Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

animus+non+appetens

  • 1 appetens

    appetēns, entis, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. appeto), trachtend, strebend, begierig nach etw., m. folg. Genet., I) im allg.: appetens gloriae atque avidus laudis, Cic.: app. edendi, Gell.: alieni appetens, Cic. u. (Ggstz. sui profusus) Sall.: appotentior famae, Tac.: nihil est appetentius similium sui, nihil rapacius quam natura, Cic.: studiosissimus appetentissimusque honestatis, Cic.: homo tui appetentissimus, Cic. – II) insbes., begierig nach Geld, begehrlich = habsüchtig, homo non cupidus neque appetens, Cic.: gratus animus, non appetens, Cic.

    lateinisch-deutsches > appetens

  • 2 appetens

    appetēns, entis, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. appeto), trachtend, strebend, begierig nach etw., m. folg. Genet., I) im allg.: appetens gloriae atque avidus laudis, Cic.: app. edendi, Gell.: alieni appetens, Cic. u. (Ggstz. sui profusus) Sall.: appotentior famae, Tac.: nihil est appetentius similium sui, nihil rapacius quam natura, Cic.: studiosissimus appetentissimusque honestatis, Cic.: homo tui appetentissimus, Cic. – II) insbes., begierig nach Geld, begehrlich = habsüchtig, homo non cupidus neque appetens, Cic.: gratus animus, non appetens, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > appetens

  • 3 anspruchslos

    anspruchslos, non appetens (nicht begehrlich). – simplex (natürlich, unbefangen). – modestus (bescheiden, Ggstz. immodestus, superbus). – demissus (demütig. schlicht, Ggstz. elatus, acer, acerbus). – pudens (verschämt, zartfühlend, rücksichtsvoll, Ggstz. impudens). – minime ambitiosus (gar nicht nach Gunst u. äußerer Ehre strebend). – a. Benehmen, modestia (Ggstz. immodestia, superbia): a. sich benehmen, auftreten, modeste se gerere, in od. bei etw., in alqa re (sich bescheiden benehmen); nihil sibi tribuere (sich keine vermeintlichen Vorzüge beilegen). – Adv.simpliciter; modeste; demisse; simpliciterdemisseque; pudenter. Anspruchslosigkeit, animus non appetens (nicht begehrliches Gemüt). – animus. simplex. simplicitas (die Natürlichkeit, Unbefangenheit). – modestia (die Bescheidenheit, Ggstz. immodestia, superbia). – animus demissus (Demut, schlichtes Wesen, Ggstz. animus elatus). – pudor (das rücksichtsvolle Zartgefühl).

    deutsch-lateinisches > anspruchslos

  • 4 avarus

    avārus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (Stamm AV, wovon auch aveo u. avidus; vgl. Gell. 10, 5), I) gierig, geizend nach etw., unersättlich (in seinen Begierden), mare, Hor.: Acheron, Verg.: venter, hungrig, Hor. – m. Genet., publicae pecuniae avarus, Tac.: milites caedis avari, Claud.: animus laudis avarus, Hor.: Graii praeter laudem nullius avari, Hor. – m. ab u. Abl. (in bezug auf), ipse enim avarissimus ab istis prodigiis sum, Sen. ep. 50, 2. – II) insbef., gierig nach Geld u. fremdem Gute, habgierig, habsüchtig, geldgierig, geizig (Ggstz. largus, Vopisc. Carin. 14. § 2 u. 3: Ggstz. asotus, Rutil. Lup. 2, 9), a) v. Pers.u. deren Gemüt: parens av., Caecil. com. fr.: leno av., Ter.: fenerator av., Varr. fr.: coniunx avara, Cic.: avarus homo, Lucil. fr.: homo avarus et furax, Cic.: quantum discordet parcus avaro, Hor.; vgl. pro avaro parcum vocemus, Quint.: av. animus, Comic. inc. fr.: nachaug. m. Genet., pecuniae alienae non appetens, suae parcus, publicae avarus, Tac. – avariores magistratus, Cic.: ne tuom animum avariorem faciant divitiae meae, Plaut. – homo avarissime et spurcissime, redde bona sodalis filio, Cic. – subst., avārus, ī, m., der Geizige, der Geizhals, Varr. sat. Men. 126. Hor. ep. 1, 2, 56; 2, 2, 194. Quint. 3, 7, 25; 8, 5, 6: dives avarus, Sen. nat. qu. 1, 16, 1: vigil (wachsame) avarus, Claud. VI. cons. Hon. praef. 8: Plur., avari, Cic. Phil. 2, 115. Quint. 6, 2, 17: u. avarae, habsüchtige Mädchen, Tibull. 3, 1, 7. – b) von Lebl.: manus, Ov.: avarae et insatiabiles manus, Curt.: litus, wo geldgierige Menschen wohnen, Verg.: spes, Hor.: adulationes, Plin. pan.

    lateinisch-deutsches > avarus

  • 5 avarus

    avārus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (Stamm AV, wovon auch aveo u. avidus; vgl. Gell. 10, 5), I) gierig, geizend nach etw., unersättlich (in seinen Begierden), mare, Hor.: Acheron, Verg.: venter, hungrig, Hor. – m. Genet., publicae pecuniae avarus, Tac.: milites caedis avari, Claud.: animus laudis avarus, Hor.: Graii praeter laudem nullius avari, Hor. – m. ab u. Abl. (in bezug auf), ipse enim avarissimus ab istis prodigiis sum, Sen. ep. 50, 2. – II) insbef., gierig nach Geld u. fremdem Gute, habgierig, habsüchtig, geldgierig, geizig (Ggstz. largus, Vopisc. Carin. 14. § 2 u. 3: Ggstz. asotus, Rutil. Lup. 2, 9), a) v. Pers.u. deren Gemüt: parens av., Caecil. com. fr.: leno av., Ter.: fenerator av., Varr. fr.: coniunx avara, Cic.: avarus homo, Lucil. fr.: homo avarus et furax, Cic.: quantum discordet parcus avaro, Hor.; vgl. pro avaro parcum vocemus, Quint.: av. animus, Comic. inc. fr.: nachaug. m. Genet., pecuniae alienae non appetens, suae parcus, publicae avarus, Tac. – avariores magistratus, Cic.: ne tuom animum avariorem faciant divitiae meae, Plaut. – homo avarissime et spurcissime, redde bona sodalis filio, Cic. – subst., avārus, ī, m., der Geizige, der Geizhals, Varr. sat. Men. 126. Hor. ep. 1, 2, 56; 2, 2, 194. Quint. 3, 7, 25; 8, 5, 6: dives avarus, Sen. nat. qu. 1, 16, 1: vigil (wachsame) avarus, Claud. VI. cons. Hon. praef. 8:
    ————
    Plur., avari, Cic. Phil. 2, 115. Quint. 6, 2, 17: u. avarae, habsüchtige Mädchen, Tibull. 3, 1, 7. – b) von Lebl.: manus, Ov.: avarae et insatiabiles manus, Curt.: litus, wo geldgierige Menschen wohnen, Verg.: spes, Hor.: adulationes, Plin. pan.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > avarus

  • 6 adpeto

    1.
    ap-pĕto ( adp-, Lachm., Baiter, Weissenb., Halm; app-, Ritschl, Kayser), īvi or ii, ītum, 3, v. a. and n. (class.; in poetry rare); act., to strive after a thing, to try to get, to grasp after (syn.: adfecto, nitor in aliquid).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    solem manibus adpetere,

    Cic. Div. 1, 23, 46; so id. ib. 2, 41:

    placentam,

    Plin. 7, 53, 54, § 183; so, adpetere manum osculis, to seize upon the hand with kisses, i. e. in order to kiss it, Plin. 11, 45, 103, § 250;

    hence, appeti, of old men whose hands one seizes and kisses: haec enim ipsa sunt honorabilia, salutari, adpeti, decedi, adsurgi, etc.,

    Cic. Sen. 18, 63; hence (like accedere), to go or come somewhere, to approach, arrive at:

    urbem,

    Suet. Caes. 42.— Of things without life: mare terram adpetens, pressing or rushing on, Cic. N. D. 2, 39, 100:

    crescebat interim urbs, munitionibus alia atque alia adpetendo loca,

    by continually advancing farther, Liv. 1, 8:

    Thule, quam hactenus nix et hiems adpetebat,

    only snow and frost had approached, Tac. Agr. 10.—
    B.
    Esp., to attack, to fall or seize upon, assault, assail (syn.:

    peto, adgredior, adorior, invado): lapidibus appetere,

    Cic. Dom. 5, 13:

    ferro atque insidiis,

    id. Rosc. Am. 11, 30; id. Planc. 29 fin.:

    umerum gladio,

    Caes. B. C. 2, 35; Liv. 7, 26:

    aquila aquaticas aves adpetit,

    Plin. 10, 3, 3, § 9:

    morsu,

    Tac. H. 4, 42; Dig. 38, 2, 14; 48, 5, 27 al.— Trop.:

    ignominiis omnibus appetitis,

    Cic. Quint. 31:

    me amor appetit,

    Plaut. Cist. 2, 1, 8:

    (uxor) falsā suspitione appetitur,

    Vulg. Num. 5, 14.—
    C.
    Trop., [p. 142] to strive after earnestly, to desire eagerly, to long for (syn.: peto, cupio, expeto; opp. declino, aspernor; v. infra): aliut in dies magis adpetitur, * Lucr. 5, 1279:

    ut bona naturā adpetimus, sic a malis naturā declinamus,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; cf. id. N. D. 3, 13, 33:

    idem non modo non recusem, sed appetam etiam atque deposcam,

    id. Phil. 3, 14:

    inimicitias potentium appetere,

    id. Mil. 36; so id. Rosc. Am. 18; id. Verr. 2, 5, 2; id. Agr. 2, 23:

    alterum esse adpetendum, alterum aspernandum,

    id. Fin. 1, 9, 31 al.:

    amicitiam,

    Caes. B. G. 1, 40:

    adulescentium familiaritates,

    Sall. C. 14, 5:

    hereditates,

    Suet. Aug. 60:

    divitias,

    Vulg. Sap. 8, 5; ib. 1 Tim. 6, 10:

    nihil ornamentorum,

    Suet. Vesp. 12 al.:

    alienum,

    Phaedr. 1, 4, 1:

    nec abnuendum imperium nec adpetendum,

    Sen. Thyest. 472 et saep.—Also of food, to have an appetite for (cf. appetitio, II. B.):

    appetitur vilis oliva,

    Mart. 9, 27:

    pisciculos minutos, caseum,

    Suet. Aug. 76.—Constr. with inf. as object:

    ut adpetat animus agere semper aliquid,

    Cic. Fin. 5, 20, 55; Stat. Th. 1, 234; Pall. 10, 13, 2.—
    II.
    Neutr., to draw on or nigh, to approach, be at hand (only of time and things having relation to it;

    syn.: venio, advenio, adpropinquo, adsum): cum appetit meridies,

    Plaut. Most. 3, 1, 116:

    dies adpetebat,

    Caes. B. G. 6, 35:

    nox jam adpetebat,

    Liv. 8, 38; so id. 5, 44; 10, 42:

    tempus anni,

    id. 34, 13; so id. 22, 1; 29, 10 al.:

    lux,

    Tac. A. 4, 51 al.:

    partitudo cui appetit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 36:

    consularia comitia adpetebant,

    Liv. 41, 28:

    adpetit finis,

    Sen. Cons. ad Marc. 23 fin. — Hence, appĕtens ( adp-), entis, P. a. (acc. to II.); pr. striving passionately after something; hence,
    A.
    In gen., desirous of, eager for; constr. with gen.:

    appetens gloriae atque avidus laudis,

    Cic. Imp. Pomp. 3:

    nihil est adpetentius similium sui,

    id. Lael. 14, 50:

    studiosissimi adpetentissimique honestatis,

    id. Tusc. 2, 24, 58; so Sall. C. 5, 4; id. J. 7, 1; Plin. 31, 6, 36, § 69:

    turbidi et negotiorum adpetentes,

    Tac. A. 14, 57; id. H. 1, 49; 3, 39; 4, 6; 4, 83; Gell. 16, 3.—
    B.
    Esp., eager for money (cf. abundans), avaricious:

    homo non cupidus neque appetens,

    Cic. Agr. 2, 8:

    grati animi, non appetentis, non avidi signa,

    id. de Or. 2, 43, 182.— Adv.: appĕtenter ( adp-), eagerly, in a grasping spirit or manner:

    ne cupide quid agerent, ne adpetenter,

    Cic. Off. 1, 10, 33; App. M. 7, p. 192, 40 Elm.— Comp. and sup. not used.
    2.
    appĕto ( adp-), ōnis, m. [1. appeto], he that strives eagerly for a thing, Laber. ap. Non. p. 74, 8 (Com. Rel. p. 251 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > adpeto

  • 7 appeto

    1.
    ap-pĕto ( adp-, Lachm., Baiter, Weissenb., Halm; app-, Ritschl, Kayser), īvi or ii, ītum, 3, v. a. and n. (class.; in poetry rare); act., to strive after a thing, to try to get, to grasp after (syn.: adfecto, nitor in aliquid).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    solem manibus adpetere,

    Cic. Div. 1, 23, 46; so id. ib. 2, 41:

    placentam,

    Plin. 7, 53, 54, § 183; so, adpetere manum osculis, to seize upon the hand with kisses, i. e. in order to kiss it, Plin. 11, 45, 103, § 250;

    hence, appeti, of old men whose hands one seizes and kisses: haec enim ipsa sunt honorabilia, salutari, adpeti, decedi, adsurgi, etc.,

    Cic. Sen. 18, 63; hence (like accedere), to go or come somewhere, to approach, arrive at:

    urbem,

    Suet. Caes. 42.— Of things without life: mare terram adpetens, pressing or rushing on, Cic. N. D. 2, 39, 100:

    crescebat interim urbs, munitionibus alia atque alia adpetendo loca,

    by continually advancing farther, Liv. 1, 8:

    Thule, quam hactenus nix et hiems adpetebat,

    only snow and frost had approached, Tac. Agr. 10.—
    B.
    Esp., to attack, to fall or seize upon, assault, assail (syn.:

    peto, adgredior, adorior, invado): lapidibus appetere,

    Cic. Dom. 5, 13:

    ferro atque insidiis,

    id. Rosc. Am. 11, 30; id. Planc. 29 fin.:

    umerum gladio,

    Caes. B. C. 2, 35; Liv. 7, 26:

    aquila aquaticas aves adpetit,

    Plin. 10, 3, 3, § 9:

    morsu,

    Tac. H. 4, 42; Dig. 38, 2, 14; 48, 5, 27 al.— Trop.:

    ignominiis omnibus appetitis,

    Cic. Quint. 31:

    me amor appetit,

    Plaut. Cist. 2, 1, 8:

    (uxor) falsā suspitione appetitur,

    Vulg. Num. 5, 14.—
    C.
    Trop., [p. 142] to strive after earnestly, to desire eagerly, to long for (syn.: peto, cupio, expeto; opp. declino, aspernor; v. infra): aliut in dies magis adpetitur, * Lucr. 5, 1279:

    ut bona naturā adpetimus, sic a malis naturā declinamus,

    Cic. Tusc. 4, 6, 13; cf. id. N. D. 3, 13, 33:

    idem non modo non recusem, sed appetam etiam atque deposcam,

    id. Phil. 3, 14:

    inimicitias potentium appetere,

    id. Mil. 36; so id. Rosc. Am. 18; id. Verr. 2, 5, 2; id. Agr. 2, 23:

    alterum esse adpetendum, alterum aspernandum,

    id. Fin. 1, 9, 31 al.:

    amicitiam,

    Caes. B. G. 1, 40:

    adulescentium familiaritates,

    Sall. C. 14, 5:

    hereditates,

    Suet. Aug. 60:

    divitias,

    Vulg. Sap. 8, 5; ib. 1 Tim. 6, 10:

    nihil ornamentorum,

    Suet. Vesp. 12 al.:

    alienum,

    Phaedr. 1, 4, 1:

    nec abnuendum imperium nec adpetendum,

    Sen. Thyest. 472 et saep.—Also of food, to have an appetite for (cf. appetitio, II. B.):

    appetitur vilis oliva,

    Mart. 9, 27:

    pisciculos minutos, caseum,

    Suet. Aug. 76.—Constr. with inf. as object:

    ut adpetat animus agere semper aliquid,

    Cic. Fin. 5, 20, 55; Stat. Th. 1, 234; Pall. 10, 13, 2.—
    II.
    Neutr., to draw on or nigh, to approach, be at hand (only of time and things having relation to it;

    syn.: venio, advenio, adpropinquo, adsum): cum appetit meridies,

    Plaut. Most. 3, 1, 116:

    dies adpetebat,

    Caes. B. G. 6, 35:

    nox jam adpetebat,

    Liv. 8, 38; so id. 5, 44; 10, 42:

    tempus anni,

    id. 34, 13; so id. 22, 1; 29, 10 al.:

    lux,

    Tac. A. 4, 51 al.:

    partitudo cui appetit,

    Plaut. Aul. 1, 1, 36:

    consularia comitia adpetebant,

    Liv. 41, 28:

    adpetit finis,

    Sen. Cons. ad Marc. 23 fin. — Hence, appĕtens ( adp-), entis, P. a. (acc. to II.); pr. striving passionately after something; hence,
    A.
    In gen., desirous of, eager for; constr. with gen.:

    appetens gloriae atque avidus laudis,

    Cic. Imp. Pomp. 3:

    nihil est adpetentius similium sui,

    id. Lael. 14, 50:

    studiosissimi adpetentissimique honestatis,

    id. Tusc. 2, 24, 58; so Sall. C. 5, 4; id. J. 7, 1; Plin. 31, 6, 36, § 69:

    turbidi et negotiorum adpetentes,

    Tac. A. 14, 57; id. H. 1, 49; 3, 39; 4, 6; 4, 83; Gell. 16, 3.—
    B.
    Esp., eager for money (cf. abundans), avaricious:

    homo non cupidus neque appetens,

    Cic. Agr. 2, 8:

    grati animi, non appetentis, non avidi signa,

    id. de Or. 2, 43, 182.— Adv.: appĕtenter ( adp-), eagerly, in a grasping spirit or manner:

    ne cupide quid agerent, ne adpetenter,

    Cic. Off. 1, 10, 33; App. M. 7, p. 192, 40 Elm.— Comp. and sup. not used.
    2.
    appĕto ( adp-), ōnis, m. [1. appeto], he that strives eagerly for a thing, Laber. ap. Non. p. 74, 8 (Com. Rel. p. 251 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > appeto

  • 8 alienus [1]

    1. aliēnus, a, um (alius), Adi. m. Compar. u. Superl., in vielen Bedeutungen dem gr. ἀλλότριος entsprechend (vgl. Passows gr. Wörterb. in v.), einem andern, gehörig, -eigen, fremd (Ggstz. meus, tuus, suus, proprius), I) eig.: 1) im allg.: puer, Ter.: servus, Quint.: coniunx, Hor.: aedes (Plur.), Ter.: domus, Cic.: pecuniae, Cic.: aes alienum, fremdes, entlehntes Geld, Schulden (s. aes no. II, B, 2, a), Cic.: nomina, fremde, von andern gemachte Schulden, Sall.: mos, Ter.: opes, Cic.: pavor, fremde, d.i. der andern Furcht, Liv.: aber metu alieno, aus Furcht vor andern, Ter.: alienis pedibus ambulare, Plin.: edicta alieno formare ingenio, Suet.: cum aliena est oratio, wenn ein anderer das Wort hat, Plaut.: alienis mensibus aestas, in fremden Monaten (d.i. in den Wintermonaten), Verg. – sternitur infelix alieno vulnere, durch die einem andern zugedachte Wunde, Verg. – m. Dat., sacerdotium genti conditoris haud alienum, Liv. 1, 20, 3. – subst., aliēnum, ī, n., a) fremdes Gut od. Eigentum (Ggstz. suum), alieni appetens, sui profusus, Sall.: largiri ex alieno, auf anderer Kosten Freigebigkeit üben, Cic., de alieno, Liv. u. Iustin.: ex alieno praedari, Liv. – b) f remder Grund u. Boden, in alieno aedificium exstruere, Cic.: furor aliena vastandi, Sen.: aliena pervadere molienti, fremdes Gebiet (im Ggstz. zum römischen), Amm. – c) fremde Angelegenheit, qui negat quicquam deos nec alieni curare nec sui? Cic. de div. 2, 104: u. so Plur. = fremde Angelegenheiten, fremde Interessen, aliena curare, Ter. heaut. 76: aliena diiudicare, ibid. 504. – 2) insbes.: a) jmdm. seiner Familie od. seiner Person od. seiner Heimat nach fremd, α) der Familie, Verwandtschaft od. Person nach fremd, fernstehend, jmd. nichts angehend, ihm nicht verwandt, nicht angehörig (Ggstz. meus, tuus, suus u. propinquus, affinis, sanguine coniunctus, amicus, familiaris, familiaris et necessarius), absol., ille si me alienus affinem volet, Ter.: heres alienior, Cic.: homines alienissimi, wildfremde, Cic. Phil. 10, 10. – m. Dat., non alienus sanguine regibus, Liv.: mihi non alienus, Fronto. – m. ab u. Abl., humani nihil a me alienum puto, Ter. heaut. 77: alienissimus a Clodio, Cic. – u. (wie ἀλλότριος) m. Genet. (s. Deder. Dict. 2, 5), non alieni generis sui, Dict.: non alienus Pelei, Dict. – subst., aliēnus, ī, m., der Fremde, cives potiores quam peregrini, propinqui quam alieni, Cic.: in longinquos in propinquos, in alienos in suos irruebat, Cic.: neu malis alienos adiungere, quam sanguine coniunctos retinere, Sall.: etiam alienissimis in capitis periculis amicissimorum officia et studia praestamus, Cic.: se suaque omnia alienissimis crediderunt, wildfremden Leuten, Caes. b.G. 6, 31, 4. – β) der Heimat nach jmdm. fremd, ausländisch, Graeca nomina aut aliena, Plin.: arbor ex alieno petita orbe, Plin.: domi atque in patria mallem, quam in externis atque alienis locis, Cic. – v. Pers. subst., aliēnus, ī, m., der Fremde, der Ausländer, tot linguae, tanta loquendi varietas, ut externus alieno paene non sit hominis vice, Plin.: hic apud me cenant alieni novem, Plaut. – b) dem Körper od. dem Geiste fremd, entfremdet, α) dem Körper, abgestorben quantum eius (ossis) alienum est, Scrib. 201. – β) dem Geiste, verwirrt, verrückt, facient alienos, deliros, Firm. math. 3, 6. – c) der physischen Beschaffenheit nach fremdartig, widrig, fit quoque, ut (nebula) in nostrum cum venit denique caelum, corrumpat reddatque sui simile atque alienum (uns widrig), Lucr.: alienus odor opplet nares, Varr. – neutr. plur. aliena subst., das Fremdartige, der fremdartige Stoff (= das aus der Mischung fremdartiger Bestandteile entstandene Trübe des Weines), Hor. sat. 2, 4, 57. – II) übtr.: a) v. Pers.: α) der Meinung, Ansicht nach einem andern gleichs. angehörig, von einem andern abhängig, nicht selbständig, nicht auf eigenen Füßen stehend (Ggstz. suus), in physicis totus alienus est, Cic. de fin. 1, 17. – β) der Gesinnung, Denkart, Neigung u. Lebensart nach einer Person od. Sache fremd, entfremdet, abgeneigt, nicht befreundet, feindselig, verfeindet, gegen sie ungünstig gestimmt, gleichgültig (Ggstz. amicus, familiaris, coniunctus), voluntates populi, Cic.: homo, Cic.: ex alienissimis sociis amicissimos reddere, Cic.: neque solum illis aliena mens erat, nicht bloß bei jenen herrschte eine feindselige Gesinnung, Sall. – m. ab u. Abl., alienus ab alqo od. ab alqa re animus, Cic.: si est a me alienior, Cic.: homo non alienus a litteris, ein des Schriftwesens nicht unkundiger (im Schriftwesen nicht unbewanderter) Mann (zugleich mit dem Doppelsinn: ein dem Brieftragen nicht fremder M.), Cic.: numquam a poëtice alienus fui, Plin. ep. – m. Dat., alienus alci animus (Ggstz. animus in alqm pronior), Tac.: ambitioni alienus Ggstz. familiaris otio et litteris), Sen.: domus his aliena malis, solcherlei Ränken (Getreibe) abgeneigt, Hor. – m. Genet. (s. die Auslgg. zu Ov. fast. 1, 196), domus non aliena consilii, dem Pl. nicht fremd, dem Pl. befreundet, Sall.: ioci non alienus, kein Feind vom Scherz, Ov. – subst., vel alienissimus rusticae vitae, auch der abgesagteste Feind des Landlebens, Col. 3, 21, 3. – b) v. Lebl. (konkr. u. abstr. Ggstdn.), fremd, fremdartig, dem eigenen Wesen od. der Beschaffenheit, dem Zustande, dem Zwecke, den Verhältnissen nicht entsprechend, widerstrebend, ungewohnt, ungeeignet, ungehörig. unpassend, unangemessen, unzuträglich, nachteilig, mit etw. unvereinbar, α) absol.: malis ridere alienis, mit verstellten Mienen, mephistophelesartig, höhnisch lachen, Hor. sat. 2, 3, 72 (u. dazu Krüger u. Fritzsche): alieno gaudia vultu semper erant, das Weinen war dir näher als das Lachen, Val. Flacc. 8, 164. – hanc rem tractare non alieno loco videor, Quint. – alieno loco (Gelände) proelium committere, Caes. – alienā, alieniore aetate, Plaut. u. Ter.: alieno tempore, zur Unzeit, Cic. u. Liv. (Ggstz. suo tempore, Varr.). – suo alienoque Marte pugnare, nach gewohnter u. ungewohnter Art, Liv. – aliena verba, uneigentliche (Ggstz. propria). Cic.; u. verb. translata et aliena verba, Cic. (vgl. Cic. de or. 3, 157 u. or. 80): cetera ex prosae orationis usu alieniora praetermisimus, Gell. – u. non alienum est m. folg. Infinit., es ist nicht unzweckmäßig, unzuträglich (s. Heusinger Cic. off. 1, 8), sponte vomere non alienum est, Cels.: u. so sed non alienum est (es ist nicht ungehörig, ungeeignet) rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere, Cic.: non alienum esse videtur proponere de etc., Caes.: cuius victoriae non alienum videtur quale praemium sit tributum docere, Nep.: non alienum esse arbitror breviter explicare, quae mihi sit ratio etc., Cic. – neutr. plur. subst. = nicht zur Sache Gehöriges, Fremdartiges, Ungehöriges, aliena ac nihil profutura petere, Sall.: aliena dicere (Ggstz. dicere quod causae prosit), Cic.: aliena loqui, Ungehöriges schwatzen, Unsinn reden (v. Wahnsinnigen). Cels. u. Ov. – β) m. ab u. Abl.: navigationis labor alienus non ab aetate solum nostra, verum etiam a dignitate, Cic.: dolor (est) motus asper in corpore alienus a sensibus, dem Gefühle widerstrebend, Cic.: sententia non crudelis, sed aliena a re publica nostra, Sall. – γ) m. bl. Abl.: aut suā personā aut tempore alienum, Cic.: alienum sibi videri dignitate imperii, Cic.: illud autem alterum alienum esse existimatione meā Cibyratas imperio meo publice venari, Cic.: indignum et alienum maiestate populi Romani videtur m. folg. Akk. u. Infin., Val. Max. – δ) m. Dat.: cibi stomacho non alieni (nicht unzuträgliche), Cels.: alienissimo sibi loco, contra opportunissimo hostibus conflixit, Nep.: exemplum temporibus suis accommodatissimum, meis alienissimum rationibus, Cic.: quod maxime huic causae est alienum, Cic. – u. zugl. m. folg. Infin., moveri et ambulare nisi sanis alienum est, Cels.: non putavi alienum esse meis institutis haec ad te scribere, Cic. – ε) m. Genet, (s. die Auslegg. zu Ov. fast. 1, 196), aliarum rerum aliena, unvereinbar mit andern Erscheinungen, beispiellos, Lucr.: omnia quae essent aliena firmae et constantis assensionis a virtute sapientiaque removit, Cic. – u. zugl. m. folg. Infin., quis alienum putet eius esse dignitatis, quam mihi quisque tribuit, quid in omni munere vitae optimum et verissimum sit exquirere, Cic. – ζ) m. ad u. Akk.: nihil mihi turpius apud homines fuisset, neque vero ad istam ipsam ἀσφάλειαν quicquam alienius (zweckwidriger), Cic. ad Att. 2, 19, 4: ad committendum proelium alienum esse tempus arbitratus, Caes. b.G. 4, 34, 2: omnium autem rerum nec aptius est quicquam ad opes tuendas quam diligi, nec alienius quam timeri, Cic. de off. 2, 23.

    lateinisch-deutsches > alienus [1]

  • 9 alienus

    1. aliēnus, a, um (alius), Adi. m. Compar. u. Superl., in vielen Bedeutungen dem gr. ἀλλότριος entsprechend (vgl. Passows gr. Wörterb. in v.), einem andern, gehörig, -eigen, fremd (Ggstz. meus, tuus, suus, proprius), I) eig.: 1) im allg.: puer, Ter.: servus, Quint.: coniunx, Hor.: aedes (Plur.), Ter.: domus, Cic.: pecuniae, Cic.: aes alienum, fremdes, entlehntes Geld, Schulden (s. aes no. II, B, 2, a), Cic.: nomina, fremde, von andern gemachte Schulden, Sall.: mos, Ter.: opes, Cic.: pavor, fremde, d.i. der andern Furcht, Liv.: aber metu alieno, aus Furcht vor andern, Ter.: alienis pedibus ambulare, Plin.: edicta alieno formare ingenio, Suet.: cum aliena est oratio, wenn ein anderer das Wort hat, Plaut.: alienis mensibus aestas, in fremden Monaten (d.i. in den Wintermonaten), Verg. – sternitur infelix alieno vulnere, durch die einem andern zugedachte Wunde, Verg. – m. Dat., sacerdotium genti conditoris haud alienum, Liv. 1, 20, 3. – subst., aliēnum, ī, n., a) fremdes Gut od. Eigentum (Ggstz. suum), alieni appetens, sui profusus, Sall.: largiri ex alieno, auf anderer Kosten Freigebigkeit üben, Cic., de alieno, Liv. u. Iustin.: ex alieno praedari, Liv. – b) f remder Grund u. Boden, in alieno aedificium exstruere, Cic.: furor aliena vastandi, Sen.: aliena pervadere molienti, fremdes Gebiet (im Ggstz. zum römischen), Amm. – c) fremde
    ————
    Angelegenheit, qui negat quicquam deos nec alieni curare nec sui? Cic. de div. 2, 104: u. so Plur. = fremde Angelegenheiten, fremde Interessen, aliena curare, Ter. heaut. 76: aliena diiudicare, ibid. 504. – 2) insbes.: a) jmdm. seiner Familie od. seiner Person od. seiner Heimat nach fremd, α) der Familie, Verwandtschaft od. Person nach fremd, fernstehend, jmd. nichts angehend, ihm nicht verwandt, nicht angehörig (Ggstz. meus, tuus, suus u. propinquus, affinis, sanguine coniunctus, amicus, familiaris, familiaris et necessarius), absol., ille si me alienus affinem volet, Ter.: heres alienior, Cic.: homines alienissimi, wildfremde, Cic. Phil. 10, 10. – m. Dat., non alienus sanguine regibus, Liv.: mihi non alienus, Fronto. – m. ab u. Abl., humani nihil a me alienum puto, Ter. heaut. 77: alienissimus a Clodio, Cic. – u. (wie ἀλλότριος) m. Genet. (s. Deder. Dict. 2, 5), non alieni generis sui, Dict.: non alienus Pelei, Dict. – subst., aliēnus, ī, m., der Fremde, cives potiores quam peregrini, propinqui quam alieni, Cic.: in longinquos in propinquos, in alienos in suos irruebat, Cic.: neu malis alienos adiungere, quam sanguine coniunctos retinere, Sall.: etiam alienissimis in capitis periculis amicissimorum officia et studia praestamus, Cic.: se suaque omnia alienissimis crediderunt, wildfremden Leuten, Caes. b.G. 6, 31, 4. – β) der Heimat nach jmdm. fremd, ausländisch, Graeca nomina aut aliena, Plin.:
    ————
    arbor ex alieno petita orbe, Plin.: domi atque in patria mallem, quam in externis atque alienis locis, Cic. – v. Pers. subst., aliēnus, ī, m., der Fremde, der Ausländer, tot linguae, tanta loquendi varietas, ut externus alieno paene non sit hominis vice, Plin.: hic apud me cenant alieni novem, Plaut. – b) dem Körper od. dem Geiste fremd, entfremdet, α) dem Körper, abgestorben quantum eius (ossis) alienum est, Scrib. 201. – β) dem Geiste, verwirrt, verrückt, facient alienos, deliros, Firm. math. 3, 6. – c) der physischen Beschaffenheit nach fremdartig, widrig, fit quoque, ut (nebula) in nostrum cum venit denique caelum, corrumpat reddatque sui simile atque alienum (uns widrig), Lucr.: alienus odor opplet nares, Varr. – neutr. plur. aliena subst., das Fremdartige, der fremdartige Stoff (= das aus der Mischung fremdartiger Bestandteile entstandene Trübe des Weines), Hor. sat. 2, 4, 57. – II) übtr.: a) v. Pers.: α) der Meinung, Ansicht nach einem andern gleichs. angehörig, von einem andern abhängig, nicht selbständig, nicht auf eigenen Füßen stehend (Ggstz. suus), in physicis totus alienus est, Cic. de fin. 1, 17. – β) der Gesinnung, Denkart, Neigung u. Lebensart nach einer Person od. Sache fremd, entfremdet, abgeneigt, nicht befreundet, feindselig, verfeindet, gegen sie ungünstig gestimmt, gleichgültig (Ggstz. amicus, familiaris, coniunctus), voluntates populi, Cic.: homo,
    ————
    Cic.: ex alienissimis sociis amicissimos reddere, Cic.: neque solum illis aliena mens erat, nicht bloß bei jenen herrschte eine feindselige Gesinnung, Sall. – m. ab u. Abl., alienus ab alqo od. ab alqa re animus, Cic.: si est a me alienior, Cic.: homo non alienus a litteris, ein des Schriftwesens nicht unkundiger (im Schriftwesen nicht unbewanderter) Mann (zugleich mit dem Doppelsinn: ein dem Brieftragen nicht fremder M.), Cic.: numquam a poëtice alienus fui, Plin. ep. – m. Dat., alienus alci animus (Ggstz. animus in alqm pronior), Tac.: ambitioni alienus Ggstz. familiaris otio et litteris), Sen.: domus his aliena malis, solcherlei Ränken (Getreibe) abgeneigt, Hor. – m. Genet. (s. die Auslgg. zu Ov. fast. 1, 196), domus non aliena consilii, dem Pl. nicht fremd, dem Pl. befreundet, Sall.: ioci non alienus, kein Feind vom Scherz, Ov. – subst., vel alienissimus rusticae vitae, auch der abgesagteste Feind des Landlebens, Col. 3, 21, 3. – b) v. Lebl. (konkr. u. abstr. Ggstdn.), fremd, fremdartig, dem eigenen Wesen od. der Beschaffenheit, dem Zustande, dem Zwecke, den Verhältnissen nicht entsprechend, widerstrebend, ungewohnt, ungeeignet, ungehörig. unpassend, unangemessen, unzuträglich, nachteilig, mit etw. unvereinbar, α) absol.: malis ridere alienis, mit verstellten Mienen, mephistophelesartig, höhnisch lachen, Hor. sat. 2, 3, 72 (u. dazu Krüger u. Fritzsche): ali-
    ————
    eno gaudia vultu semper erant, das Weinen war dir näher als das Lachen, Val. Flacc. 8, 164. – hanc rem tractare non alieno loco videor, Quint. – alieno loco (Gelände) proelium committere, Caes. – alienā, alieniore aetate, Plaut. u. Ter.: alieno tempore, zur Unzeit, Cic. u. Liv. (Ggstz. suo tempore, Varr.). – suo alienoque Marte pugnare, nach gewohnter u. ungewohnter Art, Liv. – aliena verba, uneigentliche (Ggstz. propria). Cic.; u. verb. translata et aliena verba, Cic. (vgl. Cic. de or. 3, 157 u. or. 80): cetera ex prosae orationis usu alieniora praetermisimus, Gell. – u. non alienum est m. folg. Infinit., es ist nicht unzweckmäßig, unzuträglich (s. Heusinger Cic. off. 1, 8), sponte vomere non alienum est, Cels.: u. so sed non alienum est (es ist nicht ungehörig, ungeeignet) rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere, Cic.: non alienum esse videtur proponere de etc., Caes.: cuius victoriae non alienum videtur quale praemium sit tributum docere, Nep.: non alienum esse arbitror breviter explicare, quae mihi sit ratio etc., Cic. – neutr. plur. subst. = nicht zur Sache Gehöriges, Fremdartiges, Ungehöriges, aliena ac nihil profutura petere, Sall.: aliena dicere (Ggstz. dicere quod causae prosit), Cic.: aliena loqui, Ungehöriges schwatzen, Unsinn reden (v. Wahnsinnigen). Cels. u. Ov. – β) m. ab u. Abl.: navigationis labor alienus non ab aetate solum nostra, verum etiam a dignitate, Cic.: dolor
    ————
    (est) motus asper in corpore alienus a sensibus, dem Gefühle widerstrebend, Cic.: sententia non crudelis, sed aliena a re publica nostra, Sall. – γ) m. bl. Abl.: aut suā personā aut tempore alienum, Cic.: alienum sibi videri dignitate imperii, Cic.: illud autem alterum alienum esse existimatione meā Cibyratas imperio meo publice venari, Cic.: indignum et alienum maiestate populi Romani videtur m. folg. Akk. u. Infin., Val. Max. – δ) m. Dat.: cibi stomacho non alieni (nicht unzuträgliche), Cels.: alienissimo sibi loco, contra opportunissimo hostibus conflixit, Nep.: exemplum temporibus suis accommodatissimum, meis alienissimum rationibus, Cic.: quod maxime huic causae est alienum, Cic. – u. zugl. m. folg. Infin., moveri et ambulare nisi sanis alienum est, Cels.: non putavi alienum esse meis institutis haec ad te scribere, Cic. – ε) m. Genet, (s. die Auslegg. zu Ov. fast. 1, 196), aliarum rerum aliena, unvereinbar mit andern Erscheinungen, beispiellos, Lucr.: omnia quae essent aliena firmae et constantis assensionis a virtute sapientiaque removit, Cic. – u. zugl. m. folg. Infin., quis alienum putet eius esse dignitatis, quam mihi quisque tribuit, quid in omni munere vitae optimum et verissimum sit exquirere, Cic. – ζ) m. ad u. Akk.: nihil mihi turpius apud homines fuisset, neque vero ad istam ipsam ἀσφάλειαν quicquam alienius (zweckwidriger), Cic. ad Att. 2, 19, 4: ad committendum
    ————
    proelium alienum esse tempus arbitratus, Caes. b.G. 4, 34, 2: omnium autem rerum nec aptius est quicquam ad opes tuendas quam diligi, nec alienius quam timeri, Cic. de off. 2, 23.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > alienus

  • 10 alienum

    ălĭēnus, a, um [2. alius].
    I.
    Adj.
    A.
    In gen., that belongs to another person, place, object, etc., not one's own, another's, of another, foreign, alien (opp. suus): NEVE. ALIENAM. SEGETEM. PELLEXERIS., Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, and Serv. ad Verg. E. 8, 99: plus ex alieno jecore sapiunt quam ex suo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57; Plaut. Mil. 2, 2, 111; cf. id. ib. 2, 2, 88, and Lind. ib. 2, 3, 3: quom sciet alienum puerum ( the child of another) tolli pro suo, Ter. Hec. 4, 1, 61:

    in aedīs inruit Alienas,

    id. Ad. 1, 2, 9; id. And. 1, 1, 125:

    alienae partes anni,

    Lucr. 1, 182; so Verg. G. 2, 149:

    pecuniis alienis locupletari,

    Cic. Rosc. Am. 47, 137:

    cura rerum alienarum,

    id. Off. 1, 9, 30; 2, 23, 83:

    alienos mores ad suos referre,

    Nep. Epam. 1, 1:

    in altissimo gradu alienis opibus poni,

    Cic. Sest. 20:

    semper regibus aliena virtus formidolosa est,

    Sall. C. 7, 2:

    amissis bonis alienas opes exspectare,

    id. ib. 58. 10 Herz.:

    aliena mulier,

    another man's wife, Cic. Cael. 37:

    mulier alieni viri sermonibus assuefacta,

    of another woman's husband, Liv. 1, 46:

    virtutem et bonum alienum oderunt,

    id. 35, 43:

    alienis pedibus ambulamus, alienis oculis agnoscimus, alienā memoriā salutamus, alienā operā vivimus,

    Plin. 29, 1, 8, § 19:

    oportet enim omnia aut ad alienum arbitrium aut ad suum facere,

    Plin. Ep. 6, 14; so Suet. Claud. 2:

    alienum cursum alienumque rectorem, velut captā nave, sequi,

    Plin. Pan. 82, 3; Tac. A. 15, 1 fin.:

    pudicitiae neque suae neque alienae pepercit,

    Suet. Calig. 36:

    epistolas orationesque et edicta alieno formabat ingenio,

    i. e. caused to be written by another, id. Dom. 20:

    te conjux aliena capit,

    Hor. S. 2, 7, 46; 1, 1, 110; so id. ib. 1, 3, 116:

    vulnus,

    intended for another, Verg. A. 10, 781: aliena [p. 85] cornua, of Actæon transformed into a stag, Ov. M. 3, 139:

    alieno Marte pugnabant, sc. equites,

    i. e. without horses, as footmen, Liv. 3, 62: aes alienum, lit. another's money; hence, in reference to him who has it, a debt; cf. aes. So also:

    aliena nomina,

    debts in others' names, debts contracted by others, Sall. C. 35, 3.—
    B.
    Esp.
    1.
    In reference to relationship or friendship, not belonging to one, alien from, not related or allied, not friendly, inimical, strange, Plaut. Capt. 1, 2, 43:

    alienus est ab nostrā familiā,

    Ter. Ad. 3, 2, 28; id. Heaut. 5, 4, 6 Ruhnk.:

    multi ex finibus suis egressi se suaque omnia alienissimis crediderunt,

    to utter strangers, Caes. B. G. 6, 31:

    non alienus sanguine regibus,

    Liv. 29, 29; Vell. 2, 76.—

    Hence alienus and propinquus are antith.,

    Cic. Lael. 5, 19:

    ut neque amicis neque etiam alienioribus desim,

    id. Fam. 1, 9 Manut.:

    ut tuum factum alieni hominis, meum vero conjunctissimi et amicissimi esse videatur,

    id. ib. 3, 6.—
    2.
    Trop.: alienum esse in or ab aliquā re, to be a stranger to a thing, i. e. not to be versed in or familiar with, not to understand:

    in physicis Epicurus totus est alienus,

    Cic. Fin. 1, 6, 17:

    homo non alienus a litteris,

    not a stranger to, not unversed in, id. Verr. 2, 2, 26.—
    3.
    Foreign to a thing, i. e. not suited to it, unsuitable, incongruous, inadequate, inconsistent, unseasonable, inapposite, different from (opp. aptus); constr. with gen., dat., abl., and ab; cf. Burm. ad Ov. F. 1, 4; Manut. ad Cic. Fam. 9, 14, 5; Spald. ad Quint. 6, 3, 33; Zumpt, Gr. § 384.
    (α).
    With gen.:

    pacis (deorum),

    Lucr. 6, 69:

    salutis,

    id. 3, 832:

    aliarum rerum,

    id. 6, 1064:

    dignitatis alicujus,

    Cic. Fin. 1, 4, 11:

    neque aliena consili (sc. domus D. Bruti),

    convenient for consultation, Sall. C. 40, 5 Kritz al.—
    (β).
    With dat.:

    quod illi causae maxime est alienum,

    Cic. Caecin. 9, 24: arti oratoriae, Quint. prooem. 5; 4, 2, 62; Sen. Q. N. 4 praef.—
    (γ).
    With abl.:

    neque hoc dii alienum ducunt majestate suā,

    Cic. Div. 1, 38, 83:

    homine alienissimum,

    id. Off. 1, 13, 41:

    dignitate imperii,

    id. Prov. Cons. 8, 18:

    amicitiā,

    id. Fam. 11, 27:

    existimatione meā,

    id. Att. 6, 1:

    domus magis his aliena malis,

    farther from, Hor. S. 1, 9, 50:

    loco, tempore,

    Quint. 6, 3, 33.—
    (δ).
    With ab:

    alienum a vitā meā,

    Ter. Ad. 5, 8, 21: a dignitate rei publicae, Tib. Gracch. ap. Gell. 7, 19, 7:

    a sapiente,

    Cic. Ac. 2, 43, 132:

    a dignitate,

    id. Fam. 4, 7:

    navigationis labor alienus non ab aetate solum nostrā, verum etiam a dignitate,

    id. Att. 16, 3.—
    (ε).
    With inf. or clause as subject:

    nec aptius est quidquam ad opes tuendas quam diligi, nec alienius quam timeri,

    Cic. Off. 2, 7, 23:

    non alienum videtur, quale praemium Miltiadi sit tributum, docere,

    Nep. Milt. 6, 1.—
    4.
    Averse, hostile, unfriendly, unfavorable to:

    illum alieno animo a nobis esse res ipsa indicat,

    Ter. Ad. 3, 2, 40; Cic. Deiot. 9, 24:

    a Pyrrho non nimis alienos animos habemus,

    id. Lael. 8 fin.:

    sin a me est alienior,

    id. Fam. 2, 17:

    ex alienissimis amicissimos reddere,

    id. ib. 15, 4 al.:

    Muciani animus nec Vespasiano alienus,

    Tac. H. 2, 74.—Rar. transf. to things; as in the histt., alienus locus, a place or ground unfavorable for an engagement, disadvantageous (opp. suus or opportunus; cf.

    Gron. Obs. 4, 17, 275): alieno loco proelium committunt,

    Caes. B. G. 1, 15:

    alienissimo sibi loco contra opportunissimo hostibus conflixit,

    Nep. Them. 4, 5 Brem.—So of time unfitting, inconvenient, unfavorable, Varr. R. R. 3, 16:

    ad judicium corrumpendum tempus alienum,

    Cic. Verr. 1, 5; id. Caecin. 67:

    vir egregius alienissimo rei publicae tempore exstinctus,

    id. Brut. 1; id. Fam. 15, 14.—Of other things: alienum ( dangerous, perilous, hurtful) suis rationibus, Sall. C. 56, 5; Cels. 4, 5.—
    5.
    In medic. lang.
    a.
    Of the body, dead, corrupted, paralyzed (cf. alieno, II. B. 2.), Scrib. Comp. 201.—
    b.
    Of the mind, insane, mad (cf. alieno and alienatio):

    Neque solum illis aliena mens erat, qui conscii conjurationis fuerant,

    Sall. C. 37, 1 Herz.—
    II.
    Subst.
    1.
    ălĭēnus, i, m., a stranger.
    a.
    One not belonging to one's house, family, or country:

    apud me cenant alieni novem,

    Plaut. Stich. 3, 2, 21:

    ut non ejectus ad alienos, sed invitatus ad tuos īsse videaris,

    Cic. Cat. 1, 9, 23:

    quas copias proximis suppeditari aequius est, eas transferunt ad alienos,

    id. Off. 1, 14: cives potiores quam peregrini, propinqui quam alieni, id. Am. 5, 19:

    quasi ad alienos durius loquebatur,

    Vulg. Gen. 42, 7:

    a filiis suis an ab alienis?

    ib. Matt. 17, 24:

    cives potiores quam peregrini, propinqui quam alieni,

    Cic. Lael. 5:

    quod alieno testimonium redderem, in eo non fraudabo avum meum,

    Vell. 2, 76.—
    b.
    One not related to a person or thing:

    in longinquos, in propinquos, in alienos, in suos irruebat,

    Cic. Mil. 28, 76:

    vel alienissimus rusticae vitae, naturae benignitatem miretur,

    Col. 3, 21, 3.—
    2.
    ălĭēnum, i, n., the property of a stranger:

    Haec erunt vilici officia: alieno manum abstineant, etc.,

    Cato, R. R. 5, 1:

    alieno abstinuit,

    Suet. Tit. 7:

    ex alieno largiri,

    Cic. Fam. 3, 8, 8; so,

    de alieno largiri,

    Just. 36, 3, 9:

    alieni appetens, sui profugus,

    Sall. C. 5; Liv. 5, 5:

    in aliena aedificium exstruere,

    Cic. Mil. 27, 74 (cf.:

    in alieno solo aedificare,

    Dig. 41, 1, 7).— Plur.,
    a.
    The property of a stranger:

    quid est aliud aliis sua eripere, aliis dare aliena?

    Cic. Off. 2, 23; Liv. 30, 30: aliena pervadere, a foreign (in opp. to the Roman) province, Amm. 23, 1.—
    b.
    The affairs or interests of strangers: Men. Chreme, tantumue ab re tuast oti tibi, aliena ut cures, ea, quae nihil ad te attinent. Chrem. Homo sum;

    humani nihil a me alienum puto,

    Ter. Heaut. 1, 1, 23:

    aliena ut melius videant quam sua,

    id. ib. 3, 1, 95.—
    c.
    Things strange, foreign, not belonging to the matter in hand:

    Quod si hominibus bonarum rerum tanta cura esset, quanto studio aliena ac nihil profutura multumque etiam periculosa petunt, etc.,

    Sall. J. 1, 5; hence, aliena loqui, to talk strangely, wildly, like a crazy person:

    Quin etiam, sic me dicunt aliena locutum, Ut foret amenti nomen in ore tuum,

    Ov. Tr. 3, 19:

    interdum in accessione aegros desipere et aliena loqui,

    Cels. 3, 18 (v. alieniloquium).
    Comp. rare, but sup. very freq.; no adv. in use.

    Lewis & Short latin dictionary > alienum

  • 11 alienus

    ălĭēnus, a, um [2. alius].
    I.
    Adj.
    A.
    In gen., that belongs to another person, place, object, etc., not one's own, another's, of another, foreign, alien (opp. suus): NEVE. ALIENAM. SEGETEM. PELLEXERIS., Fragm. XII. Tab. ap. Plin. 28, 2, and Serv. ad Verg. E. 8, 99: plus ex alieno jecore sapiunt quam ex suo, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57; Plaut. Mil. 2, 2, 111; cf. id. ib. 2, 2, 88, and Lind. ib. 2, 3, 3: quom sciet alienum puerum ( the child of another) tolli pro suo, Ter. Hec. 4, 1, 61:

    in aedīs inruit Alienas,

    id. Ad. 1, 2, 9; id. And. 1, 1, 125:

    alienae partes anni,

    Lucr. 1, 182; so Verg. G. 2, 149:

    pecuniis alienis locupletari,

    Cic. Rosc. Am. 47, 137:

    cura rerum alienarum,

    id. Off. 1, 9, 30; 2, 23, 83:

    alienos mores ad suos referre,

    Nep. Epam. 1, 1:

    in altissimo gradu alienis opibus poni,

    Cic. Sest. 20:

    semper regibus aliena virtus formidolosa est,

    Sall. C. 7, 2:

    amissis bonis alienas opes exspectare,

    id. ib. 58. 10 Herz.:

    aliena mulier,

    another man's wife, Cic. Cael. 37:

    mulier alieni viri sermonibus assuefacta,

    of another woman's husband, Liv. 1, 46:

    virtutem et bonum alienum oderunt,

    id. 35, 43:

    alienis pedibus ambulamus, alienis oculis agnoscimus, alienā memoriā salutamus, alienā operā vivimus,

    Plin. 29, 1, 8, § 19:

    oportet enim omnia aut ad alienum arbitrium aut ad suum facere,

    Plin. Ep. 6, 14; so Suet. Claud. 2:

    alienum cursum alienumque rectorem, velut captā nave, sequi,

    Plin. Pan. 82, 3; Tac. A. 15, 1 fin.:

    pudicitiae neque suae neque alienae pepercit,

    Suet. Calig. 36:

    epistolas orationesque et edicta alieno formabat ingenio,

    i. e. caused to be written by another, id. Dom. 20:

    te conjux aliena capit,

    Hor. S. 2, 7, 46; 1, 1, 110; so id. ib. 1, 3, 116:

    vulnus,

    intended for another, Verg. A. 10, 781: aliena [p. 85] cornua, of Actæon transformed into a stag, Ov. M. 3, 139:

    alieno Marte pugnabant, sc. equites,

    i. e. without horses, as footmen, Liv. 3, 62: aes alienum, lit. another's money; hence, in reference to him who has it, a debt; cf. aes. So also:

    aliena nomina,

    debts in others' names, debts contracted by others, Sall. C. 35, 3.—
    B.
    Esp.
    1.
    In reference to relationship or friendship, not belonging to one, alien from, not related or allied, not friendly, inimical, strange, Plaut. Capt. 1, 2, 43:

    alienus est ab nostrā familiā,

    Ter. Ad. 3, 2, 28; id. Heaut. 5, 4, 6 Ruhnk.:

    multi ex finibus suis egressi se suaque omnia alienissimis crediderunt,

    to utter strangers, Caes. B. G. 6, 31:

    non alienus sanguine regibus,

    Liv. 29, 29; Vell. 2, 76.—

    Hence alienus and propinquus are antith.,

    Cic. Lael. 5, 19:

    ut neque amicis neque etiam alienioribus desim,

    id. Fam. 1, 9 Manut.:

    ut tuum factum alieni hominis, meum vero conjunctissimi et amicissimi esse videatur,

    id. ib. 3, 6.—
    2.
    Trop.: alienum esse in or ab aliquā re, to be a stranger to a thing, i. e. not to be versed in or familiar with, not to understand:

    in physicis Epicurus totus est alienus,

    Cic. Fin. 1, 6, 17:

    homo non alienus a litteris,

    not a stranger to, not unversed in, id. Verr. 2, 2, 26.—
    3.
    Foreign to a thing, i. e. not suited to it, unsuitable, incongruous, inadequate, inconsistent, unseasonable, inapposite, different from (opp. aptus); constr. with gen., dat., abl., and ab; cf. Burm. ad Ov. F. 1, 4; Manut. ad Cic. Fam. 9, 14, 5; Spald. ad Quint. 6, 3, 33; Zumpt, Gr. § 384.
    (α).
    With gen.:

    pacis (deorum),

    Lucr. 6, 69:

    salutis,

    id. 3, 832:

    aliarum rerum,

    id. 6, 1064:

    dignitatis alicujus,

    Cic. Fin. 1, 4, 11:

    neque aliena consili (sc. domus D. Bruti),

    convenient for consultation, Sall. C. 40, 5 Kritz al.—
    (β).
    With dat.:

    quod illi causae maxime est alienum,

    Cic. Caecin. 9, 24: arti oratoriae, Quint. prooem. 5; 4, 2, 62; Sen. Q. N. 4 praef.—
    (γ).
    With abl.:

    neque hoc dii alienum ducunt majestate suā,

    Cic. Div. 1, 38, 83:

    homine alienissimum,

    id. Off. 1, 13, 41:

    dignitate imperii,

    id. Prov. Cons. 8, 18:

    amicitiā,

    id. Fam. 11, 27:

    existimatione meā,

    id. Att. 6, 1:

    domus magis his aliena malis,

    farther from, Hor. S. 1, 9, 50:

    loco, tempore,

    Quint. 6, 3, 33.—
    (δ).
    With ab:

    alienum a vitā meā,

    Ter. Ad. 5, 8, 21: a dignitate rei publicae, Tib. Gracch. ap. Gell. 7, 19, 7:

    a sapiente,

    Cic. Ac. 2, 43, 132:

    a dignitate,

    id. Fam. 4, 7:

    navigationis labor alienus non ab aetate solum nostrā, verum etiam a dignitate,

    id. Att. 16, 3.—
    (ε).
    With inf. or clause as subject:

    nec aptius est quidquam ad opes tuendas quam diligi, nec alienius quam timeri,

    Cic. Off. 2, 7, 23:

    non alienum videtur, quale praemium Miltiadi sit tributum, docere,

    Nep. Milt. 6, 1.—
    4.
    Averse, hostile, unfriendly, unfavorable to:

    illum alieno animo a nobis esse res ipsa indicat,

    Ter. Ad. 3, 2, 40; Cic. Deiot. 9, 24:

    a Pyrrho non nimis alienos animos habemus,

    id. Lael. 8 fin.:

    sin a me est alienior,

    id. Fam. 2, 17:

    ex alienissimis amicissimos reddere,

    id. ib. 15, 4 al.:

    Muciani animus nec Vespasiano alienus,

    Tac. H. 2, 74.—Rar. transf. to things; as in the histt., alienus locus, a place or ground unfavorable for an engagement, disadvantageous (opp. suus or opportunus; cf.

    Gron. Obs. 4, 17, 275): alieno loco proelium committunt,

    Caes. B. G. 1, 15:

    alienissimo sibi loco contra opportunissimo hostibus conflixit,

    Nep. Them. 4, 5 Brem.—So of time unfitting, inconvenient, unfavorable, Varr. R. R. 3, 16:

    ad judicium corrumpendum tempus alienum,

    Cic. Verr. 1, 5; id. Caecin. 67:

    vir egregius alienissimo rei publicae tempore exstinctus,

    id. Brut. 1; id. Fam. 15, 14.—Of other things: alienum ( dangerous, perilous, hurtful) suis rationibus, Sall. C. 56, 5; Cels. 4, 5.—
    5.
    In medic. lang.
    a.
    Of the body, dead, corrupted, paralyzed (cf. alieno, II. B. 2.), Scrib. Comp. 201.—
    b.
    Of the mind, insane, mad (cf. alieno and alienatio):

    Neque solum illis aliena mens erat, qui conscii conjurationis fuerant,

    Sall. C. 37, 1 Herz.—
    II.
    Subst.
    1.
    ălĭēnus, i, m., a stranger.
    a.
    One not belonging to one's house, family, or country:

    apud me cenant alieni novem,

    Plaut. Stich. 3, 2, 21:

    ut non ejectus ad alienos, sed invitatus ad tuos īsse videaris,

    Cic. Cat. 1, 9, 23:

    quas copias proximis suppeditari aequius est, eas transferunt ad alienos,

    id. Off. 1, 14: cives potiores quam peregrini, propinqui quam alieni, id. Am. 5, 19:

    quasi ad alienos durius loquebatur,

    Vulg. Gen. 42, 7:

    a filiis suis an ab alienis?

    ib. Matt. 17, 24:

    cives potiores quam peregrini, propinqui quam alieni,

    Cic. Lael. 5:

    quod alieno testimonium redderem, in eo non fraudabo avum meum,

    Vell. 2, 76.—
    b.
    One not related to a person or thing:

    in longinquos, in propinquos, in alienos, in suos irruebat,

    Cic. Mil. 28, 76:

    vel alienissimus rusticae vitae, naturae benignitatem miretur,

    Col. 3, 21, 3.—
    2.
    ălĭēnum, i, n., the property of a stranger:

    Haec erunt vilici officia: alieno manum abstineant, etc.,

    Cato, R. R. 5, 1:

    alieno abstinuit,

    Suet. Tit. 7:

    ex alieno largiri,

    Cic. Fam. 3, 8, 8; so,

    de alieno largiri,

    Just. 36, 3, 9:

    alieni appetens, sui profugus,

    Sall. C. 5; Liv. 5, 5:

    in aliena aedificium exstruere,

    Cic. Mil. 27, 74 (cf.:

    in alieno solo aedificare,

    Dig. 41, 1, 7).— Plur.,
    a.
    The property of a stranger:

    quid est aliud aliis sua eripere, aliis dare aliena?

    Cic. Off. 2, 23; Liv. 30, 30: aliena pervadere, a foreign (in opp. to the Roman) province, Amm. 23, 1.—
    b.
    The affairs or interests of strangers: Men. Chreme, tantumue ab re tuast oti tibi, aliena ut cures, ea, quae nihil ad te attinent. Chrem. Homo sum;

    humani nihil a me alienum puto,

    Ter. Heaut. 1, 1, 23:

    aliena ut melius videant quam sua,

    id. ib. 3, 1, 95.—
    c.
    Things strange, foreign, not belonging to the matter in hand:

    Quod si hominibus bonarum rerum tanta cura esset, quanto studio aliena ac nihil profutura multumque etiam periculosa petunt, etc.,

    Sall. J. 1, 5; hence, aliena loqui, to talk strangely, wildly, like a crazy person:

    Quin etiam, sic me dicunt aliena locutum, Ut foret amenti nomen in ore tuum,

    Ov. Tr. 3, 19:

    interdum in accessione aegros desipere et aliena loqui,

    Cels. 3, 18 (v. alieniloquium).
    Comp. rare, but sup. very freq.; no adv. in use.

    Lewis & Short latin dictionary > alienus

  • 12 cupidus

    cupidus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (cupio), begierig im guten u. üblen Sinne, dah. auch = lüstern, gelüstend nach etw., u. = leidenschaftlich, in Leidenschaft gesetzt (Ggstz. moderatus), I) im allg.: a) v. Pers.: α) absol.: consul non c., Cic.: emit homo cupidus et locuples tanti, quanti Pythius voluit, Cic.: ut omnium cupidissimorum insanias expleret, Cic. – β) m. obj. Genet.: c. auri, Plaut., auri et argenti, Curt.: c. pecuniae, Cic.: c. artificii (Kunstwerk), Cic.: liberorum od. liberûm, Kinder wünschend, Quint. u. Cic.: c. huius coniugii, Nep.: gloriae, Val. Max.: imperii, Caes.: nullius rei cupidus nisi singularis perpetuique imperii, Nep.: c. litterarum (Gelehrter), Cels.: pacis, friedliebend, Hor.: rerum novarum, Caes., od. novarum rerum, Cic.: cupidi litium et rixae animi (Gemüter), Hor.: c. ultionis, Val. Max. – utinam minus vitae cupidi fuissemus, Cic. – c. te audiendi, Cic., od. ulteriora audiendi, Plin. ep.: bellandi, Caes., od. bellorum gerendorum, Cic.: laedendi, Quint.: male dicendi, schmähsüchtig, Quint.: pugnandi, Cic.: redeundi domum, Ter.: eius videndi, Ter. – Compar., contentionis cupidiores quam veritatis (denen es mehr um Streit als um Wahrheit zu tun ist), Cic.: neque salutis quam fidei fuit cupidior (eifriger bedacht auf usw.), Nep.: ceteri propter liberos pecuniae cupidiores solent esse, Cic.: qui cupidiores eius subtilitatis erunt, die sich mehr für solche Künsteleien interessieren, Vitr. – Superl., avicularum cupidissimus, Fronto: litterarum cupidissimus fuit (interessierte sich sehr für usw.), Nep.: magno pecoris numero, cuius sunt cupidissimi barbari, potiuntur, Caes. – γ) m. Infin., Tibull. 4, 1, 35. Prop. 1, 19, 9. Ov. met. 14, 215. Lucan. 7, 266. – δ) m. in u. Abl.: quis est tam cupidus (eifrig) in perspicienda cognoscendaque rerum natura, ut etc., Cic. de off. 1, 154. – b) v. Lebl.: equorum vis c., Lucr.: c. manus (Plur.), Ov.: c. livor, Prop.: c. haustus, Val. Max.: c. profectio, Val. Max.

    II) insbes.: a) in Leidenschaft gesetzt, nach Liebe schmachtend (vgl. Broukh. Tibull. 1, 10, 58. Ruhnk. Ov. her. 3, 26), animus alcis c., Ter.: maritus, Catull.: amans, Catull., amantes, Verg.: mens, Catull.: hymenaei cupidi, Inscr. – neu me cupidum eo impulisset, quod mihi principiumst mali, Ter. Phorm. 158: pateat cupidis semper aperta domus, Tibull.: cupidis amplectitur ulnis, Ov. – b) begehrlich, eigennützig, interessiert, der allg. Ausdr. für das spez. habsüchtig (Ggstz. liberalis; vgl. Hildebr. Apul. 4, 24. p. 271), homo castus ac non c., Cic.: homo non cupidus (interessiert) neque appetens, Cic.: mater eius avara et c., Lampr.: c. milites, Quint.: non loquor de integris, de innocentibus, de religiosis; tot cupidi, tot improbi, tot audaces, Cic.: hoc consilium Aquilio et talibus viris tam cupidum, tam audax, tam temerarium probabitur? Cic.: da cupidum, avarum, tenacem, iam tibi eum liberalem dabo, Lact. – Compar., paulo cupidior publicanus, Cic. – Superl., naturā cupidissimus, Suet. – m. in u. Abl., non esse mirandum, qui in illa re turpis aut cupidus aut petulans fuerit, hac quoque in re eum deliquisse, Cic. de inv. 2, 33. – c) leidenschaftlich für eine Person strebend, α) im guten Sinne, von Enthusiasmus für jmd. beseelt, jmdm. enthusiastisch ergeben, jmdm. gewogen, homo tui cupidus, nostri amantissimus, Cic.: tales viros, tam cupidos sui... crudelissime perire voluit, Cic.: homo nostri cupidissimus, Cic. – absol. subst., sive apud infestos (feindl. Gesinnte) sive apud cupidos (günstig Gesinnte) sive apud invidentes dicendum habuerit, Tac. dial. 31. – β) im üblen Sinne, jmdm. od. einer Partei leidenschaftlich ergeben, parteiisch, quaestores vehementer istius (Verris) cupidi, Cic. Verr. 2, 12. – gew. absol., iudex c., Cic.: testis c., Cic.: tum enim forsitan improbis nimis cupidus videretur, si qua de re iudex fuisset testis esset, Cic. – Compar., tamen is cupidior esse videatur, quam sapientem iudicem esse aequum est, Cic.: tantum donis datis muneribusque perfecerat, ut eo fautore uteretur cupidiore, quam fides iudicis postulabat, Cic.

    lateinisch-deutsches > cupidus

  • 13 cupidus

    cupidus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (cupio), begierig im guten u. üblen Sinne, dah. auch = lüstern, gelüstend nach etw., u. = leidenschaftlich, in Leidenschaft gesetzt (Ggstz. moderatus), I) im allg.: a) v. Pers.: α) absol.: consul non c., Cic.: emit homo cupidus et locuples tanti, quanti Pythius voluit, Cic.: ut omnium cupidissimorum insanias expleret, Cic. – β) m. obj. Genet.: c. auri, Plaut., auri et argenti, Curt.: c. pecuniae, Cic.: c. artificii (Kunstwerk), Cic.: liberorum od. liberûm, Kinder wünschend, Quint. u. Cic.: c. huius coniugii, Nep.: gloriae, Val. Max.: imperii, Caes.: nullius rei cupidus nisi singularis perpetuique imperii, Nep.: c. litterarum (Gelehrter), Cels.: pacis, friedliebend, Hor.: rerum novarum, Caes., od. novarum rerum, Cic.: cupidi litium et rixae animi (Gemüter), Hor.: c. ultionis, Val. Max. – utinam minus vitae cupidi fuissemus, Cic. – c. te audiendi, Cic., od. ulteriora audiendi, Plin. ep.: bellandi, Caes., od. bellorum gerendorum, Cic.: laedendi, Quint.: male dicendi, schmähsüchtig, Quint.: pugnandi, Cic.: redeundi domum, Ter.: eius videndi, Ter. – Compar., contentionis cupidiores quam veritatis (denen es mehr um Streit als um Wahrheit zu tun ist), Cic.: neque salutis quam fidei fuit cupidior (eifriger bedacht auf usw.), Nep.: ceteri propter liberos pecuniae cupidiores solent esse, Cic.: qui cupidiores eius subtilitatis erunt, die
    ————
    sich mehr für solche Künsteleien interessieren, Vitr. – Superl., avicularum cupidissimus, Fronto: litterarum cupidissimus fuit (interessierte sich sehr für usw.), Nep.: magno pecoris numero, cuius sunt cupidissimi barbari, potiuntur, Caes. – γ) m. Infin., Tibull. 4, 1, 35. Prop. 1, 19, 9. Ov. met. 14, 215. Lucan. 7, 266. – δ) m. in u. Abl.: quis est tam cupidus (eifrig) in perspicienda cognoscendaque rerum natura, ut etc., Cic. de off. 1, 154. – b) v. Lebl.: equorum vis c., Lucr.: c. manus (Plur.), Ov.: c. livor, Prop.: c. haustus, Val. Max.: c. profectio, Val. Max.
    II) insbes.: a) in Leidenschaft gesetzt, nach Liebe schmachtend (vgl. Broukh. Tibull. 1, 10, 58. Ruhnk. Ov. her. 3, 26), animus alcis c., Ter.: maritus, Catull.: amans, Catull., amantes, Verg.: mens, Catull.: hymenaei cupidi, Inscr. – neu me cupidum eo impulisset, quod mihi principiumst mali, Ter. Phorm. 158: pateat cupidis semper aperta domus, Tibull.: cupidis amplectitur ulnis, Ov. – b) begehrlich, eigennützig, interessiert, der allg. Ausdr. für das spez. habsüchtig (Ggstz. liberalis; vgl. Hildebr. Apul. 4, 24. p. 271), homo castus ac non c., Cic.: homo non cupidus (interessiert) neque appetens, Cic.: mater eius avara et c., Lampr.: c. milites, Quint.: non loquor de integris, de innocentibus, de religiosis; tot cupidi, tot improbi, tot audaces, Cic.: hoc consilium Aquilio et talibus viris tam cupidum, tam audax, tam temerarium
    ————
    probabitur? Cic.: da cupidum, avarum, tenacem, iam tibi eum liberalem dabo, Lact. – Compar., paulo cupidior publicanus, Cic. – Superl., naturā cupidissimus, Suet. – m. in u. Abl., non esse mirandum, qui in illa re turpis aut cupidus aut petulans fuerit, hac quoque in re eum deliquisse, Cic. de inv. 2, 33. – c) leidenschaftlich für eine Person strebend, α) im guten Sinne, von Enthusiasmus für jmd. beseelt, jmdm. enthusiastisch ergeben, jmdm. gewogen, homo tui cupidus, nostri amantissimus, Cic.: tales viros, tam cupidos sui... crudelissime perire voluit, Cic.: homo nostri cupidissimus, Cic. – absol. subst., sive apud infestos (feindl. Gesinnte) sive apud cupidos (günstig Gesinnte) sive apud invidentes dicendum habuerit, Tac. dial. 31. – β) im üblen Sinne, jmdm. od. einer Partei leidenschaftlich ergeben, parteiisch, quaestores vehementer istius (Verris) cupidi, Cic. Verr. 2, 12. – gew. absol., iudex c., Cic.: testis c., Cic.: tum enim forsitan improbis nimis cupidus videretur, si qua de re iudex fuisset testis esset, Cic. – Compar., tamen is cupidior esse videatur, quam sapientem iudicem esse aequum est, Cic.: tantum donis datis muneribusque perfecerat, ut eo fautore uteretur cupidiore, quam fides iudicis postulabat, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cupidus

  • 14 grassans

    grassor, ātus, 1 ( inf. pres. grassarier, Prud. Ham. 651; act. collat. form grassabamus, App. M. 7, 7), v. dep. n. and a. [gradior], to go, go about (not in Cic. and Cæs.; cf.: gradior, incedo, vado, pergo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly ante-class.):

    hoc grassari gradu,

    Plaut. Poen. 3, 1, 11:

    siccine hic cum uvida veste grassabimur?

    id. Rud. 1, 4, 31; id. Bacch. 5, 2, 19: sine eam pedibus grassari, Titin. ap. Non. 316, 3:

    recte grassatur via,

    Nov. ib. 5; Ov. Tr. 2, 477:

    certum'st moriri, quam hunc pati grassari lenonem in me,

    come about me, approach me, Plaut. Rud. 3, 3, 22.—
    b.
    Of things:

    (aranĕus) quanta arte celat pedicas scutulato rete grassantes,

    going about, moving around, Plin. 11, 24, 28, § 81:

    per omnes nervos articulosque humore pestifero grassante,

    Just. 23, 2:

    neque avaritia solum, sed etiam crudelitas in capta urbe grassata est,

    Curt. 5, 6, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    To go loitering or rioting about (cf. grassator, I.): se in juventutem grassantem in Subura incidisse, Liv. 3, 13, 2:

    per omnia clandestina grassari scelera latrociniorum, id 42, 18, 1: ubi Caesarem esse qui grassaretur pernotuit,

    Tac. A. 13, 25.—Hence, of parasites, i. q. adulari, to pay one's court to, to flatter, fawn upon: grassari antiqui ponebant pro adulari, Paul. ex Fest. p. 97 Müll.—
    2.
    To go about with thievish designs, to lie in wait: grassari dicuntur latrones vias obsidentes, Paul. ex Fest. p. 97 Müll. (cf. grassator, II.):

    in umbris,

    Anthol. Lat. 2, 186, 42 sq.:

    silurus grassatur, ubicumque est, omne animal appetens,

    Plin. 9, 15, 17, § 45.—Hence,
    b.
    With acc., to fall upon, assault, attack:

    turmas,

    Stat. Th. 8, 571.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to go, proceed, or act in any manner: saepe hac eadem sum grassatus via, Nov. ap. Non. 316, 7; cf.:

    consimili grassantur via,

    Afran. ib. 9:

    ubi animus ad gloriam virtutis via grassatur,

    Sall. J. 1, 3:

    grassandum ad clara periclis,

    Sil. 1, 570:

    (assertor) ait, se jure grassari, non vi,

    that he was proceeding, Liv. 3, 44, 8:

    longe alia via grassabantur,

    id. 2, 27, 7:

    consilio grassandum, si nihil vires juvarent, ratus,

    id. 10, 14, 13:

    mutua dissimulatione et iisdem, quibus petebatur, artibus grassatur,

    Tac. H. 4, 56:

    cupidine atque irā, pessimis consultoribus,

    Sall. J. 64, 5:

    obsequio,

    to act obsequiously, Hor. S. 2, 5, 93:

    dolo,

    to act cunningly, Tac. H. 4, 16:

    assentando multitudini grassari,

    Liv. 45, 23, 9:

    superbe avareque in provincia grassatos,

    Suet. Aug. 67.—
    B.
    In partic., to attack, proceed against; to proceed with violence, act harshly, rage, rage against. —Constr.: in aliquid and in or adversus aliquem:

    trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, ut in te hac via grassaremur,

    Liv. 2, 12, 15; cf.:

    in possessionem agri publici grassari,

    id. 6, 5, 4:

    in externos grassari,

    Suet. Ner. 36:

    adversus omnis aevi hominum genus grassari,

    id. Calig. 34; cf.:

    qui cum contemptu religionis grassatus etiam adversus deos fuerat,

    Just. 1, 9:

    ita bacchantem atque grassantem adoriri,

    Suet. Calig. 56:

    omni rapinarum genere grassati,

    id. Vesp. 6:

    diverso vitiorum genere,

    id. Galb. 14; cf.:

    placuit veneno grassari,

    Tac. H. 3, 39; id. A. 15, 60.— Absol.:

    Ii (sagitarii) dum eminus grassabantur,

    Tac. A. 4, 47.—

    Of abstract subjects: accusatorum major in dies et infestior vis sine levamento grassabatur,

    Tac. A. 4, 66:

    ut clausis unam intra domum accusatoribus et reis, paucorum potentia grassaretur,

    id. ib. 13, 4:

    dicemus de his (malis), quae totis corporibus grassantur,

    Plin. 26, 11, 67, § 107; cf.:

    haec (vitia) in pueris grassari, illa in adultis,

    id. 26, 1, 3, § 4:

    mala vestra,... alia grassantia extrinsecus, alia in visceribus ipsis ardentia,

    Sen. Vit. B. 27, 6:

    rabidorum more luporum Crimina persultant toto grassantia campo,

    Prud. Psych. 468:

    grassandi in re familiari facultas,

    of wasting, plundering, Dig. 26, 10, 6.—Fig.:

    nec ferro grassatur saepius ullum mentis vitium quam cupido, etc.,

    Juv. 14, 174.—
    b.
    With acc. (cf. above, I. B. 2. b.):

    simulque Romam pestilentia grassabatur,

    Aur. Vict. Caes. 33, 5.— P. a.: grassans, ntis, m., as subst., a robber, thief:

    quicquid Lycurgi villa grassantibus praebuisset,

    Petr. 117, 3; App. M. 8, p. 209, 3:

    sublatis susceptoribus grassantium cupido conquiescit,

    Paul. Sent. 5, 3, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > grassans

  • 15 grassor

    grassor, ātus, 1 ( inf. pres. grassarier, Prud. Ham. 651; act. collat. form grassabamus, App. M. 7, 7), v. dep. n. and a. [gradior], to go, go about (not in Cic. and Cæs.; cf.: gradior, incedo, vado, pergo).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly ante-class.):

    hoc grassari gradu,

    Plaut. Poen. 3, 1, 11:

    siccine hic cum uvida veste grassabimur?

    id. Rud. 1, 4, 31; id. Bacch. 5, 2, 19: sine eam pedibus grassari, Titin. ap. Non. 316, 3:

    recte grassatur via,

    Nov. ib. 5; Ov. Tr. 2, 477:

    certum'st moriri, quam hunc pati grassari lenonem in me,

    come about me, approach me, Plaut. Rud. 3, 3, 22.—
    b.
    Of things:

    (aranĕus) quanta arte celat pedicas scutulato rete grassantes,

    going about, moving around, Plin. 11, 24, 28, § 81:

    per omnes nervos articulosque humore pestifero grassante,

    Just. 23, 2:

    neque avaritia solum, sed etiam crudelitas in capta urbe grassata est,

    Curt. 5, 6, 6.—
    B.
    In partic.
    1.
    To go loitering or rioting about (cf. grassator, I.): se in juventutem grassantem in Subura incidisse, Liv. 3, 13, 2:

    per omnia clandestina grassari scelera latrociniorum, id 42, 18, 1: ubi Caesarem esse qui grassaretur pernotuit,

    Tac. A. 13, 25.—Hence, of parasites, i. q. adulari, to pay one's court to, to flatter, fawn upon: grassari antiqui ponebant pro adulari, Paul. ex Fest. p. 97 Müll.—
    2.
    To go about with thievish designs, to lie in wait: grassari dicuntur latrones vias obsidentes, Paul. ex Fest. p. 97 Müll. (cf. grassator, II.):

    in umbris,

    Anthol. Lat. 2, 186, 42 sq.:

    silurus grassatur, ubicumque est, omne animal appetens,

    Plin. 9, 15, 17, § 45.—Hence,
    b.
    With acc., to fall upon, assault, attack:

    turmas,

    Stat. Th. 8, 571.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to go, proceed, or act in any manner: saepe hac eadem sum grassatus via, Nov. ap. Non. 316, 7; cf.:

    consimili grassantur via,

    Afran. ib. 9:

    ubi animus ad gloriam virtutis via grassatur,

    Sall. J. 1, 3:

    grassandum ad clara periclis,

    Sil. 1, 570:

    (assertor) ait, se jure grassari, non vi,

    that he was proceeding, Liv. 3, 44, 8:

    longe alia via grassabantur,

    id. 2, 27, 7:

    consilio grassandum, si nihil vires juvarent, ratus,

    id. 10, 14, 13:

    mutua dissimulatione et iisdem, quibus petebatur, artibus grassatur,

    Tac. H. 4, 56:

    cupidine atque irā, pessimis consultoribus,

    Sall. J. 64, 5:

    obsequio,

    to act obsequiously, Hor. S. 2, 5, 93:

    dolo,

    to act cunningly, Tac. H. 4, 16:

    assentando multitudini grassari,

    Liv. 45, 23, 9:

    superbe avareque in provincia grassatos,

    Suet. Aug. 67.—
    B.
    In partic., to attack, proceed against; to proceed with violence, act harshly, rage, rage against. —Constr.: in aliquid and in or adversus aliquem:

    trecenti conjuravimus principes juventutis Romanae, ut in te hac via grassaremur,

    Liv. 2, 12, 15; cf.:

    in possessionem agri publici grassari,

    id. 6, 5, 4:

    in externos grassari,

    Suet. Ner. 36:

    adversus omnis aevi hominum genus grassari,

    id. Calig. 34; cf.:

    qui cum contemptu religionis grassatus etiam adversus deos fuerat,

    Just. 1, 9:

    ita bacchantem atque grassantem adoriri,

    Suet. Calig. 56:

    omni rapinarum genere grassati,

    id. Vesp. 6:

    diverso vitiorum genere,

    id. Galb. 14; cf.:

    placuit veneno grassari,

    Tac. H. 3, 39; id. A. 15, 60.— Absol.:

    Ii (sagitarii) dum eminus grassabantur,

    Tac. A. 4, 47.—

    Of abstract subjects: accusatorum major in dies et infestior vis sine levamento grassabatur,

    Tac. A. 4, 66:

    ut clausis unam intra domum accusatoribus et reis, paucorum potentia grassaretur,

    id. ib. 13, 4:

    dicemus de his (malis), quae totis corporibus grassantur,

    Plin. 26, 11, 67, § 107; cf.:

    haec (vitia) in pueris grassari, illa in adultis,

    id. 26, 1, 3, § 4:

    mala vestra,... alia grassantia extrinsecus, alia in visceribus ipsis ardentia,

    Sen. Vit. B. 27, 6:

    rabidorum more luporum Crimina persultant toto grassantia campo,

    Prud. Psych. 468:

    grassandi in re familiari facultas,

    of wasting, plundering, Dig. 26, 10, 6.—Fig.:

    nec ferro grassatur saepius ullum mentis vitium quam cupido, etc.,

    Juv. 14, 174.—
    b.
    With acc. (cf. above, I. B. 2. b.):

    simulque Romam pestilentia grassabatur,

    Aur. Vict. Caes. 33, 5.— P. a.: grassans, ntis, m., as subst., a robber, thief:

    quicquid Lycurgi villa grassantibus praebuisset,

    Petr. 117, 3; App. M. 8, p. 209, 3:

    sublatis susceptoribus grassantium cupido conquiescit,

    Paul. Sent. 5, 3, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > grassor

См. также в других словарях:

  • ANGLIA — Insulae Britanniae pars, olim Albion, seu Albania, ab albis rupibus (ur quidam volunt) quae primum illuc navigantibus apparent, sic dicta. Hodie in duaspartes dividitur, Angliam proprie sic dictam, veteribus Lhoegriam, et Cambriam, seu Walliam.… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»