audācĭa

    fīnis is, m (often f in sing., C., V., H., O.)    [2 FID-], that which divides, a boundary, limit, border: loci: imperi, S.: haud procul Argivorum fine positis castris, L.: arbiter Nolanis de finibus: inter eos finīs, quos feci, L.— A mark, starting-point, goal: finibus omnes Prosiluere suis, V.: trans finem iaculo expedito, H.: Solus superest in fine, at the goal, V.— Borders, territory, land, country: iter in Santonum finīs facere, Cs.: his finibus eiectus sum, S.: alienos populari finīs, L.: Atlanteus, the remote land of Atlas, H.—Abl. with gen, up to, as far as: matres pectoris fine prominentes, Cs.: Fine genūs succincta, O.—Fig., a limit, bound: ingeni sui fines: finem aequitatis transire: finem potentia caeli Non habet, O.: sunt certi denique fines, H.: intra Naturae finīs vivere, H.— An end, termination, close, conclusion, period, stop: finem iniuriis facturus, Cs.: orandi finem face, T.: scribendi: vitae: orationi finem facere: operum, H.: Imperium sine fine, everlasting, V.: Poscens sine fine Oscula, O.: usque ad eum finem, dum, etc., until the time when: quem ad finem sese iactabit audacia? till when?: quem ad finem? how long? —An end, death: invidiam supremo fine domari, H.: quem tibi Finem di dederint, H.— An end, extremity, highest point, greatest degree, summit: omnia: fines bonorum et malorum, i. e. supreme good and evil: honorum: aequi iuris, Ta.— An end, purpose, aim, object: domūs finis est usus: Quae finis standi? V.

    impudēns (in-p-) entis, adj.    with comp. and sup, without shame, shameless, impudent: pudens impudentem (fraudat): quis impudentior?: Impudens liqui patrios Penates, H.: audacia, T.: largitio, S.: furtum: impudentissimae litterae.

    in-crēscō ēvī, —, ere,     to grow upon: cuti squamas increscere, O.: saxum increscere ligno, grow over (i. e. encroach upon), O.—To grow, swell, be swollen: lacrimis quoque flumina dicunt Increvisse suis, O.—To grow into: seges iaculis increvit acutis, V.—Fig., to increase, grow, be augmented: audacia, L.: animis discordibus irae, V.

   （īn-stinguō） —, stinctus, ere,    to instigate, incite, impel (only P. pass.): furore et audaciā, impelled: vocibus, animated, L.: furiis, inspired, L.

    in-tolerandus adj.,    insupportable, intolerable: audacia, S.: exemplum: licentia rerum: hiemps, L.

    ioculāris e, adj.    [ioculus], facetious, jocular, laughable, droll: audacia, T.— Plur n. as subst, jests, jokes, H.

    istinc adv.    [iste], from there, thence, from where you are: istinc excludere, T.: qui istinc veniunt: Fare age iam istinc, i. e. without moving, V.: si istinc fraus et audacia est, hinc pudor, on the other side... on this: fortassis et istinc Largiter abstulerit aetas (i. e. de his vitiis), H.

    malum ī, n    [1 malus], an evil, mischief, misfortune, calamity: nescis quantis in malis vorser, T.: in tanta mala praecipitatus, S.: subitum, Cs.: dolor est malum: aurum, Summi materies mali, H.: ignari ante malorum, misfortune past, V.: quod nescire malum est, H.: nihil mali accidisse Scipioni puto: externum, i. e. bellum, N. — Punishment, hurt, harm, severity, injury: malo domandam tribuniciam potestatem, L.: malo exercitum coërcere, S.: Sine malo fateri, T.: vi, malo, plagis adductus est ut, etc., ill-usage: clementiam illi malo fuisse, unfortunate.—Wrong-doing: fama veterum malorum, V.—As a term of abuse, plague, mischief, torment: qui, malum, alii? T.: quae, malum, est ista tanta audacia? I II

    praeruptus adj.    [P. of praerumpo], broken off, steep, abrupt, rugged: saxa: iugum, Cs.: nemus, H.: mons, V.—Fig., hasty, rash, precipitate: audacia: iuvenis animo, Ta.

    prōiectus adj.    [P. of proicio], stretched out, extended, jutting out, projecting: urbs in altum: saxa, V.— Prostrate, outstretched: ego in antro, V. —Fig., prominent, conspicuous: audacia: cupiditas.— Inclined, addicted, prone: homo ad audendum.— Abject, mean, base, contemptible: consulare imperium, L.: proiectā vilior algā, V.— Downcast: voltus, Ta.—As subst m.: Vix duo proiecto tulistis opem, to the castaway, O.

    prōmptus adj. with comp. and sup.    [P. of promo], set forth, brought forward, disclosed, exposed, manifest: aliud clausum in pectore, aliud promptum in linguā habere, S.: prompta et aperta: nihil quod non istius cupiditati promptissimum esset.— At hand, prepared, ready, quick, prompt, inclined, disposed: homo: audacia, S.: sagittae, O.: promptissimus quisque interciderunt, ablest, Ta.: ad bella suscipienda animus, Cs.: ad usum forensem promptior esse: ad lacessendum certamen, L.: promptior in spem, Ta.: celeritas in agendo: in rebus gerendis, N.: utemini nobis etiam promptioribus pro patriā, L.: manu promptior, L.: promptior linguā quam manu, S.: nullam gentem promptiorem veniae dandae fuisse, L.— Bold, enterprising: promptissimus quisque, Ta.: post eventum, Ta.— Easy, practicable: defensio: aditus, Ta.: moenia haudquaquam prompta oppugnanti, L.: sed nec mihi dicere promptum, Nec facere est isti, O.: an promptum effectu aut certe non arduum sit, Ta.

    ratiō ōnis, f    [RA-], a reckoning, numbering, casting up, account, calculation, computation: ut par sit ratio acceptorum et datorum: quibus in tabulis ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc., Cs.: auri ratio constat, the account tallies: rationem argenti ducere, reckoning: pecuniae habere rationem, to take an account: ratione initā, on casting up the account, Cs.: mihimet ineunda ratio est: (pecuniam) in rationem inducere, bring into their accounts: aeraria, the rate of exchange (the value of money of one standard in that of another): rationes ad aerarium continuo detuli, rendered accounts: rationes cum publicanis putare: rationes a colono accepit: longis rationibus assem in partīs diducere, calculations, H.— A list, manifest, protocol, report, statement: cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur.— A transaction, business, matter, affair, concern, circumstance: re ac ratione cum aliquo coniunctus: in publicis privatisque rationibus, Cs.: nummaria: popularis: comitiorum: ad omnem rationem humanitatis: meam.—Plur., with pron poss., account, interest, advantage: alquis in meis rationibus tibi adiungendus: alienum suis rationibus existimans, etc., inconsistent with his interests, S.—Fig., a reckoning, account, settlement, computation, explanation: rationem reddere earum rerum: secum has rationes putare, T.: initā subductāque ratione scelera meditantes, i. e. after full deliberation: quod posteaquam iste cognovit, hanc rationem habere coepit, reflection: totius rei consilium his rationibus explicabat, ut si, etc., upon the following calculation, Cs.: ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc., i. e. means of determining: semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur, must account to ourselves: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent, will hold you responsible, Cs.— Relation, reference, respect, connection, community: (agricolae) habent rationem cum terrā, quae, etc., have to do: cum omnibus Musis rationem habere: omnes, quibuscum ratio huic est.— A respect, regard, concern, consideration, care: utriusque (sc. naturae et fortunae) omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae: (deos) piorum et impiorum habere rationem: sauciorum et aegrorum habitā ratione, Cs.: propter rationem brevitatis, out of regard for: habeo rationem, quid a populo R. acceperim, consider: neque illud rationis habuisti, provinciam ad summam stultitiam venisse? did you not consider?—Course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, principle: tua ratio est, ut... mea, ut, etc.: defensionis ratio viaque: itaque in praesentiā Pompei sequendi rationem omittit, Cs.: in philosophiā disserendi: ut, quo primum curreretur, vix ratio iniri possit, Cs.: hoc aditu laudis vitae meae rationes prohibuerunt, plan of life.—Arrangement, relation, condition, kind, fashion, way, manner, style: ratio atque usus belli, the art and practice of war, Cs.: novae bellandi rationes, Cs.: quorum operum haec erat ratio, etc., Cs.: rationem pontis hanc instituit; tigna bina, etc., Cs.: iuris: haec eadem ratio est in summā totius Galliae, Cs.: eādem ratione, quā pridie, ab nostris resistitur, Cs: quid refert, quā me ratione cogatis?: nullā ratione, Cs.: tota ratio talium largitionum genere vitiosa est, principle.—The faculty of computing, judgment, understanding, reason, reasoning, reflection: Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet: homo, quod rationis est particeps, causas rerum videt: lex est ratio summa: ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret: si ratio et prudentia curas aufert, H.: mulier abundat audaciā, consilio et ratione deficitur: Arma amens capio, nec sat rationis in armis, V.: ratione fecisti, sensibly.—Ground, motive, reason: quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quam ob rem, etc.: nostra confirmare argumentis ac rationibus: noverit orator argumentorum et rationum locos: ad eam sententiam haec ratio eos deduxit, quod, etc., Cs.: rationibus conquisitis de voluptate disputandum putant: Num parva causa aut prava ratiost? reason, excuse, T.— Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order: omnia, quae ratione docentur et viā, reasonably and regularly: ut ratione et viā procedat oratio: quae res ratione modoque Tractari non volt, H.: intervallis pro ratā parte ratione distinctis, divided proportionally by rule: vincit ipsa rerum p. natura saepe rationem, system.—A theory, doctrine, system, science: haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere: Epicuri, doctrine: Stoicorum: ratio vivendi... ratio civilis, the art of living... statesmanship.—Knowledge, science. si qua (est in me) huiusce rei ratio aliqua.— A view, opinion, conviction: Mea sic est ratio, T.: cum in eam rationem pro suo quisque sensu loqueretur: cuius ratio etsi non valuit, N. I II

    sapientia ae, f    [sapiens], good taste, good sense, discernment, discretion, prudence, intelligence, forethought: sedulo Moneo, quae possum, pro meā sapientiā, T.: re enim iniquum est, sed tuā sapientiā fit aequissimum: maiorum: sapientia prima (est), Stultitiā caruisse, H.: Insaniens, H.: virtutes ebullire et sapientias, maxims of wisdom. —Wisdom, philosophy, perfection of intellect and character: sapientia est rerum divinarum et humanarum scientia: sapientia, quae ars vivendi putanda est: pro vestrā sapientiā: ceterarum rerum tua, in other things.—A science: ista Scaevolarum, i. e. the science of jurisprudence: audaciā pro sapientiā uti: constituendae civitatis, i. e. statesmanship.

    tantus adj.    [1 TA-].—Followed by a clause of comparison, of such size, of such a measure, so great, such: nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est: quanta cuiusque animo audacia naturā inest, tanta in bello patere solet, S.: tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset, N.: maria aspera iuro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc., V.—With ellips. of comparative clause, so great, so very great, so important: neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus studiis: ne tantae nationes coniungantur, Cs.: quae faceres in hominem tantum et talem.—Followed by a clause of result, so great, such: tanta erat operis firmitudo, ut, etc., Cs.: non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.: nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit.—As subst n., so much, so many: habere tantum molestiae quantum gloriae: tantum complectitur, quod satis sit modicae palestrae: tantum hostium intra muros est, L.— Colloq.: tantum est, that is all, nothing more: Tantumne est? Ba. tantum, T.—In genit. of price, of such value, worth so much: frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit: Ubi me dixero dare tanti, T.: tanti eius apud se gratiam esse ostendit, uti, etc., was of such weight, Cs.—In abl. of difference, by so much, so much the: quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae ad Caesarem mittebantur, Cs.: reperietis quinquiens tanto amplius istum quam quantum, etc.: si Cleomenes non tanto ante fugisset: post tanto, V.: tanto praestitit ceteros imperatores, quanto populus R. antecedit fortitudine cunctas nationes, N. — Colloq.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! Ph.: tanto nequior! so much the worse! T.—Praegn., of such a quantity, such, so small, so slight, so trivial: ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis vix contenti esse possimus.—As subst n., so little, so small a number: praesidi tantum est, ut ne murus quidem cingi possit, Cs.—In genit. of price, of little account, not so important: est mihi tanti, Quirites, huius invidiae tempestatem subire, i. e. it is a trifle to me: sunt o sunt iurgia tanti, i. e. are not too much to undergo, O.

    urbānus adj. with comp. and sup.    [urbs], of the city, of the town, in the city, in Rome: vitam urbanam atque otium Secutus sum, T.: tribus: praetor, Cs.: exercitus, L.: administratio rei p.— As subst n., an inhabitant of a city, city man, citizen, resident in Rome: omnes urbani, rustici: otiosi, L.— In city fashion, in city style, citizenlike, polished, refined, cultivated, courteous, elegant, nice: hominem ut nunc loquimur urbanum: resonare urbanius: sic utroque distinctior et urbanior Cicero, Ta.— Witty, humorous, facetious, jocose, clever: in isto genere urbanissimus: sales: urbanus coepit haberi, H.— Bold, forward, impudent: frons, H.: audacia. I II

    vigeō uī, —, ēre    [VEG-], to be lively, be vigorous, thrive, flourish, bloom, be strong: quae a terrā stirpibus continentur, arte naturae vivunt et vigent: vegetum ingenium in vivido pectore vigebat, L.: vestrae tum arae, vestrae religiones viguerunt: viget aetas, animus valet, S.: Fama Mobilitate viget, V.: Alpes vix integris vobis ac vigentibus transitae, i. e. when your vigor was unimpaired, L.: audacia, largitio, avaritia vigebant, S.: Persarum vigui rege beatior, H.—Fig., to be of repute, be esteemed, be honored: in Academiā: Dum (pater) regum vigebat Conciliis, V.

[ar'dire] I [ar'dire] II [ar'dire]

[fje'rettsa]

[dʒovi'nettsa]

[perdo'nare] [perdo'nare] 1. 2. 3.