-
21 pax
I pāx, pācis f., иногда pl. [%одного корня с pango и paciscor\]1) мир ( civīlis Su)pacem facere Nep (componere AV, conciliare C, pangere L) — заключать мирpace uti C или pacem agitare (gerere) Sl — жить в мире(in) pace C, Sl, L etc. — в мирное времяcum bonā pace L — миролюбиво, в мире и согласииagere pacem perpetuam cum aliquo J — жить в вечном мире с кем-л.p. Ariovisti Cs — мир с Ариовистомp. Romana Sen, PM — «замирённая» римскими завоеваниями часть мира, т. е. римская империя3) покой, спокойствие (animi, vultūs O)pace tua dixerim C (dicere liceat Pt) — не в обиду тебе будь сказано4) содействие, благоволение, милость ( a Jove pacem petere C)II pax! (греч.) interj. (вследствие звуковой и смысловой близости часто смешивается с pax I)довольно!, будет!p., abi Pl — ладно, уходи!p., nihil amplius! Ter — тише, ни слова больше! -
22 regnum
rēgnum, ī n. [ rex ] тж. pl.1) царское достоинство, царская власть (regno и regni potiri Just, VP)r. agere L — царствовать2) самовластие, тирания ( crimen regni O)r. in aliquo exercēre L — владычествовать над кем-л.3) власть, господствоr. forense или judiciorum C — судебная власть4) царство, государство (r. Masinissae Sl)r. caelorum Eccl — царствие небесное5) царствующий дом ( Numidiae Sl)6) владение, область ( uberrima regna V)7) (= rex) ( regna vetant St) -
23 vita
I vīta, ae f. [ vivo ]1) жизнь (v. misero longa (est), relīci brevis PS)potestas vitae necisque in aliquem Cs, Sl — власть над чьей-л. жизнью и смертьюin meā vitā C — за всю мою жизнь, пока живуvitam honeste agere C — жить честноvitam pro aliquo profundere C — отдать жизнь за кого-л.alicui vitam adimere (auferre) или aliquem vitā privare (expellere) C — лишить кого-л. жизниa vitā discedere или (e) vitā (ex)cedere (abire), de vitā decedere, vitam ponere C etc. — расстаться с жизнью, скончаться2) образ жизни, быт (vitā rustica C)alicui concedere quicquam de vitā suā Pl — уступить кому-л. кое-что из своей пищи4) жизнь, жизнеописание ( vitae excellentium virorum Nep)5) живущие, человеческий род, человечество, людиv. desuēvit quernā glande pellere famem Tib — (по мере своего развития) люди перестали утолять голод дубовыми желудямиde hac re v. communis non dubitavit C — в этом никто не сомневался6)v. или v. mea! Pl, C, Prp ласк. — жизнь моя!II vītā imper. к vito -
24 apud
(praep.) 1)означ. лицо, а) во владении (detentio) которого находится что-нибудь (1. 63 D. 50, 16. 1. 47 § 1 D. 2, 14. 1. 28 D. 16, 3. 1. 7 § 10. D. 26, 7. 1. 3 § 2. 1. 4 D. 43, 5);concipere, edere partum ap. aliquem (l. 4 § 15. 1. 10 § 2. 1. 33. pr. D. 41, 3);
b) под властью которого остается кто-нибудь (1. 1. pr. D. 43, 30); ар. hostes esse, decedere (l. 19 § 5. 1. 20. D. 3, 5. 1. 3 § 1. D. 50, 16), ap. se retinere hominem liberum (1. 3 § 4 D. 43, 30);
c) которому служит известное право, tutela remanet ap. aliquem (1. 1 § 3. D. 26, 4);
legisactio est ap. aliquem (см. actio s. 2);
d) в присутствии которого совершаются юридические действия, ар. judicem agere (l. 10 § 1. D. 4, 2. 1. 25 pr. D. 28, 2), experiri (1. 23. D. 16, 3), petere (1. 9 § 2. D. 39, 2), postulare (1. 1 § 2, 6. D. 3, 1), provocare (1. 43. D. 10, 2), impetrare (1. 6. D. 5, 2), res defenditur (1. 5 eod), examinatur (I. 32. pr. D. 22, 1), quaeritur (§ 1. J. 4, 6), probare (1. 10 § 3. D. 2, 13);
ap. Praetorem adoptare (§ 8 J. 1, 11), manumittere (1. 1. Dю 1, 14);
Praeses ap. se adoptare potest (1. 2 D. 1, 18);
ap. semetipsum in adoptionem dari, emancipari (1. 3. D. 1, 7);
magistratus, ap. quem legisactio est (1. 4. eod.);
ap. Praef. audiri (1. 1 § 5. D. 1, 12), ap. consilium causam probare (1. 9 § 1. D. 26, 8);
ap. officium cavere (1. 17. D. 2, 4);
e) означ. верителя, за должннка которого кто-нибудь поручается, ар. aliquem pro aliquo fidem suam obligare, fidejubere, intervenire, obligari, mandatorem existere (1. 27 § 2. D. 16, 1. 1. 15 § 1. 1. 16 pr. 1. 21 § 3. 1. 24. 71. pr. D. 46, 1);
f) для означ. сочинений юристов, на которые кто-нибудь ссылается, ар. veteres dicitur (1. 53. pr. D. 50, 16); ар. antiquos quaerebatur (1. 21. pr. C. 6, 2); ар. Plautium placuit (1. 28 § 3. D. 24, 1);
ap. Julianum quaeritur (1. 39 § 2. D. 3, 3);
ap. Julianum Marcellus notat (1. 9. D. 50, 16);
ap. Ursejum Cassius scribit (1. 10 § 5. D. 7, 4);
g) для означ. лиц, у которых что-нибудь делается, что-нибудь имеет место, jus quod ар. omnes peraeque custoditur (1. 9. D. 1, 1);
ap. Graecos (1. 6 § 1. eod.);
ap. populum Rom. (1. 2 § 35. D. 1, 2);
ap. veteres, vetustiores (1. 1. pr. D. 1, 11. 1. 1. D. 1, 15);
2) при, для означ. места, ар. aedem deponere (1. 5 § 2. D. 16, 3);educari apud aliquem (1. 3. C. 5, 25).
ap. sedes suas et domicilium suum esse (1. 28 § 5. D. 40, 5);
3) ap. acta (см.).ap. civitatem incolam esse (1. 2. pr. D. 49, 18).
-
25 ex
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
26 e
(praep.) 1) из, на вопрос - откуда? из чего? напр. ex bonis esse (см. bona s. 5): ex bonis defuncti esse (1. 29 pr. D. 20, 1); (1. 3 § 3 D. 22, 1); (1. 50 § 3 D. 15, 1);ex re alicuius acquirere (см. res. s. 2); (1. 71 § 7 D. 29, 2);
partem ex fundo vindicape (1, 13 § 4 D. 23. 5);
ex pluribus unus (1. 42 D. 26, 7);
alius ex amicis (1. 6 D. 34, 5);
ex duobus reis promittendi s. stipulandi alius, alter (1. 7. 12. 16. 18 D. 45, 2);
ex ea familia (1. 195 § 1 D 50, 16);
ex latere, ex transverso (см.); е contrario, ex diverso (см.); на вопрос: при каком обстоятельстве: rapere ex incendio, ruina, naufragio (1. 1 pr. § 2 D. 47, 9);
2) сообразно, по = secundum: напр. verbum: ex legibus sic accipiendum est: tam ex legum sententia, quam ex verbis (1. 6 § 1 D. 50,16);emere ex auctione (1. 2 § 8 D. 41, 4).
ex lege capere pignus (1. 29 § 7 D. 9, 2);
e lege locationis (1. 1 § 3 D. 43, 9. cf. 1. 51 pr. 1. 60 § 3 D. 19, 2);
ex personis causisque constituere (1. 38 D. 6, 1. cf. 1. 3 § 4 D. 43, 30); (1. 3 § 12 D. 43, 29);
ex animi propositione (1. 3 D. 48, 5. 1. 225 D. 50, 16);
3) при означ. причины, происхождеция, источника, вследствие, из, в: ius civile, quod ex legibus etc. venit;ex voluntate alicuius (1. 8 pr. D. 3, 3. 1. 46 D. 4, 4).
ex iure gentium introdducta bella etc. (1. 5. 7 pr. D. 1, 1);
ex eo appellari quod etc. (1. 4 § 2 D. 1, 5); (1. 1 pr. D. 44, 7);
teneri ex delicto (1. 38 D. 50, 17);
ex dolo alterius (1. 21 § 2 D. 15, 1);
lucrari ex dolo defuncti (1. 1 § 6 D. 2, 10);
ex culра conveniri (1. 41 D. 26, 7);
usuras ex mora exigere (1. 10 § 1 D. 39, 4);
ex emto teneri, agere etc. (см. emere); (1. 3 § 10 D. 26, 10);
causae, ex quibus in integr. restitui potest (1. 51 pr. D. 3, 3);
er iusta causa abesse (1. 31 § 2 D. 3, 5);
ex causa ratio edenda est (1. 1 § 9. 10 D. 2, 13);
ex necessitate fieri (1. 17 D. 23, 1);
ex officio suo facere (1. 4 D. 48, 11); (1. 27 D. 20, 1);
ex vulnere mortuus servus (1. 46 D. 9, 2);
ex corporis vitio accidere (1. 4 § l D. 21, 1);
4) no поводу, по отношению: ex re familiari - de re publica, operis novi nunciatio facta (1. 7 § 14 D. 2, 14); (1. 32 D. 48, 19);ex facto, postfacto (см.).
audire ex interdictis (1. 1 § 6 D. 1, 12);
5) от, при означ. автора, виновника: damnum datum ex coactis ab alio (1. 2 § 12 D. 47, 8);ex asse, ex parte heredem scribere (1. 19 D. 28, 2. 1. 72 D. 28, 5. 1. 142 D. 50, 16); (1. 19 pr. D. 29, 1).
6) от (кем), ex hostibus capere, redimere (1. 20 D. 24, 3. 1. 3 § 21 D. 41, 2);coactus ex fideicommissario (1. 38 § 3 D. 28, 6).
desiderari ex persona aliqua (1. 7 § 2 D. 2, 8);
fideicomm. relinquere ex aliquo (1. 2 D. 32);
7) с, для определения времени, с которого что-нб. ведет свое начало, ex die (см. dies s. 2 а);appellare ex sententia (1. 19 D. 49, 1).
ex eo tempore (1. 39. 42 D. 29, 1);
ex quo;
ex eo, ex quo;
exinde, ex quо (1. 4 § 6 D. 1, 16. 1. 19 § 6 D. 21, 1. 1. 20. 28. § 1. 1. 37 § 2 D. 26, 7);
ex testamenti facti tempore, an ex mortis numerari (1. 41 § 15 D. 40, 5);
heres scriptus ex tempore, противоп. in tempus (1. 19 § 1 D. 29, 1);
ex conditione vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 eod.);
ex continenti (см. continens s. 2);
e vestigio (см. vestigium s. 4);
ex tempore (см. tempus s, d);
8) для обозначения должности, которую кто-нб. занимал: ex Quaestore sacri palatii (бывший quaestor), ex Praefecto praetorio;ex integro (см. integer s. 4).
ex Consule (C. summa reip. § 2);
ex Magistro officiorum dignitas (1. 1 C. 12, 16).
-
27 licentia
1) вольность, свобода делать что угодно, lic. litigare pro aliquo (1. 1 pr. D. 40, 12);agere cum tutore (1. 45 § 1 D. 4, 4. 1. 3 D. 2, 1. 1. 1 § 3 D. 1, 12);
2) способность, возможность, lie. nihil (eorum) ignorare (§ 6 I. 2, 11). 3) смелость, дерзость (1. 10 C. 5, 9. 1. 4 C. 6, 6).plenior lic. (= potestas) ad disciplinae publ. emendationem (1. 1 pr. D. 1, 11. Gai. II. 228. III. 192).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > licentia
-
28 pro
(praep.) 1) перед, pro tribunali (см.);2) за, для, в пользу, fideiubere, fidem dicere, fidem suam obligare pro aliquo (см.);pro rostris (1. 2 § 4. 43 D. 1, 2).
3) вместо, pro magistratibus fungi (1. 2 § 31 D. 1, 2);agere pro populo, pro libertate, pro tutela (pr. I. 4, 10. § 3 I. 3, 7. 1. 25 D. 1, 3. 1. 28 § 2 D. 2, 14); в пользу (1. 85 pr. D. 50, 17); относительно, cavere sibi pro oneribus hereditariis (1. 3 pr. D. 2, 15. 1. 15 pr. D. 48, 18. 1. 2 § 1 D. 2, 9); (см.).
alius pro alio (см.);
pro pecunia acceptum aliquid (1. 1 § 4 D. 3, 6. 1. 8 § 6 D. 37, 5); как, pro lege custodiri, observari (1. 32 § 1. 1. 33 D. 1, 3. 1. 47 § 1 D. 2, 14. 1. 29 D. 10, 2. 1. 22 § 4 D. 28, 1. 1. 38 § 1 D. 30. 1. 4 § 1 D. 3, 2. 1. 37 § 1 D. 4, 4. 1. 131 D. 50, 17);
possidere pro emtore etc. (см. possidere s. b.);
4) сообразно, но, pro modo (см. s. 1. b.): pro facultatibus alicuius (см. s. 1); (1. 2 § l D. 2, 5. 1. 8 D. 22, 3).pro herede gerere (см. s. 2); (tit. D. 27, 5. C. 5, 45. 1. 1 § 1 D. cit. cf. 1. 25 D. 27, 3. 1. 1 § 1. 1. 3 § 8 D. 27, 4. 1. 8 pr. D. 27, 9); отсюда protutelae actio, indicium (1. 1 pr. § 6. 8 D. t. h.).
- 1
- 2
См. также в других словарях:
traicter — Traicter, et manier, Tractare, Contrectare. Traicter aucun, Aliquem, Curare. Liu. lib. 22. Ils ont esté distribuez par les maisons de la ville pour y estre logez et traictez, Per familias accipiendos benigne curandosque diuiserunt. Liu. lib. 22.… … Thresor de la langue françoyse
droict — Droict, m. Directus, Il vient de Directus, en ostant cette lettre, i. vous aurez drect, comme encore aujourd huy plusieurs prononcent: Le contraire est courbe. Droict aussi est, Raison, qui est deuë à chacun, Ius. comme, Rendre et faire droict à… … Thresor de la langue françoyse
communiquer — Communiquer, Communicare, Agere cum aliquo. Communiquer en commun, In medium afferre communes vtilitates. Communiquer ses loüanges à aucun, Suas laudes participare cum aliquo. Communiquer sa science, Copiam scientiae suae facere. Communiquer son… … Thresor de la langue françoyse
rigueur — Rigueur, vient de Rigor rigoris, qui aucunesfois signifie autant que Roideur ou Dureté. Rigueur, Seueritas, Seueritudo. Toute rigueur de droict, Summum ius. Ne faire point selon la rigueur de la loy, Laxamentum dare legi. Il faut que le juge… … Thresor de la langue françoyse
tromperie — Tromperie, Ars, artificium, Astucia, Calliditas, Captio, Error, Fabrica, Fallacia, Fraus, Fraudatio, Circundictio, Impostura, Ludificatio, Pellacia, Sutela, Techna. Tromperie et mal engin, Dolus malus. Tromperies pour venir à la fin de ses… … Thresor de la langue françoyse
faire — Faire, act. acut. Vient de l infinitif Latin Facere, ostant la lettre c. Facere, agere. L Italien syncope, et dit Fare. Faire de l argent à son creancier, Pecunias conquirere ad nomen eradendum ex tabulis creditoris. Faire argent, Conficere… … Thresor de la langue françoyse
parler — Parler: Loqui, Fari, Fabulari, Crepare, Verba facere, Mittere vocem, Voces facere, Sermocinari. {{t=g}}paralaléin,{{/t}} esse puto (ait Budaeus) quod lingua vernacula pro verbo loqui, Verba facere, dicit Parler, et {{t=g}}paralalian,{{/t}} quod… … Thresor de la langue françoyse
tenir — à fable, Pro fabula ac nugis habere. Herberay au prologue de Josephe, Dont plusieurs Romans parlent et escrivent si loing de la verité, que toute personne de bon esprit le doit tenir plus à fable qu autrement. Tenir, Tenere. Tenir à perdu, c est… … Thresor de la langue françoyse
aller — I. Aller, Ambulare, Ingredi, Incedere, Ire, Iter facere, Obire, Pergere, Proficisci, Vadere. S en aller, Auferre se, Abire, Discedere, Abscedere, Digredi. Il commence à aller à Phavorinus, Pergit ire ad Phauorinum. Qui doit aller, Iturus. Je te… … Thresor de la langue françoyse
plaider — Plaider, Dicere, vel dictare causam, Sequi lites, Causam agere. Plaider, Avoir procez, Litigare, Causas actitare, Disceptare, Causam agere, Ambigere, Iudicio contendere. B. Plaider asseuréement, Causam animo praesenti agere. Attendre que l on… … Thresor de la langue françoyse
action — et besongne, Pragma, Actio. Action et droit de poursuyvre en justice ce qui nous est deu, Actio. Action de grace, Gratulatio, Gratiarum actio. Action personnelle, Condictio, Actio in personam. Action réelle, Actio in rem. Action petitoire,… … Thresor de la langue françoyse