auf+sich+(

I prp üst; 1. “harada” sualına cavab verdikdə (D) halını tələb edir və “üstündə; da/də” kimi tərcümə olunur; die Lampe steht \auf dem Tisch çıraq masanın üstündədir; \auf der Reise yolda; \auf diesem Weg bu yolla, beləliklə; \auf der Universität universitetdə; ◊ \auf der Stelle dərhal, yerindəcə; 2. haraya sualına cavab verdikdə (A) tələb edir; ich lege die Lampe \auf den Tisch çırağı masanın üstünə qoyuram; 3. “səmt, istiqamət” bildirir; \auf … zu doğru; er lief \auf das Haus zu o, evə doğru qaçdı; \auf die Post gehen poçta getmək; 4. çeşidli münasibətlər bildirir; \auf die Bitte … (G) kiminsə xahişinə görə; \auf den ersten Blick ilk baxışdan; \auf azerbaidshanicsch azərbaycanca; \auf diese Weise bu üsulla, bu cür; \auf jeden Fall hər halda; \auf Wunsch arzuya, xahişə görə; sich \auf etw. verstehen bir şeydən başı çıxmaq; sich \auf etw. freuen qabaqcadan sevinmək; \auf ein Jahr bir ilə; \aufs beste olduqca yaxşı; bis \auf dich səndən başqa; ein Viertel \auf eins birə onbeş dəqiqə işləmiş; \auf Wiedersehen xudahafiz!, sağ olun!; \auf ihr Wohl! sizin sağlığınıza!; das liegt \auf der Hand bu aydındır; das hat nichts \auf sich eybi yoxdur; \aufs neue yenidən; \auf einmal birdən; II adv yuxarıya, oraya; von … \auf dan / dən; von klein \auf uşaqlıqdan; \auf und ab dala-qabağa, irəligeri, yuxarı-aşağı; \auf sein 1. ayaq üstdə olmaq; 2. açıq olmaq; ich fand ihn \auf mən gələndə o, ayaq üstdə idi (yerindən durmuşdu); die Tür ist \auf qapı açıqdır; III cj \auf daß… ötrü; IV int: \auf! qalx!

pron refl A özünü; D özünə; fellərdə çox vaxt felin qayıdış fel olmasını göstərir: \sich beziehen* auf A münasibət göstərmək; \sich waschen yuyunmaq; er ist nicht bei \sich o özündə deyil; das Ding an \sich fəls. şey özündə; das Ding für \sich fəls. şey özü üçün; an und für\sich öz-özündən; es hat nichts auf \sich bunun heç bir əhəmiyyəti yoxdur; es macht \sich pis deyil, dözmək olar

I vt 1. dartmaq, çəkmək; ein Los \ziehen püşk çəkmək; 2. eine Fratze \ziehen ağız-burun əymək, üz-gözünü turşutmaq; 3. eine Wurzel \ziehen riyaz. 1) kök almaq; 2) dişin kökünü çəkmək; die Bilanz \ziehen yekun vurmaq; Schlüsse / Folgerungen \ziehen nəticə çıxarmaq; 4. Bier auf Flaschen \ziehen pivəni şüşələrə tökmək (doldurmaq); 5. die Aufmerksamkeit auf sich \ziehen diqqəti özünə cəlb etmək; 6. etw. ins Lächerliche \ziehen nəyisə gülünc şəkildə təsvir etmək; 7. j-m das Fell über die Ohren \ziehen kimisə soymaq, var-yoxunu əlindən almaq; 8. becərmək, yetişdirmək (bitki, heyvan); Rosen \ziehen qızılgül yetişdirmək; II vi (s) 1. getmək, hərəkət etmək (kütləvi surətdə); durch die Straßen \ziehen nizamla yerimək, nümayişə çıxmaq; ins Feld \ziehen cəbhəyə getmək; 2. (s) uçub köçmək (quş); köçmək; 3. (h) (an D) nədənsə tutub dartmaq / çəkmək; ◊ am gleichen Strange \ziehen məc. eyni məqsədə can atmaq / qulluq etmək; blank \ziehen qılıncı qınından sıyırmaq; 4. (h) (mit D) şahm. gediş etmək (hansı fiqurlasa); 5.: der Tee zieht çay dəm alır; III vimp yel çəkmək; es zieht hier bura yel çəkir; IV sich \ziehen uzadılmaq, süründürülmək; ◊ sich aus der Affäre \ziehen çətin vəziyyətdən yaxa qurtarmaq

I vt 1. (auf A) yükləmək; 2. tex. doldurmaq; den Hochofen \laden domna sobasını doldurmaq; 3. hərb. doldurmaq (silahı); scharf \laden dolu güllələrlə doldurmaq; 4. eine Verantwortung auf sich (A) \laden məsuliyyəti öz üzərinə götürmək; eine Schuld auf j-n \laden təqsiri kiminsə üstünə atmaq (yıxmaq); ◊ er ist (auf mich) geladen onun (mənə) acığı tutub; er hat schwer / schief geladen o çox içib

II vt 1. çağırmaq, dəvət etmək; 2. məc. cəlb etmək; 3. çağırmaq; vor Gericht \laden məhkəməyə çağırmaq

vt (auf D) əsaslanmaq (nəyəsə); es beruht auf ihm bu ondan asılıdır; auf sich \beruhen lassen ardını yoxlamamaq (atmaq)

vt tətbiq etmək, işlətmək, istifadə etmək; Sorgfalt \anwenden səylə yanaşmaq; Geld zu etw. (D) \anwenden nəyəsə pul sərf etmək, xərcləmək; etw. auf sich (A) \anwenden nəyisə özünə götürmək; auf die Praxis angewandt təcrübədə tətbiq edilən

I köməkçi fel (tərcümə olunmur); II vt 1. malik olmaq; ich habe varımdır; ich habe nicht yoxumdur; ich habe nichts davon bundan mənə heç bir xeyir yoxdur; was hast du? sənə nə olub?; die Sache hat Eile işi gecikdirmək olmaz; jetzt habe ich ihn 1) indi onu tutdum; 2) məc. indi o mənim əlimdədir; bei uns ist alles zu \haben bizdə hər şey əldə etmək (tapmaq) olar (mümkündür); das Buch ist noch zu \haben kitab satışda hələ var; 2. (inf+zu): ich habe zu… mən gərək …; er hat hier nichts zu sagen onun burada əmr verməyə ixtiyarı yoxdur; es hat nichts zu sagen bunun əhəmiyyəti yoxdur, bu vacib deyil; wir \haben noch ein Kilometer bis dahin (zu gehen*) biz hələ bir kilometr getməliyik; ich habe nicht zu lesen* oxumağa bir şeyim yoxdur; ich habe zu tun* işim var, məşğulam; ich will damit nichts zu tun* \haben mən bu işə qarışmaq istəmirəm; 3. (inf’lə zu’suz): du hast gut reden sənin üçün demək asandır; Sie \haben gut fragen sizin üçün soruşmaq asandır; 4. (“es” tamamlığı ilə birlikdə); es bequem \haben rahat(ca) yerləşmək; es gut \haben yaxşı yaşamaq; es eilig \haben tələsmək; ich habe es weit yolum uzaqdır; jetzt habe ich’s! indi bildim, indi tapdım!; es hat nichts auf sich bunun mənası (əhəmiyyəti) yoxdur; er hat es von ihm 1) bunu ondan öyrəndi (bildi); 2) bunu ondan aldı; ich will es so \haben mən belə istəyirəm; 5.: da \haben wir die Bescherung / den Braten / den Salat! gördün başımıza nə gəldi!; da hast du’s, da \haben wir’s! əcəb işdir!; hab dich nicht so! çox lovğalanma!, burnunu çox dik tutma!; habe Dank! təşəkkür edirəm!

n (5) 1. meşə materialı, taxta; 2. oduncaq; 3. odun; \Holz fällen / hauen* ağac doğramaq (qırmaq); ◊ er läßt \Holz auf sich hacken o səbirlidir (üzüyoladır); sözqanandır (güzəştə gedəndir); er ist aus demselben \Holz geschnitten / geschnitzt ikisi də bir bezin qırağıdır

(sich) 1. (auf A) xatırlamaq, yada salmaq (nəyisə); 2. özünə gəlmək, ayılmaq; besinne dich doch auf den Namen! adı yadına sal!; sich eines andern yaxud eines Bessern \besinnen ağıllanmaq; ich kann mich nicht \besinnen yadıma sala bilmirəm

(sich) (auf A) uzanmaq, yayılmaq

I vt 1. (an A) qoymaq (harayasa); oturtmaq; 2. tex. soba tikmək / quraşdırmaq; 3. mətb. yığmaq (şrifti); 4.: ein Gedicht in Musik \setzen şerə musiqi bəstələmək; j-n auf die Straße \setzen məc. kimisə küçəyə atmaq; j-n an die Luft \setzen, j-m den Stuhl vor die Tür \setzen kimisə evdən qovmaq; ans Land \setzen quruya çıxarmaq, düşürmək (gəmidən); sich (D) etw. in den Kopf \setzen nəyisə beyninə yeritmək; sich (D) ein Ziel \setzen qarşısına məqsəd qoymaq; j-m den roten Hahn aufs Dach \setzen məc. kiminsə evinə od vurmaq; j-n auf freien Fuß \setzen kimisə azadlığı buraxmaq; große Hoffnungen auf etw. \setzen nəyəsə böyük ümidlər bəsləmək; etw. aufs Spiel \setzen risk etmək, təhlükə altına qoymaq; in Bewegung \setzen hərəkətə gətirmək, işə salmaq; in Umlauf \setzen istifadəyə vermək; die Flagge \setzen bayrağı qaldırmaq; \setzen wir den Fall, daß … fərz edək ki…; II vi (s); das Pferd setzt über den Graben at xəndəyin üstündən hoppanır; III sich \setzen 1. oturmaq; 2. çəkmək; sich aufs hohe Roß \setzen özünü öymək, lovğalanmaq; sich auf die Hinterfüße \setzen tərslik etmək; şahə qalxmaq; in Freiheit \setzen azadlığa buraxmaq; sich mit j-m in Verbindung \setzen kimləsə əlaqəyə girmək; IV vimp: es setzt Hiebe dan. cəza olacaq, yaxşı kötək olacaq

I vt (an A) qoymaq; yanına qoymaq; eine Frage \stellen sual vermək; eine Frage zur Debatte \stellen hansısa məsələni müzakirəyə qoymaq; einen Antrag \stellen təklif irəli sürmək; j-n auf die Probe \stellen kimisə sınamaq; j-n in den Schatten \stellen kimisə ötmək, keçmək; ◊ etw. in Abrede \stellen nəyisə inkar etmək; j-n zur Rede \stellen kimdənsə cavab istəmək; II sich \stellen 1. (D) durmaq, olmaq (kiminsə qarşısında); sich j-m in den Weg \stellen kiməsə əngəl olmaq; sich auf eigene Füße \stellen müstəqil yaşamağa başlamaq; sich auf die Hinterbeine \stellen müqavimət göstərmək; 2. yalandan özünü göstərmək, özünü … vurmaq; sich krank \stellen özünü xəstəliyə vurmaq

f (11) 1. tərəf; böyür, yan; von der \Seite (her) yandan, yan tərəfdən; \Seitean\Seite yanyana; an jemandes \Seite gehen* / j-m zur \Seite gehen* 1) kimləsə yanaşı getmək / yerimək; 2) kimisə dəstəkləmək; ihm kann nichts an die \Seite gestellt werden ona bərabər ola bilməz; sich auf die \Seite legen böyrü üstə uzanmaq, yanını yerə vermək; sich auf die \Seite machen aradan çıxmaq, əkilmək; die Hände in die \Seiten stemmen əllərini belinə qoymaq; j-m zur \Seite stehen* kiməsə kömək etmək; sich vor Lachen die \Seiten halten* gülməkdən ölmək, gülməkdən axıb getmək; 2. səhifə; 3. tərəf (çəkişmədə, vuruşmada və s.); auf j-s \Seite sein kiminsə tərəfində olmaq; auf j-s \Seite treten* kiminsə tərəfinə keçmək; ◊ j-n auf die \Seite schaffen* kimisə aradan götürmək

m (1*) 1. anat. ayaq; 2. ayaq, qıç (masa və s.) Gewehr bei \Fuß! hərb. ayağa al!; auf / mit bloßen Füßen ayaqyalın; stehenden \Fußes 1) o saat, o dəqiqə, dərhal; 2) ayaq üstdə; (festen) \Fuß fassen ayaqları üstdə möhkəm durmaq; auf freien \Fuß setzen azad etmək; auf großem \Fuß(e) leben varlı həyat keçirmək; auf eigenen Füßen stehen* müstəqil olmaq; mit j-m auf gutem \Fuß stehen* kimləsə yaxşı münasibətdə olmaq; j-m Füße machen kimisə qovmaq; sich die Füße ablaufen* gəzməkdən yorulmaq; zu \Fuß piyada; das hat Hand und \Fuß bu diqqətəlayiqdir (dəyərlidir); das hat weder Hand noch \Fuß bu heç nəyə yaramır; sich mit Händen und Füsen gegen etw. wehren var gücü ilə özünü müdafiə etmək; 3. ətək, yamac (dağda); 4. bölgü (şeirdə); 5. inv fut (ölçü); ◊ auf dem \Fuß(e) folgen dalınca getmək

I vi (s, h) 1. qaçmaq; über Hals und Kopf \laufen bərk qaçmaq, götürülmək; um die Wette \laufen ötüşmək, yarışmaq (qaçışda); 2. hərlənmək, fırlanmaq (çarx); die Maschine läuft maşın işləyir; leer \laufen boşboşuna işləmək; 3. axmaq (maye); das Blut läuft durch die Adern qan damarlardan keçir; das Faß läuft çəllək axıdır; 4. qabağa qaçmaq (saat); 5. dəniz. getmək, çıxmaq; das Schiff läuft aus dem Hafen gəmi limandan çıxır; 6. ötmək, keçmək (vaxt); die Zeit läuft vaxt ötür (keçir); 7. məc. qüvvədə olmaq; der Wechsel läuft drei Monate veksel üç ay qüvvədədir; 8. getmək, keçmək; der Weg läuft des Waldes yol meşədən keçir; 9. hərlənmək, dövr etmək (planet); 10.: eine Runde \laufen qaçaraq dövrə vurmaq; ein Rennen \laufen qaçışda iştirak etmək; ◊ Spießruten \laufen tar. cərgə arasından keçmək; Sturm \laufen wider etw. (A) hücuma keçmək; Wege \laufen für j-n kiminsə tapşırığını yerinə yetirmək; auf dem Eis \laufen, Schlittschuh \laufen xizək sürmək; 11. der Film läuft kino (tamaşa) gedir; \laufen lassen buraxmaq, azad etmək; 12. Gefahr \laufen təhlükəyə uğramaq; ins Geld \laufen qəpik-quruşla keçinmək; alles läuft durcheinender hamısı/hər şey dolaşdırılıb; auf den Grund \laufen batmaq (suyun dibinə); II sich \laufen: sich außer Atem \laufen qaçmaqdan nəfəsi kəsilmək; sich müde \laufen yüyürməkdən yorulmaq; sich warm \laufen 1) qaçmaqdan qızışmaq; 2) tex. sürtünmədən qızmaq; sich (D) die Füße wund \laufen ayaqdan düşənə qədər qaçmaq; II vimp: es läuft sich hier schlecht burada qaçmaq çətindir; es läuft mir kalt über den Rücken dan. canıma vicvicə düşür (qorxudan)

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

f (11) dodaq; ◊ \Lippe an \Lippe dodaq-dodağa; die \Lippen hängenlassen dan. dodaqlarını sallamaq; j-m die \Lippen lösen məc. kiminsə dilini açmaq; sich (D/A) auf die \Lippen beißen məc. 1) dodağını gəmirmək (hirsdən); 2) dodağını dişləmək (gülüşü boğmaq üçün); er brachte kein Wort über die \Lippen o, ağzını açıb bir söz də demədi; die Frage drängt sich auf die \Lippe sual tələb olunur; das Wort schwebt mir auf den \Lippen söz dilim ucundadır; das Wort erstarb ihm auf den \Lippen onun sözü ağzında qaldı, onun sözü ağzında qurudu; ◊ j-m an den \Lippen hängen / an j-s \Lippen hängen məc. kiminsə ağzından çıxan hər kəlməni tutmaq; das Herz auf den \Lippen haben məc. ürəyində olanı dilinə gətirmək

n (2) 1. ayaq (pəncəyə qədər); əşyanın ayağı; j-n auf die \Beine bringen kimisə sağaltmaq; məc. kömək etmək; wieder auf die \Beine kommen sağalmaq; sich auf die \Beine machen yola düşmək; j-m ein \Bein stellen kiməsə badalaq vurmaq; auf eigenen \Beinen stehen heç kəsdən asılı olmamaq; ◊ sich die \Beine in den Leib stehen ayaq üstə durmaqdan yorulmaq; 2. sümük; durch Mark und \Bein gehen iliyinə qədər islanmaq

vt gətirmək; çatdırmaq; die Zeitung bringt heute viel Neues qəzetdə bu gün çoxlu yeni xəbərlər var; Schaden \bringen zərər vurmaq; es dahin \bringen, daß … işi o dərəcəyə çatdırmaq ki…; j-n dahin \bringen, daß… kimisə elə inandırmaq ki…; in Ordnung \bringen sahmana salmaq; in Sicherheit \bringen xilas etmək; nach einem Orte \bringen bir yerə aparmaq; j-n um etw. (A) \bringen kimisə nədənsə məhrum etmək; zu Bett \bringen yatırtmaq; zur Welt \bringen doğmaq, dünyaya gətirmək; an den Mann \bringen satmaq, başdan eləmək (malı); etw. an sich \bringen nəyisə mənimsəmək; auf den Gedanken \bringen yada salmaq; es auf 80 Jahre \bringen 80 il yaşamaq; j-n aus der Fassung \bringen kimisə haldan/hövsələdən çıxarmaq; (es) mit sich \bringen, daß… bir şeyin səbəbi olmaq; es über sich, es über sich \bringen, es übers Herz \bringen qərara gəlmək; von der Stelle \bringen yerindən tərpətmək, yerindən eləmək; j-n zu etw. \bringen kimisə məcbur etmək; zu Papier \bringen yazılı surətdə ifadə etmək; er hat es zu nichts gebracht ondan bir şey çıxmadı

I vt 1. saxlamaq; dayandırmaq; 2. əməl etmək; eine Festung \halten qalanı müdafiə etmək; Frieden \halten sülhü qorumaq; Maß \halten həddini bilmək; Ruhe \halten sakitliyi qorumaq; Schritt \halten mit j-m kimləsə ayaqlaşmaq; Ordnung \halten səliqəli saxlamaq; Wort \halten məc. sözünün üstündə durmaq; 3. eine Rede \halten nitq söyləmək; eine Vorlesung \halten mühazirə oxumaq; j-n beim Worte \halten kimisə sözündən tutmaq; eine Zeitung \halten qəzetə abunəçi olmaq; den Mund \halten dilini (ağzını) saxlamaq; 4. (für A) hesab etmək, saymaq; zənn etmək, güman etmək; j-n kurz \halten kiməsə sərbəstlik verməmək; II vi dayanmaq, saxlamaq; ein Auto hält vor dem Tor avtomobil darvazanın qarşısında dayanır; die Züge \halten hier 5 Minuten qatarlar burada 5 dəqiqə dayanır; auf etw. (A) \halten nəyəsə diqqət (əhəmiyyət) vermək; viel auf j-n / von j-m \halten kimisə çox dəyərləndirmək; III sich \halten 1. özünü saxlamaq (həmç. məc.); 2.: sich an j-n, etw. \halten kimdənsə, nədənsə yapışmaq; sich rechts \halten sağ tərəflə (tərəfdən) getmək; sich gut \halten 1) özünü yaxşı aparmaq; 2) yaxşı qalmaq (meyvə, çaxır və s.)