-
61 celebro
āvī, ātum, āre [ celeber ]1) приходить во множестве, часто посещать, бывать в изобилии, оживлять массовым появлением (domura, viam C)aliquem usque ad Capitolium c. C — провожать кого-л. большой толпой до Капитолияc. senectutem C — часто посещать старых людейaures celebrantur cotidie aliquā re C — уши ежедневно наполняются чём-л. (т. е. ежедневно приходится слышать о чём-л.)c. juvenes multo sermone Tib — часто вступать с молодёжью в оживлённую беседу2) справлять торжества, праздновать при большом стечении народа (nuptias L; diem natalem, convivium T)quadridui supplicatione c. L — отметить четырёхдневным молением3) широко распространять, делать общеизвестным ( laudes alicujus C); славить, прославлять (aliquem omnimodis laudibus Ap); восхвалять, возвеличивать, воспевать (nomen alicujbs scriptis C; urbem carmine H)c. aliquid in majus Sl, L — перехвалить что-л.4) извещать, возвещать, осведомлятьnuntii litteraeque celebrant Murenam consulem esse factum C — по устным и письменным сообщениям, Мурена стал консулом5) деятельно заниматься (чём-л.), ревностно делать, широко применять, практиковать или изучать (artes C; jurisdictionem L)ornatūs genus in orationibus suis c. AG — пользоваться в своих речах изящным стилемcum aliquo seria ac jocos c. L — часто проводить с кем-л. время и в делах и в развлечениях6) часто упоминать, цитировать ( legem C). — см. тж. celebratus -
62 commetior
com-mētior, mēnsus sum, īrī depon.1) обмерять, измерять (agros Col; porticus Pl; siderum ambitūs C)2) делать сообразным, соразмерять ( aliquid cum aliquā re C) -
63 conjungo
con-jungo, jūnxī, jūnctum, ere(при)соединять, сочетать (aliquid cum aliqua re, alicui rei или ad aliquam rem)c. boves Cato — запрячь быков вместеc. dextras V и c. dextram dextrae O — протянуть друг другу руки (обменяться рукопожатием)c. orās vulneris sutura CC — соединить края раны швом (зашить рану)c. vocales C — слитно произносить гласныеc. bellum C — совместно вести войнуc. abstinentiam cibi T — продолжать воздерживаться от пищиc. aliquam secum (sibi Su) matrimonio QC — сочетаться браком, жениться на ком-л.c. amicitiam Su — завязать дружбуnoctem diei c. Cs — ночь присоединять ко дню, т. е. передвигаться круглые суткиc. castra muro Cs — расположиться лагерем у самой стеныc. suam religionem testibus C — оказывать доверие свидетелям. — см. тж. conjunctum и conjunctus -
64 cor
I cordis n.1) сердце (c. exsīlit Sen; c. palpitāt C)2)а) душа, духcredere c. in aliqua re inesse LM — считать что-л. одушевлённымб) чувство, настроение, мужествоc. timidum Pl — робкий характерc. plumbeum Su — чёрствость, бессердечностьв) corde сердечно, от всего сердца, всем сердцем ( amare Pl)cordi est mihi C etc. — мне дорого (приятно)si tibi facere cordi est, licet Pl — если тебе приятно сделать (это), пусть так3) рассудок, благоразумиеc. habere C, Pt — быть рассудительным, благоразумнымcorde conspicere aliquid Pl — понимать, соображать что-л.4) поэт.-описат. характер, натура (lecti juvenes, fortissima corda V)5) ласк.c. meum Pl — сердце моё, душа мояII cor- приставка = cum-перед начальным r основного слова -
65 decido
I dē-cido, cidī, —, ere [ cado ]1) падать ( imber decidit H); спадать (caelo PM или de caelo Pl, glandes decĭdunt arbore O; poma ex arboribus decidunt C); ниспадать, спускаться ( tunica ad pedes decidit Su); выпадать (comae O, dentes decidunt PM); рухнуть, рушиться ( gravi casu H); упасть, свалиться (equo Cs; ab equo in arva O; ex equo in terram Nep)2) попадать, впадать (in lacum Su; перен. in fraudem C); потерпеть неудачу, провалиться ( perfidiā amicorum Nep)ex astris d. погов. C — пасть с большой высоты (утратить былое значение)nunc eo decidit, ut exsul de senatore fieret PJ — теперь он так пал, что из сенатора стал изгнанникомd. spe Su, de spe Ter и a spe L — утратить надежду3) погибать, сойти в могилу ( morbo Pl)II dē-cīdo, cīdī, cīsum, ere [ caedo ]1) срубать ( silvas PM); отрубать, отсекать (caput Sen, VP, QC); отрезать ( folia arboribus PM); подрезать, обрезать ( pennas H)2) сечь ( aliquem verberibus Dig)3)а) покончить, порешить (negotium H, Su; quaestionem Dig)magno suam partem d. C — договориться о получении своей части на выгодных условияхб) столковаться, закончить (cum aliquo, de re aliquā C)4) точно определять, выражать ( aliquid propriis verbis Q) -
66 dissero
I dis-sero, sēvi (редко seruī ap. Macr). situm, ereсеять, рассеивать ( semina Col); сажать врозь ( lactūcam Col); рассаживать, расставлять ( taleas Cs)перен. распространять ( pars animae per totum dissita corpus Lcr)II dis-sero, seruī, sertum, ere1)а) разбирать, обсуждать2) подробно говорить, рассуждать ( cum aliquo de aliqua re C)seditiosa d. T — произносить зажигательные речи (подстрекать к мятежу) -
67 disserto
-
68 fama
fāma, ae f. [ for ]1) молва, слух (f. de re aliquā Cs, C etc. и alicujus rei C, Nep etc.)f. est L, it V, nuntiat C, fert C, affert и affertur L, perfertur Cs, tenet L — носится (держится) слухf. venerat C (exierat Nep) — разнёсся слух, распространилась молваaliquid famā accipere C, Cs — узнавать о чём-л. по слухам (понаслышке)2) общественное мнение (f. militum Cs; contra famam omnium Cs)3) репутация ( famā optimā frui PJ)4) преим. доброе имя, слава (famam alicujus lacerare L, T)f., eloquentiae alicujus C — слава (блеск) чьего-л. красноречия -
69 palam
I adv.1) открыто, явно (p. et aperte Pl; haec p. et alla secreto T; p. ante oculos omnium C)luce p. C, L — среди бела дняp. hortatu T — открытой агитацией2) напрямик (pronuntiare, proferre C)3) общеизвестно (p. est Pl, Ter)p. facere aliquid и de aliquā re G, Nep etc. — разглашать что-л., объявлять о чём-л.p. fieri C — становиться известнымcunctis gentibus p. esse Cld — быть на виду у всех народовp. facere de morte alicujus Nep — оповещать о чьей-л. смертиII palam praep. cum abl.в присутствии, при (p. populo L; me p. O; p. nobis Pt) -
70 par
I pār, paris adj.1) равный, одинаковый ( virtutes inter se pares C)pari modo (ratione) C etc. — одинаково, точно так жеp. et aequalis( aequus) C — совершенно одинаковыйp. (in) aliquā re O, V или ad aliquid L — равный в каком-л. отношенииp. in amore Prp — пользующийся взаимностью в любвиparibus alis nitens V — опираясь на равно распростёртые крылья, т. е. паря в воздухеp. annis O (actate V) — ровесник2) соответствующий, подходящий, подобающий, приличествующий (oratio rebus p. C; p. delicto poena O)ut p. est C — как подобаетalicui parem gratiam referre Pt — должным образом отблагодарить кого-л.p. negotiis T — деловой человекp. deo dignum (sc. spectaculum) Sen — зрелище, достойное божестваmale merenti p. erit Pl — дурно поступающему воздастся по заслугамparia facere Sen etc. — расплачиваться3) чётныйp. impar ludĕre H, Su — играть в чёт и нечет4) одинаково сильный ( animo ac viribus L); одинаково искусный ( in utriusque orationis facultate C)II 1. pār, parism., f.1) сверстник, товарищ, ровесник Pl, Pt2) собутыльник Pl3) супруг ( cum pare suo O)4) противник, соперник ( parem Hannibalem habere L)2. n.1) равноеp. pari (paria paribus) respondēre Pl, C или p. pari referre Ter — воздавать тем жеex pari Ap, Sen — равным образом2) пара, двое (tria paria amicorum C; p. columbarum O) -
71 queror
questus sum, querī depon.thesaurus, de quo querebar Pt — сокровище, утрату которого я оплакивалq. apud aliquem или cum aliquo C — жаловаться кому-л.q. aliquem abesse O — роптать на чьё-л. отсутствиеq. tardos ire dies O — жаловаться на то, что медленно тянутся дниq. fortunam O — жаловаться на свою судьбу3) подавать жалобу в суд PJ -
72 silentium
ī n. [ sileo ] (тж. pl.)1)а) безмолвие, молчаниеб) держание в тайне, неразглашение (alicujus rei и de aliquā re C etc.)ceteris s. fuit C — прочие замолчалиs. tenere (obtinere) L — хранить молчание, молчать(cum) silentio C, L или per s. L — молча, в молчанииsilentio aliquid praeterire C (praetervĕhi C, transmittere T) — обойти что-л. молчанием, умолчать о чём-л.s. significare (fiĕri jubēre) C — приказать замолчать, предложить соблюдать тишинуs. facere C — заставить молчать или Pl хранить молчание, молчать2) тишина ( silentia ruris O)s. lunae V — тишина лунной ночи3) покой, спокойствие, бездействие (vitam silentio transire Sl; biduum s. fuit L) -
73 traho
1)а) тащить, тянуть ( plaustra per montes V); таскать, влечь ( aliquem crinibus V)per me ista pedibus trahantur погов. C — по мне, пропади оно пропадомб) волочить ( Hectorem circum Pergăma O); вести за собой ( exercitum L); с трудом передвигать ( genua aegra V); вытаскивать ( ex puteis aquam C); увлекать, мчать (limum arenamque Sl; trahi studio laudis C)2)а) притягивать ( magnes ferrum trahit Sol); привлекать, вовлекать, склонять ( in suam sententiam L)trahit sua quemque voluptas V — каждого влечёт своё удовольствие, т. е. у всякого свой вкусad Poenos rem t. L — быть настроенным в пользу Карфагенаб) втягивать, завлекать ( Teucros in proelia V)ne pars sincēra trahatur O — чтобы и здоровая часть не оказалась вовлечённой, т. е. поражённой3) отнимать ( partem doloris L); утаскивать, уносить ( praedas L); грабитьt. et rapere Sl — грабить и расхищать4) вытаскивать, вынимать, извлекать (ferrum a, de и e vulnere или corpore O)5) стягивать ( vincla galeae O)t. vultum O — хмуритьсяt. vela V — убирать паруса6) вытягивать, удлинять ( digitos pedum O)t. lanam J — прясть шерсть7) тянуть в разные стороны, раздирать ( factionibus trahi T)8) расточать, растрачивать (pecuniam omnibus modis Sl)9) распределять, делить ( laborem sorte V)10) влечь за собой, причинять, вызывать ( ruinam V)11) отвлекать, отклонять (aliquem ab incepto Sl)12) втягивать (в себя), пить ( pocula fauce H); всасывать ( sucum e terra C); впивать, вдыхать (odorem naribus Ph; auras ore O)suspiria t. difficulter Aug — тяжело дышать13) присваивать (себе), захватывать (regnum L; t. in se munia senatus T); приписывать ( decus alicujus rei ad aliquem L)t. gratiam sibi Just — требовать себе благодарностиt. in se crimen O — брать вину на себяomnia non bene consulta in virtutem trahebantur Sl — всё плохо обдуманное приписывалось доблести14) испускать, издавать ( vocem imo a pectore V)15) выводить, вести ( originem ab aliquo PM)16) извлекать, перенимать, усваивать ( multum ex moribus Sarmatarum T)17) принимать, усваивать, получать (nomen ab aliquo C, O; colorem V, O; molestiam ex aliqua re C); приобретать ( lapidis figuram O)18) обдумывать, обсуждать, взвешивать ( rationes alicujus rei Sl)t. animo или cum animo suo Sl — обдумывать, размышлять19) проводить ( noctem sermone V); влачить ( vitam Ph)t. moram O — тянуть, медлитьt. quiētem Prp — отдыхать, спатьt. laborem V — долго трудиться20)а) откладывать ( omnia Sl); затягивать ( aliquid in serum L)21) растягивать, протяжно произносить ( verba Sil)22) тянуться, длиться ( decem annos Fl) -
74 esse
1) s. edere, есть (1. l § 4 D. 19, 1. 1. 3 § 1-3 D. 33, 9. 1. 19 § 10 D. 34, 2);esus, ядение, еда: penu legata contineri, quae esui potuique sunt (1. 3 pr. § 1 D. 33, 9);
esca, пища (1. 19 § 12 D. 34, 2);
escaria (sc. vasa), столовая посуда (1. 3 § 3 D. 33, 10);
argentum escarium s. escale, сереб. посуда (1. 8 eod. 1. 19 § 12. 1. 32 § 2 D. 34, 2);
esculentus, съестной (1. 18 D. 1, 18. 1. 3 § 3 D. 33, 9);
2) быть;penus escul. (1. 3 § 2 eod.).
a) как вспомогательный глагол (1. 34 § 1. 2 D. 34, 2. 1. 123 D. 50, 17);
b) как сказуемое, heres esto, heredes sunto (1. 142 eod.);
damnas esto (см. damnas);
c) находиться, быть в положении, состоянии: esse in causa aliqua, in pari, in duriore loco (1. 1 D. 2, 9);
in potestate - sui iuris esse (l. 1 D. 1, 6), esse in servitute, libertate (1. 4 D. 1, 1. 1. 10 D. 40, 12);
in possessione (1. 10 § 1 D. 41, 2), in concubinatu (1. 2. 3. D. 25, 7);
in sententia alicuius esse, быть согласно с мнением кого-нб. (1. 60 D. 29, 2);
d) быть, пребывать: Romae, Capuae esse (1. 2 § 8 D. 2, 11. 1. 30 § 5 D. 32);
ibi csse, ubi etc. (1. 7 D. 33, 1);
eo loci esse (1. 199 D. 50, 16);
esse cum aliquo (1. 5. 13 § 2 D. 34, 1), circa aliq. (1. 33 D. 12, 1); е) = быть в самом деле, существовать, жить, nondum esse, nec sperari (1. 10 pr. D. 26, 2);
res, quae est;
ius, quod est (1. 1 D. 50, 17), si nihil sit in peculio (1. 6 § 6 D. 3, 5);
si ager ita corruerit, ut nusquam sit (1. 15 § 2 D. 19, 2);
si quid sit, quod imputetur (1. 2 § 8 D. 2, 11);
f) происходить: provincia, unde es, ubique moraris (1. 11 C. 5, 62);
g) заключаться, состоять: in dofe esse (1. 18 § 4 D. 23, 3);
nolle rerum suarum esse aliquid (§ 47. J. 2, 1); (1. 19 § 5 D. 34, 2);
amplius quam in facultatibus est (1. 10 D. 40, 9); (1. 13 D. 40, 1);
h) быть чьим, принадлежать;
totum meum esse, cuius non potest ulla pars dici alterius esse (1. 25 pr. D. 50,16);
desinere esse alicuius (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 71 D. 1, 2);
universitatis esse (1. 6 § 1 D. 1, 8);
i) иметь место, служить кому, actionem competere esseve oportet (1. 10 pr. D. 42, 8), (1. 6 § 7. 1. 9. 42 D. 3, 5);
nullam esse actionem (1. 34 D. 1, 7);
provocatio est ab aliquo (1. 2 § 16 D. 1, 2);
eius est, non velle, qui potest velle (1. 3 D. 50,17), (1. 102 § 1 eod.);
vix est, ut non videatur (1. 40 D. 41, 1);
pro qua sententia est, quod etc. (1. 1 § 10 D. 3, 1);
k) означать, обозначать: "in eadem causa" quid sit, vdeamus (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 4 D. 1. 1);
nihil est aliud hereditas, quam etc. (1. 24 D. 50, 16);
palam est coram pluribus (1. 33 eod.);
probrum et obprobrium idem est (1. 42 eod.);
penes tu amplius est, quam apud te (1. 63 eod.);
aliud est capere, aliud accipere (1. 71 pr. eod.); 1) для означения цены, стоить: quanti id iu eo anno plurimi fuit (1. 2 pr. D. 9, 2);
m) est, следует = licet: est exemplum capere (1. 11 § 2 D. 36, 1).
См. также в других словарях:
SENATUSCONSULTUM — dictum est, quod Senatus iussit atque constituit. Hoc quomodo fieri solitum sit in Rep. Rom. paucis exponam. Qui Senatum habitutus erat, immolabat hostiam prius atque auspicabatur, uti discimus ex Appiano de bello Civili l. 2. ubi de Caesaris,… … Hofmann J. Lexicon universale
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
plaisir — en François se prend pour un bien fait, pour une chose fort agreable, et pour recreation, joyeuseté ou passetemps. Plaisir mondain et charnel, Voluptas. Mon plaisir ou soulas, Meum suauium, Quid agitur? Mea voluptas. A mon plaisir, Ex sententia,… … Thresor de la langue françoyse
ITALIA — I. ITALIA apud vetustissimos Scriptores, Brutiorum proprie regio est, quam Phoenices dixêre Itariam, quasi Piceariam, propter picis copiam praestantiamque, ut Bochart, erudite demonstrat. Vide eum Parte prior. l. 2. c. 26. ut et quae dicta suo… … Hofmann J. Lexicon universale
PARENTES — a PARIENDO dicti, magno in honore ubique habiti sunt. Cum enim natura exiguam hominibus vitae periodum circumscripserit, eiusque usuram dederit, tamquam pecuniae, nullâ praestitutâ die, facile suis exhauriretur civitas civibus, nisi cives… … Hofmann J. Lexicon universale
traicter — Traicter, et manier, Tractare, Contrectare. Traicter aucun, Aliquem, Curare. Liu. lib. 22. Ils ont esté distribuez par les maisons de la ville pour y estre logez et traictez, Per familias accipiendos benigne curandosque diuiserunt. Liu. lib. 22.… … Thresor de la langue françoyse
VESTIS — primi hominis innocentia fuit, cui postquam iniquitas successit, vidit se nudum esse, et consutis foliis fecit sibi subligacula, Genes. c. 3. v. 7. ut sic membris minime honestis honorem circumponeret, prout loquitur Paulus 1. Corinth. c. 12. v.… … Hofmann J. Lexicon universale
parler — Parler: Loqui, Fari, Fabulari, Crepare, Verba facere, Mittere vocem, Voces facere, Sermocinari. {{t=g}}paralaléin,{{/t}} esse puto (ait Budaeus) quod lingua vernacula pro verbo loqui, Verba facere, dicit Parler, et {{t=g}}paralalian,{{/t}} quod… … Thresor de la langue françoyse
Premiere maison de Mayenne — Première maison de Mayenne L abbé Angot parle de la question des fables qui encombrent les origines de l histoire de Mayenne. Il développe par la suite ses prétendus seigneurs antérieurs au XIe siècle. Après avoir démontré péremptoirement… … Wikipédia en Français
Première maison de Mayenne — L abbé Angot parle de la question des fables qui encombrent les origines de l histoire de Mayenne. Il développe par la suite ses prétendus seigneurs antérieurs au XIe siècle. Après avoir démontré péremptoirement que la féodalité héréditaire… … Wikipédia en Français
Première maison de mayenne — L abbé Angot parle de la question des fables qui encombrent les origines de l histoire de Mayenne. Il développe par la suite ses prétendus seigneurs antérieurs au XIe siècle. Après avoir démontré péremptoirement que la féodalité héréditaire… … Wikipédia en Français