-
1 vitale
I.Adj.:II.caloris natura vim habet in se vitalem,
vital power, Cic. N. D. 2, 9, 24:spiritus,
id. ib. 2, 45, 117:totum corpus vitalis calor liquit,
Curt. 3, 5, 3; 7, 3, 14; 8, 4, 8:recepto calore vitali,
id. 8, 4, 17; Sen. Ben. 4, 6, 3; Lact. 2, 12, 6:viae,
i. e. air-passages, Ov. M. 2, 828 aevum, lifetime, life, Plaut. Poen. 5, 4, 14: vita, i. e. true life, Enn. ap. Cic. Lael. 6, 22 (Enn. p. 180 Vahl.):motus,
Lucr. 3, 560:lumen relinquere,
i. e. to die, Ov. M. 14, 175 saecla, ages. generations, Lucr. 1, 202:lectus,
upon which one is laid while alive and is laid out when dead, a death-bed, funeral-couch, Petr. 42: si esse salvum me vis aut vitalem tibi, i. e. remaining or keeping alive, long-lived, Plaut. Bacch. 4, 9, 75; Hor. S. 2, 1, 61; 2, 7, 4; Sen. Contr. 1, 1 fin. —Substt.A. B.vītālia, ĭum, n.1.The vital parts, vitals, Sen. Ira, 2, 1, 2; Luc. 7, 620; 9, 743:2.capitis,
Plin. 8, 7, 7, § 20:arborum,
id. 17, 27, 42, § 251:rerum,
Lucr. 2, 575.—Graveclothes (cf. supra, lectus vitalis), Sen. Ep. 99, 22; Petr. 77 fin.— * Adv.: vītālĭter, vitally:vitaliter esse animata,
with life, vitally, Lucr. 5, 145. -
2 vitalis
vītālis, e [ vita ]1) относящийся к жизни, жизненный ( vis C)vita v. Enn ap. C — истинная (настоящая) жизньlumen vitale O — vitālectus v. Pt — смертный одр2) дающий жизнь, животворящий ( spiritus C)3) жизнеспособный ( puer H); живой, (долго) живущийsi salvum me vis aut vitalem tibi Pl — если хочешь, чтобы я был жив и невредим -
3 vitalis
vītālis, e (vita), zum Leben gehörig, Leben enthaltend, d.h. das Leben erhaltend, Lebenskraft habend od. gebend, Lebens-, I) im allg.: A) adi.: a) übh.: aevum, Lebenszeit, Plaut.: viae, Luftröhren, Ov.: vis, Cic.: calor, Curt.: spiritus, Cic.: aurae, Verg.: saecula vitalia, Lebensalter, Geschlechter, Lucr.: si esse salvum me vis aut vitalem, am Leben bleibend, lebend, Plaut.: o puer, ut sis vitalis metuo, ich fürchte, du lebst nicht lange, Hor.: ut si quis ei, quem urgeat fames, venenum ponat cum cibo, et aut abstinere eo quod vitale sit (was Lebenskraft gibt) iubeat, aut mortiferum vitali admisceat, Liv. 6, 40, 12. – b) insbes., v. lectus, das Bett, auf dem jmd. im Leben gelegen hat, u. als Leiche ausgestellt wird, das Leichenbett, Totenbett, Petron. 42, 6. – B) subst., vītālia, ium, n., 1) die edlen Teile des Körpers, auf denen das Leben beruht, die Lebensteile, in corpore, Sen.: pilum sub oculo adactum in vitalia capitis venerat, Plin.: vitalia effingere ex ipsa humo, Mela: exprimitur ipsis vitalibus cruor, Sen. rhet.: vitalia eximere, die Eingeweide aus dem Leibe reißen, Lampr. – übtr. v. Lebl., vitalia arborum, Plin.: rerum, i.e. principia vitae, Lucr. – 2) die Leichenbekleidung (vgl. oben [no. A, b] lectus vitalis), Sen. ep. 99, 22. Petron. 77, 7. – II) prägn., was ein wahres Leben ist, quî potest esse vita vitalis, wie kann das Leben ein (wahres) Leben sein, Enn. tr. fr. bei Cic. de amic. 22.
-
4 vitalis
vītālis, e (vita), zum Leben gehörig, Leben enthaltend, d.h. das Leben erhaltend, Lebenskraft habend od. gebend, Lebens-, I) im allg.: A) adi.: a) übh.: aevum, Lebenszeit, Plaut.: viae, Luftröhren, Ov.: vis, Cic.: calor, Curt.: spiritus, Cic.: aurae, Verg.: saecula vitalia, Lebensalter, Geschlechter, Lucr.: si esse salvum me vis aut vitalem, am Leben bleibend, lebend, Plaut.: o puer, ut sis vitalis metuo, ich fürchte, du lebst nicht lange, Hor.: ut si quis ei, quem urgeat fames, venenum ponat cum cibo, et aut abstinere eo quod vitale sit (was Lebenskraft gibt) iubeat, aut mortiferum vitali admisceat, Liv. 6, 40, 12. – b) insbes., v. lectus, das Bett, auf dem jmd. im Leben gelegen hat, u. als Leiche ausgestellt wird, das Leichenbett, Totenbett, Petron. 42, 6. – B) subst., vītālia, ium, n., 1) die edlen Teile des Körpers, auf denen das Leben beruht, die Lebensteile, in corpore, Sen.: pilum sub oculo adactum in vitalia capitis venerat, Plin.: vitalia effingere ex ipsa humo, Mela: exprimitur ipsis vitalibus cruor, Sen. rhet.: vitalia eximere, die Eingeweide aus dem Leibe reißen, Lampr. – übtr. v. Lebl., vitalia arborum, Plin.: rerum, i.e. principia vitae, Lucr. – 2) die Leichenbekleidung (vgl. oben [no. A, b] lectus vitalis), Sen. ep. 99, 22. Petron. 77, 7. – II) prägn., was ein wahres Leben ist, quî potest esse vita vitalis, wie kann das Leben————ein (wahres) Leben sein, Enn. tr. fr. bei Cic. de amic. 22.
См. также в других словарях:
Middle Ages — For other uses, see Middle Ages (disambiguation). Medieval and Mediaeval redirect here. For other uses, see Medieval (disambiguation) … Wikipedia