Перевод: с исландского на все языки

со всех языков на исландский

by+ear+es

  • 1 EYRA

    * * *
    (pl. eyru), n. ear (eyrum hlýðir gestr, en augum skoðar); setja hnefa við e. e-m, to give one a box on the ear; leiða e-n af eyrum, to get rid of one; koma e-m til eyrna, to come to one’s ears, of news; hafa nef í e. e-m, to put the nose in one’s ear, to whisper to one, of a tell-tale.
    * * *
    n., pl. eyru, gen. eyrna, [Lat. auris; Goth. ausô: A. S. eâre; Engl. ear; O. H. G. ôra; Germ. ohr; Swed. öra, öron; Dan. öre, ören]:—an ear; eyrum hlýðir, en augum skoðar, he listens with his ears, but looks with his eyes, Hm. 7:—proverbs, mörg eru konungs eyru, many are the king’s ears, Orkn. 252; þar eru eyru sæmst sem óxu, the ears fit best where they grow, i. e. a place for everything and everything in its place, Nj. 80; láta inn um eitt eyrat en út um hitt, to let a thing in at one ear and out at the other; láta e-t sem vind um eyrun þjóta, to let a thing blow like the wind about one’s ears, i. e. heed it not; Grími var sem við annat eyrat gengi út þat er Þorsteinn mælti, Brand. 60; svá var sem Kálfi færi um annat eyrat út þótt hann heyrði slíkt talað, Fms. xi. 46; skjóta skolla-eyrum við e-u, to turn a fox’s ear (a deaf ear) to a thing; þar er mér úlfs ván er ek eyru sé’k, I can guess the wolf when I see his ears, Fm. 35, Finnb. 244; við eyra e-m, under one’s nose, Ld. 100; mæla í e. e-m, to speak into one’s ear, Fg. 549; hafa nef í eyra e-m, to put one’s nose in one’s ear, i. e. to be a tell-tale, Lv. 57; leiða e-n af eyrum, to get rid of one, Ísl. ii. 65; setja e-n við eyra e-m, to place a person at one’s ear, of an unpleasant neighbour, Ld. 100; setr (hnefann) við eyra Hými, gave Hymir a box on the ear, Edda 36; e-m loðir e-t í eyrum, it cleaves to one’s ears, i. e. one remembers, Bs. i. 163; reisa, sperra eyrun, to prick up the ears, etc.; koma til eyrna e-m, to come to one’s ears, Nj. 64; roðna út undir bæði eyru, to blush from ear to ear.
    COMPDS: eyrnablað, eyrnablaðkr, eyrnasnepill, eyrnabúnaðr, eyrnagull, eyrnahringr, eyrnalof, eyrnamark, eyraruna, eyrnaskefill.
    II. some part of a ship, Edda (Gl.)
    β. a handle, e. g. on a pot.
    γ. anatom., óhljóðs-eyru, the auricles of the heart.
    δ. hunds-eyru, dogs-ears (in a book).

    Íslensk-ensk orðabók > EYRA

  • 2 AX

    * * *
    * * *
    n. [Goth. aks, cp. Goth. asans = harvest], an ear of corn, Stj. 201, Thom. 98.

    Íslensk-ensk orðabók > AX

  • 3 heyrn

    * * *
    f. hearing; í heyrn e-m, in one’s hearing; sumt ritaði hann eptir sjálfs síns heyrn, from what he heard himself.
    * * *
    f. hearing:
    1. the sense of hearing, 623. 57; heyrn, sýn, Grág. ii. 16, Eluc. 54; mál, sýn, heyrn, Fms. i. 97, N. T., Pass. 32. 4, 41. 10, passim.
    COMPDS: heyrnar-daufr, -lítill, adj. rather deaf, hard of hearing. heyrnar-lauss, adj. ‘hearing-less,’ deaf. heyrnar-leysi, n. deafness.
    2. hearing; sumt ritaði hann eptir sjálfs síns heyrn eðr syn, something he wrote from his own hearing or sight, Fms. vii. 226.
    β. í heyrn e-m, in one’s hearing, Stj. 689, Bjarn. 33, 43, Fms. xi. 287; á-heyrn, q. v.
    3. metaph. ears, as it seems = hlust; eyra is properly the outer ear, heyrn and hlust the inner part; heyrn eða hlust, Edda (Arna-Magn.) ii. 430; hneigja heyrn at e-u, to incline the ears to, Lb. 3; heyrn er þeim hægri sljó, Pass. 7. 12.
    COMPDS: heyrnagnípur, heyrnaspann.

    Íslensk-ensk orðabók > heyrn

  • 4 HLUST

    (pl. -ir), f. ear (= eyra).
    * * *
    f. [A. S. hlyst; Hel. hlust = hearing; cp. Gr. κλύω], the ear, prop. the inner part of the ear, cochlea auris, Ad. 6, 9, Nj. 210 (v. l.), Fms. ii. 100, Edda 109, Band. 36 new Ed., Sturl. ii. 85, Eg. 758 (in a verse), passim: the ears of beasts, e. g. seals, bears, birds, or the like are usually called hlust, not eyra, Merl. 1. 38, Fb. i. 133, Eb. 99 new Ed. (v. l.), Fas. ii. 237, Fs. 149, 179. hlustar-verkr, m. ear-ache, otalgia, Fél.

    Íslensk-ensk orðabók > HLUST

  • 5 hvatt

    n. [hvetja], a c ut or mark on a sheep’s ear, a slice cut off one side of the ear; hvatt framan, aptan hægra, vinstra; whence hvat-rifað, n. adj. a hvat with a rift: when the slice is cut on both sides of the ear so as to make it like a spear’s point, it is called fjöður, a feather.

    Íslensk-ensk orðabók > hvatt

  • 6 á-hlýðast

    dd, dep. to listen or give ear to; á. við e-t, to agree with, Fs. 141; en er þeir fundu at hann vildi eigi á. við frændr sína, when they found that he turned a deaf ear to his kinsmen, Eb. 7 new Ed., v. l., perhaps the right reading, v. öðlast.

    Íslensk-ensk orðabók > á-hlýðast

  • 7 BÆN

    * * *
    and bón, f. [biðja], prayer, request, boon; these two words are nearly identical in form, and sometimes used indiscriminately as to sense; but in most cases they are different, bæn having a deeper sense, prayer, bón, request, boon; we may say biðja e-n bónar, and biðja e-n bænar, but the sense is different; only bæn can be used of prayer to God; göra e-t at bæn e-s, Fs. 38; er su bæn allra var, at …, we all beg, that…, Eg. 28; skaltú veita mér bæn þó er ek mun biðja þik, Nj. 26; fella bæn at e-m, to pray one earnestly, Ísl. ii. 305.
    β. prayer to God, often in plur.; vera á bænum, to be at prayers; hon var löngum um nætr at kirkju á bæuum sínum, Ld. 328; hann hellir út bænir fyrir dómstól Krists, Hom. 13, 156; bæn ok ölmusugjafir, Bs. i. 370, Pass. 4. 22, 44. 17: the phrase, vera e-m góðr (illr) bæna (gen. pl.), to turn the ear (or a deaf ear) to one’s prayers, Hom. (St.) 95; ver mér nú svá bæna, sem þú vilt at Guð sé þér á dómsdegi, Orkn. 174; Drottinleg bæn, the Lord’s Prayer; kveld-bæn, evening prayer; morgun-bæn, morning prayer; lesa bænir sínar. to say one’s prayers, etc.
    COMPDS: bænafullting, bænahald, bænahús, bænastaðr, bænarbréf, bænarorð.

    Íslensk-ensk orðabók > BÆN

  • 8 DREPA

    * * *
    (drep; drap, drápum; drepinn), v.
    I. with acc. or absol.;
    1) to stike, beat, knock;
    drepa e-n vendi, to strike one with a rod;
    hann tók hörpu sína ok drap strengi (struck the strings) til sláttar; drepa járn, to hammer iron;
    drepa or drepa högg á dyrr, to knock at the door;
    drepa botn úr keraldi, to knock the bottom out of a tub;
    at eigi drepir þú mik í dúp, that you knock me not into the deep;
    drepa í hel, í dauða, til heljar, to smite to death;
    2) to kill, slay (skulu vér nú fara at honum ok drepa hann);
    3) in a game of chess, to take a piece (þá drap jarl af honum riddara);
    drepa eld, to strike, fire (= drepa upp eld);
    drepa slóð, to make a trail (drápu kyrtlarnir döggslóðina);
    5) with prep., drepa af, to kill, slaughter (cattle);
    drepa niðr, to kill off (þótt hirðmenn þínir sé drepnir niðr sem svn);
    drepa sik ór dróma, to get rid of (throw off) a fetter;
    drepa til e-s, to strike, hit, at one;
    drepa e-t undir sik, to knock or drag down (skaltu standa hiá, er fjándi sá drepr mik undir sik);
    drepa upp eld = drepa eld;
    drepa e-t út, to divulge a thing;
    drepa yfir e-t, to hide, suppress;
    drap hann brátt yfir (he soon mastered) harm sinn;
    6) refl., drepast, to perish, die, esp. of cattle (fé hans drapst aldri af drephríðum);
    recipr. to put one another to death (þá diepast menn fyrir ágirni sakir);
    drepa menn fyrir, to kill one another’s men;
    7) impers., drepr honuin aldregi ský (acc.) í augu, his eyes never get clouded;
    ofrkappit (acc.) drepr fyrir þeim (their high spirits break down), þegar haminjan brestr; drap þó heldr í fyrir honum, he rather grew worse, his eyes grew weaker;
    nú drepr ór hljóð (acc.) fyrst ór konunginum, the king became silent at once;
    þá drap stall ór hjarta hans, his heart failed;
    ofan drap flaugina, the vane was knocked down;
    regn (acc.) drepr í gegnum et, the rain beats through (the thatch);
    II. with dat.;
    1) to put, thrust;
    hendi drap á kampa, he put his hand to his beard;
    drepa fœti (fótum) í eð, to strike (knock) one’s foot against, stumble over (drap fótunum í þrøskuldinn ok lá fallinn);
    drepa höfði, to droop (with) the head (Egill drap höfðin niðr í feld sinn);
    drepa fingri í munn sér, to put the finger into the mouth;
    drepa hendi til es, við em, to give one a slap with the hand;
    drepa hendi við e-u, to wave away with the hand to refuse a kind offer (drepa hendi við boðnu gulli);
    2) to tuck up the sleeves or skirts of a garment (hann hafði drepit upp skautunum);
    drepa hári undir belti sér, to tuck the hair under the belt (of a lady);
    3) to dip, immerse;
    drepa skeggi (the beard) í Breiðafjörð, to be drowned in B. drepa barni I vatn, to baptize a child;
    4) drepa orði, dómi á et, to talk, judge of;
    drepa huldu á et, to hide, keep secret;
    drepa e-u á dreif, see dreif; fig., drepa í egg e-u, to turn a deaf ear to;
    5) spoil (drepa gleði, teiti es);
    drepa kosti es, to destroy one’s happiness;
    impers. drap þá skjótt kosti, the cheer was soon gone;
    6) drepa niðr e-u, to suppress (drepa niðr konungs rétti, illu orði);
    drepa niðr sœmd es, to drag down one’s reputation, to disparage one;
    drepa niðr máli, to quash a lawsuit.
    * * *
    pret. drap, 2nd pers. drapt, mod. drapst, pl. drápu; pret. subj. dræpi; part. drepit; pres. drep; with the suff. neg. pret. drap-a. Orkn.: [A. S. drepan; Dan. dræbe; Swed. drapa; O. H. G. trefan; mod. Germ. treffen, whence the mod. Dan. treffe, in the sense to hit; Ulf. uses slahan and stautjan, but never dripan; in Engl. the word is lost.]
    A. WITH ACC., OR ABSOL. högg ( a blow) or the like being understood, to strike, beat:
    I. act. of music, to strike the chords, (cp. phrases such as, slá danz, to strike up for a dance; slagr is battle and poem, Trolla-slagr and Gýgjar-slagr are names of poems); hann tók hörpu sína ok drap strengi ( struck the strings) til slags, Stj. 458 (hence drápa, a song); d. e-n vendi, to strike with a rod, Skm. 26: to knock, d. á dyrr, or d. högg á dyrr, to knock at a door, Nj. 150; síðan gengu þau heim bæði ok drápu á dyrr, 153; drápu þar á dyrr, Sturl. iii. 154: metaph., d. á e-t, to touch slightly on a matter; d. botn ór keraldi, to knock the bottom out of a jar, Fms. xi. 34; d. járn, to beat iron (a blacksmith’s term) with a sledge-hammer, Grett. 129, cp. drep-sleggja.
    2. esp. with the sense of violence, to knock, strike; áfallit hafði drepit hann inn í bátinn, Bs. i. 422; at eigi drepir þú mik í djúp, that thou knockest me not into the deep, Post. 656 B. 9; herða klett drep ek þér hálsi af, Ls. 57.
    β. as a law term, to smite, strike; ef maðr drepr ( smites) mann, ok varðar þat skóggang, Grág. ii. 116; eigu menn eigi at standa fyrir þeim manni er drepit hefir annan, id.; ef maðr drepr mann svá at bein brotna, 14; nú vænisk sá maðr því er drap, at…, 15; þat er drep ef bein brotna, ok verðr sá úæll till dóms er drepit hefir, 16; nú vænisk hinn því, at hann hafi drepit hann, 19.
    γ. the phrases, d. e-n til heljar, Grág. ii. 161, or d. til dauðs, to smite to death; Josúa drap til dauða alla þjóð Anakim, Stj. 456; d. í hel, id., Hbl. 27; hence
    3. metaph. or ellipt. to kill, put to death, cp. Lat. caedere, Engl. smite; eigi er manni skylt at d. skógarmann, þótt…, Grág. ii. 162; skulu vér nú fara at honum ok d. hann, Nj. 205; þar varð illa með þeim því at Ásgrímr drap Gaut, 39; til þess at d. Grim, Eg. 114; tóku þeir af eignum jarla konungs en drápu suma, Fms. i. 6; er drepit hafði fóstra hans …, eigi hæfir at d. svá fríðan svein …, d. skyldi hvern mann er mann údæmðan vá, 80; konung drápum fyrstan, Am. 97; drap hann ( smote with the hammer) hina öldnu jötna systur, Þkv. 32; d. mátti Freyr hann með hendi sinni, Edda 23.
    β. in a game (of chess), to take a piece; þá drap jarl af honum riddara, Fms. iv. 366; taflsins er hann hafði drepit, vi. 29; Hvítserkr hélt töfl einni er hann hafði drepit, Fas. i. 285.
    γ. adding prepp. af, niðr, to slaughter, kill off; þótt hirðmenn þínir sé drepnir niðr sem svín, Fms. vii. 243: d. af, to slaughter (cattle); yxni fimm, ok d. af, Ísl. ii. 330; láttu mik d. af þenna lýð, Post. 656 B. 9.
    4. metaph. phrases; d. e-m skúta, to taunt, charge one with; áfelli þat er konungr drap oss skúta um, Fms. iv. 310; hjarta drepr stall, the heart knocks as it were against a block of stone from fear, Hkr. ii. 360, Orkn., Fbr. 36 (hence stall-dræpt hjarta, a ‘block-beating’ faint heart): d. upp eld, to strike fire, Fms. iv. 338: d. sik ór dróma, to throw off the fetter, Edda 19: d. e-t undir sik, to knock or drag down, skaltú standa hjá er fjandi sá drepr mik undir sik, Grett. 126, 101 A: d. slóð, to make a slot or sleuth (trail); d. kyrtlarnir slóðina, the cloaks trailed along the ground so as to leave a track, Gísl. 154: to trail or make a track of droves or deer, Lex. Poët.: d. e-t út, to divulge a thing (in a bad sense), Fms. vi. 208; d. yfir e-t, to hide, suppress, drap hann brátt yfir ( he soon mastered) harm sinn, Bs. i. 140 (hence yfir-drep, hypocrisy, i. e. cloaking).
    II. reflex., drepask, to perish, die, esp. of beasts; fé hans drapsk aldrei af megrð ok drephríðum, Eb. 150; drapsk allt hans fólk, Fms. v. 250.
    2. recipr. to put one another to death; þá drepask bræðr fyrir ágirni sakar, Edda 40; nú drepask menn (smite one another), eðr særask eðr vegask, Grág. ii. 92; ef menn d. um nætr, Fms. vii. 296; er sjálfir bárusk vápn á ok drápusk, viii. 53; en er bændr fundu at þeir drápusk sjálfir, 68; drepask niðr á leið fram, Ld. 238; drepask menn fyrir, to kill one another’s men, Fms. vii. 177; görðisk af því fjandskapr með þeim Steinólfi svá at þeir drápusk þar (menn?) fyrir, Gullþ. 14.
    III. impers., drepr honum aldregi ský (acc.) í augu, his eyes never get clouded, of the eagle flying in the face of the sun, Hom. 47; ofrkappit (acc.) drepr fyrir þeim ( their high spirits break down) þegar hamingjan brestr, Fms. vi. 155; drap þó heldr í fyrir honum, he rather grew worse, i. e. his eyes grew weaker, Bjarn. 59; nú drepr ór hljóð (acc.) fyrst ór konunginum, the king became silent at once, Fms. xi. 115; stall drepr ór hjarta e-s, Fbr. 36 (vide above, I. 4); ofan drap flaugina (acc.), the flaug was knocked down, Bs. 1. 422; regn drepr í gögnum e-t, the rain beats through the thatch or cover, Fagrsk. 123 (in a verse).
    β. in mod. usage, drepa is even used in the sense to drip (= drjupa), e. g. þak, hús drepr, the thatch, house lets water through.
    B. WITH DAT.:
    I. denoting gentle movement; in many cases the dat. seems to be only instrumental:
    1. of the limbs; hendi drap á kampa, be put his hand to his beard, Hom. 21; d. fæti (fótum), to stumble, prop. to strike with the foot, Nj. 112, Fas. ii. 558, Bs. i. 742, Hom. 110, Grett. 120; d. fæti í e-t, to stumble against, 103; d. fæti við e-t, id., Fas. ii. 558; d. höfði, to droop, nod with the head; drap í gras höfði, (the horse) drooped with the head, let it fall, Gkv. 2. 5; d. niðr höfði, id., Nj. 32; Egill sat svá opt, at hann drap höfðinu niðr í feld sinn (from sorrow), Eg. 322, O. H. L. 45 (for shame); d. fingri í munn sér, to put the finger into the mouth, Edda 74; fingri drap í munninn sinn (of a child), the words of a ditty; d. hendi til e-s, or við e-m, to give one a slap with the hand (inst. dat.), Nj. 27; hence metaph., d. hendi við e-u, to wave away with the hand, to refuse a kind offer, Bs. i. 636; d. hendi við boðnu gulli, Al. 75: the phrase, d. hendi við sóma sínum, cp. Al. 162.
    2. to tuck up the sleeves or skirts of a garment; d. skautum (upp), Fms. vii. 297; hann hafði drepit upp skautunum, Lv. 85; hann hafði drepit upp fyrir blöðunum undir beltið, Eb. 226: Sigurðr drap blöðunum undir belti sér, Orkn. 474; d. hári undir belti sér, to tuck the hair under the belt (of a lady), hárit tók ofan á bringuna ok drap hón (viz. því) undir belti sér, Nj. 24; hafði hár svá mikit, at hann drap undir belti sér, 272.
    II. to dip; d. skeggi í Breiðafjörð niðr, to dip the beard in the Breidafiord, i. e. to be drowned, Ld. 316; d. hendi, or fingri í vatn, to dip the hand, finger into water (vide above); d. barni í vatn, to dip a baby into water, i. e. to baptize, K. Þ. K. 10: the phrase, d. fleski í kál, to dip bacon into kale broth, Fas. iii. 381; nú taka þeir hafrstökur tvær, ok d. þeim í sýrukerin, Gísl. 7.
    β. the phrase, d. e-u, of wax, lime, butter, or the like, to daub, plaster, fill up with; þú skalt taka vax ok d. því í eyru förunauta þinna, Od. xii. 77; síðan drap eg því í eyru á öllum skipverjum, 177; vaxið er eg hafði drepið í eyru þeim, 200; d. smjöri í ílát, to fill a box with butter.
    γ. metaph. phrases; d. dul á e-t, to throw a veil over, Hkr. ii. 140, in mod. usage, draga dulur á e-t: the phrase, d. í skörðin (the tongue understood), to talk indistinctly, from loss of teeth; d. orði, dómi á e-t, to talk, reason, judge of a thing, Fms. ix. 500; d. huldu á, to hide, cloak, keep secret, xi. 106: d. e-u á dreif, prop. tothrow adrift,’ throw aside, i. e. think little of a thing, þessu var á dreif drepit, it was hushed up, Orkn. 248; áðr hafði mjök verit á dreif drepit um mál Bjarnar ( there had been much mystery about Björn), hvárt hann var lífs eðr eigi, sagði annarr þat logit, en annarr sagði satt, i. e. no one knew anything for certain, Bjarn. 20; en eigi varð vísan á dreif drepin ( the song was not thrown aside or kept secret) ok kom til eyrna Birni, 32; drápu öllu á dreif um þessa fyrirætlan, hushed it all up, Eg. 49: d. í egg e-u, prop. to bate the edge of a thing, to turn a deaf ear to, Orkn. 188, metaphor from blunting the edge of a weapon.
    δ. d. e-u niðr, to suppress a thing (unjustly); d. niðr konungs rétti, N. G. L. i. 7 5; d. niðr sæmd e-s, to pull down a person’s reputation, Boll. 346; d. niðr illu orði, to keep down a bad report, suppress it, Nj. 21; d. niðr máli, to quash a lawsuit, 33; drepit svá niðr herörinni, Fms. iv. 207.
    ε. d. glaumi, gleði, teiti e-s, to spoil one’s joy, Lex. Poët.; d. kosti e-s, to destroy one’s happiness, Am. 69: impers., drap þú brátt kosti, the cheer was soon gone, Rm. 98.

    Íslensk-ensk orðabók > DREPA

  • 9 HEYRA

    * * *
    (-ða, -ðr), v.
    heyra heyrir þat, er gras grœr á jörðu, hears the grass grow;
    heyra illa, hard of hearing;
    heyra e-t til e-s, to hear (a sound) from one;
    hefir hvárki heyrt til hans styn né hosta, neither groan nor cough has been heard from him;
    heyrir blástr (acc.) hans í alla heima, when he blows, it can he heard in all the worlds;
    2) to listen to, give ear to;
    heyra bœn e-s, to listen to (to grant) one’s prayer;
    heyra á e-t, to listen (= hlýða á e-t);
    3) heyra til e-s or e-m til, to belong to, concern (þetta mál, er heyrir til dóttur þinnar);
    þat er til mín heyrir, as far as I am concerned;
    4) with dat. to behave (mér heyrir eigi at þegja við yðr);
    5) refl. e-m heyrist e-t, one thinks he hears;
    þá heyrðist þeim öllum sem sveinninn kvæði þetta, they all thought they heard the boy say this (verse).
    * * *
    ð, in Norse MSS. höyra (eyra, dropping the h, N. G. L. i. 220), [Ulf. hausjan = ἀκούειν; A. S. hyran; Hel. hôrjan; Engl. hear; O. H. G. horan; Germ. hören; Dan. höre; Swed. höra]:—to hear; the notion of hearing being taken to imply motion towards a place, cp. Germ. zu-hören, Icel. heyra til, Engl. hearken to, Scot. hear till; at þeir heyrðu eðr sá atburðina, Fms. vii. 226, Nj. 13, Grág. i. 56, Sks. 554; nú heyra þeir til liðs konungsins hvar þat fór, Fb. ii. 128; hann heyrir þat er gras vex á jörðu, Edda 17; h. messu, tíðir, to hear mass, attend service, Fms. ix. 500; h. húslestr, id.; menn vildu eigi h. (hear, believe) at hann mundi fallit hafa, x. 364; heyrðu þeir snörgl nokkut til rekkju Þóreyjar, Fs. 144; hefir hvárki heyrt til hans styn né hósta, Nj. 2; þeir heyrðu blástr til drekanna, Gullþ. 8; hann heyrði þangat mikinn glaum, Eb. 28; heyrðu þeir hark mikit í búrit, 266; heyrit fádæmi, Háv. 45; heyr endemi (q. v.); sem nú hefir þú heyrt, as thou hast now heard, Sks. 714.
    2. to hearken; þeirra bæn var eigi fyrr heyrð, Fms. x. 401; Guð heyrði bæn Moyses, Sks. 575; en ef þú vildir h. bæn mína, Drottinn minn, 596.
    3. with prepp., heyra á e-t, to give ear, listen to a thing; en þá er hann hafði heyrt á töluna, Fms. xi. 37; höfðu þessir allir heyrt á (been within hearing, been present) sætt þeirra Þóris ok Bjarnar, Eg. 349; þótt sjálfr konungr heyri á, though within hearing of the king himself, Ó. H. 54.
    II. metaph. to belong to one, with dat., kirkjan á selveiði alla utan þá er Geithellum heyrir, Vm. 165.
    2. heyra til e-s, or h. e-m til, to belong to, concern; (þat) er heyrir til ( concerns) dóttur þinnar, Nj. 15; þær sýslur sem til þeirra heyrðu, Fms. ix. 269; þat er til mín heyrir, vi. 118, 133, Bs. i. 742; þat þing er hreppstjórn heyrir til, Jb. 184; hann ágirntisk þat er honum heyrði ekki til, Fms. vi. 301; þótti þeim Haraldi konungi eigi til h. ( he had no right) at mínka sinn rétt, 339.
    γ. so with dat., to behove; hverjum yðr heyrir at þjóna, Fms. i. 281, vi. 349; mér heyrir eigi at þegja við yðr, ii. 268; mér heyrir eigi at giptask, Str. 421; sem því nafni til heyrir, Mar. 617; kjalar-tré þat er þeim þótti heyra ( to fit), Fb. i. 433.
    III. impers. to be heard; ok heyrir blástr (acc.) hans í alla heima, Edda 17; heyrði til höddu þá er Þórr bar hverinn, Skálda 168; þá varð þegar hljótt svá at til einskis manns heyrði, Fms. vi. 374; svá nær læknum, at gerla heyri forsfallit (acc.), 351.
    IV. reflex. and impers., e-m heyrisk e-t, methinks one hears; en með því at mér heyrisk svá í orðum yðrum, at …, methought I heard you say, that …, Sks. 101; en mér heyrisk svá um þetta haf, ok svá landit, þá …, 192; svá heyrisk mér til sem þeir sé flestir er …, Fms. vii. 280; þá heyrðisk þeim öllum sem sveinninn kvæði þetta, they thought they heard the boy sing, Landn. (Hb.) 293: in mod. usage, mér heyrðisk þú segja, methought I heard you say; mér heyrðist vera barið, methought I heard a knock at the door; mér heyrist barnið hljóða, methinks I hear the child crying.
    2. pass. to be heard, H. E. i. 516; þá skulu þeir eigi þar um heyrask síðan (they shall not be heard, heeded), K. Á. 110.

    Íslensk-ensk orðabók > HEYRA

  • 10 heyrna-spann

    n. ‘ear-basket,’ i. e. the ear, Ad. 20.

    Íslensk-ensk orðabók > heyrna-spann

  • 11 HLÝÐA

    (-dda, -tt), v.
    1) to listen (eyrum hlýðir hann, en augum skoðar);
    hlýða messu, tíðum, to hear mass, attend service;
    hlýða á e-t or til e-s, to listen to (sitja menn þar umhverfis ok hlýða til sögunnar);
    2) to yield to, obey (hlýða ráðum, orðum e-s);
    3) to do, be permissible or proper;
    hlýðir það hvergi (it will not do) at hafa eigi lög í landi;
    engum öðrum skyldi þat hlýða, nobody else should dare to do so;
    Einar lét engum hlýða móti at mæla, E. would not hear of any one’s gainsaying;
    4) refl. to listen (hann hlýðist um, hvárt nökkurir vekti); to be allowable (konungr sagði, at þeim skyldi þat ekki hlýðast).
    * * *
    dd, [hljóð A]:
    I. prop. to hearken, listen; eyrum hlýðir en augum skoðar, Hm. 7: with dat. to listen to one, 623. 27, Fms. vii. 245, Eg. 694; var hann ekki svá mikillátr at eigi hlýddi ( to give ear to) hann mönnum er skylt áttu við hann at ræða, Ó. H. 68; h. messu, tíðum, lestri, to hear mass, attend service, go to church, 671 B, 655 xi. 4, Bs. i. 131 passim.
    2. with prep.; hlýða á e-t, to listen to a thing, Fms. ix. 472; h. til e-s, a law term, to listen to a pleading, Nj. 36, Grág. i. 76; h. til tals e-s, Fas. ii. 517; sitja menn þar umhverfis ok hlýða til sögunnar, Fbr. 87 new Ed.; h. e-m yfir, to hear a pupil’s lessons, of a teacher holding the book whilst the pupil recites the lesson; hlýða yfir Fræðin, Faðir Vor, Kverið, Lektíuna, etc.
    3. to yield to; glöddusk allir er þeir höfðu hlýtt því ráði, Fb. i. 439; þeim er eigi vildu h. hans orðum, ii. 64: to obey, as children their parents, h. föður, móður sinni, h. Guði, freq. in mod. usage, but it seems not to be used in old writers exactly in this sense.
    II. metaph. to be due, to do, be proper; hlýðir þat hvergi ( it will not do), at hafa eigi lög í landi, Nj. 149; má eigi vita hvat helzt hlýðir, Fms. vii. 105: to do, suffice, eigi man h. svá búit, this will not do, something must be done (in an extreme case), Eg. 507, Fms. i. 104; hlýðir þó þeir sé þrír, three will do, Grág. ii. 139; nú hlýðir þat eigi, but if that will not do, K. Þ. K. 88; en með því at þeir höfðu liðs-kost góðan, þá hlýddi, it went off well, Fms. i. 66: e-m hlýðir e-t, it does, is possible for a person, Sinfjötla hlýddi þat, Fas. i. 130.
    β. to be allowed to a person; engum öðrum skyldi þat h., nobody else should dare to do so, Hkr. i. 209; Einarr lét öngum h. móti at mæla, E. would not hear of any one’s gainsaying, let nobody contradict, Orkn. 40; er þat undr er þér látið honum hvatvetna h., Eg. 71; ella eru mjök aldauða várir foreldrar er eigi létu konungum h. slik úlög, Fms. vi. 37.
    III. reflex. to listen; hann hlýðisk um hvárt nokkurir vekti, Gísl. 29; þá héldu þeir upp árum ok hlýddusk um, Fas. ii. 517; nema þeir staðar undir búðar-vegginum ok hlýðask þaðan um, Fbr. 87 new Ed.; Sturla bað menn hlýðask um, Sturl. i. 82: to be allowed, dare to do a thing with impunity, margir munu hér eptir taka ef þessum hlýðsk, 36; konungr sagði þeim skyldi þat ekki hlýðask, Fas. i. 45.

    Íslensk-ensk orðabók > HLÝÐA

  • 12 hlýðinn

    a.
    1) willing to give ear to one, compliant (hann var hlýðinn vinum sínum um öll góð ráð);
    * * *
    adj. giving ear to one; hann var h. vinum sínum um öll góð ráð, Fms. vi. 30: meek, obedient, hlýðnum syni ok lítilátum, Sks. 11; and so in mod. usage of children, pupils, þjónum þeim og hlyðnir séum, elskum þau og virðing veitum, Luther’s Catech. on the 5th Comm.; var þeim og hlýðinn, Luke ii. 51; ó-hlýðinn, disobedient, naughty.
    β. yielding homage to one; h. konungi sínum, Sks. 269; áðr en landsfólk hafði honum hlýðit orðit, Hkr. ii. 212.

    Íslensk-ensk orðabók > hlýðinn

  • 13 pústr

    (gen. -rs, pl. -rar), m. box on the ear (konungr sló hana p.).
    * * *
    m., the r is radical, [early Swed. puster], a box on the ear, a blow with the fist in the face, Fas. iii. 479, Gþl. 177, Karl. 65; konungr sló hana pústr. Fms. vi. 4; ætla ek at þar muni þá vera hrundningar eða pústrar, Eg. 765; svívirðr með pústrum, Mar.

    Íslensk-ensk orðabók > pústr

  • 14 SKEÐJA

    (skeð, skadda, skaddr), v. to do scathe to, hurt, damage, with dat. (s. lífi e-s); ek skadda klæðum hans, I spoiled his clothes; axi var skatt, one ear of corn was damaged; with acc., þær þora ekki mýss s., they dare not do harm to mice.
    * * *
    pres. skeðr; pret. skaddi; the subj. skeddi does not occur; part. skaddr, skatt; [see skaða]:—to scathe, hurt, with acc.; skeðja líkami þeirra, H. E. ii. 68; ok vilda ek aldri skeðja, Fas. i. 209; ef maðr skeðr þar jörð, Grág. ii. 229; s. þá jörðu, 216; eigi á þá jörðu at s. ( to violate) til þess at grafa lík, K. Þ. K. 22; þær þora ekki mýss skeðja, Pr. 474.
    2. to do scathe to, damage, with dat.; iðrumk ek er ek skadda klæðum hans, that I spoiled his clothes, Sks. 720; þá á landeigandi þá sök, ef jörðu er skatt, Grág. ii. 337; svá at þú skeðir (subj.) jörðunni, Sks. 89 B; er hvergi s. hári sínu, Al. 68; s. váru ríki, 120; ekki má vápn s. henni, Karl. 461; engu hári var skatt, Fms. xi. 309; s. lífi þínu, Sks. 721; s. líkömum þeirra, H. E. i. 464; en þá er skorit er skeðr beini eðr brjóski, Grág. ii. 11; axi var skatt, one ear of corn was damaged, Fas. iii. 13.

    Íslensk-ensk orðabók > SKEÐJA

  • 15 skolli

    m. fox Reynard (hann spurði, hvárt skolli væri inni).
    * * *
    a, m. the ‘skulker,’ a fox, Reynard, Edda (Gl.); esp. used in nursery tales and in games, e. g. skolla-leikr, the fox-game, blind-man’s-buff, in which every man in turn pats the skolli ( the blindfolded man) on the shoulder, shouting, klukk, klukk, skolli minn, klukk, klukk! and then turns round; hann hleypr upp at selinu ok spurði hvárt skolli væri inni, whether the fox were in? Ld. 278, Sturl. iii. 218; hann gaf stór högg á dyrnar ok spurði hvárt skolli væri inni …,—answer, Inni er skolli ok ekki hræddr | bittu til þess að hann er klæddr, Safn i. 53: in the phrase, skella skolla-eyrunum við e-u, to turn a ‘fox-ear’ (deaf-ear) to a thing.
    2. the evil one, a word used in swearing; hvaða skolli! skollans! hence in COMPDS: skollabrækr, skollahráki, skollafingr, skollaleikr, skollareipi, skollafótr, skollakál.

    Íslensk-ensk orðabók > skolli

  • 16 snepill

    m. snip, flap; eyra-snepill, the lobe of the ear.
    * * *
    m. a snip, flap; skinn-s., torfu-s.; eyra-s., the ear-lobe, N. G. L. iii. 263, mod., eyrna-s.: a nickname, Landn.

    Íslensk-ensk orðabók > snepill

  • 17 VERPA

    * * *
    (verp; varp, urpum; orpinn), v.
    1) to throw, with dat. (hann varp af sér skildinum);
    hestrinn féll ok varp honum af baki, threw him off;
    hann verpr sér í söðulinn, he throws himself into the saddle;
    verpa af sér klæðum, to throw off the clothes;
    verpa mœðiliga öndinni, to draw a deep sigh;
    verpa orðum (or orði) á e-n, to address (þessi varp orðum á konung ok spurði);
    væntir mik þess, at margir verpi þar góðum orðum á mik, that many men will have good words to say of me;
    verpa e-n inni, to shut one in;
    impers. to be thrown;
    þar varp út údaun miklum, a great stench came out;
    2) verpa á, to guess at, calculate (verpa menn svá á, at latizt hafi níu menn);
    3) to lay eggs (= verpa eggjum);
    4) to cast up (verpa haug eptir fornum sið);
    þeir urpu haug eptir Gunnar, they raised a mound over G.;
    verpa aptr hauginn, to shut the cairn;
    verpa vef, to warp a web (sá er orpinn vefr ýta þörmum);
    5) pp., orpinn;
    sandi orpinn, covered with sand;
    aldri orpinn, bent with age;
    uppi orpinn fyrir e-m, quite overwhelmed, at one’s mercy;
    6) refl., urpust flestir vel við orðsending Danakonungs, they turned a favourable ear to, responded to the call.
    * * *
    pres. verp; pret. varp, pl. urpu; subj. yrpi; part. orpinn; vurpu, vyrpi, vorpinn: a medial form verpumk, Vþm. 7: [Ulf. wairpan = βάλλειν; A. S. weorpan; Engl. warp; O. H. G. werfan; Germ. werfen]:—to throw, with dat.; hvígi er hann skýtr eða verpr, Grág. (Kb.) i. 144; varp af sér klæðum, Fms. vi. 226, vii. 167; hann varp af sér skildinum, Nj. 95; hann verpr sér í söðulinn, 83; hestrinn féll ok varp honum af baki, threw him off, Fms. x. 408; þeir urpu sér jafnan meðal viðanna, Nj. 126; Gísli varp honum á lopt annarri hendi, Fms. vii. 32; mun þér orpit í þann eldinn, 37: absol., ef maðr höggr til manns eða verpr, Grág. (Kb.) i. 144: verpa mæðiliga öndinni (and-varp), to draw a deep sigh, Nj. 272; verpa braut, to throw away, Rb. 126, Mar., Th. 78; verpa til, to add to, Rb. 124; verpa e-u af sér, to throw off, 623. 36.
    2. impers. to be thrown; nú verpr tré eða hval á gras upp, Grág. ii. 354; þar varp út údaun miklum, a great stench oozed out, Ísl. ii. 46.
    3. phrases; verpa orðum á e-n, to address, Fas. ii. 514; þessi varp orðum á konung, Fms. x. 35; at margir verpi þar góðum orðum á mik, Nj. 179: verpa á e-t, to guess at, calculate (á-varp); var vorpit á þat, at lið Þórðar mundi vera á áttunda hundraði, Sturl. iii. 41, 42, 211; verpa menn svá á, at látizk hafi níu menn, Bs. i; þeir urpu á tvær merkr, Sturl. i. 26, iii. 203.
    4. to lay eggs; verpa eggjum, Stj. 77; foglinn varp nær eingi, Bs. i. 350; vali alla þá er í bergum verpa, Gþl. 429; freq. in mod. usage of all kinds of birds.
    II. to fence, guard; hinn skal verpa um garði, Gþl. 453; ok urpu Danir Norðmenn inni, shut them in, Fb. iii. 359: to cast up a cairn or the like, verpa haug eptir fornum sið, Gísl. 31; þeir urpu haug eptir Gunnar, Nj. 118; ok vurpu yfir harla mikinn haug af grjóti, Stj. 366; ok var haugr orpinn eptir hann, Fms. xi. 17; síðan lét hann verpa aptr ( shut) hauginn, x. 186: verpa vef, to warp a weft; sá er orpinn vefr ýta þörmum, Darr. 2: cp. also hlaðvarpi = the fence round a house: sandi orpinn, wrapped in sand, Sól. 49; allt var sandi vorpit, Bs. i. 308; tré í flæðar-máli sandi orpin, Grág. (Kb.) ii. 124.
    2. bent, [cp. Engl. warped, of wood-work]; aldri orpinn, ‘warped with eld,’ i. e. bent with age, Fas. i. 143, Fms. xi. 21, Stj. 374: vera e-m undir orpinn, subject, prop. = Lat. obrutus, Sks. 547 B, Stj. 376: vera eigi upp orpinn fyrir e-m, quite overwhelmed, Fas. iii. 226, Eg. 578, Ld. 144.
    III. reflex., urpusk flestir vel við orðsending Dana-konungs, to turn a favourable ear to, yield to the call, Fms. vii. 309; cp. bak-verpask við e-n.
    2. middle voice; hvat er þat manna er verpumk orði á, who is it that casts words on me? i. e. speaks to me, Vm. 7.

    Íslensk-ensk orðabók > VERPA

  • 18 daufheyrast

    * * *
    (ð), v. refl. to turn a deaf ear to (við e-t).

    Íslensk-ensk orðabók > daufheyrast

  • 19 ARÐR

    (gen. arðrs), m. a simple form plough.
    * * *
    rs, m. [Lat. aratrum; Gael. arad; cp. erja, Ulf. arjan, arare; A. S. erian; Old Engl. ear, etc.; in Norse ar or al is a small plough]
    1. a sort of plough, probably different in size and shape from plógr, which is a later word, of foreign stamp, as are all that have p for their initial letter. The poem Rm. distinguishes between both, göra arðr (acc.) and keyra plóg, 19. The first colonisers of Iceland used arðr, as shewn by Landn. 35 (relating events of the year 875); hann átti einn oxa, ok lét hann þrælana draga arðrinn; eykr fyrir plógi eðr arðri ( plough or ard), N. G. L. ii. 115; ef maðr stel jarni af arðri eðr plógi, id.; höggva má maðr sér til plógs eðr arðs (gen. dropping the radical r), id.; draga arðr, Al. 52; arðri (dat.), Karl. 471, Mar. (Fr.), Stj.: um allt þat er miklu varðar er betri sígandi arðr en svífandi (emend. of Dr. Hallgrim Scheving), a proverb, better a slow but deep trenching plough than a quick and shallow one, Bs. i. 139; the old arðr was probably bulky and heavy.
    2. metaph. in Icel. at present arðr (gen. arðs, arðar, Snót 90), as well as plógr, means gain, produce, profit: arðsamr, adj. profitable.
    COMPD: arðsgeldingr.

    Íslensk-ensk orðabók > ARÐR

  • 20 AURR

    m. moist earth, clay, mud (aurr etr iljar, en ofan kuldi).
    * * *
    s, m., prop. wet clay or loam, but also in Eggert Itin. p. 682 of a sort of clay, cp. Ivar Aasen s. v. aur. In A. S. eâr is humus; in the Alvismál one of the names of the earth is aurr (kalla aur uppregin). In the Völuspá the purling water of the well of Urda is called aurr; hence the paraphrase in the Edda, þær taka hvern dag vatn í brunninum, ok með aurinn (the clay, humus) er liggr um brunninn, ok ausa upp yfir askinn. Elsewhere used simply of mud, wet soil, aurr etr iljar en ofan kuldi, Gs. 15; auri trödd und jóa fótum, Gh. 16; ok við aur ægir hjarna, bragnings burs of blandinn varð, his brains were mixed with the mud, Ýt. 16; aurr ok saurr, mud and dirt, Ann. 1362; hylja auri, humo condere, in a verse in the Konn. S.

    Íslensk-ensk orðabók > AURR

См. также в других словарях:

  • ear — W2S2 [ıə US ır] n ↑ear, ↑nose, ↑tooth, ↑eye ▬▬▬▬▬▬▬ 1¦(part of your body)¦ 2¦(hearing)¦ 3¦(grain)¦ 4 smile/grin etc from ear to ear 5 6 a sympathetic ear 7 close/shut your ears to something …   Dictionary of contemporary English

  • Ear — Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear finger — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear of Dionysius — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear sand — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear snail — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear stones — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear trumpet — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear vesicle — Ear Ear, n. [AS. e[ a]re; akin to OFries. [ a]re, [ a]r, OS. ?ra, D. oor, OHG. ?ra, G. ohr, Icel. eyra, Sw. [ o]ra, Dan. [ o]re, Goth. auso, L. auris, Lith. ausis, Russ. ukho, Gr. ?; cf. L. audire to hear, Gr. ?, Skr. av to favor, protect. Cf.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ear mite — Otodectes cynotis Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum …   Wikipedia

  • Ear clearing — or clearing the ears is any of various maneuvers to equalize the pressure in the middle ear with the outside pressure, by letting air enter along the Eustachian tubes, as this does not always happen automatically when the pressure in the middle… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»