-
21 mjöð-drykkja
u, f. mead-drinking, Fms. viii. 17, Sturl. i. 161, Greg. 51. -
22 morgin-drykkja
u, f. the morning-drink, N. G. L. ii. 417. -
23 nátt-drykkja
u, f. a night-bout, Hom. 144, Barl. 137. -
24 sam-drykkja
u, f. a symposium, Fms. i. 280, Grett. 86 A, Stj. 418. -
25 samsætis-drykkja
u, f. a banquet, Sks. 558. -
26 sveitar-drykkja
u, f. a drinking party, Hkr. i. 50, Sturl. iii. 126, Eg. 258. -
27 vín-drykkja
u, f. wine-drinking, Fms. viii. 248. -
28 öl-drykkja
u, f. ale-drinking, Am., Eb. 184. -
29 blóðdrykkja
f. drink of blood. -
30 mjöðdrykkja
f. mead-drinking. -
31 DREKKA
* * *I)(drekk; drakk, drukkum; drukkinn), v.1) to drink (drekka mjöð, öl, mungát);drekka full, minni, horn, to drink a toast, cup, horn;drekka drykk, to drink a draught (þú skalt drekka af tvá drykki);drekka brjóst spena, to suck;drekka úmælt, without measure;drekka fast (mjök), to drink hard;drekka e-n af stokki, to drink one under the table;drekka sér lítit vit, drekka frá sér vit ilit, to drink away one’s reason;2) to hold, celebrate a feast (drekka veizlu, brullaup, erfi);3) with preps.:drekka af keri, to drink out of a vessel (drukku þeir af einu silfrkeri);to drink off (empty) a vessel, cup (hann tók við horninu ok drakk af);drekka á e-n, to drink to a person;refl., drekkast á, to drink to one another;impers., drekkr á e-n, one ships a sea;drekka til e-s = drekka á e-n;drekka e-t út, to consume or spend in drinking.f.1) drink, beverage;Ægis drekka, the drinking at Ægir’s.* * *pret. drakk, pl. drukku; sup. drukkit; pres. drekk; pret. subj. drykki; [Ulf. drigkan; A. S. drinkan; Engl. drink; O. H. G. trinkan; M. H. G. trinken; Dan. drikke; Swed. dricka]:— to drink, the beverage or feast in acc.; d. mjöð, Hm. 18; mungát, el, Fms. viii. 166, Hm. 82; d. full, minni ( a toast), Eg. 552, Fms. vi. 442; d. horn, to drain, drink off a horn, a cup, Hkr. i. 35; síðan tók Kolskeggr justu eina af miði fulla ok drakk, Nj. 43; d. drykk, to drink a draught, Fms. xi. 233; eptir þat tók Þórir kalkann ok drakk af tvá drykki, Gullþ. 7; þú skalt d. af tvá drykki, id.; d. brjóst (acc.), to suck (v. brjóst-drekkr), Mar. 656 A. 23, cp. Gþl. 504.β. to hold a feast, the feast in acc.; d. Jól, Fms. vi. 100, Fagrsk. 4 (in the poem of Hornklofi); d. veizlu, Nj. ii; d. brullaup, Fms. xi. 88; d. erfi, Nj. 167.γ. denoting the mode of drinking; d. ein-menning, to drink one to one, Eg. 551; d. tví-menning, to drink two to two, id.; d. fast, to drink hard, Eb. 184; d. úmælt, to drink without measure (cp. mál-drykkja), Fms. iii. 18; d. til e-s, to drink to a person, Eg. 552, Sturl. iii. 305, Bs. i. 848, 798; d. á e-n, id., Fms. iv. 333, vi. 442 (cp. á-drykkja); d. e-n af stokki, to drink one under the table, iv. 167; d. frá sér vit, to drink one’s wits away, ix. 339, Hm. 11; the allit. phrase, d. ok dæma, to drink and chatter, Rm. 29: adding the prepp. af, ór, to drink off a cup; d. af dýra hornum, Fms. vi. 442, Eg. 206, 207: absol. to drink, hold a feast, Eg. 43.δ. impers. (vide á-drykkir) of a ship, to ship a sea, metaph., Al. 139.ε. recipr., drekkask á, to drink to one another, Hkr. ii. 249, N. G. L. i. 211, Js. 78.2. part. pass. drukkinn, drunken, tipsy, Eb. 154, Fms. i. 59, Eg. 552. -
32 MJÖÐR
* * *m., gen. mjaðar, dat. miði; in mod. usage mjöð, f.; [A. S. medo; Engl. mead; O. H. G. metu; Germ. meth; Swed.-Dan. mjöd]:—mead, Sturl. ii. 245, Hkr. i. 102, Fms. viii. 18, 166, Nj. 43, Edda 24, 49, Bs. i. 77: in phrases, blanda, brugga mjöð, to blend mead; and grasaðr mjöðr, spiced or drugged mead, for the ancients used to spice or drug the mead with narcotic herbs, see the remarks s. v. jóll; mead was the favourite drink in the Valhalla, Ls. 3, Vtkv. 7, Vsp. 22, Gm. 25; mjaðar-bytta, -ker, a mead-cask, Fms. iv. 168, ix. 329; mjaðar ístra, mead-paunch, viii. 117; mjaðar lögr, mead-liquor, ix. 329; mjaðar drykkja, mead-drinking, 462; mjaðar bland, mead-mixing, Rétt. 2. 4.COMPDS: mjöðdrekka, mjöðdrukkinn, mjöðdrykkja, mjöðkona, mjöðrann. -
33 ÁT
I) prep.A. with dative.I. Of motion;1) towards, against;Otkell laut at Skamkatli, bowed down to S.;hann sneri egginni at Ásgrími, turned the edge against A.;2) close atup to;Brynjólfr gengr alit at honum, quite up to him;þeir kómust aldri at honum, they could never get near him, to close quarters with him;3) to, at;koma at landi, to come to land;ganga at dómi, to go into court;ganga at stræti, to walk along the street;dreki er niðr fór at ánni (went down the river) fyrir strauminum;refr dró hörpu at ísi, on the ice;5) denoting hostility;renna (sœkja) at e-m, to rush at, assault;gerði þá at þeim þoku mikla, they were overtaken by a thick fog;6) around;vefja motri at höfði sér, to wrap a veil round one’s head;bera grjót at e-m, to heap stones upon the body;7) denoting business, engagement;ríða at hrossum, at sauðum, to go looking after horses, watching sheep;fara at landskuldum, to go collecting rents.II. Of position, &c.;1) denoting presence at, near, by, upon;at kirkju, at church;at dómi, in court;at lögbergi, at the hill of laws;2) denoting participation in;vera at veizlu, brullaupi, to be at a banquet, wedding;vera at vígi, to be an accessory in man-slaying;3) ellipt., vera at, to be about, to be busy at;kvalararnir, er at vóru at pína hann, who were tormenting him;var þar at kona nökkur at binda (was there busy dressing) sár manna;4) with proper names of places (farms);konungr at Danmörku ok Noregi, king of;biskup at Hólum, bishop of Holar;at Helgafelli, at Bergþórshváli;5) used ellipt. with a genitive, at (a person’s) house;at hans (at his house) gisti fjölmenni mikit;at Marðar, at Mara’s home;at hins beilaga Ólafs konungs, at St. Olave’s church;at Ránar, at Ran’s (abode).III. Of time;1) at, in;at upphafi, at first, in the beginning;at skilnaði, at parting, when they parted;at páskum, at Easter;at kveldi, at eventide;at þinglausnum, at the close of the Assembly;at fjöru, at the ebb;at flœðum, at the floodtide;2) adding ‘komanda’ or ‘er kemr’;at ári komanda, next year;at vári, er kemr, next spring;generally with ‘komanda’ understood;at sumri, hausti, vetri, vári, next summer, &c.;3) used with an absolute dative and present or past part.;at sér lifanda, duing his lifetime;at öllum ásjándum, in the sight of all;at áheyranda höfðingjanum, in the hearing of the chief;at upprennandi sólu, at sunrise;at liðnum sex vikum, after six weeks are past;at honum önduðum, after his death;4) denoting uninterrupted succession, after;hverr at öðrum, annarr at öðrum, one after another;skildu menn at þessu, thereupon, after this;at því (thereafter) kómu aðrar meyjar.IV. fig. and in various uses;1) to, into, with the notion of destruction or change;brenna (borgina) at ösku, to burn to ashes;verða at ormi, to become a snake;2) for, as;gefa e-t at gjöf, as a present;eiga e-n at vin, to have one as friend;3) by;taka sverð at hjöltum, by the hilt;draga út björninn at hlustunum, by the ears;kjósa at afli, álitum, by strength, appearrance;4) as regards as to;auðigr at fé, wealthy in goods;vænn (fagr) at áliti, fair of face;5) as a law term, on the grounds of, by reason of;ryðja ( to challenge) dóm at mægðum, kvið at frændsemi;6) as a paraphrase of a genitive;faðir, móðir at barni (= barns, of a child);aðili at sök = aðili sakar;7) with adjectives denoting colour, size, age, of;hvítr, svartr, rauðr at lit, while, black, red of colour;mikill, lítill at stœrð, vexti, tall, small of stature;tvítugr at aldri, twenty years of age;kýr at fyrsta, öðrum kálfi, a cow that has calved once, twice;8) determining the source from which anything comes, of, from;Ari nam ok marga frœði at Þuríði (from her);þiggja, kaupa, geta, leigja e-t at e-m, to receive, buy, obtain, borrow a thing from one;hafa veg (virðing) styrk at e-m, to derive honour, power, from one;9) according, to, after (heygðr at fornum sið);at ráði allra vitrustu manna, by the advice of;at landslögum, by the law of the land;at vánum, as was to be expected;at leyfi e-s, by one’s leave;10) in adverbial phrases;gróa (vera grœddr) at heilu, to be quite healed;bíta af allt gras at snøggu, quite bare;at fullu, fully;at vísu, surely;at frjálsu, freely;at eilífu, for ever and ever;at röngu, at réttu, wrongly, rightly;at líku, at sömu, equally, all the same;at mun, at ráði, at marki, to a great extent.B. with acc., after, upon (= eptir);sonr á at taka arf at föður sinn, to take the inheritance after his father;eiga féránsdóm at e-n, to hold a court of execution upon a person;at þat (= eptir þat), after that, thereafter;connected with a past part. or a., at Gamla fallinn, after the fall of Gamli;at Hrungni dauðan, upon the death of Hrungnir.1) as the simple mark of the infinitive, to;at ganga, at ríða, at hlaupa, to walk, to ride, to run;2) in an objective sense;hann bauð þeim at fara, sitja, he bade (ordered) them to go, sit;gefa e-m at eta, at drekka, to give one to eat, to drink;3) denoting design or purpose, in order to (hann gekk í borg at kaupa silfr).1) demonstrative particle before a comparative, the, all the, so much the;hón grét at meir, she wept the more;þykkir oss at líkara, all the more likely;þú ert maðr at verri (so much the worse), er þú hefir þetta mælt;2) rel. pron., who, which, that (= er);þeir allir, at þau tíðindi heyrðu, all those who heard;sem þeim er títt, at ( as is the custom of those who) kaupferðir reka.conj., that;1) introducing a subjective or objective clause;þat var einhverju sinni, at Höskuldr hafði vinaboð, it happened once that H.;vilda ek, at þú réðist austr í fjörðu, I should like you to go;svá mikill lagamaðr, at, so great a lawyer, that;3) with subj., denoting end or purpose, in order that (skáru þeir fyrir þá (viz. hestana) melinn, at þeir dœi eigi af sulti);4) since, because, as (= því at);5) connected with þó, því, svá;þó at (with subj.), though, although;því at, because, for;svá at, so that;6) temp., þá at (= þá er), when;þegar at (= þegar er), as soon as;þar til at (= þar til er), until, till;áðr at (= á. en), before;7) used superfluously after an int. pron. or adv.;Ólafr spurði, hvern styrk at hann mundi fá honum, what help he was likely to give him;in a relative sense; með fullkomnum ávexti, hverr at (which) þekkr ok þægiligr mun verða.V)negative verbal suffix, = ata; var-at, was not.odda at, Yggs at, battle.* * *n. [éta, át, edere, A. S. ǽt], the act of eating, in the phrase, at öldri ok at áti, inter bibendum et edendum, Grág. ii. 170, N. G. L. i. 29; át ok drykkja, Fas. ii. 552, Orkn. 200; át ok atvinna, Stj. 143: of beasts, kýr hafnaði átinu, the cow (being sick) would not eat, Bs. i. 194. -
34 GINNA
(-ta, -tr), v.1) to dupe, fool one; g. e-n at sér, to fall out with one;2) to decoy, entice (g. e-n til e-s, heiman af bœnum).* * *t, to dupe, fool one, Nj. 225, 263, Band. 5, 27, 69, Fms. vi. 205, Edda 36; g. e-t af e-m, Fms. iii. 98; g. e-n at sér, to fall out with one, Vápn. 7:—to intoxicate, lát af at drekka vín, svá at þú gerir þik ginnta, Stj. 428; ferr þessi maðr í tavernis hús, ok ferr eigi fyrr burt en hann er ginntr, Mar.; drykkja var þar óstjórnleg, svá at þeir urðu allir ginntir, Bárð. 26 new Ed.: intoxicating, of liquor, hennar vatn er svá ginnt ok galit, Stj. 84. -
35 leiðsla
f.1) guidance, leading;2) burial, interment.* * *u, f. guidance, leading, Hom. 61, Anal. 292; hand-l., passim in mod. usage: metaph. a vision, being ‘led’ in a vision through heaven and hell, as in Dante’s Commedia, the Sólarljóð, and other works of the Middle Ages; leiðsla Rannveigar, Bs. i. 451; Duggals-leiðsla, the Vision of Duggal, an old legend; hence the mod. phrase, ganga í leiðslu, to walk as in absence of mind or distraction.II. burial, interment, Fas. i. 204, Bret.; út-leiðsla. leiðslu-drykkja, u, f. a parting bout, Hkr. iii. 181. -
36 TAFL
n.1) a board-game, ‘tables’, chess, draughts; sitja at tafli, leika t., at tafli, to play at chess; nú eru brögð í tafli, there is a trick in the game, there is foul play;2) the board with the pieces (taflit svarfaðist);3) piece in the game, = tafla.* * *n., pl. töfl, [from the Lat. tabula, but borrowed at a very early time, for it is used even in the oldest poems]:—a game, like the Old Engl. tables or draughts, used also of the old hneftafl (q. v.), and later of chess and various other games; sitja at hnef-tafli, … Hvítserkr ok Sigurðr láta þegar falla niðr taflit, Fas. i. 285; leika skák-tafl, 523; þar vóru mjök töfl uppi höfð ok sagna-skemtan, ok mart þat er til híbýla-bótar mátti vera, Þorf. Karl. 407; þeir bitusk bæði um tafl ok kvátru, Sturl. i. 173; vera at tafli, Fs. 40; Valdimarr konungr lék at skáktafli … konungr sá eigi af taflinu, Fms. xi. 365; konungr bar aptr tafl hans, Ó. H. 167; konungr sat ok teflði hneftafl, ok nefndi maðrinn töfl (fem. sing.) konungs, … taflmaðrinn ætlaði at konungr mundi tala til taflsins, Fms. vi. 29; leika at tafli, Ó. H. 167: þá skildi á um tafl, of chess, Sturl. iii. 123; tafl em ek örr at efla, iþróttir kann ek níu, Orkn. (in a verse); ek em maðr hagari ok teflig hneftafl betr, Mork. 186; tefldi annarr Austmaðr við heima-mann Þorgils … kallaði Austmaðr á Sigurð at hann réði um taflit með honum, þvíat hann kunni þat sem aðrar iþróttir, ok er hann leit á, þótti honum mjök farit vera taflit, … en taflit svarfaðisk, 204, 205; um daginn eptir tefldi Grímr við Austmann ok rann at borðinu sveinn ok rótaði taflinu, Dropl. 31; Eiðr sat at tafli ok synir hans tveir, Ísl. ii. 359, Vigl. 17; jafnan skemtu þau Helga sér at tafli ok Gunnlaugr, Ísl. ii. 205: the pieces were of gold and silver, cp. gullnar-töflur, Vsp.; þar sátu konur tvær ok léku at hnet-tafli, ok var taflit allt steypt af silfri enn gyllt allt it rauða … en hann hefði taflit ok þat er fylgði, Gullþ. 20; taflborð ok tafl af lýsi-gulli gört, Fas. iii. 627: of walrus, tennr eigi stærri en göra má mjök stór knífskepti af eðr tafl, Sks. 127, cp. Skíða R. 164, Worsaae, Nos. 560–563; hnefa-tafl, skák-tafl, goða-tafl: in the phrases, verða tafli seinni, to be too late; Snorri kvað enn farit hafa sem fyrr, at þeir höfðu orðit tafli seinni enn Arnkell, Eb. 166; nú eru brögð í tafli, a trick in the game, foul play, Fas. iii. 607; merkti Ögmundr biskup at þá vóru brögð í tafli ok líkaði stórílla, Bs. ii. 318, cp. Þryml. 13; jarl kvað Aron svá tafli teflt hafa við sik ( played him such a game), at okkur sambúð mun skömm vera, Bs. i. 632.2. also of dice-throwing, dicing; en þeim er leggr fé við tafl eðr aðra hluti, verðar fjörbaugs-garð, Grág. ii. 198; enn eru þeir hlutir er þú skalt flýja ok varask, þat er drykkja, tafl, portkonur, Sks. 26.B. COMPDS: taflborð, taflbrögð, taflbyrðingr, taflfé, taflkast, taflmaðr, taflpungr, taflspeki. -
37 ÖL
* * ** * *n., dat. ölvi, gen. pl. ölva; [A. S. ealu; Engl. ale; Dan. öl]:— ale; öl is the general name, used even by the ancients of any intoxicating drink, cp. such phrases as ‘ale’-cups heavy with ‘wine,’ Am., and in ölvaðr; bjór (q. v.) is a Southern Teutonic word, whence the saying, öl heitir með mönnum en með Ásum bjórr, ‘tis called ale among men, beer among the gods, Alm.; of-drykkja öls, … öl alda sona, Hm. 11; öl var drukkit sumt var ólagat, 65; bergja ölvi, Ls. 9: sjálft barsk þar öl, Ls. (prose); því næst var öl inn borit, Eg. 551; er þetta öl var til handa borit, Bs. i. 197; bera öl um eld, Fagrsk. 150; the saying, öl er annarr maðr, Fms. ii. 33, xi. 112; ölit mælti með þeim, Fb. ii. 442: in plur., tveir vóru að hvölfa elfum ölva í iðra sá, Stef. Ól. At banquets women used to serve the cups, in Walhalla the Walkyrja, hence the poets have the compds, öl-gefn, öl-gefjon, öl-gerðr, öl-nanna, öl-saga, öl-selja, the goddess, fairy of the ale, i. e. a woman, Lex. Poët.II. a drinking-bout, banquet; hann hafði búit Ásum öl, Ls. (prose); mælis-öl, Fms. i. 31; at ölvi ok at áti, Ísl. ii. 380 (ölðri, Grág. l. c.); eigi eru öl öll at einu (a saying?), Skálda (Thorodd).B. COMPDS: ölbeinir, ölbekkr, ölberi, ölbúð, ölbæki, öldrukkinn, öldrykkja, öldrykkjar, öldúkr, öleysill, ölfærr, ölföng, ölgögn, ölgörð, ölgörðarmaðr, ölhita, ölhorn, ölhús, ölhúsmaðr, ölkarmr, ölkátr, ölkelda, ölker, ölkjóll, ölknörr, ölkona, ölkrásir, öllæti, ölmál, ölmóðr, ölmæli, ölóðr, ölreifr, ölreyr, ölrúnar, ölselja, ölsiðir, ölskálar, ölstofa, öltappr, ölteiti, ölteitr, öltól, ölverk, ölœrr, ölöð.
- 1
- 2