-
1 ducere
1) водить, проводить, напр. duc. aquam;ius ducendae aguae, ductio, ductio (aquae) = aquaeductus (1. 17. 20. 29 D. 8, 3. 1. 21 D. 8, 5. 1. 16 D. 8, 6. 1. 10 D. 39, 3. 1. 3 § 4 D. 43, 20. 1. 3 § 3 D. 43, 21); (1. 2 § 1 D. 8, 3);
duc. rivum (1. 9 D. 8, 1), cloacam (1. 1 § 8 D. 43, 23);
duc. maceriam (1. 17 D. 8, 4);
duc. (in domum suam) uxorem, жениться (1. 2 D. 2. 4. 1. 2 § 1. 2 D. 34, 9);
duc. funus, хоронить (1. 14 § 2 D. 11. 7);
2) уводить, отводить: ductio, отведение, liberae personae, de quibus exhibendis, ducendis, interdicta competunt (1. 1 pr. D. 43, 1. cf. 1. 3 seq. D. 43, 30). - 1. 3 § 1 cit.);duc. pugnum alicui, ударить кого кулаком (1. 4 D. 47, 10).
servum (ex causa noxali) duc. (1. 6 D. 6, 2. 1. 26 § 6. 1. 32. 39 § 3 D. 9, 4); (1. 30 D. 40, 12);
3) склонять, ductus errore (1. 11 § 10 D. 11, l), metu (l. 49. § 1 D. 9, 2), iuvenili levitate (1. 24 § 2 D. 4, 4), misericordia (1. 7 pr. D. 16, 3);in ius ducito (L. XII. tab. III. 2, 3).
4) считать, necessarium duc. (1. 220 pr. D 50, 16);qui duxerit violare aeternales vultus (1. 3 C. 11, 10).
5) отвлекать = deducere (Paul. V 12 § 5).duc. statuendum (1. 2 C. 12, 7).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > ducere
-
2 caput
1) голова, а) в буквальном смысле: capitis amputatio, отсечение головы (1. 28 pr. D. 48, 19);b) в перен. смысле назначение наследника есть caput totius testamenti (§ 34 J. 2, 20);
2) отдельное лицо, против. нескольким лицам: in capita hereditatem dividere, делить наследство по числу лиц, поголов-но, прот. div. in stirpes, поколенно (§ 6. 16 J. 3, 1. § 4 J. 3, 2); тк. означ. отдельного раба (1. 34 § I D. 21, 1. I. 72 D. 21, 2. 1. 34 pr. D. 31), или отдельное животное (I. 1 § 3. 1. 3 D. 6, 1, 1. 68 § 2. 1. 70 § 1 D. 7, 1). 3) вообще лицo, человека, а) свободного, liberum caput (1. 1 pr. D. 26, 1. 1. 2 § 2 D. 14, 2. 1. 11 § 2 D. 37, 11);capita officii, знатнейшие из судебных чиновников = primates officiorum (1. 2 C. 12, 19. cf. 1. 3 C. 1, 48); также столичный город (1. 7 pr. D. 1, 16).
caput eximitur de civitate (1. 2 D. 48, 1);
obligatio ambulat cum capite (см. ambulare s. 2);
in caput alicujus torqueri, interrogari, quaestionem haberi (1. 1 § 11 -14. l. 2. 3. 10 § 2 D. 48, 18), testimonium dicere (1. 14 § 5 D. 38, 2);
tributum capitis, подушный сбор (1. 3. 8 § 7 D. 50, 15);
4) жизнь, свобода и право гражданства лица, judicium capitis прот. jud. pecuniae (1. 7 pr. D. 48, 11);exactores pecuniae pro capitibus (1. 18 § 8 D. 50, 4): b) о рабах и животных как вещах, servile caput (1. 3 § 1 D. 4, 5): pro capite servi dare aliquid, выдать, израсходовать что-нибудь на воспитание, на отпущение раба на волю (1. 50 § 3 D. 15, 1. 1. 28 § 1 D. 24, 1. 1. 16 pr. D. 33, 8); к рабам и животным относится правило: noxa (s. actio noxalis) caput sequitur (1. 2 pr. D. 2, 9. 1. 1 § 12 D. 9, 1. 1. 20 D. 9, 4. 1. 21 § 1 D. 13. 6. 1. 1 § 18 D. 16, 3. 1. 1 § 2 D. 47, 1. l. 18. 42 § 2 D. 47, 2).
capitis аccusatio "cujus poena mors aut exilium esset (1. 10 D. 37, 14);
capitis accusari, postulari, reum fieri, быть обвиненным в преступлении, которое влечет за собою смертную казнь (1. 4 § 1 D. 2, 11. 1. 33 § 1 D. 40, 5. 1. 53 D. 46, 1); особ. жизнь человека: in caput animadvertere, capitis animadversio, право жизвн и смерти (1. 2 § 16. 18 D. 1, 2);
poena capitis, смертная казнь;
oapite puniri, plecti, luere (1. 16 § 4. 1. 28 § 1. l 38 § 11. 12 C. 48, 19);
capitis famaeve periculum (1. 36 pr. D. 40, 5);
5) правоспособность человека: servus nullum caput habet (§ 4 J, 1, 16);capitis crimine damnatus (1. 1 C. 9, 49).
6) источник: caput aquae illud est, ubi primum nascitur, emergit (1. 1 § 8 D. 43, 20);capite minui, deminui, перемена, умаление правоспособности, capitis minutio, deminutio (tit. J. cit. D. 4, 5. 1. 1 D cit. Gai. I. 158. 163. 170. II. 145... 147. III. 21. 27. 51. 83. 101. 114. 153. IV. 38. 80); источники отличают deminutio maxima s. magna, при потере свободы, media s. minor, при потере права гражданства, и minima, при выходе гражданина из той семьи, к которой принадлежал он (§ 1-3 J. cit. 1. 11 D. cit. 1. 5 § 2. 1. 6 eod. 1. 5 § D. 50, 13); также римская эманципация считалась переменою правоспособности (capitis deminutio). (§ 3 J, 1, 16). (Gai. I. 132 et seq.).
8) подушный сбор (1. 10 C. 11, 47). 9) = capitus (1. 6. 8 C. 12, 38). 10) = capitulum, глава, отделение, статья закона (1. 2 pr. 1. 27 § 4. 5 D. 9, 2), эдикта (1. 2 § 1 D. 4, 6. 1. 3 D. 37, 8); императ. рескрипта (1. 1 D. 48, 22), императ. мандата (1. 27 § 2 D. 48, 19); статья, место завещания (1. 13 D. 5, 2. 1. 40 § 2 D. 29, 1. 1. 34 § 6 D. 31); пункт, часть рассуждения (1. 39 § 1 D. 4, 4).aquam ducere ex s. a capite (I. l § 39 eod. 1. 9 D. 8, 31. 16 D. 8, 6), a capite, с начала (1. 10 § 2 D. 2, 13. 1. 19 § 1 D. 3, 5). - 1) все недвижимое имущество, подлежащее сбору поземельной подати (1. 2 C. 10, 25. 1. 1 C. 12, 24. 1. 2 C. 12. 38).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > caput
-
3 duco
dūco, dūxī, ductum, ere1) водить, вести (aliquem secum Pl; aliquem intro ad aliquem Ter; equum loro L; iter ducit ad urbem O)d. choros H — водить хороводыd. funera, pompam O (exsequias PM) — следовать в похоронной процессииd. aliquem ad mortem C — вести кого-л. на казньse d. ad aliquem Pl — отправиться к кому-л.d. curru aliquem victorem H — везти кого-л. как победителя в колесницеd. originem ab aliquo H — вести свой род от кого-л.Janus, quod ab eundo nomen est ductum C — Янус, имя которого произведено от глагола ire2)а) воен. вести за собой ( exercitum ab Allobrogibus in Segusiavos Cs); предводительствовать, командовать (d. primum pilum Cs)d. ordinem Cs — командовать центурией3) стоять во главе, быть главным (первым) (d. familiam C; d. classem disci pulorum Q)4) проводить (aquam per fundum alicujus C; fossam Cs, L; vallum Cs, L; sulcum Col; lineam, orbem Q); прокладывать ( viam L)5)а) производить, выделывать, создавать (vivos de marmore vultus V; ocreas argento V; effigiem alicujus aere Ap)latĕres d. Vtr — изготовлять кирпичиб) слагать, сочинять (epos H; versūs, carmina O)6)а) тянуть, вытягивать, протягиватьd. vaginā ferrum O (ensem Sil) — извлекать меч из ноженdiversa bracchia d. V — широко раскинуть (распростереть) рукиd. remos O — работать вёслами, грестиnunc volucrem laqueo, nunc piscem d. hamo O — ловить то птицу силками, то рыбу удочкойб) затягивать, стягивать ( frena manu O): втягивать, вдыхать (spiritum naribus Vr и per fauces Sen; aĕrem и animum spiritu C — ср. 15.)vitam et spiritum d. aliquā re C — жить и дышать благодаря чему-л.d. ilia H — тяжело дышатьв) тянуть, вынимать ( sortes C)sorte duci C, V, T, Su — быть вытянутым по жребиюd. sanguinem PM — пускать кровьd. alvum CC — очищать кишечникd. pocula Lesbii H — пить лесбосское виноd. fletum Prp — испустить стонlongas in fletum d. voces V — жалобно ныть ( о филине)г) притягивать ( magnes ducit ferrum Prp); стягивать, морщить, кривить (ōs C; vultūs M); тянуть, тащить (capellam V; navem per adversas undas O); тянуть, затягивать (d. rem in noctem, bellum in hiemem Cs)tempus d. C, Nep — стараться выиграть времяverba longā morā d. Prp — растягивать словаdiem ex die d. Cs — откладывать со дня на деньd. aliquem Ter, Prp, Cs — томить кого-л. постоянными отсрочками7) поглаживать, массировать ( digitulos alicui Sen)d. ubera O — доить8) ( чаще d. domum. d. in matrimonium и d. uxorem Pl, Ter, Cs, C etc.) брать в жёны, жениться (d. alicujus filiam C)d. ex plebe или d. plebejam L — жениться на плебейке9) принимать, приобретать, получать ( purpureum colorem O)d. formam O — приобретать (человеческие) очертанияd. rimam O — дать трещинуpallorem d. O — покрываться бледностьюcicatricem d. O — рубцеваться, заживатьsitum d. Q — ржаветьnomina alicujus d. H — получить чьё-л. имя, т. е. быть названным по кому-л.10) прясть (lanam, stamina O; pensa manu J)11) ( о времени) проводить (aetatem in litteris C; jucundissimis sermonibus nox ducebatur PJ)sine quibus vita non ducitur Sen — то, без чего жизнь невозможнаsomnos d. V — предаваться сну12) приводить (aliquem secum C, Nep); наводить, навевать ( soporem Tib)13) водить за нос, дурачить (aliquem dictis Ter; promissis Prp)14) устраивать, давать ( ludos T)d. alapam alicui ирон. Ph — шлёпнуть кого-л.colaphum alicui d. Q — ударить кого-л. кулаком15) склонять, побуждать ( oratio tua me ducit ad credendum C)d. animam (spiritum) L — томиться, изнывать (ср. 6.)17) (тж. d. rationem C etc.) подсчитывать, насчитывать, вести счёт, считать (nonaginta milia medimnum duximus C)18) принимать в расчёт, учитывать (rationem officii, non commodi d. C; rationem salutis suae C)non duco in hac ratione eos, qui... C — я не включаю сюда тех, которые...d. suam rationem C — заботиться о своей выгоде19) полагатьd. aliquem in hostium numero C — считать кого-л. врагомd. aliquem victorem Nep — считать кого-л. победителемd. aliquem despicatui C — презирать кого-л.d. aliquid in malis C — отнести что-л. к числу золd. aliquid pro nihilo C — ни во что не ставить что-л.nullum beneficium aliquid d. Pl — не считать что-л. благодеяниемd. aliquid parvi (pluris) C — мало (более) ценить, уважать что-л.inter curas et seria d. habendum J — серьёзно задаваться (каким-л.) вопросом20) вменятьd. aliquid honori Sl (laudi Nep) — считать что-л. достойным уважения (славы) -
4 foras
I forās adv. [одного корня с foris ]1) наружу, из дому (exire Pt; ducere se, egrĕdi, ejicere, pellere aliquem Pl, Ter etc.)i или vade f. Pl, M — уходи вон (прочь)efferi f. Ter, C — обнаруживаться, открыватьсяdare f. C — сделать известным (достоянием гласности)aquam f., vinum intro! Pt — долой (прочь) воду, давайте вина!f. gerro Pl (v. l.) — выносящий (добро из дому)domi leones, f. vulpes погов. Pt — дома — львы, а в людях — лисицыII forās praep.вне, за пределамиcum gen. (f. corporis Ap) и cum acc. (f. civitātem Vlg) -
5 quaerere
1) искать, servitus, ut aquam quaerere et inventam ducere liceat (1. 10 D. 8, 3. 1. 21. D. 3, 5. 1. 35 § 3 D. 18, 1. 1. 34 pr. D. 23, 2), fidejussores (1. 8 D. 7, 5), alios creditores (1. 25 D. 13, 7). 2) приобретать, получать, a) вооб., напр. patria dignitas quaesita per adoptionem (1. 13 D. 1, 7. 1. 2 § 3 D. 38, 16. 1. 9 D. 37, 5. 1. 3 § 8 D. 37, 4. 1. 3. pr. D. 40, 12. 1. 1 § 3 D. 38, 17. 1. 1 § 2 eod. 1. 18 D. 38, 2. 1. 1 pr. D. 38, 4. 1. 16 D. 25, 1. cf. 1. 8 pr. D. 33, 7);quaer. exceptionem (1. 24 D. 44, 1);
b) особ. увеличивать имущество, работой приобретать (1. 6 pr. D. 42, 8);
non queri прот. alienari (1. 45 pr. D. 49, 14. 1. 73 D. 17, 2. 1. 5 pr. D. 3, 6. 1. 16 § 2 D. 4, 2);
quer. dominium (1. 19 pr. D. 24, 1), pignoris obligationem (1. 16 C. 8, 14), hereditatem (1. 6 § 4 D. 29, 2. 1. 9 C. 3, 31. 1. 93. D. 35, 1);
3) разбирать, производить следствие о чем, Praetori res quaerenda commissa (1. 8 § 17 D. 2, 15. § 8 eod.);bona quaesita (1. 1. pr. D. 20, 1).
4) спрашивать, quaeret aliquis - et magis est etc. (1. 135 D. 50, 16. 1. 240 eod. 1. 16 D. 2, 4. 1. 19 D. 44, 2. 1. 1 § 8 D. 36, 1).quaer. de statu (1. 1 pr. § 2. 3 D. 40, 15. 1. 10 D. 40, 1. 1. 10 C. 12, 1).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > quaerere
См. также в других словарях:
AQUA — I. AQUA Vide infra Daphne. II. AQUA ab Dorico αἰκὸς, h. e. aequus sive levis, Voss. Orat. Institut. l. 4. c. 6. Etsi nec absurde Caes. Scaliger in Theophr. de Plant. L. 1. ubi et Graecos sic appellâsse antiquitus, colligit ex nomine ᾿αχελῶος. Ob… … Hofmann J. Lexicon universale
mener — Mener, Ducere, Deducere, a Mino minas minare, Ecclesiasticorum verbo. Mener de jour en jour, Diem ex die ducere. Caesar, C est promettre faire quelque chose de jour à autre sans rien tenir. Mener quelqu un en prison, Aliquem in carcerem deducere … Thresor de la langue françoyse
eauë — Eauë, f. dissyl. Qu on prononce Eaue monosyll. est l un des quatre elemens froid et humide. Aqua. L Italien dit, Acqua, et l Espagnol Agua, dont vient le mot Languedoc Aygue, dont le François prend cestuy Aiguiere, mais le Languedoc l escrit et… … Thresor de la langue françoyse
NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… … Hofmann J. Lexicon universale
tirer — Tirer, act. acut. Signifie ores mener à puissance de corps quelque chose, Trahere, Le cheval tire la charrete, Carrum trahit, Ores mettre hors. Il a tiré un escu de la bourse, E crumena aureum nummum scutatum eduxit, Il a tiré un fardeau de l… … Thresor de la langue françoyse
Liste lateinischer Phrasen/M — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P Q R S T U V Inhaltsverzeichnis 1 … Deutsch Wikipedia
Modus Procedendi — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
Mutatis mutandis — Lateinische Phrasen A B C D E F G H I L M N O P … Deutsch Wikipedia
NUPTIAE — a nubendo, quod nova Nupta seu Sponsa flammeô obnupta seu obvelata ad Sponsum olim deducebatur, Alias Matrimonium, Coniugium etc. erat viri et mulieris coniunctio legitima, vitae societatem continens, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 9. c. 3. Quod… … Hofmann J. Lexicon universale
temps — Temps, m. Vient du Latin Tempus par syncope de la voyelle u, Tempus, Tempestas, l Espagnol et l Italien s esloignent trop dudit mot Latin, disant le premier Tiempo, et l autre Tempo. Le temps, ou jour, Dies. Le temps soit d un an, d un jour, ou d … Thresor de la langue françoyse
CONVIVIA — vide de iis iam aliquid supra, in voce Cibus: item Cena. In iis, Varro convivarum numerum incipere voluit a Gratiarum numero. et progredi ad Musarum, quibus Apollinem quoque suum indulget Erasinus. Vettius tamen apud Macrob. l. 1. Saturn. c. 7.… … Hofmann J. Lexicon universale