aglaia

Aeglē, ēs, f. (Αἴγλη), weibl. Eigenname, bes. der schönsten der Najaden, Verg. ecl. 6, 21, von Helios Mutter der Chariten (Grazien), von Seneka mit der ältesten Tochter Aglaia verwechselt, Sen. de ben. 1, 3, 6.

grātia, ae, f. (gratus), die Annehmlichkeit, Wohlgefälligkeit, I) subjektiv: A) eig. = das angenehme, wohlgefällige Wesen, das Wohlgefällige, in vultu, Quint.: verborum, Quint.: gratia non deest verbis, Lieblichkeit, Prop.: in bildenden Künsten (Malerei usw.), das Gefällige, Quint.: von einer Örtlichkeit, villae, die Reize, Plin. ep.: v. Wein, vinis gratiam affert fumus, Plin.: v. Pers., der Liebling, ut unus quolibet in casu gratia nostra fores, Ov. ex Pont. 2, 3, 82. – dah. personif.: Grātiae ( wie Χάριτες), die Grazien, Huldgöttinnen, Töchter des Zeus u. der Eurynome, gew. drei: Euphrosyne (festliche Freude), Aglaia (festlicher Glanz), Thalia (blühendes Glück), die die Anmut des durch Sitte u. Schönheitssinn geregelten, durch Schmuck und Freude gehobenen Beisammenseins versinnbildlichten, Hor. carm. 1, 4, 6; 3, 21, 22. Quint. 10, 1, 82: nach späterer Deutung auch Sinnbilder der Dankbarkeit, Wohltätigkeit, Sen. de ben. 1, 3, 2 sq.

B) übtr.: 1) die Gunst, die man erweist, Gefälligkeit, Willfahrung, der angenehme Dienst, die Gunstbezeigung, der Gefallen, die Gnade, a) übh.: nullam esse gratiam, quam non capere animus meus posset, Cic.: petivit in beneficii loco et gratiae, Cic.: alci gratiam dare, Ter., od. facere, Plaut., jmdm. willfahren: gratiam dicendi facere, zu reden gestatten, Liv.: u. so gratiam facere reddendi equi, Suet. – dah. α) in gratiam alcis, jmdm. zu Gefallen, zugunsten, wegen, Liv.: in gratiam iudicii, weil das Volk ihn losgesprochen, Liv. – β) Abl. gratiā wegen (eig. aus Gunst, Gefälligkeit), hominum gratiā, Cic.: eā gratiā, deswegen, Ter.: huius accusandi gratiā, Nep.: ineundae fugae gratiā, Val. Max.: laxandi levandique animi gratiā, Gell.: cibi aut potionis gratiā, Liv.: honoris gratiā (s. honor), Cic.: exempli gratiā, zum Beispiel, Cic. u.a. (vgl. exemplum no, III); vollst. pauca tamen exempli gratiā ponam, Quint.: verbi gratiā propter voluptatem, Cic.: dem Genet. vorangestellt, gratiā patris, Lamprid. Heliog. 31, 3. – b) insbes., das Erlassen einer Sache aus Gefälligkeit, die Nachsicht bei usw., iurisiurandi, ICt.: criminum, Suet.: omnium tibi gratiam facio, Liv.: delicti gratiam facere, Nachsicht schenken, nachsehen, Sall.: de cena facio gratiam, bedanke mich, kann nicht kommen, Plaut. – 2) die Erkenntlichkeit, der Dank, gratiam ferre alcis rei, den Dank für etw. davontragen, Liv. (s. Fabri Liv. 22, 26, 4): ab utrisque parem gratiam trahere, Iustin.: gratiam persolvere dis, Cic.: gratias dicere, Apul. (ut pro eo honore vobis multas gratias dicerem, Apul. flor. 16 = 22, 15 Kr.): gratias agere, Dank abstatten, sagen, Cic.: agere gratias magnas od. ingentes, Ter., od. mirificas, Cic.: tibi gratias ago atque habebo summas, Plaut.: agere Romanis gratias, Eutr.: tantae erga me benevolentiae tuae tamque sincerae gratias ago debeoque plurimas, Augustin.: furtive agere gratias et in angulo et ad aurem, Sen.: in quo ei Pompeius gratias egerat, Cic. ep.: etiam in malis gratias agere, Lact.: alci gratias agere de matre, Cic.: senatui pro alqo gratias agere, Cic.: alci pro suo summo beneficio gratias agere, Cic.: agere ei maximas gratias pro beneficiis in matrem, coniugem liberosque impensis, Curt.: timerem ne arrogans esset ob ea laudare, ob quae gratias agerem, Plin. ep. 9, 31, 2: gratias se inter cetera etiam ob hoc agere, quod (weil) etc., Liv. 34, 50, 4 (u. so m. ob u. Akk. auch Treb. Poll. trig. tyr. 10, 9. Apul. flor. 16 in.): agere gratias incipit, quod (daß er) perfidi hominis insidias prudenter cauteque vitasset, Curt.: ago confusioni meae gratias, quod nihil in illo cubiculo vidi praeter matrem et patrem, Sen. rhet.: gratiarum actio, Danksagung, Cic.: ellipt., tamen, genio illius gratias (Dank dem G. jenes!), enatavi, Petron. 57, 10. – gratiam habere alci, Dank wissen, Cic.: u. so gratiam habere magnam od. maximam, Cic. u. Ter.: gratiam habere m. folg. quod (daß usw.), Cic., od. qui u. Konj. (daß er), Cic.: auch gratias habere (von zweien u. mehreren), Liv. 24, 37, 7: u. alci summas gratias habere (v. einem), Plaut. trin. 659: verb. (v. einem) alci maximas infinitasque agere atque habere gratias, quod (daß) etc., Vitr. 6. praef. 4: alci laudes gratiasque habere magnas, Plaut. asin. 545: gratiam referre, den Dank abtragen, in der Tat danken, Cic.; u. ironisch, vergelten, es einem wieder entgelten lassen (= sich rächen), Ter. n. Cic.: gratiam referre pro meritis, pro beneficiis, Caes.: gratiam referre bonam od. praeclaram, Cic.: od. meritam debitamque, Cic., od. iustam ac debitam, Cic.: gratiam referre parem, Gleiches mit Gleichem vergelten, Cic.: auch gratias referre, Cic. Planc. 101; Phil. 3, 39: ago tibi gratias, imperator auguste; si possem, etiam referrem, Auson. grat. act. 1. § 1: gratiam rependĕre, Ov., od. reddere, Sall.: v. Lebl., referre gratiam, v. Acker, wenn er Früchte trägt, Col.; u. gratiam reddere, v. Weinstocke, Col. – nullum est neque sincerius neque acceptius genus gratiarum, quam quod etc., Plin. pan. – dah. a) gratia est, ich danke, Ter.: gratia est (sc. tibi), ich bedanke mich = ich muß es abschlagen, Plaut.: dis gratia, cum ita ut volo est, ich danke Gott, wenn usw., Ter.: dis gratia u. gratia dis (verst. est), Gott sei Dank! Ter. u. Ov.: gratia magna Iovi, Tibull. – b) Abl. Plur. grātiīs u. zsgzg. grātis, ohne Entgelt (Vergeltung), ohne Bezahlung, umsonst (Ggstz. pretio, mercede), quae (psaltria) quantum potest aliquo abicienda est, si non pretio, at gratiis, Ter.: gratiis exaedificari atque effici navem, Cic.: tibi gratiis stare navem, nichts koste, Cic.: gratis habitare, Cic.: cave, ne tibi gratis hic constet amor, Ov.: reges Parthos non potest quisquam salutare sine munere; tibi valedicere non licet gratis, Sen. – / Bei den szenischen Dichtern (z.B. Plaut. asin. 194; Epid. 474 G. Ter. adelph. 744. Pompon. com. 110) überall nach den besten Hdschrn. gratiis; Cic. Verr. Halm gratiis, C. F. W. Müller gratis.

II) objektiv, A) eig. = die Gunst, die man bei andern genießt, das Beliebtsein, der Kredit ( während favor die »Beifallsbezeigung«, die »Gunst« die man andern erweist, insbes. die Volksgunst, Begünstigung), gratiam alcis sibi conciliare, Cic.: gratiam (magnam, summam) inire, Cic., ab alqo, Cic., od. apud alqm od. ad alqm, Liv., od. alcis, Curt., bei jmd. sich in Gunst setzen, Gunst erwerben, sich beliebt machen: ut aliquam mihi bonam gratiam quaesisse videar, Cic.: summam ab alqo gratiam inire, Caes.: ab alqo gratiam inisse, quod (weil, daß) etc., Cic.: quia plures ineuntur gratiae, Gunst bei mehreren, Cic.: in gratia esse, in Gunst stehen, beliebt sein, Cic.: L. Murenae provincia multas bonas gratias cum optima existimatione attulit, Cic. – Ggstz., quod apud alios gratiam, apud alios offensionem habet, Plin. 19, 9.

B) übtr.: 1) das gute Vernehmen (Verhältnis), in dem man mit jmd. steht, das gute Einverständnis, das freundschaftliche Verhältnis, die Freundschaft, in gratiam redire cum alqo, sich mit jmd. wieder aussöhnen, Cic. (dah. reditus in gratiam, Aussöhnung, Cic.): ebenso in gratiam reverti cum alqo, Liv. u. Petron., cum fato, Sen.: alqm apud alqm ponere in gratia u. in gratia maxima, in Gunst, in große Gunst setzen, Cic.: esse in gratia cum alqo, Cic.: dehinc spero aeternam inter nos gratiam fore, Ter.: in gratiam reducere od. restituere od. redigere, versöhnen, Ter.: porrigere mutuas in gratiam manus, Sen. rhet.: so auch componere gratiam inter eas, Ter.: per gratiam, in Güte, gutwillig, Plaut.: so auch per bonam gratiam, Plaut. (vgl. Brix Plaut. mil. 979): u. so per gratiam od. cum gratia, in Güte, gutwillig, Ter. u. Liv.; Ggstz. sine gratia, nicht in Güte, nicht gutwillig, Sen. rhet. (vgl. Lorenz Plaut. mil. 971): componere alqd cum bona gratia, in aller Güte, Ter.: u. so cum bona gratia alqm dimittere, Cic.: cum mala gratia, in Haß, Ter.: cum gratia imperatoris, zur Zufriedenheit des F., Liv. 29, 1, 9. – 2) die (durch Gunst, guten Kredit erlangte) Macht, das Ansehen, der Einfluß, Cic. u.a.

n

    grātia ae, f    [gratus], favor, esteem, regard, liking, love, friendship, partiality: aeterna inter nos, T.: falsam gratiam inire, curry favor, T.: gratiā florens hominum: Pompei gratiam mihi conciliari putare: cum inimico reditus in gratiam, reconciliation: fides reconciliatae gratiae: si suam gratiam Romani velint, Cs.: a bonis omnibus summam inire gratiam: apud regem inita, L.: cum populo R. in gratiā esse: istuc impetro cum gratiā, with a good grace, T.: summa inter suos, Cs.: fratrum geminorum, harmony, H.: male sarta, interrupted friendship, H.: quantum gratiā valent, Cs.: improba, partiality, Iu.: cum gratiā imperatoris, to the satisfaction of, L.: provincia multas bonas gratias attulit, tokens of favor.— Charm, beauty, loveliness: formae, O.: neque abest facundis gratia dictis, O.— A favor, kindness, courtesy, service, obligation: hanc gratiam ut sibi des, T.: petivit in loco gratiae, ut, etc.: Boccho delicti gratiam facit, forgives, S.: pugnaturi in gratiam ducis, to please, L.: data in praeteritam iudici gratiam, for the favor shown him on the trial, L.— Thanks, thankfulness, gratitude, acknowledgment: est dis gratia, cum ita est, I thank, T.: veteris stat gratia facti, V.: illi debetur a me gratia maior, H.: annonae levatae gratiam tulit, received, L.: dis gratia, thank heaven, T.: ac Syro nil gratiae, no thanks to, T.: mirificas tibi apud me gratias egit, expressed: ei gratias egimus, thanked him: et non neglexisse habeo gratiam, am grateful, T.: sibi gratias habere, L.: maximas vobis gratias et agere et habere: alqd in gratiam habere, take as a favor, S.: meritam dis inmortalibus gratiam honoribus persolvere, express.—A return, requital, recompense (for a favor): pro eo (beneficio) gratiam repetere, L.: Nec nulla est inaratae gratia terrae, V.: tulisse potius iniuriam, quam retulisse gratiam, requited: praeclaram populo R. refers gratiam: omnibus referendā gratiā satisfacere, by a recompense: referre gratiam aliam non posse, quam, etc., L.: ut pro tantis eorum in rem p. meritis gratiae referantur.—Person., usu. plur, the graces, three goddesses of loveliness, attendants of Venus (Aglaia, Euphrosyne, and Thalia), H.— Sing collect.: non illi Gratia lecto, O. —Fig., a cause, reason, ground, occasion, motive, sake.—Only abl., usu. after a gen, in favor, on account, for the sake, for: bestiae hominum gratiā generatae: Nuptiarum gratiā haec sunt facta, T.: negoti gratiā properare, S.: dolorum effugiendorum gratiā: placandi gratiā, S.: exempli gratiā, for instance: verbi gratiā: eā gratiā Simulavi, ut, etc., for that reason, T.: id eā gratiā eveniebat, quod, etc., S.: quā gratiā Te arcessi iussi, ausculta, for what purpose, T.: Excludor, ille recipitur, quā gratiā? why? T.—Of persons, a favorite: ut unus gratia nostra fores, O.

gundra-phalā

priyáṅgu

Aglaia Odorata L. ;
Sinapis Ramosa MBh. Kathās. ;
long pepper L. ;
a medicinal plant andﾠ perfume (commonly called Priyaṇgu andﾠ described in some places as a fragrant seed) L. ;
a partic. creeper (said to put forth blossoms at the touch of women) MBh. Kāv. etc.;
Italian millet MW. ;
n. (prob.) panic seed orﾠ mustard seed Suṡr. Bhpr. ;
saffron L. ;
- प्रियङ्गुद्वीप
- प्रियङ्गुश्यामा

phála

the kernel orﾠ seed of a fruit, Āmar.;
a nutmeg Suṡr. ;
the 3 myrobalans (= tri-phalā q.v.) L. ;
the menstrual discharge L. (cf. pushpa);
fruit (met.), consequence, effect, result, retribution (good orﾠ bad), gain orﾠ loss, reward orﾠ punishment, advantage orﾠ disadvantage KātyṠr. MBh. Kāv. etc.;
benefit, enjoyment Pañcat. II, 70 ;
compensation Yājñ. II, 161 ;
(in rhet.) the issue orﾠ end of an action Daṡ. Sāh. ;
(in math.) the result of a calculation, product orﾠ quotient etc. Sūryas. ;
corrective equation ib. Gol.;
area orﾠ superficial contents of a figure Āryabh. ;
interest on capital ib. ;
the third term in a rule of three sum ib. Sch. ;
a gift, donation L. ;
a gaming board MBh. ;
+ cf. Goth. spilda;
Icel. spjald
a blade (of a sword orﾠ knife) MBh. R. Kum. ;
the point of an arrow Kauṡ. ;
a shield L. ;
a ploughshare (= phāla) L. ;
a point orﾠ spot on a die MBh. IV, 24 ;
m. Wrightia Antidysenterica L. ;
(ā) f. a species of plant Car. ;
w.r. for tula Hcat. ;
(ī) f. Aglaia Odorata L. ;
a kind of fish (= phali) L. ;
- फलकक्ष
- फलकण्टका
- फलकल्पलता
- फलकाङ्क्षिन्
- फलकाम
- फलकामना
- फलकाल
- फलकृष्ण
- फलकेसर
- फलकोश
- फलकोशक
- फलखण्डन
- फलखण्डव
- फलखेला
- फलग्रन्थ
- फलग्रह
- फलग्रहि
- फलग्रहिष्णु
- फलग्राहिन्
- फलघृत
- फलचन्द्रिका
- फलचमस
- फलचारक
- फलचोरक
- फलच्छदन
- फलतन्त्र
- फलतस्
- फलता
- फलत्रय
- फलत्रिक
- फलत्व
- फलद
- फलदन्तवत्
- फलदातृ
- फलदायिन्
- फलदीपिका
- फलधर्मन्
- फलनिर्वृत्ति
- फलनिवृत्ति
- फलनिष्पत्ति
- फलंददा
- फलपञ्चाम्ल
- फलपरिणति
- फलपरिणाम
- फलपरिवृत्ति
- फलपाक
- फलपाकिन्
- फलपातन
- फलपादप
- फलपुच्छ
- फलपुर
- फलपुष्प
- फलपुष्पा
- फलपुष्पित
- फलपुष्पी
- फलपूर
- फलपूरक
- फलप्रचयन
- फलप्रजनन
- फलप्रद
- फलप्रदान
- फलप्रदीप
- फलप्रयुक्त
- फलप्रसूति
- फलप्राप्ति
- फलप्रिया
- फलप्रेप्सु
- फलबन्धिन्
- फलभक्ष
- फलभाग
- फलभागिन्
- फलभाज्
- फलभुज्
- फलभूति
- फलभूमि
- फलभूयस्त्व
- फलभृत्
- फलभोग
- फलभोगिन्
- फलभोग्य
- फलमत्स्या
- फलमय
- फलमुख्या
- फलमुद्गरिका
- फलमूल
- फलमूलिन्
- फलयुक्त
- फलयोग
- फलराजन्
- फलराशि
- फलवत्
- फलवन्ध्य
- फलवर्ति
- फलवर्तुल
- फलवल्ली
- फलवाक्य
- फलविक्रयिणी
- फलवृक्ष
- फलवृक्षक
- फलशाडव
- फलशालिन्
- फलशैशिर
- फलश्रेष्ठ
- फलषाडव
- फलसंयुक्त
- फलसंयोग
- फलसंस्थ
- फलसम्पद्
- फलसम्बद्ध
- फलसम्भव
- फलसम्भू
- फलसम्भारा
- फलसहस्र
- फलसांकर्यखण्डन
- फलसाधन
- फलसिद्धि
- फलस्तनवती
- फलस्थान
- फलस्नेह
- फलहानि
- फलहारिन्
- फलहारी
- फलहीन
- फलहेतु

phála-priyā

a species of crow L.

mānin

high-minded, haughty, proud towards ( pratī) orﾠ of (- tas) MBh. Kāv. etc.;
highly honoured orﾠ esteemed ib. ;
(ifc.) thinking (esp. one's self) to be orﾠ have, appearing as orﾠ passing for ( seeﾠ darṡanīya-, paṇḍita-m- etc.);
highly esteeming orﾠ honouring ( seeﾠ f.);
m. Marsilia Dentata L. ;
( inī) f. a disdainful orﾠ sulky woman Kāv. ;
(ifc.) the wife of ( seeﾠ madhu-māninī lit. « highly esteeming her husband»);
Aglaia Odorata L. ;
a kind of metre W. (prob. w.r. for mālinī);
N. of an Apsaras VP. ;
of a daughter of Vidūrastha andﾠ wife of Rājya-vardhana MārkP. ;
2) mfn. measuring, applying a measure, measurable VP.