. 67; Quint. 9, 4, 23; 5, 11, 27.—
    2.
    With ut ne (rare):

    quod ut ne accidat cavendum est,

    Cic. Lael. 26, 99.—
    3.
    With a simple subj.; so only imper.: cave or cavete (cf. age), beware of, take care not, etc.:

    cave geras,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    dixeris,

    Ter. Ad. 3, 4, 12:

    faxis cave,

    id. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13; Hor. S. 2, 3, 38:

    sis,

    Ter. Eun. 4, 7, 29:

    contingas,

    Lucr. 2, 755:

    despuas,

    Cat. 50, 19:

    ignoscas,

    Cic. Lig. 5, 14:

    existimes,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    putes,

    id. ib. 10, 12, 1 al.—Rarely with 1 st pers.:

    cave posthac, si me amas, umquam istuc verbum ex te audiam,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; cf. id. ib. 5, 4, 9.—With 3 d pers.:

    resciscat quisquam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 37:

    te fratrum misereatur,

    Cic. Lig. 5, 14:

    roget te,

    Hor. S. 2, 5, 75:

    cave quisquam flocci fecerit,

    Plaut. Men. 5, 7, 5:

    armis concurrant arma cavete,

    Verg. A. 11, 293.—And like age, cave with a verb in plur.:

    cave dirumpatis,

    Plaut. Poen. prol. 117.—
    4.
    With ut, to take care that:

    cauto opu'st, Ut sobrie hoc agatur,

    Plaut. Capt. 2, 1, 29; cf.

    D. 2, infra: tertium est, ut caveamus, ut ea, quae, etc.,

    Cic. Off. 1, 39, 141:

    quaero quid sit, quod... tam accurate caveat et sanciat, ut heredes sui dent, etc.,

    id. Fin. 2, 31, 101:

    caverat sibi ille adulter omnium ut suorum scelerum socium te adjutoremque praebeas,

    id. Pis. 12, 28; Liv. 3, 10, 14; Plin. Pan. 39, 1:

    cavebitur ut, etc.,

    Col. 2, 8, 3; cf. under II. A.—Very rarely with ut omitted, take care to, be sure to (late Lat.):

    sed heus tu... cave regrediare cenā maturius,

    App. M. 2, p. 122, 32; 2, p. 124, [p. 306] 35.—
    D.
    As act.
    1.
    With acc. of pers. or thing against which warning is given or beed taken, to guard against, to be aware of, to beware of, etc.:

    profecto quid nunc primum caveam, nescio,

    Plaut. Ps. 3, 2, 104:

    tu, quod cavere possis, stultum admittere'st,

    Ter. Eun. 4, 6, 23; Lucil. ap. Non. p. 437, 23:

    caveamus fulminis ictum,

    Lucr. 6, 406: cave canem, Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320;

    v. canis: interventum alicujus,

    Cic. Att. 16, 11, 1:

    omnia,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    me,

    id. Dom. 11, 28:

    vallum caecum fossasque,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quam sit bellum cavere malum,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    vim atque opes,

    Tac. A. 11, 1; cf. Suet. Tib. 72:

    male praecinctum puerum,

    id. Caes. 456:

    periculum,

    id. ib. 81; id. Galb. 19:

    insidias,

    id. Caes. 86; Tac. A. 13, 13:

    exitum,

    Suet. Tib. 83:

    annum,

    id. Ner. 40:

    maculas,

    Hor. A. P. 353:

    jurgia,

    Ov. A. A. 1, 591:

    hunc tu caveto,

    Hor. S. 1, 4, 85:

    proditorem,

    Quint. 7, 1, 30:

    hoc caverat mens provida Reguli,

    had prevented, Hor. C. 3, 5, 13:

    cave quicquam,

    be a little careful, Plaut. Am. 2, 1, 61.—
    2.
    Pass.: quid cavendum tibi censere, Lucil. ap. Non. p. 437, 22:

    cavenda est etiam gloriae cupiditas,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    cetera, quae quidem consilio provideri poterunt, cavebuntur,

    id. Att. 10, 16, 2; Quint. 8, 2, 2; 9, 4, 143; 11, 3, 27 (cf. id. 6, 5, 2):

    in hoc pestifero bello cavendo,

    Cic. Fam. 4, 3, 1:

    quod multis rationibus caveri potest,

    id. Off. 2, 24, 84; Sall. J. 67, 2:

    prius quod cautum oportuit, Postquam comedit rem, post rationem putat,

    Plaut. Trin. 2, 4, 14:

    ego tibi cautum volo,

    id. Pers. 3, 1, 41:

    satis cautum tibi ad defensionem fore,

    Cic. Verr. 2, 1, 35, § 88:

    quid quisque vitet, nunquam homini satis Cautum est,

    Hor. C. 2, 13, 14:

    id modo simul orant ac monent, ut ipsis ab invidiā caveatur,

    Liv. 3, 52, 11; cf.

    B. 1. supra: cauto opus est,

    care must be taken, Plaut. Cist. 2, 1, 64; id. Most. 4, 2, 21; id. Merc. 2, 3, 133.—
    3.
    With inf.:

    in quibus cave vereri ( = noli),

    Cic. Att. 3, 17, 3:

    caveret id petere a populo Romano, quod, etc.,

    Sall. J. 64, 2:

    caveto laedere,

    Cat. 50, 21:

    occursare capro caveto,

    Verg. E. 9, 25:

    commisisse cavet, quod, etc.,

    Hor. A. P. 168:

    cave Spem festinando praecipitare meam,

    Ov. P. 3, 1, 139:

    ut pedes omnino caveant tinguere,

    Plin. 8, 42, 68, § 169.
    II.
    Esp.
    A.
    Law t. t., to take care for, provide, order something, legally, or (of private relations) to order, decree, dispose of in writing, by will, to stipulate, etc.:

    cum ita caverent, si, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 11, § 31:

    duae sunt praeterea leges de sepulcris, quarum altera privatorum aedificiis, altera ipsis sepulcris cavet,

    id. Leg. 2, 24, 61:

    cautum est in Scipionis legibus ne plures essent, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 50, § 123:

    cautum est lege XII. Tab., ut, etc.,

    Plin. 16, 5, 6, § 15:

    cavebatur ut, etc.,

    Suet. Aug. 1;

    so,

    id. ib. 65; id. Tib. 75:

    quae legibus cauta sunt,

    Quint. 5, 10, 13:

    aliā in lege cautum,

    Cic. Inv. 2, 41, 119:

    cautum est de numero,

    Suet. Caes. 10; cf. id. Aug. 40:

    heredi caveri,

    Cic. Inv. 2, 41, 120; cf. id. Fam. 7, 6, 2:

    si hoc, qui testamentum faciebat, cavere noluisset,

    id. Leg. 2, 21, 53:

    testamento cavere ut dies natalis ageretur,

    id. Fin. 2, 31, 103; cf. Suet. Aug. 59; id. Dom. 9; id. Tib. 50:

    sibi se privatim nihil cavere... militibus cavendum, quod apud patres semel plebi, iterum legionibus cautum sit ne fraudi secessio esset,

    to make conditions, stipulate, Liv. 7, 41, 2.—
    B.
    In the lang. of business.
    1.
    Cavere ab aliquo, to make one ' s self secure, to procure bail or surety:

    tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero, amplius, etc.,

    Cic. Brut. 5, 18; id. Verr. 2, 2, 23, § 55; cf. infra 2.; and cautio, II.—So absol.:

    quid ita Flavio sibi cavere non venit in mentem,

    to take security, Cic. Rosc. Com. 12, 35.—
    2.
    To make one secure by bail or surety (either written or oral), to give security, to guarantee (cf. supra 1., and cautio;

    syn.: spondeo, cautionem praesto),

    Cic. Clu. 59, 162; cf. id. Verr. 2, 1, 54, § 142:

    pecunia, quam mihi Stichus Titii servus caverat,

    Dig. 46, 3, 89:

    cavere summam,

    ib. 29, 2, 97:

    chirographum,

    ib. 46, 3, 89:

    cautionem,

    ib. 46, 8, 6:

    civitates obsidibus de pecuniā cavent,

    Caes. B. G. 6, 2:

    quoniam de obsidibus inter se cavere non possent,

    id. ib. 7, 2; cf. Liv. 9, 42; 24, 2:

    cavere capite pro re aliquā,

    Plin. 34, 7, 17, § 38:

    jurejurando et chirographo de eā re,

    Suet. Calig. 12:

    cavere in duplum,

    id. Aug. 41; Tac. A. 6, 17.—Rarely, cavere personae publicae, to give security before a public authority, Just. Inst. 1, 11, 3.—
    C.
    In boxing, etc., to parry, to ward off a blow:

    adversos ictus cavere ac propulsare,

    Quint. 9, 1, 20; 5, 13, 54; cf. id. 9, 4, 8; 4, 2, 26.—
    D.
    Cavere alicui.
    1.
    To keep something from one, to protect, have a care for, make safe, take care of (cf.:

    prohibeo, defendo, provideo): scabiem pecori et jumentis caveto,

    Cato, R. R. 5, 7:

    melius ei cavere volo, quam ipse aliis solet,

    Cic. Fam. 3, 1, 3:

    mihi meisque,

    id. Top. 1, 4; id. Fam. 7, 6, 2:

    veterani, quibus hic ordo diligentissime caverat,

    id. Phil. 1, 2, 6; cf.: qui in Oratore tuo caves tibi per Brutum, Caes. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4:

    quique aliis cavit, non cavet ipsi sibi,

    Ov. A. A. 1, 84:

    securitati,

    Suet. Tit. 6:

    concordiae publicae,

    Vell. 2, 48, 5; Petr. 133; Sil. 8, 493.—
    2.
    Affirmatively, to take care for, attend to a thing for a person, provide: Ba. Haec ita me orat sibi qui caveat aliquem ut hominem reperiam... Id, amabo te, huic caveas. Pi. Quid isti caveam? Plaut. Bacch. 1, 1, 8; 1, 1, 10; cf. I. C. 3. supra.—Hence, cautus, a, um, P. a.
    A.
    Neutr., careful, circumspect, wary, cautious, provident (syn.: providus, prudens;

    class. in prose and poetry): ut cautus est, ubi nihil opu'st,

    Ter. Phorm. 4, 5, 3:

    parum cauti providique,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    cauti in periculis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    in scribendo,

    id. Q. Fr. 3, 9, 3:

    in credendo,

    id. Att. 10, 9, 3:

    in verbis serendis,

    Hor. A. P. 46:

    mensor,

    Ov. M. 1, 136:

    mariti,

    id. ib. 9, 751:

    lupus,

    Hor. Ep. 1, 16, 50:

    vulpes,

    id. ib. 1, 1, 73 et saep.:

    quem certi homines monuerunt, ut cautior esset,

    Cic. Sest. 18, 41:

    dubium cautior an audentior,

    Suet. Caes. 58.—Constr. with ad:

    ad praesentius malum cautiores,

    Liv. 24, 32, 3; Tib. 1, 9, 46; Quint. 6, 1, 20. —With adversus:

    parum cautus adversus colloquii fraudem,

    Liv. 38, 25, 7.—With erga:

    erga bona sua satis cautus,

    Curt. 10, 1, 40.—With contra:

    contra quam (fortunam) non satis cauta mortalitas est,

    Curt. 8, 4, 24.—With inf.:

    cautum dignos assumere,

    Hor. S. 1, 6, 51.—With gen.:

    rei divinae,

    Macr. S. 1, 15.—
    b.
    Transf. to inanimate things:

    consilium,

    Cic. Phil. 13, 3, 6; Tac. A. 11, 29:

    cautissima senectus,

    id. H. 2, 76:

    pectus,

    Prop. 3 (4), 5, 8:

    manus,

    Ov. F. 2, 336:

    terga,

    id. Tr. 1, 9, 20:

    arma,

    Sil. 14, 188:

    timor,

    Ov. Tr. 3, 4, 65.— Subst.: cauta, ōrum, n.:

    legum,

    the provisions, Cassiod. Var. 5, 14.—
    B.
    Pass. (acc. to I. B. 1., and II. B.), made safe, secured:

    cautos nominibus rectis expendere nummos,

    Hor. Ep. 2, 1, 105:

    cautus ab incursu belli,

    Luc. 4, 409: quo mulieri esset res cautior ( that her property might be made more secure), curavit, ut, etc., Cic. Caecin. 4, 11.—
    2.
    Trop., safe, secure (rare):

    in eam partem peccare, quae est cautior,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56:

    (civitates) murorum firmitate cautissimae,

    Amm. 14, 8, 13.— Adv.: cau-tē.
    1.
    (Acc. to caveo, I. A.) Cautiously:

    caute et cogitate rem tractare,

    Plaut. Trin. 2, 2, 46:

    pedetentimque dicere,

    Cic. Clu. 42, 118:

    et cum judicio,

    Quint. 10, 2, 3 et saep. — Comp., Cic. Deiot. 6, 18; Quint. 2, 15, 21; 9, 2, 76; Hor. C. 1, 8, 10 al.— Sup., Cic. Att. 15, 26, 3.—
    2.
    (Acc. to caveo, I. B. 1.) With security, cautiously, Cic. Leg. 2, 21, 53:

    aliter nec caute nec jure fieri potest,

    id. Att. 15, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > cauta

  • 5 caveo

    căvĕo, cāvi, cautum, (2 d pers. sing. scanned cavĕs, Ter. Ad. 2, 1, 19; imper. cavĕ, Plaut. As. 2, 4, 61; id. Capt. 2, 3, 71; id. Most. 1, 4, 13 et saep.: Cat. 50, 19; Hor. S. 2, 3, 38; Prop. 1, 7, 25; v. Neue, Formenl. 2, p. 435; old sup. CAVĬTVM, C. I. L. 1, 200, 6 sq.), 3, v. n. and a. [root SKOF- or KOF-, to be wary; whence Gr. thuoskoos, akouô, etc.; Lat. causa, cura; cf. also Germ. scheuen; Engl. shy], to be on one ' s guard, either for one's self or (more rarely) for another; hence,
    I.
    In gen., with and without sibi, to be on one ' s guard, to take care, take heed, beware, guard against, avoid, = phulassomai, and the Fr. se garder, prendre garde, etc.; constr., absol., with ub, and in a course of action with ne or ut (also ellipt. with the simple subj.); or, as in Greek, with acc. (= phulassomai ti); hence also pass. and with inf., and once with cum.
    A.
    Absol.:

    qui consulte, docte, atque astute cavet,

    Plaut. Rud. 4, 7, 14:

    faciet, nisi caveo,

    Ter. Heaut. 4, 4, 8:

    ego cavebo,

    id. Ad. 4, 2, 12; 1, 1, 45:

    erunt (molesti) nisi cavetis. Cautum est, inquit,

    Cic. Ac. 2, 29, 93; Quint. 8, 3, 47:

    cum animum attendisset ad cavendum,

    Nep. Alcib. 5, 2; Suet. Claud. 37:

    metues, doctusque cavebis,

    Hor. S. 2, 7, 68.—Esp. freq. in the warning cave, look out! be careful! Ter. And. 1, 2, 34; id. Phorm. 2, 3, 51; Hor. C. 1, 14, 16; Ov. M. 2, 89.—
    B.
    With ab and abl.:

    eo mi abs te caveo cautius,

    Plaut. Men. 1, 2, 42; id. Ps. 1, 5, 59; 4, 7, 128:

    si abs te modo uno caveo,

    id. Most. 3, 3, 24; Ter. Eun. 5, 2, 44:

    sibi ab eo,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 87:

    navis Aps quă cavendum nobis sane censeo,

    id. Men. 2, 2, 70:

    pater a me petiit Ut mihi caverem a Pseudolo servo suo,

    id. Ps. 3, 2, 108:

    a crasso infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 53:

    ille Pompeium monebat, ut meam domum metueret, atque a me ipso caveret,

    Cic. Sest. 64, 133:

    caveo ab homine impuro,

    id. Phil. 12, 10, 25:

    a Cassio,

    Suet. Calig. 57:

    a veneno,

    Cic. Fin. 5, 22, 64:

    ab insidiis,

    Sall. J. 108, 2:

    monitum ut sibi ab insidiis Rufini caveret,

    App. Mag. 87, p. 329, 16; id. M. 2, p. 117, 3.—
    2.
    With the simple abl.:

    caveo malo,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 39:

    infortunio,

    id. Rud. 3, 5, 48: id. Cas. 2, 6, 59; id. Men. 1, 2, 13; id. Pers. 3, 1, 41:

    ipsus sibi cavit loco,

    i. e. got out of the way, Ter. Eun. 4, 7, 12.—
    3.
    With cum (rare):

    Hercle, mihi tecum cavendum est,

    with you, I must look out for myself, Plaut. Most. 5, 2, 21.—
    4.
    With adversus, Quint. 9, 1, 20. —
    C.
    Followed by a final clause.
    1.
    With ne, to take heed that... not, to be on one ' s guard lest: qui cavet ne decipiatur, vix cavet;

    cum etiam cavet, etiam cum cavisse ratus est, saepe is cautor captus est,

    Plaut. Capt. 2, 2, 5 and 6:

    caves, ne videat, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 2, 6:

    ego me scio cavisse, ne ulla merito contumelia Fieri a nobis posset,

    id. Hec. 3, 5, 20; Afran. ap. Non. p. 111, 14; Lucr. 4, 1141:

    cavete, judices, ne nova... proscriptio instaurata esse videatur,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; id. Div. 2, 40, 84; id. Fam. 3, 12, 4; 11, 21, 4; Sall. J. 55, 3; Suet. Tib. 37:

    cave, ne,

    Cat. 61, 152; Hor. C. 3, 7, 24; id. S. 2, 3, 177; id. Ep. 1, 6, 32; 1, 13, 19; Ov. M. 2, 89; 10, 685:

    cave sis, ne,

    Plaut. Am. 2, 2, 215:

    caveto ne,

    Cato, R. R. 5, 6:

    caveas, ne,

    Hor. S. 2, 1, 80:

    caveant, ne,

    id. A. P. 244:

    cavendum est, ne,

    Cic. Off. 1, 39, 140; Quint. 4, 3, 8; 12, 11, 2; Suet. Tib. 67; Quint. 9, 4, 23; 5, 11, 27.—
    2.
    With ut ne (rare):

    quod ut ne accidat cavendum est,

    Cic. Lael. 26, 99.—
    3.
    With a simple subj.; so only imper.: cave or cavete (cf. age), beware of, take care not, etc.:

    cave geras,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    dixeris,

    Ter. Ad. 3, 4, 12:

    faxis cave,

    id. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13; Hor. S. 2, 3, 38:

    sis,

    Ter. Eun. 4, 7, 29:

    contingas,

    Lucr. 2, 755:

    despuas,

    Cat. 50, 19:

    ignoscas,

    Cic. Lig. 5, 14:

    existimes,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    putes,

    id. ib. 10, 12, 1 al.—Rarely with 1 st pers.:

    cave posthac, si me amas, umquam istuc verbum ex te audiam,

    Ter. Heaut. 5, 4, 8; cf. id. ib. 5, 4, 9.—With 3 d pers.:

    resciscat quisquam,

    Ter. Phorm. 5, 1, 37:

    te fratrum misereatur,

    Cic. Lig. 5, 14:

    roget te,

    Hor. S. 2, 5, 75:

    cave quisquam flocci fecerit,

    Plaut. Men. 5, 7, 5:

    armis concurrant arma cavete,

    Verg. A. 11, 293.—And like age, cave with a verb in plur.:

    cave dirumpatis,

    Plaut. Poen. prol. 117.—
    4.
    With ut, to take care that:

    cauto opu'st, Ut sobrie hoc agatur,

    Plaut. Capt. 2, 1, 29; cf.

    D. 2, infra: tertium est, ut caveamus, ut ea, quae, etc.,

    Cic. Off. 1, 39, 141:

    quaero quid sit, quod... tam accurate caveat et sanciat, ut heredes sui dent, etc.,

    id. Fin. 2, 31, 101:

    caverat sibi ille adulter omnium ut suorum scelerum socium te adjutoremque praebeas,

    id. Pis. 12, 28; Liv. 3, 10, 14; Plin. Pan. 39, 1:

    cavebitur ut, etc.,

    Col. 2, 8, 3; cf. under II. A.—Very rarely with ut omitted, take care to, be sure to (late Lat.):

    sed heus tu... cave regrediare cenā maturius,

    App. M. 2, p. 122, 32; 2, p. 124, [p. 306] 35.—
    D.
    As act.
    1.
    With acc. of pers. or thing against which warning is given or beed taken, to guard against, to be aware of, to beware of, etc.:

    profecto quid nunc primum caveam, nescio,

    Plaut. Ps. 3, 2, 104:

    tu, quod cavere possis, stultum admittere'st,

    Ter. Eun. 4, 6, 23; Lucil. ap. Non. p. 437, 23:

    caveamus fulminis ictum,

    Lucr. 6, 406: cave canem, Varr. ap. Non. p. 153, 1; Inscr. Orell. 4320;

    v. canis: interventum alicujus,

    Cic. Att. 16, 11, 1:

    omnia,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    me,

    id. Dom. 11, 28:

    vallum caecum fossasque,

    Caes. B. C. 1, 28:

    quam sit bellum cavere malum,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    vim atque opes,

    Tac. A. 11, 1; cf. Suet. Tib. 72:

    male praecinctum puerum,

    id. Caes. 456:

    periculum,

    id. ib. 81; id. Galb. 19:

    insidias,

    id. Caes. 86; Tac. A. 13, 13:

    exitum,

    Suet. Tib. 83:

    annum,

    id. Ner. 40:

    maculas,

    Hor. A. P. 353:

    jurgia,

    Ov. A. A. 1, 591:

    hunc tu caveto,

    Hor. S. 1, 4, 85:

    proditorem,

    Quint. 7, 1, 30:

    hoc caverat mens provida Reguli,

    had prevented, Hor. C. 3, 5, 13:

    cave quicquam,

    be a little careful, Plaut. Am. 2, 1, 61.—
    2.
    Pass.: quid cavendum tibi censere, Lucil. ap. Non. p. 437, 22:

    cavenda est etiam gloriae cupiditas,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    cetera, quae quidem consilio provideri poterunt, cavebuntur,

    id. Att. 10, 16, 2; Quint. 8, 2, 2; 9, 4, 143; 11, 3, 27 (cf. id. 6, 5, 2):

    in hoc pestifero bello cavendo,

    Cic. Fam. 4, 3, 1:

    quod multis rationibus caveri potest,

    id. Off. 2, 24, 84; Sall. J. 67, 2:

    prius quod cautum oportuit, Postquam comedit rem, post rationem putat,

    Plaut. Trin. 2, 4, 14:

    ego tibi cautum volo,

    id. Pers. 3, 1, 41:

    satis cautum tibi ad defensionem fore,

    Cic. Verr. 2, 1, 35, § 88:

    quid quisque vitet, nunquam homini satis Cautum est,

    Hor. C. 2, 13, 14:

    id modo simul orant ac monent, ut ipsis ab invidiā caveatur,

    Liv. 3, 52, 11; cf.

    B. 1. supra: cauto opus est,

    care must be taken, Plaut. Cist. 2, 1, 64; id. Most. 4, 2, 21; id. Merc. 2, 3, 133.—
    3.
    With inf.:

    in quibus cave vereri ( = noli),

    Cic. Att. 3, 17, 3:

    caveret id petere a populo Romano, quod, etc.,

    Sall. J. 64, 2:

    caveto laedere,

    Cat. 50, 21:

    occursare capro caveto,

    Verg. E. 9, 25:

    commisisse cavet, quod, etc.,

    Hor. A. P. 168:

    cave Spem festinando praecipitare meam,

    Ov. P. 3, 1, 139:

    ut pedes omnino caveant tinguere,

    Plin. 8, 42, 68, § 169.
    II.
    Esp.
    A.
    Law t. t., to take care for, provide, order something, legally, or (of private relations) to order, decree, dispose of in writing, by will, to stipulate, etc.:

    cum ita caverent, si, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 11, § 31:

    duae sunt praeterea leges de sepulcris, quarum altera privatorum aedificiis, altera ipsis sepulcris cavet,

    id. Leg. 2, 24, 61:

    cautum est in Scipionis legibus ne plures essent, etc.,

    id. Verr. 2, 2, 50, § 123:

    cautum est lege XII. Tab., ut, etc.,

    Plin. 16, 5, 6, § 15:

    cavebatur ut, etc.,

    Suet. Aug. 1;

    so,

    id. ib. 65; id. Tib. 75:

    quae legibus cauta sunt,

    Quint. 5, 10, 13:

    aliā in lege cautum,

    Cic. Inv. 2, 41, 119:

    cautum est de numero,

    Suet. Caes. 10; cf. id. Aug. 40:

    heredi caveri,

    Cic. Inv. 2, 41, 120; cf. id. Fam. 7, 6, 2:

    si hoc, qui testamentum faciebat, cavere noluisset,

    id. Leg. 2, 21, 53:

    testamento cavere ut dies natalis ageretur,

    id. Fin. 2, 31, 103; cf. Suet. Aug. 59; id. Dom. 9; id. Tib. 50:

    sibi se privatim nihil cavere... militibus cavendum, quod apud patres semel plebi, iterum legionibus cautum sit ne fraudi secessio esset,

    to make conditions, stipulate, Liv. 7, 41, 2.—
    B.
    In the lang. of business.
    1.
    Cavere ab aliquo, to make one ' s self secure, to procure bail or surety:

    tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero, amplius, etc.,

    Cic. Brut. 5, 18; id. Verr. 2, 2, 23, § 55; cf. infra 2.; and cautio, II.—So absol.:

    quid ita Flavio sibi cavere non venit in mentem,

    to take security, Cic. Rosc. Com. 12, 35.—
    2.
    To make one secure by bail or surety (either written or oral), to give security, to guarantee (cf. supra 1., and cautio;

    syn.: spondeo, cautionem praesto),

    Cic. Clu. 59, 162; cf. id. Verr. 2, 1, 54, § 142:

    pecunia, quam mihi Stichus Titii servus caverat,

    Dig. 46, 3, 89:

    cavere summam,

    ib. 29, 2, 97:

    chirographum,

    ib. 46, 3, 89:

    cautionem,

    ib. 46, 8, 6:

    civitates obsidibus de pecuniā cavent,

    Caes. B. G. 6, 2:

    quoniam de obsidibus inter se cavere non possent,

    id. ib. 7, 2; cf. Liv. 9, 42; 24, 2:

    cavere capite pro re aliquā,

    Plin. 34, 7, 17, § 38:

    jurejurando et chirographo de eā re,

    Suet. Calig. 12:

    cavere in duplum,

    id. Aug. 41; Tac. A. 6, 17.—Rarely, cavere personae publicae, to give security before a public authority, Just. Inst. 1, 11, 3.—
    C.
    In boxing, etc., to parry, to ward off a blow:

    adversos ictus cavere ac propulsare,

    Quint. 9, 1, 20; 5, 13, 54; cf. id. 9, 4, 8; 4, 2, 26.—
    D.
    Cavere alicui.
    1.
    To keep something from one, to protect, have a care for, make safe, take care of (cf.:

    prohibeo, defendo, provideo): scabiem pecori et jumentis caveto,

    Cato, R. R. 5, 7:

    melius ei cavere volo, quam ipse aliis solet,

    Cic. Fam. 3, 1, 3:

    mihi meisque,

    id. Top. 1, 4; id. Fam. 7, 6, 2:

    veterani, quibus hic ordo diligentissime caverat,

    id. Phil. 1, 2, 6; cf.: qui in Oratore tuo caves tibi per Brutum, Caes. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4:

    quique aliis cavit, non cavet ipsi sibi,

    Ov. A. A. 1, 84:

    securitati,

    Suet. Tit. 6:

    concordiae publicae,

    Vell. 2, 48, 5; Petr. 133; Sil. 8, 493.—
    2.
    Affirmatively, to take care for, attend to a thing for a person, provide: Ba. Haec ita me orat sibi qui caveat aliquem ut hominem reperiam... Id, amabo te, huic caveas. Pi. Quid isti caveam? Plaut. Bacch. 1, 1, 8; 1, 1, 10; cf. I. C. 3. supra.—Hence, cautus, a, um, P. a.
    A.
    Neutr., careful, circumspect, wary, cautious, provident (syn.: providus, prudens;

    class. in prose and poetry): ut cautus est, ubi nihil opu'st,

    Ter. Phorm. 4, 5, 3:

    parum cauti providique,

    Cic. Rosc. Am. 40, 117:

    cauti in periculis,

    id. Agr. 1, 9, 27:

    in scribendo,

    id. Q. Fr. 3, 9, 3:

    in credendo,

    id. Att. 10, 9, 3:

    in verbis serendis,

    Hor. A. P. 46:

    mensor,

    Ov. M. 1, 136:

    mariti,

    id. ib. 9, 751:

    lupus,

    Hor. Ep. 1, 16, 50:

    vulpes,

    id. ib. 1, 1, 73 et saep.:

    quem certi homines monuerunt, ut cautior esset,

    Cic. Sest. 18, 41:

    dubium cautior an audentior,

    Suet. Caes. 58.—Constr. with ad:

    ad praesentius malum cautiores,

    Liv. 24, 32, 3; Tib. 1, 9, 46; Quint. 6, 1, 20. —With adversus:

    parum cautus adversus colloquii fraudem,

    Liv. 38, 25, 7.—With erga:

    erga bona sua satis cautus,

    Curt. 10, 1, 40.—With contra:

    contra quam (fortunam) non satis cauta mortalitas est,

    Curt. 8, 4, 24.—With inf.:

    cautum dignos assumere,

    Hor. S. 1, 6, 51.—With gen.:

    rei divinae,

    Macr. S. 1, 15.—
    b.
    Transf. to inanimate things:

    consilium,

    Cic. Phil. 13, 3, 6; Tac. A. 11, 29:

    cautissima senectus,

    id. H. 2, 76:

    pectus,

    Prop. 3 (4), 5, 8:

    manus,

    Ov. F. 2, 336:

    terga,

    id. Tr. 1, 9, 20:

    arma,

    Sil. 14, 188:

    timor,

    Ov. Tr. 3, 4, 65.— Subst.: cauta, ōrum, n.:

    legum,

    the provisions, Cassiod. Var. 5, 14.—
    B.
    Pass. (acc. to I. B. 1., and II. B.), made safe, secured:

    cautos nominibus rectis expendere nummos,

    Hor. Ep. 2, 1, 105:

    cautus ab incursu belli,

    Luc. 4, 409: quo mulieri esset res cautior ( that her property might be made more secure), curavit, ut, etc., Cic. Caecin. 4, 11.—
    2.
    Trop., safe, secure (rare):

    in eam partem peccare, quae est cautior,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56:

    (civitates) murorum firmitate cautissimae,

    Amm. 14, 8, 13.— Adv.: cau-tē.
    1.
    (Acc. to caveo, I. A.) Cautiously:

    caute et cogitate rem tractare,

    Plaut. Trin. 2, 2, 46:

    pedetentimque dicere,

    Cic. Clu. 42, 118:

    et cum judicio,

    Quint. 10, 2, 3 et saep. — Comp., Cic. Deiot. 6, 18; Quint. 2, 15, 21; 9, 2, 76; Hor. C. 1, 8, 10 al.— Sup., Cic. Att. 15, 26, 3.—
    2.
    (Acc. to caveo, I. B. 1.) With security, cautiously, Cic. Leg. 2, 21, 53:

    aliter nec caute nec jure fieri potest,

    id. Att. 15, 17, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > caveo

  • 6 omnīnō

        omnīnō adv.    [omnis], altogether, wholly, entirely, utterly, at all: haec nunc omnino ut crederem, T.: omnino cuncta plebes, the whole body, S.: non id quidem dicit omnino, i. e. expressly: omnis argumentatio, of every kind: interire: philosophari omnino haud placere, i. e. constantly: nihil dare, nothing whatever: omnino nemo: non omnino quidem, sed magnam partem: Teucros delere, V.: ne faciam, inquis, Omnino versūs, H.—With numerals, in all, altogether, only, but, just: quinque omnino fuerunt: erant itinera duo, only two ways, Cs.: cum omnino non essent amplius centum, N.: semel omnino, Cu.—By all means, indeed, doubtless, yes, certainly, to be sure: acerbum omnino genus iudicii, sed, etc.: pugnas omnino, sed cum adversario facili.—In general, generally, universally: plurimumque poëtis nostris, omninoque Latinis litteris luminis attulisti: omnino omnium horum vitiorum atque incommodorum una cautio est, ut, etc.—In climax: non modo imperator, sed liber habendus omnino non est, not even.
    * * *
    entirely, altogether

    after negatives -- at all; with numerals-- in all

    Latin-English dictionary > omnīnō

  • 7 tum

        tum adv., of time    [3 TA-].—Of time past, then, at that time, in those times: placuit tum id mihi, T.: qui tum vexare cupiebant: vastae tum in his locis solitudines erant, L.: Caere, opulento tum oppido, L.: tum Staienus condemnatus est, i. e. in that trial.—In emphatic opposition to other advv. of time: tu nunc tibi Id laudi ducis quod tum fecisti inopiā? T.: quae tabula, tum imperio tuo revolsa, nunc a me tamen deportata est: Et tum sicca, prius creberrima fontibus, Ide, O.—Of time present (only in orat. obliq., for nunc), now, at this time, then: quando autem se, si tum non sint, pares hostibus fore? if they were not now so, L.—Of time future, then, in that case, if that be done, thereupon: Tum meae... Vocis accedet bona pars, H.: confer sudantes, ructantes... tum intelleges, etc.: agedum, dictatorem creemus... Pulset tum mihi lictorem, qui sciet, etc., L.—Of time indefinite, then, at such a time, in such circumstances, in this instance, if so: nam quid agimus, cum sevocamus animum?... quid, inquam, tum agimus, nisi, etc.?—Repeated, tum... tum, sometimes... sometimes, now... now, at one time... at another: tum hoc mihi probabilius, tum illud videtur: dictator tum appellare tum adhortari milites, L.—Of succession in time, then, thereupon, next, afterwards, forthwith: conlocari iussit hominem in aureo lecto... Tum ad mensam eximiā formā pueros iussit consistere: tum, prope iam perculsis aliis tribunis, A. Virginius Caesoni capitis diem dicit, L.—In a series, repeated, or with other advv. or conjj. varying the expression: ducem Hannibali unum e concilio datum (a Iove), tum ei ducem illum praecepisse ne respiceret, illum autem respexisse, tum visam beluam vastam, etc.: tum... alias... tum... alias: tum... tum... aliquando: tum... tum... aut... aut: modo... tum autem.—Fig., of succession in thought, and then, besides, also, moreover, again, further, on the other hand: Quot me censes homines iam deverberasse, Hospites tum civīs? as well as, T.: faciendum est igitur nobis ut... veteranorum, tum legionis Martiae quartaeque consensus... confirmetur.—After a general clause with cum, introducing a particular or emphatic assertion: cum... tum, as... so, while... also, not only... but also, as... so especially: Quom id mihi placebat, tum uno ore omnes omnia Bona dicere, T.: cum omnium rerum simulatio vitiosa est, tum amicitiae repugnat maxime: movet patres conscriptos cum causa tum auctor, L.—Cum, followed by tum vero, tum maxime, tum praecipue or tum inprimis, while... in particular, not only... but especially, while... above all, not only... but chiefly: cum haec sunt videnda, tum vero illud est hominis magni, etc.: cum infamia atque indignitas rei impediebat, tum maxime quod, etc., Cs.: cum multa non probo, tum illud inprimis quod, etc.— Cum, followed by tum certe, tum nimirum, tum etiam, tum quoque or tum praeterea, while... at least, as... so assuredly, both... and as well, not only... but moreover: at cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis: cum memoriter, tum etiam amice, etc.: cum potestas maior, tum vir quoque potestati par, etc., L.—Referring to a temporal clause, with cum.—Of coincidence of definite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, even when, already when: tum, quom gratum mihi esse potuit, nolui, T.: cum minime videbamur, tum maxime philosophabamur: tum mittendos legatos fuisse cum Perseus Graecas urbes obsideret, L.—Of succession in time, then, next, at once, forthwith: id cum Sulla fecisset, tum ante oppidum Nolam Samnitium castra cepit: cum muros defensoribus nudasset, tum Afros ad subruendum murum mittit, L.—Of indefinite time, tum... cum, or cum... tum, at the time when, at a time when, at such times as, whenever: omnis praedictio mali tum probatur cum ad praedictionem cautio adiungitur: tum cum sine pondere suci Mobilibus ventis arida facta volant, O.—With ubi, of succession in time, then, next, at once, forthwith: ubi eorum dolorem cognovi, tum meum animum in illos proposui: ubi spectaculi tempus venit, tum orta vis, L.—Of indefinite time, ubi... tum, whenever: Post ubi tempust promissa iam perfici, Tum coacti necessario se aperiunt, T.—With postquam or postea quam, of succession in definite time, then, at once: tum vero postquam res sociorum ante oculos prope suos ferri vidit, suum id dedecus ratus, etc., L.: posteaquam e portu piratae exierunt, tum coeperunt quaerere homines, etc., as soon as.—In indefinite time, then, always: postquam commoditas prava dicendi copiam consecuta est, tum malitia praevertere urbīs adsuevit.—With ut, ut... tum, or tum... ut, when, after, as soon as: ut vero accessit cohortatio... tum vero filium seduxit: ut vero aquam ingressi sunt, tum utique egressis rigere corpora, L.—With quando, tum... quando, or quando... tum, when, as soon as: utinam tum essem natus quando Romani dona accipere coepissent.—With dum, then, meanwhile: dum se glomerant... tum pondere turris Procubuit, V.—With quam diu, then, so long: qui, quam tibi amicus non modo tum fuerit quam diu tecum in provinciā fuit, verum, etc.—With a relative, then, at that time: Quā tempestate Paris Helenam innuptis iunxit nuptiis, Ego tum gravida expletis iam fui ad pariendum mensibus, C. poët.—With an abl absol., then, thereafter, at once: ut morte eius nuntiatā tum denique bellum confectum arbitraretur: ita rebus divinis peractis tum de bello dictator rettulit, L.—Fig., in a conclusion after cum or si, then, therefore, consequently, in that case: cum magnus numerus deesset, tum iste homo coepit, etc.: quid tum quaeso, si hoc pater resciverit? T.: Si quidem me amaret, tum istuc prodesset, T. —In particular phrases, iam tum, already at that time, as soon as that: iam tum erat suspitio Dolo malo haec fieri, T.: ut mihi iam tum divinasse ille videatur hanc urbem esse, etc.—Tum demum or tum denique, then only, then at length, then at last, not till then, as late as that: tum demum Liscus, quod antea tacuerat, proponit, Cs.: quo cum venerimus, tum denique vivemus.—Tum primum, tum primo, or tum deinde, then first, then for the first time, not till then: ludorum gratiā, quos tum primum anniversarios in circo facere constituisset: tum primo, L.: quas cum solus pertulisset, tum deinde comitia conlegae subrogando habuit, L.— Hic tum, at this point, just here, just then: hic tum iniectus est hominibus scrupulus.—With emphatic particles, tum vero, tum enim vero, or enim vero tum, then indeed, just then, at that crisis, then if not before, then: discedit a Melino Cluentia. tum vero illa egregia mater palum exsultare... coepit: Quae postquam frustra temptata rogumque parari... Sensit, Tum vero gemitūs... Edidit, O.—Tum quidem, at that time, thereupon, then at least: et tum quidem incolumis exercitum liberavit; post triennium autem, etc.—Ne tum quidem, not even then: num quis horum miser hodie? ne tum quidem, post spiritum extremum.—Tum maxime or tum cum maxime, especially at that time, chiefly then, just then, precisely at that time: quem provincia tum maxime exspectabat: regi, tum maxime captivos ex Illyrico vendenti, at that very time, L.—Etiam tum, even then, even at that time, even already, even yet: totum se Servilio etiam tum tradidit: Ipsa ego non longos etiam tum scissa capillos, not yet long, O.—Tum quoque, also then, then likewise, then as before, then too, then once more, even then: tum quoque homini plus tribui quam necessitati: tum quoque multis milibus Latinorum in civitatem acceptis, L.—Tum autem, and then, besides further, moreover, nay even, statim se ad hominis egentis, tum autem iudicis, familiaritatem se applicavit: tanta enim tempestas cooritur... tum autem nives proluit, etc., Cs.— Tum ipsum, at that very time, just then, even then: id quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere.—Quid tum? what then? what next? what further?: dic; cras est mihi Iudicium. quid tum? T.: videsne abundare me otio? A. quid tum?
    * * *
    then, next; besides; at that time

    cum...tum -- not only...but also

    Latin-English dictionary > tum

  • 8 cautionalis

    cautionalis, cautionale ADJ
    relation to a legal cautio (security, bond, guarantee, pledge)

    Latin-English dictionary > cautionalis

  • 9 adjuratorius

    adjūrātōrĭus, a, um, adj. [adjurator], pertaining to swearing: cautio, Cod. 12, 26, 4, § 2; 12, 30, 3, § 3.

    Lewis & Short latin dictionary > adjuratorius

  • 10 cautela

    cautēla, ae, f. [cautus, caveo] (mostly post - class.), caution, precaution.
    I.
    In gen.:

    si minus cum curā aut cautelā locus loquendi lectus est,

    Plaut. Mil. 3, 1, 6 dub. (bracketed by Brix); App. M. 2, p. 117, 7; 5, p. 160, 36.—
    II.
    Esp., in the jurists, = cautio, a surety, security, Dig. 3, 3, 15; 13, 7, 6; 16, 3, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > cautela

  • 11 cautionalis

    cautĭōnālis, e, adj. [cautio, II.], pertaining to security:

    stipulationes,

    Dig. 46, 5, 1, § 2.

    Lewis & Short latin dictionary > cautionalis

  • 12 declinatio

    dēclīnātĭo, ōnis, f. [id.], a bending from a thing, a bending aside; an oblique inclination or direction (good prose).
    I.
    Lit.:

    lanceam exigua corporis declinatione vitare,

    Curt. 9, 7 fin.; cf.:

    quot ego tuas petitiones parva quadam declinatione effugi,

    Cic. Cat. 1, 6, 15:

    declinare dixit (Epicurus) atomum perpaulum, et ipsa declinatio ad libidinem fingitur, etc.,

    id. Fin. 1, 6, 19; so of the oblique motion of atoms, id. Fat. 10, 22; 22, 47.—
    B.
    Like the Gr. klima, the supposed slope of the earth towards the poles, a region of the earth or sky, a climate:

    declinatio mundi,

    Col. 1 prooem. § 22; so,

    mundi,

    id. 3, 1, 3; cf.:

    positio caeli et declinatio,

    id. 1, 6, 18;

    so correspond. with regio caeli,

    Col. 4, 24, 2; cf.

    also caeli,

    the altitude of the pole, Vitr. 9, 7, 1.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., a turning away from any thing; an avoiding, avoidance: ut bona natura appetimus, sic a malis natura declinamus;

    quae declinatio, si cum ratione fiet, cautio appelletur,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; cf.

    so opp. appetitio,

    id. N. D. 3, 13, 33; and in plur. Gell. 14, 1, 23:

    laboris, periculi,

    Cic. Clu. 53 fin.
    B.
    t. t.
    1.
    Of rhetor. lang., a short digression:

    declinatio brevis a proposito, non ut superior illa digressio,

    Cic. de Or. 3, 53 fin.; id. Part. 15; cf. Quint. 9, 1, 32 and 34.—
    2.
    Of gramm. lang.: variation, inflection.
    (α).
    In the older grammarians, every change of form which a word undergoes; as declension, strictly so called, conjugation, comparison, derivation, etc., Varr. L. L. 8, § 2 sq.; 10, § 11 sq.; Cic. de Or. 3, 54; cf.

    also of declension in its stricter sense,

    Quint. 1, 4, 29; 1, 5, 63;

    of conjugation,

    id. 1, 4, 13;

    of derivation,

    id. 8, 3, 32; 2, 15, 4.—
    (β).
    Among the later grammarians, of declension, properly so called, as distinguished from conjugatio, comparatio, derivatio, etc. So, Donatus: in declinatione compositivorum nominum, p. 174 P. (p. 13 Lind.).

    Lewis & Short latin dictionary > declinatio

  • 13 faeneraticius

    faenĕrātĭcĭus (less correctly fēn-, foen-, -tius), a, um, adj. [faeneror], of or relating to interest (law Lat.):

    cautio, instrumentum,

    Cod. Just. 4, 30, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > faeneraticius

  • 14 faeneratitius

    faenĕrātĭcĭus (less correctly fēn-, foen-, -tius), a, um, adj. [faeneror], of or relating to interest (law Lat.):

    cautio, instrumentum,

    Cod. Just. 4, 30, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > faeneratitius

  • 15 feneraticius

    faenĕrātĭcĭus (less correctly fēn-, foen-, -tius), a, um, adj. [faeneror], of or relating to interest (law Lat.):

    cautio, instrumentum,

    Cod. Just. 4, 30, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > feneraticius

  • 16 foeneraticius

    faenĕrātĭcĭus (less correctly fēn-, foen-, -tius), a, um, adj. [faeneror], of or relating to interest (law Lat.):

    cautio, instrumentum,

    Cod. Just. 4, 30, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > foeneraticius

  • 17 Graeci

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graeci

  • 18 Graeciensis

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graeciensis

  • 19 Graecula

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graecula

  • 20 Graecum

    Graeci, ōrum, m., = Graikoi, the Grecians, Greeks: contendunt Graecos, Graios memorare solent sos, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 358 Vahl.):

    eos septem, quos Graeci sapientes nominaverunt,

    Cic. Rep. 1, 7:

    apud Graecos,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Fl. 27, 64:

    quia Graecorum sunt antiquissima quaeque Scripta vel optima, etc.,

    Hor. Ep. 2, 1, 28.— Sing.: Graecus, i, m., a Greek:

    processit ille, et Graecus apud Graecos non de culpa sua dixit, etc.,

    Cic. Fl. 7, 17:

    ignobilis,

    Liv. 39, 8, 3:

    Graecus Graecaque,

    Plin. 28, 2, 3, § 12.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Graecus, a, um, adj., of or belonging to the Greeks, Greek, Grecian:

    plus te operae Graecis dedisse rebus video... deinde nullam Graecarum rerum significationem daret,

    Cic. de Or. 2, 36, 152 sq.; cf.

    litterae,

    id. Brut. 20, 78.—In neutr. absol.:

    Graeca leguntur in omnibus fere gentibus,

    Cic. Arch. 10, 23:

    lingua (opp. Latina),

    id. Fin. 1, 3, 10:

    ludi,

    founded on Greek subjects, id. Fam. 7, 1, 3 (opp. Osci); id. Att. 16, 5, 1:

    homines,

    Grecian people, Greeks, id. Mil. 29, 80; id. Tusc. 2, 27, 65:

    testis,

    id. Fl. 5, 11:

    more bibere,

    i. e. to drink healths, id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    Graeca fide mercari,

    i. e. without credit, with ready money, Plaut. As. 1, 3, 47: nux, i. e. an almond, Cloat. ap. Macr. S. 2, 44: pantherae, from Asiatic Greece, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    rosa,

    a kind of rose, Plin. 21, 4, 10, § 18: ovis, perh. Tarentine, Plaut. Merc. 3, 1, 27: via, perh. to Magna Graecia, Cic. Fam. 7, 1, 3.—Prov.: ad Calendas Graecas, i. q. our next day after never (since the Greeks had no Calends), August. ap. Suet. Aug. 87.—Hence, subst.: Graecum, i, n., the Greek language, Greek (rare):

    Graeco melius usuri,

    Quint. 5, 10, 1:

    librum e Graeco in Latinum convertere,

    Cic. Off. 2, 24, 87.— Adv. in two forms,
    1.
    Graece, in the Greek language, in Greek:

    cum ea, quae legeram Graece, Latine redderem,

    Cic. de Or. 1, 34, 155:

    Acilius qui Graece scripsit historiam,

    id. Off. 2, 32, 115:

    loqui,

    id. Tusc. 1, 8, 15:

    optime scire,

    id. de Or. 2, 66, 265; cf.

    nescire,

    id. Fl. 4, 10:

    licet legatum Graece scriptum non valeat,

    Ulp. Fragm. 25, 9:

    omnia Graece,

    Juv. 6, 188.—
    2.
    Graecātim, in the Greek manner:

    amiciri,

    Tert. Pall. 4.—
    B.
    Graecĭa, ae, f., the country of the Greeks, Greece: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

    quod de Corintho dixi, id haud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere,

    Cic. Rep. 2, 4, 8; id. Tusc. 2, 15, 36:

    Graecia capta ferum victorem cepit,

    Hor. Ep. 2, 1, 156:

    magna,

    Ov. H. 16, 340.—In apposition:

    terra,

    Gell. 1, 1, 2; M. Aur. ap. Fronto Ep. 2, 9 Mai.—
    2.
    Transf.: Magna Graecia, Lower Italy, inhabited by Greeks, Plin. 3, 10, 15, § 95; 3, 5, 6, § 42; Cic. de Or. 2, 37, 154; 3, 34, 139; id. Lael. 4, 13; id. Tusc. 1, 16, 38; called also Mājor Graecia, Liv. 31, 7, 11; Sen. Cons. ad Helv. 6 med.; Sil. 11, 21; whereas by a Greek proper it is called Parva Graecia, Plaut. Truc. 2, 6, 55; and absol.:

    Graecia,

    Cic. Arch. 5, 10.— Poet.: Major Graecia, in gen., for Italy:

    Itala nam tellus Graecia major erat,

    Ov. F. 4, 64.—
    C.
    Graecānĭcus, a, um, adj., of Greek origin, in the Greek manner or fashion, Grecian, Greek (rare;

    not in Cic.): alia (verba) Graeca, alia Graecanica,

    i. e. words borrowed from the Greeks, Varr. L. L. 10, § 70 Müll.:

    torcula,

    Plin. 18, 31, 74, § 317:

    pavimentum,

    id. 36, 25, 63, § 188:

    color,

    id. 34, 9, 20, § 98:

    toga, i. e. pallium,

    Suet. Dom. 4: milites, living in the Greek manner, voluptuously, Vulc. Avid. Cass. 5.—Hence, adv.: Graēcānĭce, in Greek:

    dicere,

    Varr. L. L. 9, § 89 Müll.—
    D.
    Graecŭlus, a, um, adj. dim., Grecian, Greek (mostly in a depreciating, contemptuous sense): ineptum sane negotium et Graeculum, thorough Greek, Cic. Tusc. 1, 35, 86:

    motus quidam temerarius Graeculae contionis,

    id. Fl. 10, 23:

    cautio chirographi,

    i. e. not to be relied upon, id. Fam. 7, 18, 1:

    homines,

    id. de Or. 1, 11, 47:

    ferrum,

    Flor. 2, 7, 9:

    civitas Massilia,

    id. 4, 2, 24 Duk.— Subst.:
    1.
    Graecŭlus, i, m.
    (α).
    A paltry Greek, Cic. de Or. 1, 22, 102; id. Pis. 29, 70.—Prov.:

    Graeculus esuriens in caelum, jusseris, ibit,

    Juv. 3, 78.—In the form Graecŭlĭo, Petr. 76 fin.
    (β).
    Post-Aug., without any odious accessory notion, for Graecus:

    vitis,

    Col. 3, 2, 24:

    mala,

    Plin. 15, 14, 15, § 50:

    rosa,

    id. 21, 4, 10, § 18.—
    2. E.
    Graecĭensis, e, adj., Grecian (post-Aug. and very rare):

    mare,

    Plin. 4, 21, 18, § 51:

    scimpodium,

    Gell. 19, 10, 1.—
    F.
    Graecālis, e, adj., Grecian, Greek (late Lat.):

    lapides,

    inscribed with Greek letters, Front. de Col. p. 116 Goes.

    Lewis & Short latin dictionary > Graecum

См. также в других словарях:

  • Cautio — (lat., Sicherung, Sicherungsversprechen) wurde im römischen und gemeinen Rechte die Sicherstellung für künftige Durchführung eines Rechts, bez. für künftige Ersatzleistung für den Fall seiner Verletzung genannt. Die Zahl der C. war eine sehr… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Cautio — Cautio, Caution, Sicherheitsleistung, reale durch Pfand oder Bürgen, verbale durch Versprechen. C. damni infecti, gegen drohenden Schaden durch Einsturz nachbarlicher Gebäude und Anlagen. C. de non prohibendo, gegen Störungen der Servitutsrechte …   Herders Conversations-Lexikon

  • cautio — index caution (vigilance), prudence, security (stock) Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Cautio — Die Cautio Treuhand GmbH war zum Schein eine private Holdinggesellschaft. Tatsächlich war sie ein Instrument des Reichsministers für Volksaufklärung und Propaganda, Joseph Goebbels. Ihr Gründer und Leiter war Max Winkler. Im Auftrag des… …   Deutsch Wikipedia

  • Cautio criminalis —   [lateinisch, »Verbrechen betreffende Vorsicht«], Titel einer durch F. Spee von Langenfeld 1631 anonym veröffentlichten Schrift gegen die Hexenprozesse (deutsch 1647 unter dem Titel »Gewissens Buch«) …   Universal-Lexikon

  • Cautio Criminalis — Friedrich Spee: Cautio Criminalis, Rinteln 1631 Cautio criminalis seu de processibus contra Sagas Liber (deutsch Cautio criminalis oder rechtliches Bedenken wegen der Hexenprozesse): Mit diesem lateinischen Werk trat der katholische Dichter und… …   Deutsch Wikipedia

  • Cautio criminalis — Friedrich Spee: Cautio Criminalis, Rinteln 1631 Cautio criminalis seu de processibus contra Sagas Liber (deutsch Cautio criminalis oder rechtliches Bedenken wegen der Hexenprozesse): Mit diesem Werk trat der katholische Dichter und Jesuit… …   Deutsch Wikipedia

  • Cautio Criminalis oder Der Hexenanwalt — Dieser Artikel wurde wegen inhaltlicher Mängel auf der Qualitätssicherungsseite der Redaktion Film und Fernsehen unter Angabe von Verbesserungsvorschlägen eingetragen. Beteilige Dich an der Verbesserung dieses Artikels und entferne diesen… …   Deutsch Wikipedia

  • Cautio Treuhand — Die Cautio Treuhand GmbH war zum Schein eine private Holdinggesellschaft. Tatsächlich war sie ein Instrument des Reichsministers für Volksaufklärung und Propaganda, Joseph Goebbels. Ihr Gründer und Leiter war Max Winkler. Im Auftrag des… …   Deutsch Wikipedia

  • Cautio Treuhand GmbH — Die Cautio Treuhand GmbH war zum Schein eine private Holdinggesellschaft. Tatsächlich war sie ein Instrument des Reichsministers für Volksaufklärung und Propaganda, Joseph Goebbels. Ihr Gründer und Leiter war Max Winkler. Im Auftrag des… …   Deutsch Wikipedia

  • Cautio Treuhandgesellschaft — Die Cautio Treuhand GmbH war zum Schein eine private Holdinggesellschaft. Tatsächlich war sie ein Instrument des Reichsministers für Volksaufklärung und Propaganda, Joseph Goebbels. Ihr Gründer und Leiter war Max Winkler. Im Auftrag des… …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»