-
41 sepono
sē-pōno, posuī, positum, ere1) класть в сторону, откладывать (s. et recondere aliquid C); резервировать, выделять (pecuniam in и ad aliquid L, Su)2) предназначать ( sibi tempus ad aliquid C); отводить ( locum alicui rei T); завещать ( vestem alicui Ph); отделять ( aliquid ab aliquā re C); отбирать ( unam de mille sagittis O)3) различать, отличать ( aliquid aliquā re H)4) удалять, отстранять ( aliquem Su): изгонять ( aliquem a domo suā T); ссылать ( aliquem in civitatem Massiliensem T); ставить вне, изымать (aliquid extra certamen s. L); отгонять ( graves curas O). — см. тж. sepositus -
42 subeo
sub-eo, iī (īvi), itum, īre1) подходить (под), подползать, забираться, укрываться (in aliquid, aliquid или alicui rei)s. tectum Cs — войти в домs. virgulta QC — забраться под хворост или в кустыcurrum s. V — быть впряжённым в колесницу2) входить, вступать, проникать (s. lucos V, H или luco V)s. aquas O — погрузиться в воду3) в(о)сходить, подниматься, взбираться, влезать (in montera L; iniquissimum locum Cs; adversum flumen QC); всходить, давать всходы ( herbae subeunt V); вырастать ( barba subit M)5) подходить, приближаться, подступать (ad muros C, muros L и muro V; portae и ad portam L)s. tonantem St; — обратиться к громовержцуs. palmae V — приближаться к победе6) подкрадываться, подбираться ( lumina fessa sopor subit O)7) приходить в голову, вспоминаться ( subiit cari genitoris imago V)8) овладевать, охватывать, обуревать (paenitentia subit aliquem QC; cogitatio animum subit L)9) следовать, становиться на место, сменять ( primae legioni tertia subiit L); приходить на смену, наступать ( subiit argentea proles O)10) подпадать под власть, переходить, доставаться ( clarum subit Alba Latinum O)11) брать на себя, взваливать на себя, поднимать, нести (s. dorso onus H; aliquem umĕris V)12) принимать на себя, подвергаться, претерпевать, переносить, испытывать (s. periculum, labores, injuriam C)s. poenam C etc. — подвергнуться наказаниюs. crimen Hirt — принять на себя винуs. condiciones C, T — принимать условияsubeundae pro re publicā tempestates C — невзгоды, которые приходится переносить ради общего блага. — см. тж. subitus -
43 subigo
ēgī, āctum, ere [ sub + ago ]1) пригонять ( sues in umbrosum locum Vr); прогонять, заставлять пройти ( hos tes sub jugum Just); приводить, доставлять (naves ad castellum L); гнать, вести ( ratem conto V)2) заставлять (aliquem metu aliquid facere L); принуждать (aliquem ad и in deditionem L, QC)3) подчинять, покорять, порабощать ( gentes Nep)4) теснить, притеснять, мучить (aliquem inopiā Cs; bello L)5) обрабатывать, ( opus digitis O); взрыхлять ( terram Sen): утаптывать ( corium — sc. calcis — pilis Cato); выделывать ( pellem PM)6) волновать ( pontum remis VF)7) точить ( secures in cote V)8) мять, месить ( farinam Cato)9) укрощать, приручать (beluam C; subacta cervix, sc. juvencae H; taurum s. Ap)10) обучать, школить ( homines subacti bellis L); развивать ( ingenium C) -
44 subrogo
sub-rogo, āvī, ātum, āre1) предложить переизбрать (aliquem L, C); заново или взамен избирать (aliquem alicui или in locum alicujus C, L, Dig, CJ); дополнительно избрать ( sibi aliquem collegam C) -
45 concludo
con-clūdo, clūsī, clūsum, ere [ claudo ]2) ограждать, запрудить, отрезать (maria Sen; locum sulco V)conclusum mare Cs — закрытое (внутреннее, т. е. Средиземное) море3) включать, влагать, вкладывать, помещать (uno volumine vitam virorum complurium Nep; tot res in unum diem Ter)4) (тж. c. argumentum и argurnen tationem C) заключать, выводить заключение, делать выводc. summum malum esse dolorem C — прийти к выводу, что величайшее зло — страдание5) заключать, оканчивать ( epistulam C)perficere atque c. C — окончательно довершать6) округлять, ритмически замыкать (sententias, orationem, versum C) -
46 contendo
con-tendo, tendī, tentum, ere1) натягивать (arcum V etc.); спускать ( sagittam nervo Sil); метать ( procul hastam V); стягивать ( vincla V)2) настраивать ( fides nervis C)3) надрывать ( ilia risu O)4) метить, целиться, тж. запускать ( telum aērias in auras V)5) протянуть, перекинуть ( pontem Hellesponto Enn)6)а) устремлятьб) напрягать (summas vires Lcr; nervos Vr)7) сравнивать, сопоставлять (causas, quae inter se conflīgunt C; vetĕra et praesentia T; aliquem alicui, aliquid alicui rei H, Aus)8) напрячься, поднатужиться, направлять все свои усилия ( hunc locum oppugnare Cs)c. debet quam maxime possit, ut vincat C — он должен приложить величайшие усилия, чтобы победитьc. remis Cs — приналечь на вёслаc. voce C — напрячь голосc. vi Cs — применить силуc. animum in curas O — заботитьсяunā nocte tantum itinĕris c. C — отмахать за одну ночь такой путьin Britanniam proficisci c. Cs — решить отправиться в Британиюin Italiam magnis itineribus c. Cs — спешить большими переходами в Италиюad ultimum animo c. C — стремиться (всей) душой к пределу возможного9) спорить, соперничать, бороться, сражаться (cum aliquo, contra или adversus aliquem; тж. alicui и inter se)c. bello cum aliquo V — начать войну с кем-л.nulla est celeritas, quae possit cum animi celeritate c. C — ничто не сравнится в быстроте с душевной деятельностьюde aliquā re c. C, Q etc. — спорить о чём-л. (бороться за что-л.)summā ambitione contendi ab aliquo C — с величайшим упорством быть выпрашиваемым у кого-л.Domitianus omni ope contendit, ut ipse mitteretur Su — Домициан всячески настаивал на том, чтобы (против аланов) послали его самого11) утверждать, уверять, настаивать, твёрдо заявлятьThemistocles apud ephoros contendit falsa his esse delata Nep — Фемистокл решительно заявил эфорам, что им доложили неверные сведения -
47 deligo
I dē-ligo, āvī, ātum, āre [ ligo I ]1) привязывать (naves ad terram Cs; aliquem ad palum C); связывать ( alicui manūs post terga Sen)2) повязать, завязать (super oculum lanam imponere et d. CC)перевязать (saucios bAfr; vulnus Q; bracchium CC)II dē-ligo, lēgī, lēctum, ere [ lego I ]1) собирать, срывать (maturam uvam, primam rosam O; fructum Col)2) доставать ( manu astra Prp)3) выбирать (diem ad aliquam rem Nep; locum castris Cs); избирать (consulem C; aliquem ad eas res conficiendas Cs)4) отобрать, отделить ( longaevos senes V). — см. тж. delectus II -
48 demitto
dē-mitto, mīsī, missum, ere1)а) спускать, опускать (usque ad talos demissa purpura C; antemnam O и armamenta Sen; aures H; calculum in urnam O; rami ad terram demissi Su)d. arma bAfr — опустить оружие ( воинский салют)б) спускать, сводить, переводить (agmen in vallem L; equites in inferiorem campum L; se in aequum locum d. Cs; castra ad ripas d. Hirt)d. se in Ciliciam C — отправиться в Киликию(de) caelo demissus L, Q — упавший с неба (тж. ирон.)d. oculos или vultum (тж. in terram) L, Q, C etc. — потупить взор, ноd. oculos VF — смежить глаза, заснутьfugere manibus demissis погов. Pl — бежать опрометьюв) спускать, ввергать ( in inferiorem demissus carcerem L)se paulatim ad planitiem d. QC — отлого спускаться к равнине ( о горе)animum d. C, d. mentem V и se animo d. Cs — пасть духом, приунытьd. se перен. — погружаться, предаваться, ввязываться (in res turbulentissimas C; in causam C)5) втыкать, вбивать, вколачивать (sublicas in terram Cs; cuneum inter cortĭcem et materiem Col)6) сажать ( arbores PM)8) рыть, выкапывать ( puteum alte V)9) наклонять, нагибать (se ob assem d. H)se d. ad aures alicujus C — наклониться к чьим-л. ушам, т. е. шептать кому-л. на ухоcaput ad fornīcem Fabii d. Crassus ap. C — наклонить голову, чтобы пройти под аркой Фабия10) впускать, вводить ( fistulam in iter urinae CC)11) валить, рубить ( robora ferro VF)12) сбивать ( volucrem caelo Sil)13) сбрасывать, ронятьd. flores Lcr — осыпаться, отцветать14) низвергать, ниспосылать ( imbrem caelo V)d. aliquem ad imos manes V (тж. Stygiae nocti O, Orco, morti и neci V, umbris Sil) — отправить кого-л. в царство теней, т. е. умертвить15) отпускать, отращивать (barbam Lcr; demissi capilli O)se d. и demitti — опускаться, унижаться (se in preces d. Sen; se ad servilem patientiam d., demitti in adulationem T)17) вливать, наливать ( ternos cyathos alicujus rei Col); проливать, лить ( lacrimas Lcr)se d. — литься вниз, стекать ( Scamander ab Idaeo monte demissus Mela)18) допускать, приниматьd. aliquid in pectus suum Sl или in pectora animosque L — принять что-л. близко к сердцу, тж. крепко запомнить что-л.negare d. dicta alicujus in aures V — оставаться глухим к чьим-л. просьбам19) отклонять, отводитьd. aliquem periculo Prp — избавить кого-л. от опасности20) pass. demitti брать начало, происходить (Romanus Trojā demissus T; nomen a magno lulo demissum V)21) доходитьeo rem demittit C — он договаривается до того, что... — см. тж. demissus -
49 error
ērror, ōris m. [ erro I \]1) отклонение от прямого или правильного пути ( errore deferri in locum aliquem VF)2) промах, ошибка, погрешностьe. veri T — отклонение (уклонение) от истиныinducere aliquem in errorem C — вводить кого-л. в заблуждениеerrore duci или in errorem rapi (induci) C — быть в заблуждении (ошибаться)eripere alicui errorem C — вывести кого-л. из заблужденияe. H, V и e. mentis C — помрачение ума, безумие3) обман, ловушкаaliquis latet e. V — (здесь) таится какой-то обман4) блуждание, скитание, странствие (dissipatio atque e. C)5) колебание, недоумение, сомнение, неуверенность (e. viarum L — ср. 6.)6) поэт. изгиб, поворот, извилина, излучина (amnis O; viarum, sc. labyrinthi O — ср. 5.)7) панический страх (diffugiunt quo quemque agit e. O) -
50 exorno
ex-ōrno, āvī, ātum, āre1) снабжать ( vicinitatem armis Sl); располагать в боевом порядке ( aciem Sl); снаряжать ( classem Just); справлять ( nuptias Pl); устраивать ( convivium omni opulentiā C)2) убирать, украшать, наряжать (digitos anulis Sen; aliquem veste variā Ter; domum, locum C)e. orationem C — расцветить речь3) увенчивать, возвеличивать, хвалить, славить ( philosophiam C)e. aliquem praeturā PJ — облечь кого-л. званием претора4) лишать украшений Tert -
51 frequento
āvī, ātum, āre [ frequens ]1) часто посещать, бывать (f. domum alicujus C; f. aliquem Sl etc.; quae loca et nationes minus frequentata sunt Sl)2) окружать толпой, обступать (aliquem Pl, Sl)3) во множестве стекаться, массами собираться, заполнять ( templa O); торжественно справлять, праздновать (ludos C; sacra O; dies sollemnes Su; festos dies T)4) собирать в большом количестве (f. scribas, populum C); увеличивать, множить, усиливать ( copias sagittariis Amm)f. multa acervatim C — накопить многое5) наполнять, оживлять ( orationem luminibus C)contiones legibus agrariis f. L — увеличить посещаемость собраний путём введения аграрных законов6) делать многолюдным, заселять, населять (urbs frequentatur C; f. solitudinem Italiae C; locum cultoribus Sl)f. piscinas Col — разводить рыбу в прудахf. vineam Col — засаживать виноградник7) часто употреблять, повторять (f. verbi translationem C; exempla frequentata apud Graecos C)clamorem f. O — часто поднимать крик -
52 impedio
im-pedio, īvī (iī), ītum, īre [ pes ]1) спутывать, впутывать, запутыватьi. se in plagas Pl — запутаться в сетях (попасться в сети)i. pisces reti Pl — ловить рыбу неводомi. causam C — запутать дело2)а) мешать, препятствоватьб) делать непроходимым, преграждать, загораживать (locum Cs; saltum munitionibus L)i. aliquem ab aliqua re C — препятствовать кому-л. в чём-л. (удерживать кого-л. от чего-либо)aetate et morbo impeditus venire non potuit C — он по старости и болезни прийти не могnihil impĕdit, quominus( quin) id facere possim C etc. — ничто не мешает мне сделать этоnihil impedio C — не возражаю (согласен, пусть)3) опутывать, обматывать ( crus pellibus H); обвивать ( caput myrto H)i. aliquem amplexu O — обнимать кого-л.i. equos frenis O — взнуздать лошадей -
53 pertraho
1) тащить ( ratem ad ripam L); приводить силой (aliquem Romam Ph; aliquem in jus VM)2) завлекать, заманивать ( hostem ad insidiarum locum L)3) извлекать, удалять ( virus Scr) -
54 pervenio
per-venio, vēnī, ventum, īre1) приходить, прибывать (ad aliquem C; in castra Cs, in domicilium suum C)p. in urbem L — прибывать в городp. ad urbem Sl — прибыть к городу (в окрестности)2) доходить ( epistula ad aliquem pervēnit C); достигать (ad hune locum Cs; ad nonagesimum annum C)verba aures non pervenientia O — речи, которых не слышноad oculos p. alicujus C — предстать перед чьими-л. глазамиp. in senatum C — войти в сенат (стать сенатором)p. ad nummos C — разбогатетьp. in odium alicujus Nep — стать предметом чьей-л. ненавистиeo perventum est, ut... Pt (безл.) — дело дошло до того, что...quod si contigerit, satis vivus pervenero Pt — если это удастся, (значит) я в жизни многого добился -
55 reprehendo
re-prehendo, prehendī, prehēnsum, ere1) задерживать, удерживать, останавливать ( aliquem manu L); вновь ловить (elapsum semel non posse r. Ph)2) вновь занимать ( locum Ter)4) опровергать (aliquid C etc.)5) осуждать, порицать (aliquid in aliquo C etc.; aliquem de или in aliquā re C)praeterĭta magis reprehendi possunt, quam corrigi погов. L — прошлое легче порицать, чем исправить -
56 subdo
sub-do, didī, ditum, ere1) подкладывать, класть под ( pugionem pulvīno Su)2) подставлять, ставить под (testam mensae pedi O; furcas vitibus PM)radiis juga subdĭta matutinis O — горы, озарённые утренними лучамиs. calcaria equo L — пришпорить коня3) погружать, окунать ( caput fonti O)se s. aquis O — погрузиться (нырнуть) в водуpopuli Rhodopae subdĭti PM — народы, живущие у подножия Родонских гор4) разводить под, раскладывать внизу ( ignem Cato)5) добавлять, присоединять ( versus A G)s. tauros aratro T — запрячь быков в плуг6) вкладывать ( colla vinclis Tib); внушать, вдохнуть ( alicui spiritūs L)ignem seditioni s. L — разжигать мятеж7) ставить вместо, подставлять ( aliquem in locum alicujus C)8) подменивать, прибегать к подлогуs. rumorem T — распространять ложный слухcrimina s. T — возводить ложные обвиненияsubdĭtus L, Q etc. — подставное лицо (лжесвидетель и т. п.) или чужой ( filius CJ)9) подчинять, покорять ( aliquem imperio alicujus T)11) бросать, оставлять на произвол (s. aliquid tempestatibus, casibus PJ) -
57 substituo
stituī, stitūtum, ere [ sub + statuo ]2) ставить вместо, подставлять, назначать взамен ( pontifĭcem in locum Scipionis Su)s. animo aliquid L — представлять себе (воображать) что-л.s. aliquem alicui L (или pro aliquo C, L) — заменять (замещать) кого-л. кем-л.s. herēdem alicui Su, Dig — назначить наследника-заместителя ( на случай смерти основного наследника)aliquem alicujus criminis reum s. QC — свалить на кого-л. вину за что-л -
58 sufficio
fēcī, fectum, ere [ facio ]1) покрывать краской, красить, пропитывать ( lanam medicamentis C)2)а) давать, доставлять (cunctarum rerum abundantiam alicui s. Just)salices umbram sufficiunt V — ивы дают, теньmilites excursionibus s. L — отправлять солдат для набеговanimos viresque s. V — даровать мужество и силуб) подавать, подносить ( pilas ludentibus Pt)3) избирать взамен, переизбирать (collēgam L; aliquem in locum alicujus или alicui L)4) заменять, восстанавливать ( prolem generando V)5) быть достаточным, хватать, (быть в состоянии) выдерживатьnon videntur tempora suffectura Q — времени, пожалуй, не хватитsolum sufficiens operi firmo QC — участок, способный выдержать тяжёлую постройкуs. non posse C — не (быть в состоянии) совладатьs. cupiditati alicujus C — удовлетворить чью-л. жадностьs. alicui rei Pt — быть пригодным для чего-л.suffĭcit, ut sinas PJ — достаточно, чтобы ты разрешилs. adversus aliquem L — быть в состоянии справиться с кем-л.s. tibi debet, si... PJ — хватит с тебя, если... — см. тж. suffectus -
59 suppono
sup-pōno, posuī, positum, ere1) класть под, подкладывать (ova gallinis C, Vr)2) подводить, подставлять ( colla onĕri O)s. tauros jugo O — надевать на быков ярмоignem tectis s. O — поджигать домаpecus alicui rei s. O — загонять скот под что-л.s. aliquid caelo H — поставить что-л. под открытым небом4) закапывать, зарыватьs. aliquid terrae O — посадить (посеять) что-л.aliquem tumulo (terrae, humo) s. O — похоронить кого-л.5) прикладывать (снизу), приставлятьs. cultros V — приставлять ножи (к горлу жертв), закалыватьs. falcem aristis V — жать серпом колосьяse s. criminibus pro aliquo C — принять на себя обвинения вместо кого-л.6) подчинять, делать подвластным (aliquid ingenio suo O; suppositus deo O)generi partes s. C — подчинять роду (т. е. подводить под род) виды7) ставить внизу, присоединять, добавлять, прилагать ( exemplum epistulae C)8) ставить ниже, ценить меньшеLatio Samon s. O — ставить Самос ниже Латия, т. е. предпочитать Латий Самосу9) подставлять, заменять (aliquem in locum alicujus C, pro aliquo C или alicui Pl, Ter); подменять ( puerum Pl)10) подделыватьs. testamenta (falsa) C — делать подлог в завещаниях, представлять подложные завещания -
60 supra
I suprā adv.1) сверху, вверхуjumenta in flumine s. atque infra constituere Cs — расставить вьючных животных вверху и внизу по течению рекиmare quod s. alluit V (=mare Superum) — Адриатическое море2) наверху (относительно подземного мира), на земле (omnia quae s. sunt C)3) вышеtoto vertĭce s. esse V — быть на голову выше (окружающих)ut s. dixi C etc. — как я выше (раньше, уже) сказалs. repetere Sl — вернуться назад (в повествовании)4) сверх, большеtantum, ut nihil s. possit (sc. addi) C — столько, что больше невозможноseptuaginta et s. Pt — семьдесят с лишкомs. adjicere C — надбавлятьnihil s. deos lacessere H — ничего больше не требовать от боговs. quam cuiquam credibile est Sl — больше, чем кто-л. может себе представитьII suprā praep. cum acc.1) над, на, поверх, выше (s. eum locum Cs)exire s. terram C — выйти (подняться) на поверхность землиaccumbere s. aliquem C — возлежать (за столом) выше кого-л.esse s. caput Sl, L — висеть над головой, угрожать или C сидеть на шееs. nos fortuna negotia curat Pt — минуя нас судьба вершит дела2) по ту сторону, заs. ripam Rheni PM — по ту сторону Рейнаs. Suessulam L — выше, т. е. дальше Свессулы, за Свессулой3) до, прежде, раньшеs. hanc memoriam Cs — до нашего времениs. septingentesimum annum L — семьсот лет тому назад4) сверх, свышеs. quattuor milia hominum L — свыше 4 000 человекs. bonum atque honestum Sl — более, чем хорошо и благородноs. hominem (или hominis fortunam) C — выше человекаs. Coclites Muciosque id facinus est L — этот подвиг выше (деяний) Коклитов и Муциевs. morem V — больше обыкновенного5) во главеs. bibliothecam esse Vtr — управлять библиотекойaliquem s. somnum habere QC — иметь кого-л. для охраны сна (ночного покоя)6) во времяs. cenam QC — за столом
См. также в других словарях:
arriver — Arriver, quasi Ad ripam peruenire vel appellere. Toutefois les mariniers en usent pour prendre à la largue. Venir et arriver, Aduenire, Adesse. Arriver, ou S approcher d aucun, Appellere ad aliquem. Arriver à temps, In tempore aduenire. Arriver… … Thresor de la langue françoyse
LAPPONES — pop. Lapponiae, de qua supra. Horum, in et Finnorum, cum quibus Lappones linguam quoque communem habent, quasi peculiaris est Rangifer, animal Sept. proprium, quodque locis delectatur pereptua nive et glacie horridis, ac peculiari musci in petris … Hofmann J. Lexicon universale
LUDUS, a LYDIS — qui ex Asia transvenae, Duce Tyrrheno, cum fratri suo regni contentione cederet, in Hetruria consederint, ibique inter ceteros ritus superstitionum suarum spectacula quoque religionis nomine instituerint, quibusdam dictus videtur. Varro Ludos a… … Hofmann J. Lexicon universale
MENSURA — antiquissima, resdiversas comparans aequansque, Indigentia fuit: in cuius dein locum ex instituto successêre, Mensurarum varia genera, non tantum apud diversas Gentes, sed etiam in eadem saepe, a se invicem non parum discrepantia. Unde Henricus… … Hofmann J. Lexicon universale
SIMPLUDIARIA — funera quaedam apud Romanos sic dicta. Cum enim nonnumquam in honorem defuncti, praeter alias ceremonias funebres Ludi quoque ederentur, ut suô locô vidimus, hique varii essent, inde discrimen illud funerum ortum est, ut alia dicerentur Indictiva … Hofmann J. Lexicon universale
arrester — Arrester, act. acut. Semble estre composé de ces deux, arriere, et ester (car le François dit ester à droit) comme si l on disoit, Retro stare, c. gradum sistere. Et est dit arriere ester, parce que celuy qui poursuit son chemin, quand il cesse… … Thresor de la langue françoyse
De vita beata — ist eine Schrift im Umfang eines antiken Buches aus den Dialogen des römischen Philosophen und Staatsmannes Seneca, die sich mit Reichtum und dem rechten Umgang damit beschäftigt. Inhaltsverzeichnis 1 Hintergrund und Zusammenfassung 2 Inhalt 2.1… … Deutsch Wikipedia
Leprosy — • A chronic infectious disease caused by the bacillus lepr, characterized by the formation of growths in the skin, mucous membranes, peripheral nerves, bones, and internal viscera, producing various deformities and mutilations of the human body … Catholic encyclopedia
PRESBYTERIUM — pars quoque Ecclesiae dicta, quae alias, Chorus vel potius ipse psallentium chorus. Angl. the Quier. Vita Leonis Papae 4. Tom. 3. An. 618. b. apud eundem Spelmann, in Glossar. Carolo du Fresne magis est, pars Aedis sacrae, in qua Presbyteri… … Hofmann J. Lexicon universale
devancer — Devancer, neutr. acut. C est gaigner et prendre le devant, Anteuertere, comme, Je le devance à courir, Cursu praeuerto, Anteuerto cursu. Praeuenire. Liu. lib. 23. Devancer quelqu un, et outrepasser à grandes journées, Antecedere quempiam magnis… … Thresor de la langue françoyse
sejourner — en quelque lieu, Immorari, Considere apud aliquem locum, Commorari, Consistere et commorari. Il a sejourné trois jours à Rome, Triduum Romae constitit, Commoratus est … Thresor de la langue françoyse