auf+dem+das

I prp üst; 1. “harada” sualına cavab verdikdə (D) halını tələb edir və “üstündə; da/də” kimi tərcümə olunur; die Lampe steht \auf dem Tisch çıraq masanın üstündədir; \auf der Reise yolda; \auf diesem Weg bu yolla, beləliklə; \auf der Universität universitetdə; ◊ \auf der Stelle dərhal, yerindəcə; 2. haraya sualına cavab verdikdə (A) tələb edir; ich lege die Lampe \auf den Tisch çırağı masanın üstünə qoyuram; 3. “səmt, istiqamət” bildirir; \auf … zu doğru; er lief \auf das Haus zu o, evə doğru qaçdı; \auf die Post gehen poçta getmək; 4. çeşidli münasibətlər bildirir; \auf die Bitte … (G) kiminsə xahişinə görə; \auf den ersten Blick ilk baxışdan; \auf azerbaidshanicsch azərbaycanca; \auf diese Weise bu üsulla, bu cür; \auf jeden Fall hər halda; \auf Wunsch arzuya, xahişə görə; sich \auf etw. verstehen bir şeydən başı çıxmaq; sich \auf etw. freuen qabaqcadan sevinmək; \auf ein Jahr bir ilə; \aufs beste olduqca yaxşı; bis \auf dich səndən başqa; ein Viertel \auf eins birə onbeş dəqiqə işləmiş; \auf Wiedersehen xudahafiz!, sağ olun!; \auf ihr Wohl! sizin sağlığınıza!; das liegt \auf der Hand bu aydındır; das hat nichts \auf sich eybi yoxdur; \aufs neue yenidən; \auf einmal birdən; II adv yuxarıya, oraya; von … \auf dan / dən; von klein \auf uşaqlıqdan; \auf und ab dala-qabağa, irəligeri, yuxarı-aşağı; \auf sein 1. ayaq üstdə olmaq; 2. açıq olmaq; ich fand ihn \auf mən gələndə o, ayaq üstdə idi (yerindən durmuşdu); die Tür ist \auf qapı açıqdır; III cj \auf daß… ötrü; IV int: \auf! qalx!

m (1) 1. yer; sich nicht vom \Flecke rühren yerindən tərpənməmək; auf dem alten \Flecke köhnə yerində; nicht vom \Flecke kommen* yerindən tərpənməmək; ◊ das Herz auf dem rechten \Fleck haben məc. cəsarətli olmaq, əsil insan olmaq, xeyirxah, düz, ədalətli olmaq; den Mund / das Maul auf dem rechten \Fleck haben dildən pərgar olmaq; 2. ləkə; blauer \Fleck göy, qançır; ein weißer \Fleck im Auge titə, ağ (göz qarasına düşən ağ ləkə); 3. bir parça torpaq; ein \Fleck Erde bir qarış torpaq (yer); 4. yamaq, pinə; ◊ den \Fleck neben das Loch setzen başdansovdu işləmək

I vi (s, h) 1. qaçmaq; über Hals und Kopf \laufen bərk qaçmaq, götürülmək; um die Wette \laufen ötüşmək, yarışmaq (qaçışda); 2. hərlənmək, fırlanmaq (çarx); die Maschine läuft maşın işləyir; leer \laufen boşboşuna işləmək; 3. axmaq (maye); das Blut läuft durch die Adern qan damarlardan keçir; das Faß läuft çəllək axıdır; 4. qabağa qaçmaq (saat); 5. dəniz. getmək, çıxmaq; das Schiff läuft aus dem Hafen gəmi limandan çıxır; 6. ötmək, keçmək (vaxt); die Zeit läuft vaxt ötür (keçir); 7. məc. qüvvədə olmaq; der Wechsel läuft drei Monate veksel üç ay qüvvədədir; 8. getmək, keçmək; der Weg läuft des Waldes yol meşədən keçir; 9. hərlənmək, dövr etmək (planet); 10.: eine Runde \laufen qaçaraq dövrə vurmaq; ein Rennen \laufen qaçışda iştirak etmək; ◊ Spießruten \laufen tar. cərgə arasından keçmək; Sturm \laufen wider etw. (A) hücuma keçmək; Wege \laufen für j-n kiminsə tapşırığını yerinə yetirmək; auf dem Eis \laufen, Schlittschuh \laufen xizək sürmək; 11. der Film läuft kino (tamaşa) gedir; \laufen lassen buraxmaq, azad etmək; 12. Gefahr \laufen təhlükəyə uğramaq; ins Geld \laufen qəpik-quruşla keçinmək; alles läuft durcheinender hamısı/hər şey dolaşdırılıb; auf den Grund \laufen batmaq (suyun dibinə); II sich \laufen: sich außer Atem \laufen qaçmaqdan nəfəsi kəsilmək; sich müde \laufen yüyürməkdən yorulmaq; sich warm \laufen 1) qaçmaqdan qızışmaq; 2) tex. sürtünmədən qızmaq; sich (D) die Füße wund \laufen ayaqdan düşənə qədər qaçmaq; II vimp: es läuft sich hier schlecht burada qaçmaq çətindir; es läuft mir kalt über den Rücken dan. canıma vicvicə düşür (qorxudan)

m (1*) 1. anat. ayaq; 2. ayaq, qıç (masa və s.) Gewehr bei \Fuß! hərb. ayağa al!; auf / mit bloßen Füßen ayaqyalın; stehenden \Fußes 1) o saat, o dəqiqə, dərhal; 2) ayaq üstdə; (festen) \Fuß fassen ayaqları üstdə möhkəm durmaq; auf freien \Fuß setzen azad etmək; auf großem \Fuß(e) leben varlı həyat keçirmək; auf eigenen Füßen stehen* müstəqil olmaq; mit j-m auf gutem \Fuß stehen* kimləsə yaxşı münasibətdə olmaq; j-m Füße machen kimisə qovmaq; sich die Füße ablaufen* gəzməkdən yorulmaq; zu \Fuß piyada; das hat Hand und \Fuß bu diqqətəlayiqdir (dəyərlidir); das hat weder Hand noch \Fuß bu heç nəyə yaramır; sich mit Händen und Füsen gegen etw. wehren var gücü ilə özünü müdafiə etmək; 3. ətək, yamac (dağda); 4. bölgü (şeirdə); 5. inv fut (ölçü); ◊ auf dem \Fuß(e) folgen dalınca getmək

m (1*) quyruq; den \Schwanz einziehen* özünü yığışdırmaq, ehtiyatlı olmaq (həmç. məc.); ◊ das Pferd beim \Schwanze aufzäumen işi tərsinə başlamaq; j-m auf den \Schwanz treten* kimisə təhqir etmək; das trägt die Maus auf dem \Schwanz fort bu çox azdır

vi (h, bəzən s) 1. oturmaq, yerləşmək; über einer Arbeit \sitzen bir iş üzərində işləmək; fest im Sattel \sitzen yəhərdə möhkəm oturmaq (həmç. məc.); zu Tisch \sitzen nahar üçün masaya əyləşmək, süfrəyə əyləşmək; (wie) auf glühenden Kohlen \sitzen məc. iynə üstündə oturmaq; in der Patsche \sitzen məc. işi baş tutmamaq, əngələ düşmək; 2. iclas etmək; das Kollegium sitzt heute nicht bu gün kollegiyanın iclası yoxdur; 3. həbsdə oturmaq; er sitzt schon lange o çoxdan tutulub; 4. olmaq; 5. yaraşmaq, bədəninə uyğun gəlmək (D); der Hieb sitzt zərbə yerinə düşdü!; das hat gesessen! dan. lap yerinə düşdü!; auf dem Trockenen \sitzen qəpik-quruşsuz qalmaq; çətin vəziyyətdə olmaq

m (1) 1. daş; ◊ der \Stein kommt ins Rollen iş artıq yoluna düşüb, iş irəliləyir; wie ein Tropfen auf einen heißen \Stein ≅ dənizdə bir damla kimi; keinen \Stein auf dem andern lassen* daşı-daş üstündə qoymamaq; der \Stein der Weisen iksir; über Stock und \Stein çaparaq, cəld; bei j-m einen \Stein im Brett haben dan. kiminsə yanında hörməti olmaq; \Stein und Bein schwören* and içərək inandırmaq; j--m \Steine in den Weg legen kiməsə əngəl törətmək; 2. çəyirdək (meyvədə); 3. dama daşı (oyunda)

m (1) 1. cizgi, zolaq, xətt; hərb. nişangah bölgüsü; ◊ einen \Strich drunter machen işi bitmiş saymaq; das macht mir einen \Strich durch die Rechnung bu mənim planlarımı pozur; nach \Strich und Faden məc. əsaslı surətdə; j-n auf dem \Strich haben dan. kiməsə pis münasibət bəsləmək; kiminsə əlindən zəncir çeynəmək; das geht mir gegen den \Strich bu mənə mane olur, planlarımı pozur; 2. zolaq, sahə; ein \Strich Wald meşə zolağı; 3. qram. tire; 4. uçub getmə (quş)

n (6) su; zu / auf dem \Wasser su yolu ilə, dənizlə, dənizdə; zu \Wasser und zu Land(e) quruda və suda (dənizdə); Kölnisches \Wasser odekolon; ein Brillant von reinstem \Wasser təmiz brilyant; \Wasser treten idm. ayaq üstə (duraraq) üzmək; məc. ağır vəziyyətdə olmaq; ◊ sich über \Wasser halten* məc. gücbəla ilə keçinmək; \Wasser in Sieben schöpfen məc. xəlbirlə su daşımaq; ihm läuft das \Wasser im Munde zusammen məc. onun ağzının suyu axır; die Sache ist zu \Wasser geworden məc. iş baş tutmadı; er kann ihm nicht das \Wasser reichen məc. o onun əlinə su tökməyə də yaramaz; hier wird auch nur mit \Wasser gekocht məc. burada qeyritəbii heç nə yoxdur

vt çırpmaq, çırpıb təmizləmək; j-m das Wams auf dem Leibe \ausklopfen kimisə əzişdirmək

m (1) bot. gövdə, saplaq; saman çöpü, çöp; das Getreide auf dem \Halme biçilməmiş taxıl

m (13) köynək; üst köynəyi; j-n bis aufs \Hemd ausziehen* məc. kiminsə varyoxunu əlindən almaq; das \Hemd vom Leibe verkaufen məc. əyninin köynəyinə kimi satmaq; kein \Hemd auf dem Leibe haben məc. lüt olmaq, yoxsul olmaq

I vt 1. adlandırmaq, adını demək; j-n willkommen \heißen kiməsə xoşgəldin demək; 2. əmr etmək, hökm etmək; er heißt ihn schweigen* ona susmağı əmr edir; II vi adlanmaq; demək; wie heißt er? onun adı nədir? wie heißt das auf deutsch? bu almanca necədir?; das heißt (d.h.) yəni; was soll das \heißen? bu nə deməkdir?; das heißt also, daß … bu o deməkdir ki…; das will schon (etwas) \heißen! bunun da əhəmiyyəti az deyil; III vimp: es heißt… deyirlər ki…; hier heißt es aufgepaßt burada ehtiyatlı (sayıq) olmaq lazımdır; hier heißt es entweder – oder burada ikisindən birini seçmək lazımdır; ya… (o), ya… (bu)

m (1*) 1. baş; den \Kopf oben behalten* 1) başını dik tutmaq; 2) məc. ruhdan düşməmək; den \Kopf hängen lassen* məc. ruhdan düşmək; er weiß nicht, wo ihm der \Kopf steht o, başını itirib; ◊ das will ihm nicht in den \Kopf məc. bu onun başına girmir; er ist nicht auf den \Kopf gefallen məc. o, axmaq deyil; der \Kopf steht ihm nicht recht məc. o özündə deyil; j-m den \Kopf warm machen məc. kimisə qızışdırmaq; j-m den \Kopf waschen* kimisə danlaqdan keçirmək; j-m etw. auf den \Kopf zusagen məc. kimisə təqsirləndirmək; j-m über den \Kopf wachsen* məc. kimisə ötüb keçmək (birlikdə); j-m den \Kopf zurechtrücken məc. kiminsə başına ağıl qoymaq; die Köpfe zusammenstecken məc. pıçıldaşmaq; alles auf den \Kopf stellen hər şeyi alt-üst etmək; sich (D) die Augen aus dem \Kopfe sehen məc. gözlərini xarab etmək (çox işləməkdən); mit bloßem \Kopfe açıq başla, başıaçıq; Hals über \Kopf çox iti, çox cəld; die Hände über dem \Kopfe zusammenschlagen* əllərini başı üstündə çarpazlamaq; 2. ağıl, zehin, dərrakə, idrak; ein klarer \Kopf ağıllı baş, aydın fikirləşən; im \Kopf(e) fikrində, ağlında; die führenden / leitenden Köpfe einer Idee hansısa ideyanın baniləri; er hat einen offenen \Kopf o, aydın fikirləşən adamdır; den \Kopf verlieren* məc. başını itirmək; çaşmaq; aus dem \Kopfe əzbər, əzbərdən; etw. im \Kopfe behalten* nəyisə yadda saxlamaq; er ist nicht richtig im \Kopfe onun ağılı özündə deyil; etw. geht mir durch den \Kopf ağlıma bir şey gəldi, yadıma bir şey düşdü; 3. baş, həyat; seinen \Kopf aufs Spiel setzen həyatı ilə risk etmək; \Kopf und Kragen kosten məc. baha başa gəlmək, baha oturmaq; es gilt den \Kopf, es geht an \Kopf und Kragen burada başınla (həyatınla) risk edirsən; den \Kopf hergeben müssen* cəfasını çəkmək; başını qurban vermək; 4. bot. papaq (göbələkdə); baş (kələm); 5.: \Kopf einer Zeituug məc. başlıq (qəzetdə); ◊ j-m eine Beleidigung an den \Kopf werfen* kimisə təhqir etmək, ; etw. auf seinen eigenen \Kopf tun* nəyisə özbaşına etmək; auf seinem \Kopf(e) bestehen* / beharren / verbleiben* dediyindən dönməmək, inad etmək; sich (D) etw. in den \Kopf setzen məc. beyninə yerləşdirmək (özünün); bei meinem \Kopf! başıma and olsun!, başım haqqı!; j-n vor den \Kopf stoßen* kiminsə xətrinə dəymək; kimisə bərk həyəcanlandırmaq; kimisə itələmək; ein Brett vor dem \Kopfe haben dan. dardüşüncəli (axmaq) olmaq

vi (s) 1. gəlmək; gəlib çıxmaq; er kommt wie gerufen o lap yerində gəlib çıxır; in den Sinn \kommen fikrə gəlmək; zu sich \kommen özünə gəlmək; 2. getmək; dalınca getmək; 3. əmələ gəlmək, baş vermək; das durfte nicht \kommen bu olmamalı idi; das kommt wohl bisweilen belə şeylər olur; woher / wie kommt es, daß… 1) necə olur ki…; 2) nədən baş vermişdir ki…; 4. yayılmaq, gəlmək (səs); 5. (inf + zu) məlum olmaq, aşkar olmaq; es kam oben zu liegen bu yuxarıda imiş; neben j-m zu sitezen* \kommen kimləsə yanaşı olmaq; auf j-n sprechen* \kommen kiminsə haqqında danışmaq; hoch / teuer zu stehen* \kommen baha başa gəlmək; 6. (part II ilə): (an)gefahren \kommen gəlmək (miniklə); angelaufen \kommen qaçaraq gəlmək; 7. \kommen lassen çağırtdırmaq; yol vermək, icazə vermək; dahin darf man es nicht \kommen lassen buna yol vermək olmaz; 8. j-m grob \kommen kiməsə kobud cavab vermək; das kommt mir unerwartet mən bunu gözləmirdim; so mußt du mir nicht \kommen! mənimlə belə rəftar etmək olmaz; hart einander \kommen birisilə toqquşmaq; plötzlich auf etw. (A) anderes \kommen danışığı birdən başqa səmtə yönəltmək; 9. payına düşmək; es \kommen auf jeden 100 Rubel hər adama 100 manat düşür; auf j-n nichts \kommen lassen bir kəs haqqında pis şey danışmağa qoymamaq; 10. j-m /einer Sache auf die Spur \kommen kiminsə (nəyinsə) izinə düşmək; 11. damit kommst du nicht weit beləliklə heç bir şeyə nail ola bilməzsən; das ist an den rechten Mann gekommen bu, yaxşı adamın əlinə düşüb; an den Tag \kommen aşkar olmaq, üzə çıxmaq; an die Reihe \kommen növbədə (sırada) olmaq; außer Atem \kommen tövşümək, təngnəfəs olmaq; außer Fassung /aus der Fassung\kommen özünü itirmək, özündən çıxmaq; auseinander \kommen ayrılmaq, görüşüb ayrılmaq; aus dem Sinn \kommen yadından çıxmaq; ein Unglück kam über mich mənə bədbəxtlik üz verdi; um etw. (A)\kommen nədənsə məhrum olmaq; nicht vom Fleck / von der Stelle \kommen yerindən tərpənməmək; von Sinnen \kommen ağlını itirmək, başını itirmək; ich bin nicht dazu gekommen mənim vaxtım yox idi; mən çatdıra bilmədim; es war dazu gekommen iş o yerə çatdı ki; wie \kommen Sie dazu? siz necə cürət edirsiniz?; zu Atem \kommen cürətlənmək, ürəklənmək; zur Besinnung \kommen özünə gəlmək; zu nichts \kommen heç bir şeyə nail olmamaq; zu Kräften \kommen bax: Kraft; zum Ausdruck \kommen ifadə olunmaq; wie es gerade kommt! imkan daxilində; ◊ Kommt Zeit, kommt Rat ata. söz. ≅ Ölmərik/yaşayarıq, görərik; Axşamın xeyrindən sabahın şəri yaxşıdır

f (11) dodaq; ◊ \Lippe an \Lippe dodaq-dodağa; die \Lippen hängenlassen dan. dodaqlarını sallamaq; j-m die \Lippen lösen məc. kiminsə dilini açmaq; sich (D/A) auf die \Lippen beißen məc. 1) dodağını gəmirmək (hirsdən); 2) dodağını dişləmək (gülüşü boğmaq üçün); er brachte kein Wort über die \Lippen o, ağzını açıb bir söz də demədi; die Frage drängt sich auf die \Lippe sual tələb olunur; das Wort schwebt mir auf den \Lippen söz dilim ucundadır; das Wort erstarb ihm auf den \Lippen onun sözü ağzında qaldı, onun sözü ağzında qurudu; ◊ j-m an den \Lippen hängen / an j-s \Lippen hängen məc. kiminsə ağzından çıxan hər kəlməni tutmaq; das Herz auf den \Lippen haben məc. ürəyində olanı dilinə gətirmək

n (5) uşaq; das \Kind meldet sich 1) uşaq tərpənir (ana bətnində); 2) uşaq səs çıxarır (doğuşda); ein frühgeborenes / unrei-fes \Kind yarımçıq doğulmuş uşaq; ein unehliches / natürliches \Kind bic doğulmuş uşaq; ein \Kind abtreiben uşaq salmaq; ein \Kind bekommen / kriegen uşaq doğmaq; ein \Kind erwarten / mit einem \Kind gehen / ein \Kind unter dem Herzen tragen boylu olmaq; von \Kind auf uşaqlıqdan; an \Kindes Statt annehmen* övladlığa götürmək; ◊ das \Kind beim rechten Namen nennen şeyləri öz adı ilə adlandırmaq; sich bei j-m lieb \Kind machen kiminsə qılığına girmək; mit \Kind und Kegel bütün ailəsi ilə (duz torbası ilə) birlikdə; das \Kind mit dem Bade ausschütten qaşını düzəldən yerdə vurub gözünü çıxartmaq; \Kinder und Narren sagen die Wahrheit ata. söz. Sözün düzünü uşaqla dəlidən soruşarlar; Gebranntes \Kind scheut das Feuer ata. söz. Sıyıqdan ağzı yanan çiy süddən qorxar

a 1. (\alle, \alles, \alle) hamısı, hamı; vor \allem, vor \allen Dingen hər şeydən öncə; \alle beide hər ikisi; \alles Gute! salamat qalın!; in \aller Eile tələsik; in \aller Stille səssiz-səmirsiz, xəlvətcə; das ist \all es var-yox budur; \alles eingerechnet hər şeyi hesaba alaraq; \alles in \allem cəmi; in \aller Frühe səhər tezdən; xoruz banlamamış; mit \aller Gewalt var qüvvə ilə; aus \allem dem, aus \alle diesem bunların hamısından; über \alles hər şeydən artıq; bei \allem dem, bei \alle diesem buna baxmayaraq; Mädchen für \alles hər işi görən qulluqçu; gəzəyən qız; \alle Rechte vorbehalten başqası tərəfindən nəşri qadağandır (alman kitablarının titul vərəqinin arxasında olan yazı); 2. hər kəs, hər hansı; auf \alle Fälle hər ehtimala qarşı, ehtiyatdan, ehtiyat üçün; \alle acht Tage hər həftə; \alle Tage hər gün; \aller Art cürbəcür; \alle Welt hər kəs, hamı; 3. wer \alles kim olur olsun; was \alles nə olur olsun; wo \alles harada olurolsun; das ist nicht \alle Welt wieviel kim bilir, bu nə qədərdir; wer in \aller Welt … axı kim; wer in \aller Welt konnte es wissen! bunu kim bilərdi ki!; nicht um \alles in der Welt heç bir vəchlə, heç vaxt; \aller Anfang ist schwer hər şeyin başlanğıcı çətindir

n -ens, -en 1. ürək; qəlb; ums \Herz qəlbdə, ürəkdə; sich etw. zu \Herzen nehmen* məc. nəyisə ürəyinə salmaq; am \Herzen liegen*: das liegt ihm am \Herzen məc. onun ürəyi bu işin yanındadır; an gebrochenem \Herzen sterben qüssədən ölmək; ans \Herz legen (D) nəyisə kimdənsə təkidlə istəmək; ans \Herz gewachsen məc. sevimli, istəkli, əziz; j-n in sein \Herz schließen* məc. kiməsə məhəbbət bağlamaq; ein Kind unter dem \Herzen tragen* hamilə olmaq; von (ganzem) \Herzen, von \Herzen gern həvəslə, qəlbən; vom \Herzen haben məc. qayğını öz üzərindən atmaq; zu \Herzen gehen* ürəyinə toxunmaq; ich kann zu diesem Menschen kein \Herzfassen bu adamdan gözüm su içmir; sein \Herz ausschütten ürəyini boşaltmaq; kein \Herz haben daşürəkli olmaq; sein \Herz auf der Zunge haben ürəyindəkiləri açıq demək; ihm fiel das \Herz in die Schuhe / Hosen onun ürəyi düşdü (ağzına gəldi); 2. məc. cəsarət; j-m \Herz machen kiməsə ürək-dirək vermək; sich ein \Herz fassen ürəklənmək, cürətlənmək; übers \Herz bringen* həll etmək, qərara gəlmək; 3. mərkəz, əsas; 4. qırmızıtoxmaq (qumar kağızı)

I vi (mit D, über A, von D) danışmaq, demək, söyləmək, söhbət etmək (kiminləsə, kim haqqındasa, nə haqdasa); man spricht (von D) deyirlər (nə haqdasa); fließend deutsch \sprechen almanca sərbəst danışmaq; gut zu \sprechen sein auf (A) kiminsə haqqında müsbət rəy söyləmək, / yaxşı fikirdə olmaq; schlecht zu \sprechen sein auf (A) kiminsə haqqında pis fikirdə olmaq; kiminsə əleyhinə qaldırılmaq; ◊ er sprach frei von der Leber weg o, açıq danışdı; etw. spricht sich herum bu haqda hər yerdə danışırlar; II vt nəsə demək; kimləsə söhbət etmək; j-n \sprechen kimləsə danışmaq; ein Urteil \sprechen hökm çıxartmaq; j-n schul-dig \sprechen kimisə təqsirkar bilmək; das spricht Bände bu çox şeyi göstərir