aliquem+ad+modestiam+t

hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).

In gen.

Of personal subjects.

With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:

aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,

Caes. B. G. 1, 18, 6:

si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,

Cic. Rep. 1, 37 fin.:

quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,

id. Rosc. Am. 50, 147:

cum ille haberet filium delicatiorem,

id. de Or. 2, 64, 257:

quod non ingenuous habeat clarosque parentes,

Hor. S. 1, 6, 91:

habebat saepe ducentos, saepe decem servos,

id. ib. 1, 3, 11:

fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?

id. Rep. 3, 10:

tantas divitias habet,

Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,

aurum,

id. ib. 2, 3, 35; and:

vectigalia magna Divitiasque,

Hor. S. 2, 2, 101:

tantum opum,

Cic. Rep. 1, 48:

classes,

id. Phil. 9, 2, 4:

naves,

id. Verr. 2, 5, 40, § 104:

denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 92:

tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,

id. Ep. 1, 17, 50:

Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?

Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;

longe fuge,

Hor. S. 1, 4, 34:

leges in monumentis habere,

Cic. Rep. 2, 14:

hostis habet muros,

Verg. A. 2, 290:

hostis habet portus,

Val. Fl. 3, 45 al.:

quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

Cic. Rep. 1, 10:

Ciceronem secum,

id. Att. 4, 9, 2; cf.:

ea legione, quam secum habebat,

Caes. B. G. 1, 8, 1:

secum senatorem,

Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.

also: magnum numerum equitatus circum se,

Caes. B. G. 1, 18, 5:

haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:

quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,

Hor. Ep. 2, 2, 52:

qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,

Cic. Rep. 1, 17.—

With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,

Cic. Div. 2, 45, 95:

febrim,

id. Fam. 7, 26, 1:

instrumenta animi,

id. Rep. 3, 3:

nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,

id. ib. 1, 2:

in populos perpetuam potestatem,

id. ib. 2, 27; cf.:

in populum vitae necisque potestatem,

id. ib. 3, 14; so,

potestatem,

id. ib. 2, 29; 32;

36: eo plus auctoritatis,

id. ib. 3, 16:

ornamenta dicendi,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

summam prudentiam summamque vim dicendi,

id. ib. 1, 20, 89:

Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,

id. N. D. 1, 6, 15:

neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,

Caes. B. G. 4, 20 fin.:

nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,

Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

spem in fide alicujus,

Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

tantum spei ad vivendum,

id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.

also: summam spem de aliquo,

id. Lael. 3, 11:

odium in equestrem ordinem,

id. Clu. 55, 151:

metum,

Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:

rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,

Cic. Att. 8, 10:

neque modum neque modestiam victores habere,

observe no bounds, Sall. C. 11, 4;

v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,

Cic. Att. 1, 6; cf.:

haec habui de amicitia quae dicerem,

this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—

With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:

habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,

Cic. Rosc. Am. 35, 100:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:

rogas, ut id mihi habeam curare,

Varr. R. R. 1, 1, 2:

filius hominis, quod carne indui haberet in terra,

Lact. 4, 12, 15:

habemus humiliare eum in signo,

id. 4, 18, 22:

quod plurimae haereses haberent existere,

id. 4, 30, 2:

etiam Filius Dei mori habuit,

Tert. Hab. Mul. 1:

si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?

id. Apol. 37:

de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,

Col. 5, 5, 3:

praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,

Plin. Ep. 1, 8, 12:

si nunc primum statuendum haberemus,

Tac. A. 14, 44:

cum respondendum haberent,

id. Or. 36.—

Of inanim. or abstr. subjects:

prima classis LXXXVIII. centurias habeat,

Cic. Rep. 2, 22:

locus ille nihil habet religionis,

id. Leg. 2, 22, 57:

humani animi eam partem, quae sensum habeat,

id. Div. 1, 32, 70:

animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,

Sall. J. 2, 3:

divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,

id. Rep. 1, 42; cf.:

nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,

id. ib. 1, 28:

ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,

id. ib. 1, 27:

nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,

id. ib. 1, 31:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,

id. ib. 1, 4; cf.:

viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,

id. Fam. 5, 12, 5:

habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,

id. Rep. 2, 4:

quid habet illius carminis simile haec oratio?

id. ib. 1, 36:

magnam habet vim disciplina verecundiae,

id. ib. 4, 6 et saep.:

quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,

Sen. Ep. 119 med.; cf.:

animalia somnus habebat,

Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:

me somno gravatum Infelix habuit thalamus,

Verg. A. 6, 521; cf.:

non me impia namque Tartara habent,

id. ib. 5, 734:

habentque Tartara Panthoiden,

Hor. C. 1, 28, 9:

qui (metus) major absentes habet,

id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:

et habet mortalia casus,

Luc. 2, 13:

terror habet vates,

Stat. Th. 3, 549.

In partic.

Pregn., to have or possess property (mostly absol.):

miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,

Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,

Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,

in nummis,

id. Att. 8, 10:

in Salentinis aut in Brutiis,

i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:

et belli rabies et amor successit habendi,

Verg. A. 8, 327; cf.:

amore senescit habendi,

Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —

With an object - or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.

With an objectclause:

de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,

Cic. Fam. 1, 5, 3:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6:

haec fere dicere habui de natura deorum,

this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:

quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?

id. Balb. 14, 33:

habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,

id. Rosc. Am. 35, 100:

illud affirmare pro certo habeo, etc.,

Liv. 44, 22, 4:

sic placet, an melius quis habet suadere?

Hor. Epod. 16, 23.—

With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;

or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,

Cic. N. D. 3, 25, 64:

de pueris quid agam, non habeo,

id. Att. 7, 19:

usque eo quid arguas non habes,

id. Rosc. Am. 15, 45:

quid huic responderet, non habebat,

id. Mur. 12, 26:

nec quid faceret habebat,

id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:

qui, quo se reciperent, non haberent,

Caes. B. G. 4, 38, 2:

nihil habeo, quod ad te scribam,

Cic. Att. 7, 19:

nil habeo, quod agam,

Hor. S. 1, 9, 19; and:

nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,

Cic. Lael. 27, 103.—

To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):

anulus in digito subter tenuatur habendo,

i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:

aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,

Ov. Am. 1, 8, 51:

quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,

Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:

magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,

Tac. A. 4, 44.—Hence,

To hold, use, wield, handle, manage:

nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,

Tac. A. 2, 14.— Trop.:

quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,

Sall. C. 5, 9; cf.:

reipublicae partes,

Tac. A. 4, 6 init. —

To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:

aliquem in obsidione,

Caes. B. C. 3, 31, 3:

aliquem in liberis custodiis,

Sall. C. 47, 3; so,

aliquem in custodiis,

id. ib. 52, 14:

aliquem in vinculis,

id. ib. 51 fin.;

for which also: in custodiam habitus,

i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:

quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,

Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):

cum talem virum in potestatem habuisset,

Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:

quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,

id. ib. 79, 3:

alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,

Liv. 26, 24:

aegros in tenebris,

Cels. 3, 18:

aquam caelestem sub dio in sole,

Col. 12, 12, 1:

in otio militem,

Liv. 39, 2, 6; cf.:

legiones habebantur per otium,

Tac. H. 1, 31:

externa sine cura habebantur,

id. A. 1, 79 init.:

exercitus sine imperio et modestia habitus,

Sall. J. 44, 1:

quos ille postea magno in honore habuit,

Caes. B. C. 1, 77, 2;

for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,

id. B. G. 5, 54, 4:

habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,

i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:

ita me mea forma habet sollicitum,

Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:

miserrimum ego hunc habebo amasium,

id. Cas. 3, 3, 27 al.:

laetum Germanicum,

Tac. A. 2, 57; 65:

sollicitum habebat cogitatio,

Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,

With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):

cum haberet collegam in praetura Sophoclem,

Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:

an heredem habuerit eum, a quo, etc.,

id. 7, 2, 37:

istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?

Cic. Fl. 29, 71:

obvium habuerunt patrem,

Quint. 7, 1, 29:

reliquas civitates stipendiarias,

Caes. B. G. 1, 30, 3:

quod (cognomen) habes hereditarium,

Cic. Rep. 6, 11:

quae habuit venalia,

id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:

qui auro habeat soccis suppactum solum,

Plaut. Bacch. 2, 3, 98:

me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,

have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:

inclusum in curia senatum habuerunt,

Cic. Att. 6, 2, 8:

(Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,

id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:

si nondum eum satis habes cognitum,

id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:

decumas ad aquam deportatas,

id. Verr. 2, 3, 14, § 36:

domitas habere libidines,

id. de Or. 1, 43, 194:

omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:

innumerabilia, quae collecta habent Stoici,

id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:

quare velim ita statutum habeas, me, etc.,

Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:

in adversariis scriptum habere (nomen),

id. Rosc. Com. 3, 9:

de Caesare satis dictum habebo,

id. Phil. 5, 19, 52:

bellum habere susceptum,

id. Agr. 2, 6, 14:

quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,

id. Att. 1, 6, 1:

ut omnes labores, pericula consueta habeam,

Sall. J. 85, 7:

compertum ego habeo,

id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—

Also, with a double object, to make, render:

praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,

Sall. C. 41, 5:

qui pascua publica infesta habuerant,

Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:

necdum omnia edita facinora habent,

id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:

anxium me et inquietum habet petitio Sexti,

Plin. Ep. 2, 9, 1:

sed Pompeium gratia impunitum habuit,

kept, Vell. 2, 1, 5.—

Hence:

in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,

Sall. J. 14, 1:

in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,

Curt. 6, 9, 12:

majora in eo obsequia habiturus,

Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—

To have or hold a person in any manner, to treat, use:

is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,

Plaut. Capt. 2, 2, 64:

equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,

Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:

exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,

Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:

eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,

id. J. 103, 5; 113, 2:

Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,

Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:

video quam molliter tuos habeas,

Plin. Ep. 5, 19, 1:

militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,

Curt. 8, 8, 11:

virgines tam sancte habuit,

id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:

male habere aliquem,

Nep. Eum. 12, 1:

neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,

Tac. A. 2, 10.—

With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.

Habere se:

Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,

Cic. Att. 7, 2, 3:

praeclare te habes, cum, etc.,

id. Verr. 2, 2, 61, § 149:

ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

Bene habemus nos,

id. ib. 2, 8, 1:

ego me bene habeo,

am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:

male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,

id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:

quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,

id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:

ita se res habet, ut ego, etc.,

id. Quint. 1, 2:

sic profecto res se habet,

id. de Or. 2, 67, 271:

scire aveo, quomodo res se habeat,

id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:

ut se tota res habeat,

id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:

ut meae res sese habent,

Ter. Phorm. 5, 4, 1.—

Mid.:

virtus clara aeternaque habetur,

exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:

sicuti pleraque mortalium habentur,

as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—

Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,

I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:

bene habent tibi principia,

Ter. Phorm. 2, 3, 82:

bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,

it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:

magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,

so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—

To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:

aliquem fidelem sibi habere,

Plaut. Bacch. 3, 3, 87:

deos aeternos et beatos,

Cic. N. D. 1, 17, 45:

id habent hodie vile et semper habuerunt,

id. Balb. 22, 51:

maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,

id. Fin. 1, 11, 37:

eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,

id. Brut. 15, 61:

Ut et rex et pater habereter omnium,

id. Rep. 1, 36; 2, 21:

parentem Asiae et dici et haberi,

id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:

eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,

id. N. D. 1, 15, 38:

cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:

cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,

Caes. B. G. 4, 21, 7:

nihil pensi habere,

Quint. 11, 1, 29; cf.

also: an perinde habenda sit haec atque illa,

id. 7, 3, 11:

sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,

Caes. B. G. 1, 44, 19; so,

aliquem pro hoste,

Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:

nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,

Cic. Fam. 5, 20, 2:

licet omnia Italica pro Romanis habeam,

Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:

istuc jam pro facto habeo,

Cic. Att. 13, 1, 2:

Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,

to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:

id obliviscendum, pro non dicto habendum,

Liv. 23, 22, 9:

hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,

Cic. Att. 5, 5 fin.:

aliquem in deorum numero,

id. N. D. 1, 14, 36:

aliquem in hostium numero,

Caes. B. G. 1, 28, 1:

aliquem suorum In numero,

Hor. S. 2, 6, 41;

for which also: hostium numero haberi,

Cic. Att. 11, 6, 6:

numero impiorum ac sceleratorum haberi,

Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:

quem Aegyptii nefas habent nominare,

Cic. N. D. 3, 22, 56:

mutare nefas habent,

Quint. 12, 8, 6:

nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,

to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:

nec eam rem habuit religioni,

id. Div. 1, 35, 77:

quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,

you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:

non sic ludibrio tuis factis habitus essem,

Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:

sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,

Cic. Fam. 3, 13, 2:

unum hoc sic habeto: si, etc.,

id. ib. 2, 6 fin.:

sic habeto: omnibus, etc.,

id. Rep. 6, 13:

enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,

id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:

id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,

Cic. Fam. 13, 29, 2:

tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,

id. ib. 2, 8, 2.—

To take, accept, bear, submit to, endure:

neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,

Sall. C. 51, 11:

egestas facile habetur sine damno,

id. ib. 6, 37:

quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,

Tac. A. 4, 21:

neque tantum maleficium impune habendum,

id. ib. 3, 70;

12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,

Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—

To hold, have possession of, occupy, a place:

urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,

Sall. C. 6, 1:

qui mortales initio Africam habuerint,

id. J. 17, 7; 18, 1; cf.

Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,

rule, administer, Flor. 4, 2, 22:

urbem Romanam a principio reges habuere,

Tac. A. 1, 1:

Hispaniae tribus legionibus habebantur,

id. ib. 4, 5; 12, 54.—

More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):

ille geminus qui Syracusis habet,

Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:

ubi nunc adulescens habet?

id. Trin. 1, 2, 156:

apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,

Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:

situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,

Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—

To spend, pass (time, etc.):

aetatem procul a republica,

Sall. C. 4, 1:

vitam,

id. ib. 51, 12 al.—

To have in one's mind, to know, be acquainted with:

siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,

Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;

nunc cognosce de Bruto,

there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:

habetis igitur primum ortum tyranni,

id. Rep. 2, 27:

habetis sermonem bene longum hominis,

id. de Or. 2, 88, 361; cf.

also: habes nostras sententias,

Suet. Claud. 4:

habes, quae fortissime de beata vita dici putem,

Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —

To have as a habit, peculiarity, or characteristic:

habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,

Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—

To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:

alium quaerebam, iter hac habui,

made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:

ex urbe profectus iter ad legiones habebat,

Caes. B. C. 1, 14, 3; so,

iter,

id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:

vias,

Luc. 2, 439:

C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,

to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

senatum,

id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:

concilia,

id. B. G. 5, 53, 4:

contionem,

Cic. Att. 4, 1, 6:

censum,

id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

delectum (militum),

id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;

v. delectus: ludos,

Suet. Rhet. 1:

sermonem,

Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:

orationem,

to deliver, id. Rep. 1, 46:

multis verbis ultro citroque habitis,

id. ib. 6, 9 fin.:

disputationem,

id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:

dialogum,

Cic. Att. 2, 9, 1:

verba,

id. de Or. 2, 47, 190:

querelam de aliquo apud aliquem,

id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

controversiam de fundo cum aliquo,

id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:

deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,

caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:

latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,

Caes. B. G. 6, 23, 6.—

Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):

istum exheredare in animo habebat,

Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:

hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,

Caes. B. G. 6, 7, 5:

neque bello eum invadere animo habuit,

Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—

Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):

clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:

per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,

Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:

res tuas tibi habeas or habe,

Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:

illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,

Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:

apage sis amor: tuas tibi res habeto,

Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:

secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,

Cic. Fam. 7, 25, 2:

verum haec tu tecum habeto,

id. Att. 4, 15, 6.—

Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:

postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,

Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:

duxi, habui scortum,

Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;

habeo, inquit, non habeor a Laide,

Cic. Fam. 9, 26, 2.—

Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:

desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,

Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—

Transf.:

hoc habet: reperi, qui senem ducerem,

Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;

Certe captus est! Habet!

Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).

In gen.

Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—

Trop.:

ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,

Ter. Heaut. 2, 4, 22.—

In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:

corpulentior videre atque habitior,

Plaut. Ep. 1, 1, 8:

si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,

Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

ag-grĕdĭor ( adg-), gressus, 3, v. dep. [gradior] ( second pers. pres. adgredire, Plaut. As. 3, 3, 124; inf. adgrediri, id. Truc. 2, 5, 7:

adgredirier,

id. Merc. 2, 1, 24, and id. Rud. 3, 1, 9; part. perf. adgretus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. Müll.), to go to or approach a person or thing (coinciding, both in signif. and constr., with adire; Horace never uses adgredi; Cic. and the histt. very freq.); constr. with ad or acc. (cf. Zumpt, § 387).

In gen.:

ad hunc Philenium adgredimur?

Plaut. As. 3, 3, 90:

adgredior hominem,

id. Curc. 2, 3, 59.—With loc. adv.:

non enim repelletur inde, quo adgredi cupiet,

Cic. de Or. 3, 17, 63.—

Esp.

Aliquem, to go to or approach, for the purpose of conversing or advising with, asking counsel of, entreating or soliciting something of; to apply to, address, solicit, etc.:

quin ego hunc adgredior de illā?

Plaut. Merc. 2, 3, 50:

Locustam ego Romae adgrediar atque, ut arbitror, commovebo,

apply to, Cic. Q. Fr. 3, 1:

Damasippum velim adgrediare,

to solicit, id. Att. 12, 33:

legatos adgreditur,

Sall. J. 46, 4:

adgredi aliquem pecuniā,

i. e. to attempt to bribe, to tamper with, id. ib. 28, 1:

reliquos legatos eādem viā (i. e. pecuniā) adgressus,

id. ib. 16, 4:

aliquem dictis,

to accost, Verg. A. 4, 92:

aliquem precibus,

to pray one, Tac. A. 13, 37:

animos largitione,

id. H. 1, 78:

acrius alicujus modestiam,

id. A. 2, 26:

crudelitatem Principis,

spur on, stir up, id. ib. 16, 18.—

To go to or against one in a hostile manner, to fall on, attack, assault (prop. of an open, direct attack, while adorior denotes a secret, unexpected approach):

quis audeat bene comitatum adgredi?

Cic. Phil. 12, 10:

milites palantes inermes adgredi,

Sall. J. 66, 3:

adgressus eum interfecit,

Vulg. 3 Reg. 2, 34:

aliquem vi,

Sall. C. 43, 2:

unus adgressurus est Hannibalem,

Liv. 23, 9:

regionem,

Vell. 2, 109:

somno gravatum ferro,

Ov. M. 5, 659; so id. ib. 12, 482;

13, 333: senatum,

Suet. Aug. 19; so id. ib. 10; id. Calig. 12; id. Oth. 6; id. Dom. 17:

inopinantes adgressus,

Just. 2, 8.—

To go to or set about an act or employment, to undertake, begin (so esp. often in Cic.); constr. with inf., ad, or acc. —With inf.: adgretus fari, Enn. ap. Fest. p. 6 Müll.:

quā de re disserere adgredior,

Lucr. 6, 941; so id. 6, 981:

quā prius adgrediar quam de re fundere fata,

id. 5, 111:

quidquam gerere,

id. 5, 168; once in Cic. with inf.: de quibus dicere adgrediar, Off. 2, 1. —With ad:

si adgredior ad hanc disputationem,

Cic. N. D. 3, 3:

ad dicendum,

id. Brut. 37:

ad crimen,

id. Clu. 3:

ad petitionem consulatūs,

id. Mur. 7:

ad faciendam injuriam,

id. Off. 1, 7 fin. —With acc.:

cum adgredior ancipitem causam,

Cic. de Or. 2, 44, 186:

magnum quid,

id. Att. 2, 14:

in omnibus negotiis priusquam adgrediare (sc. ea),

id. Off. 1, 21, 73:

adgrediar igitur (sc. causam), si, etc.,

id. Ac. 2, 20, 64:

aliam rem adgreditur,

Sall. J. 92, 4:

adgrediturque inde ad pacis longe maximum opus,

Liv. 1, 42:

opus adgredior opimum casibus,

Tac. H. 1, 2:

multa magnis ducibus non adgredienda,

Liv. 24, 19:

ad rem publicam,

Vell. 2, 33.— Poet.:

magnos honores,

enter upon, Verg. E. 4, 48:

fatale adgressi avellere Palladium,

id. A. 2, 165:

Jugurtham beneficiis vincere adgressus est,

Sall. J. 9, 3; so id. ib. 21, 3;

75, 2: Caesarem pellere adgressi sunt,

Tac. Or 17: isthmum perfodere adgressus, Suet. Ner. 19; id. Calig. 13; id. Claud. 41.

ag-grĕdĭor ( adg-), gressus, 3, v. dep. [gradior] ( second pers. pres. adgredire, Plaut. As. 3, 3, 124; inf. adgrediri, id. Truc. 2, 5, 7:

adgredirier,

id. Merc. 2, 1, 24, and id. Rud. 3, 1, 9; part. perf. adgretus, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. Müll.), to go to or approach a person or thing (coinciding, both in signif. and constr., with adire; Horace never uses adgredi; Cic. and the histt. very freq.); constr. with ad or acc. (cf. Zumpt, § 387).

In gen.:

ad hunc Philenium adgredimur?

Plaut. As. 3, 3, 90:

adgredior hominem,

id. Curc. 2, 3, 59.—With loc. adv.:

non enim repelletur inde, quo adgredi cupiet,

Cic. de Or. 3, 17, 63.—

Esp.

Aliquem, to go to or approach, for the purpose of conversing or advising with, asking counsel of, entreating or soliciting something of; to apply to, address, solicit, etc.:

quin ego hunc adgredior de illā?

Plaut. Merc. 2, 3, 50:

Locustam ego Romae adgrediar atque, ut arbitror, commovebo,

apply to, Cic. Q. Fr. 3, 1:

Damasippum velim adgrediare,

to solicit, id. Att. 12, 33:

legatos adgreditur,

Sall. J. 46, 4:

adgredi aliquem pecuniā,

i. e. to attempt to bribe, to tamper with, id. ib. 28, 1:

reliquos legatos eādem viā (i. e. pecuniā) adgressus,

id. ib. 16, 4:

aliquem dictis,

to accost, Verg. A. 4, 92:

aliquem precibus,

to pray one, Tac. A. 13, 37:

animos largitione,

id. H. 1, 78:

acrius alicujus modestiam,

id. A. 2, 26:

crudelitatem Principis,

spur on, stir up, id. ib. 16, 18.—

To go to or against one in a hostile manner, to fall on, attack, assault (prop. of an open, direct attack, while adorior denotes a secret, unexpected approach):

quis audeat bene comitatum adgredi?

Cic. Phil. 12, 10:

milites palantes inermes adgredi,

Sall. J. 66, 3:

adgressus eum interfecit,

Vulg. 3 Reg. 2, 34:

aliquem vi,

Sall. C. 43, 2:

unus adgressurus est Hannibalem,

Liv. 23, 9:

regionem,

Vell. 2, 109:

somno gravatum ferro,

Ov. M. 5, 659; so id. ib. 12, 482;

13, 333: senatum,

Suet. Aug. 19; so id. ib. 10; id. Calig. 12; id. Oth. 6; id. Dom. 17:

inopinantes adgressus,

Just. 2, 8.—

To go to or set about an act or employment, to undertake, begin (so esp. often in Cic.); constr. with inf., ad, or acc. —With inf.: adgretus fari, Enn. ap. Fest. p. 6 Müll.:

quā de re disserere adgredior,

Lucr. 6, 941; so id. 6, 981:

quā prius adgrediar quam de re fundere fata,

id. 5, 111:

quidquam gerere,

id. 5, 168; once in Cic. with inf.: de quibus dicere adgrediar, Off. 2, 1. —With ad:

si adgredior ad hanc disputationem,

Cic. N. D. 3, 3:

ad dicendum,

id. Brut. 37:

ad crimen,

id. Clu. 3:

ad petitionem consulatūs,

id. Mur. 7:

ad faciendam injuriam,

id. Off. 1, 7 fin. —With acc.:

cum adgredior ancipitem causam,

Cic. de Or. 2, 44, 186:

magnum quid,

id. Att. 2, 14:

in omnibus negotiis priusquam adgrediare (sc. ea),

id. Off. 1, 21, 73:

adgrediar igitur (sc. causam), si, etc.,

id. Ac. 2, 20, 64:

aliam rem adgreditur,

Sall. J. 92, 4:

adgrediturque inde ad pacis longe maximum opus,

Liv. 1, 42:

opus adgredior opimum casibus,

Tac. H. 1, 2:

multa magnis ducibus non adgredienda,

Liv. 24, 19:

ad rem publicam,

Vell. 2, 33.— Poet.:

magnos honores,

enter upon, Verg. E. 4, 48:

fatale adgressi avellere Palladium,

id. A. 2, 165:

Jugurtham beneficiis vincere adgressus est,

Sall. J. 9, 3; so id. ib. 21, 3;

75, 2: Caesarem pellere adgressi sunt,

Tac. Or 17: isthmum perfodere adgressus, Suet. Ner. 19; id. Calig. 13; id. Claud. 41.

tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).

Lit.

In gen.:

amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,

Cic. Div 2, 69, 143:

capite se totum tegit,

Plaut. Trin. 4, 2, 9:

(tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,

id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:

bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,

Cic. N. D. 2, 47, 121:

ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,

id. ib. 2, 69, 150:

corpora veste villosā,

Tib. 2, 3, 76:

caput galea,

Prop. 4 (5), 3, 44:

Mars tunicā adamantinā tectus,

Hor. C. 1, 6, 13:

ensis Vaginā tectus,

id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:

primā tectus lanugine malas,

Ov. M. 12, 291:

cucullo caput tectus,

Mart. 5, 14, 6:

quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,

Caes. B. G. 5, 43:

tectas casas testudinum superficie,

Plin. 6, 24, 28, § 109:

musculum,

Caes. B. C. 2, 10:

domum,

Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);

31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,

Caes. B. C. 3, 100:

incepto tegeret cum lumina somno,

Verg. G. 4, 414:

utne tegam spurco Damae latus?

i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,

latus alicui,

Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:

omnis eum stipata tegebat Turba ducum,

Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —

In partic.

To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;

syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,

Caes. B. G. 7, 45:

fugientem silvae texerunt,

id. ib. 6, 30:

oves (silva),

Ov. M. 13, 822:

quas (tabellas) tegat in tepido sinu,

id. A. A. 3, 622:

ferae latibulis se tegunt,

Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:

nebula matutina texerat inceptum,

Liv. 41, 2, 4:

Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,

Vop. prol. 2. —

To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:

qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,

Caes. B. C. 3, 26:

ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,

Hirt. B. G. 8, 9:

aliquem conservare et tegere,

id. ib. 1, 85:

tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,

Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:

triumpho, si licet me latere tecto abscedere,

i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:

tegi magis Romani quam pugnare,

Liv. 4, 37, 11.—

To cover over, bury, enclose ( poet.):

te modo terra tegat,

Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):

sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,

Mart. 9, 29, 11:

ossa tegebat humus,

Ov. M. 15, 56:

ossa tegit tumulus,

id. Am. 2, 6, 59:

Sicanio tegitur sepulcro,

Luc. 2, 548. —

Trop.

In gen., to cover (very rare):

tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,

Plaut. Most. 1, 3, 7. —

In partic.

(Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):

triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,

Cic. Pis. 24, 56:

multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,

id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

id. Rab. Perd. 7, 21:

animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,

id. Sest. 9, 22:

summam prudentiam simulatione stultitiae,

id. Brut. 14, 53:

honestā praescriptione rem turpissimam,

Caes. B. C. 3, 32; cf.:

turpia facta oratione,

Sall. J. 85, 31:

aliquid mendacio,

Cic. Quint. 26, 81:

nomen tyranni humanitate,

Nep. Dion, 1:

commissum,

Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:

non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,

Caes. B. C. 2, 31:

nostram sententiam,

Cic. Tusc. 5, 4, 11:

dira supplicia,

Verg. A. 6, 498:

causam doloris,

Ov. M. 13, 748:

pectoribus dabas multa tegenda meis,

id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —

(Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:

aliquid excusatione amicitiae,

Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:

quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,

id. Planc. 1, 1:

nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,

id. de Or. 1, 59, 253:

pericula facile innocentiā tecti repellemus,

id. Imp. Pomp. 24, 70:

qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,

Liv. 1, 53, 8:

aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,

Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:

legationisque jure satis tectum se arbitraretur,

Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.

Lit.:

cuniculi,

Hirt. B. G. 8, 41. —

Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:

sermo verbis tectus,

covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.

verba (opp. apertissima),

id. ib. 9, 22, 5:

occultior atque tectior cupiditas,

id. Rosc. Am. 36, 104:

amor,

Ov. R. Am. 619. —

Of persons: occultus et tectus,

Cic. Fin. 2, 17, 54:

tecti esse ad alienos possumus,

id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:

tectior,

id. Phil. 13, 3, 6:

te in dicendo mihi videri tectissimum,

id. de Or. 2, 73, 296:

silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,

Verg. A. 2, 126; cf.:

quis consideratior illo? Quis tectior?

Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:

et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,

Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:

tectius,

Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276.

tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).

Lit.

In gen.:

amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,

Cic. Div 2, 69, 143:

capite se totum tegit,

Plaut. Trin. 4, 2, 9:

(tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,

id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:

bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,

Cic. N. D. 2, 47, 121:

ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,

id. ib. 2, 69, 150:

corpora veste villosā,

Tib. 2, 3, 76:

caput galea,

Prop. 4 (5), 3, 44:

Mars tunicā adamantinā tectus,

Hor. C. 1, 6, 13:

ensis Vaginā tectus,

id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:

primā tectus lanugine malas,

Ov. M. 12, 291:

cucullo caput tectus,

Mart. 5, 14, 6:

quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,

Caes. B. G. 5, 43:

tectas casas testudinum superficie,

Plin. 6, 24, 28, § 109:

musculum,

Caes. B. C. 2, 10:

domum,

Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);

31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,

Caes. B. C. 3, 100:

incepto tegeret cum lumina somno,

Verg. G. 4, 414:

utne tegam spurco Damae latus?

i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,

latus alicui,

Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:

omnis eum stipata tegebat Turba ducum,

Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —

In partic.

To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;

syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,

Caes. B. G. 7, 45:

fugientem silvae texerunt,

id. ib. 6, 30:

oves (silva),

Ov. M. 13, 822:

quas (tabellas) tegat in tepido sinu,

id. A. A. 3, 622:

ferae latibulis se tegunt,

Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:

nebula matutina texerat inceptum,

Liv. 41, 2, 4:

Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,

Vop. prol. 2. —

To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:

qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,

Caes. B. C. 3, 26:

ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,

Hirt. B. G. 8, 9:

aliquem conservare et tegere,

id. ib. 1, 85:

tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,

Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:

triumpho, si licet me latere tecto abscedere,

i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:

tegi magis Romani quam pugnare,

Liv. 4, 37, 11.—

To cover over, bury, enclose ( poet.):

te modo terra tegat,

Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):

sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,

Mart. 9, 29, 11:

ossa tegebat humus,

Ov. M. 15, 56:

ossa tegit tumulus,

id. Am. 2, 6, 59:

Sicanio tegitur sepulcro,

Luc. 2, 548. —

Trop.

In gen., to cover (very rare):

tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,

Plaut. Most. 1, 3, 7. —

In partic.

(Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):

triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,

Cic. Pis. 24, 56:

multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,

id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

id. Rab. Perd. 7, 21:

animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,

id. Sest. 9, 22:

summam prudentiam simulatione stultitiae,

id. Brut. 14, 53:

honestā praescriptione rem turpissimam,

Caes. B. C. 3, 32; cf.:

turpia facta oratione,

Sall. J. 85, 31:

aliquid mendacio,

Cic. Quint. 26, 81:

nomen tyranni humanitate,

Nep. Dion, 1:

commissum,

Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:

non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,

Caes. B. C. 2, 31:

nostram sententiam,

Cic. Tusc. 5, 4, 11:

dira supplicia,

Verg. A. 6, 498:

causam doloris,

Ov. M. 13, 748:

pectoribus dabas multa tegenda meis,

id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —

(Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:

aliquid excusatione amicitiae,

Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:

quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,

id. Planc. 1, 1:

nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,

id. de Or. 1, 59, 253:

pericula facile innocentiā tecti repellemus,

id. Imp. Pomp. 24, 70:

qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,

Liv. 1, 53, 8:

aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,

Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:

legationisque jure satis tectum se arbitraretur,

Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.

Lit.:

cuniculi,

Hirt. B. G. 8, 41. —

Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:

sermo verbis tectus,

covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.

verba (opp. apertissima),

id. ib. 9, 22, 5:

occultior atque tectior cupiditas,

id. Rosc. Am. 36, 104:

amor,

Ov. R. Am. 619. —

Of persons: occultus et tectus,

Cic. Fin. 2, 17, 54:

tecti esse ad alienos possumus,

id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:

tectior,

id. Phil. 13, 3, 6:

te in dicendo mihi videri tectissimum,

id. de Or. 2, 73, 296:

silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,

Verg. A. 2, 126; cf.:

quis consideratior illo? Quis tectior?

Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:

et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,

Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:

tectius,

Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276.

prae-fĕro, tŭli, lātum, ferre, v. a., to bear before, to carry in front, to hold forth.

Lit.

In gen. (class.):

dextrā ardentem facem praeferebat,

Cic. Verr. 2, 4, 34, § 74; cf.:

alicui facem ad libidinem,

id. Cat. 1, 6, 13:

in fascibus insignia laureae,

Caes. B. C. 3, 71:

fasces praetoribus,

Cic. Verr. 2, 5, 9, § 22; Ov. F. 2, 336:

claram facem praeferre pudendis,

Juv. 8, 139.—

Pass. with mid. force: praelatus, riding by, hurrying past:

praelatus equo,

Tac. A. 6, 35:

praelatos hostes adoriri,

Liv. 2, 14 fin.:

praeter castra sua fugā praelati,

id. 7, 24; cf. id. 33, 27.—With acc.:

castra sua praelati,

hurrying past the camp, Liv. 5, 26.—

In partic., to carry in front, to bear along in public, and esp. in religious and triumphal processions:

signa militaria praelata,

Liv. 3, 29; 31, 49:

Pontico triumpho trium verborum praetulit titulum: veni, vidi, vici,

Suet. Caes. 37:

statuam Circensi pompā,

id. Tit. 2.—

Trop.

In gen., to carry before, to place or set before, to offer, present (very rare):

clarissimum lumen praetulistis menti meae,

Cic. Sull. 14, 40: suam vitam, ut legem, praefert suis legibus, to carry one's life before, let it shine before as a guiding law (the image is borrowed from the bearing of torches before a thing), id. Rep. 1, 34, 52 Mos.: apud consulem causam atque excusationem, to offer as a cause, as an excuse, Sisenn. ap. Non. 58, 17.—

In partic.

To place a person or thing before another in esteem, to prefer (very freq.):

quem cui nostrum non saepe praetulit?

Cic. Att. 9, 13, 8; so,

aliquem alicui,

id. Brut. 26, 101:

se alicui,

id. de Or. 2, 84, 342; Caes. B. G. 2, 27, 2; cf.:

virtute belli praeferri omnibus nationibus,

id. ib. 5, 54, 5:

pecuniam amicitiae,

Cic. Lael. 17, 63:

jus majestatis atque imperii ipsi naturae patrioque amori, id Fin. 1, 7, 23: vestram voluntatem meis omnibus commodis et rationibus,

id. Imp. Pomp. 24, 71:

ergo ille... ipsis est praeferendus doctoribus... Equidem quemadmodum urbes magnas viculis et castellis praeferendas puto, sic, etc.,

id. Rep. 1, 2, 3:

Brutus cuilibet ducum praeferendus,

Vell. 2, 69, 3:

puellam puellis,

Ov. M. 4, 56; Plin. 15, 23, 25, § 94:

hoc pueris patriaeque,

Juv. 6, 111: animam praeferre [p. 1419] pudori, id. 8, 83.—With an object-clause, to choose rather, prefer:

cur alter fratrum cessare et ludere et ungi Praeferat Herodis palmetis pinguibus,

Hor. Ep. 2, 2, 184:

ut multi praetulerint carere Penatibus,

Col. 1, 3.—

With ref. to time, to take beforehand, to anticipate (very rare;

not in Cic.): diem triumphi,

Liv. 39, 5, 12:

nec bonus Eurytion praelato invidit honori,

Verg. A. 5, 541; cf.: praelato die, Form. Praet. ap. Dig. 2, 13, 1; 48, 10, 28; cf.

opem,

to bring beforehand, Stat. Th. 6, 476.—

To show, display, exhibit, discover, manifest, expose, reveal, betray, etc. (rare but class.): cum praeferremus sensus aperte, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 4:

avaritiam praefers,

Cic. Rosc. Am. 31, 87:

amorem,

Ov. H. 17, 36:

fons Calirrhoë aquarum gloriam ipso nomine praeferens,

Plin. 5, 16, 15, § 72:

aures in equis animi indicia praeferunt,

id. 11, 37, 50, § 137:

duae aquilae omen duplicis imperii praeferentes,

Just. 12, 16:

modestiam praeferre et lasciviā uti,

Tac. A. 13, 45 (but in id. H. 5, 1, praelatis is corrupted;

the correct read. is privatis): dolorem animi vultu,

Curt. 6, 9, 1:

sapientiae studium habitu corporis,

Plin. Ep. 1, 22, 6.

prōclīvis, e (ante- and post-class. and poet.; collat. form prōclīvus, a, um, Plaut. Mil. 4, 2, 27; Varr. R. R. 2, 2, 7; Cat. 64, 270; Front. Strat. 2, 2, 2; v. Neue, Formenl. 2, p. 91), adj. [proclivus], sloping, steep, going downwards or downhill.

Lit. (rare;

not in Cic. or Cæs.: solum,

Varr. R. R. 2, 2, 7:

per proclivem viam duci,

Liv. 35, 30: omnia procliva sunt;

facile descenditur,

Sen. Apoc. 13.— Subst.: prō-clīve, is (or prōclīvum, i), n., a slope, descent, declivity:

pelli per proclive,

downhill, downwards, Liv. 5, 43, 2:

adjuvante proclivo impetum militum,

Front. Strat. 2, 2, 2 (al. proclivio):

in proclive detrudi, Auct. B. Alex. 76: per proclivia devolare,

Col. 9, 5, 1.—Of persons, going downwards or downhill ( poet.), Claud. III. Cons. Honor. 178.—

Trop.

Downwards, descending, downhill, declining (rare but class.):

proclivi cursu et facili delabi,

Cic. Rep. 1, 28, 44:

jam proclivi senectute,

declining, drawing to a close, App. Fl. 4, p. 361; cf.:

Junius mensis est jam proclivus in Julium,

Sen. Ep. 86, 16.— Absol.:

proclivi currit oratio,

flows precipitately, Cic. Fin. 5, 28, 84; v. Madv. ad h. l.—

Inclined or disposed to a thing, liable, prone, subject; ready, willing (freq. and class.; mostly in a bad sense; cf. Cic. Tusc. 4, 12, 27, s. v. proclivitas; syn. propensus); constr. usually ad aliquid, more rarely with dat. or circa.

With ad:

ingenium Hominum proclive ad lubidinem,

Ter. And. 1, 1, 50:

ad aliquem morbum proclivior,

Cic. Tusc. 4, 37, 81:

ergo et invidi et malevoli...quia proclives ad eas perturbationes,

id. ib. 4, 12, 28:

amicitia debet esse ad omnem comitatem facilitatemque proclivior,

id. Lael. 18, 66.—

With dat. ( poet.):

sceleri proclivis egestas,

Sil. 13, 585.—

With circa (post-Aug.):

eritque judex circa modestiam juris probatione proclivior,

Quint. 4, 5, 21.—

Steep, unsafe, untrustworthy; and hence, obscure, unintelligible:

fecisti modo mi ex proclivo planum,

you make it plain, Plaut. Mil. 4, 2, 28:

faciam hanc rem planam ex proclivā tibi,

id. Rud. 4, 4, 90:

nam iste proclive'st quod jubes me plane conlocare,

id. As. 3, 3, 73.—

Transf., easy to be done:

proclivia anteponuntur laboriosis,

Cic. Top. 18, 69:

illa facilia, proclivia, jucunda,

id. Part. 27, 95:

ut fingendi proclivis esset ratio,

id. Rep. 2, 10, 17:

proclivus impetus,

Lucr. 6, 728:

cum proclivior faciliorque jactus sit ex supernis in infima,

Gell. 9, 1, 2:

dictu quidem est proclive,

easy to be said, Cic. Off. 2, 20, 69:

quod est multo proclivius,

much easier, id. Rep. 1, 6, 11.— Absol.: in proclivi, easy:

tam hoc quidem tibi in proclivi, quam imber est, quando pluit,

as easy, Plaut. Capt. 2, 2, 86:

id. faciam, in proclivi quod est,

Ter. And. 4, 2, 18:

alia omnia in proclivi erunt,

will be easy, Sall. Or. ad Caes. 2, 8; v. planum.—Hence, adv., in two forms, prōclīvē and prō-clīvĭter (cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4).

Downwards:

proclive labuntur,

rush downwards, Cic. Tusc. 4, 18, 42 Kühn. and Moser N. cr. (B. and K. proclivi); Lucr. 2, 455 Lachm.; cf. sublime ferri, under sublimis.— Comp.:

labi verba proclivius,

i. e. more rapidly, Cic. Or. 57, 191; cf.:

quin proclivius hic iras decurrat ad acris,

Lucr. 3, 311.—

Easily: facile et procliviter persuadere, Castric. ap. Gell. 1, 6, 6.— Comp.:

multo proclivius,

Lucr. 2, 792.

prōclīvis, e (ante- and post-class. and poet.; collat. form prōclīvus, a, um, Plaut. Mil. 4, 2, 27; Varr. R. R. 2, 2, 7; Cat. 64, 270; Front. Strat. 2, 2, 2; v. Neue, Formenl. 2, p. 91), adj. [proclivus], sloping, steep, going downwards or downhill.

Lit. (rare;

not in Cic. or Cæs.: solum,

Varr. R. R. 2, 2, 7:

per proclivem viam duci,

Liv. 35, 30: omnia procliva sunt;

facile descenditur,

Sen. Apoc. 13.— Subst.: prō-clīve, is (or prōclīvum, i), n., a slope, descent, declivity:

pelli per proclive,

downhill, downwards, Liv. 5, 43, 2:

adjuvante proclivo impetum militum,

Front. Strat. 2, 2, 2 (al. proclivio):

in proclive detrudi, Auct. B. Alex. 76: per proclivia devolare,

Col. 9, 5, 1.—Of persons, going downwards or downhill ( poet.), Claud. III. Cons. Honor. 178.—

Trop.

Downwards, descending, downhill, declining (rare but class.):

proclivi cursu et facili delabi,

Cic. Rep. 1, 28, 44:

jam proclivi senectute,

declining, drawing to a close, App. Fl. 4, p. 361; cf.:

Junius mensis est jam proclivus in Julium,

Sen. Ep. 86, 16.— Absol.:

proclivi currit oratio,

flows precipitately, Cic. Fin. 5, 28, 84; v. Madv. ad h. l.—

Inclined or disposed to a thing, liable, prone, subject; ready, willing (freq. and class.; mostly in a bad sense; cf. Cic. Tusc. 4, 12, 27, s. v. proclivitas; syn. propensus); constr. usually ad aliquid, more rarely with dat. or circa.

With ad:

ingenium Hominum proclive ad lubidinem,

Ter. And. 1, 1, 50:

ad aliquem morbum proclivior,

Cic. Tusc. 4, 37, 81:

ergo et invidi et malevoli...quia proclives ad eas perturbationes,

id. ib. 4, 12, 28:

amicitia debet esse ad omnem comitatem facilitatemque proclivior,

id. Lael. 18, 66.—

With dat. ( poet.):

sceleri proclivis egestas,

Sil. 13, 585.—

With circa (post-Aug.):

eritque judex circa modestiam juris probatione proclivior,

Quint. 4, 5, 21.—

Steep, unsafe, untrustworthy; and hence, obscure, unintelligible:

fecisti modo mi ex proclivo planum,

you make it plain, Plaut. Mil. 4, 2, 28:

faciam hanc rem planam ex proclivā tibi,

id. Rud. 4, 4, 90:

nam iste proclive'st quod jubes me plane conlocare,

id. As. 3, 3, 73.—

Transf., easy to be done:

proclivia anteponuntur laboriosis,

Cic. Top. 18, 69:

illa facilia, proclivia, jucunda,

id. Part. 27, 95:

ut fingendi proclivis esset ratio,

id. Rep. 2, 10, 17:

proclivus impetus,

Lucr. 6, 728:

cum proclivior faciliorque jactus sit ex supernis in infima,

Gell. 9, 1, 2:

dictu quidem est proclive,

easy to be said, Cic. Off. 2, 20, 69:

quod est multo proclivius,

much easier, id. Rep. 1, 6, 11.— Absol.: in proclivi, easy:

tam hoc quidem tibi in proclivi, quam imber est, quando pluit,

as easy, Plaut. Capt. 2, 2, 86:

id. faciam, in proclivi quod est,

Ter. And. 4, 2, 18:

alia omnia in proclivi erunt,

will be easy, Sall. Or. ad Caes. 2, 8; v. planum.—Hence, adv., in two forms, prōclīvē and prō-clīvĭter (cf. Gell. 10, 24; Macr. S. 1, 4).

Downwards:

proclive labuntur,

rush downwards, Cic. Tusc. 4, 18, 42 Kühn. and Moser N. cr. (B. and K. proclivi); Lucr. 2, 455 Lachm.; cf. sublime ferri, under sublimis.— Comp.:

labi verba proclivius,

i. e. more rapidly, Cic. Or. 57, 191; cf.:

quin proclivius hic iras decurrat ad acris,

Lucr. 3, 311.—

Easily: facile et procliviter persuadere, Castric. ap. Gell. 1, 6, 6.— Comp.:

multo proclivius,

Lucr. 2, 792.