ab+oculis

ŏcŭlus (sync. oclus, Prud. steph. 10, 592 dub.), i, m. [kindr. with Sanscr. akshi and aksha, from the root ītsh, videre; Gr. ossomai, osse; Goth. augō; Germ. Auge; Engl. eye], an eye.

Lit.:

quae (natura) primum oculos membranis tenuissimis vestivit et saepsit... sed lubricos oculos fecit et mobiles,

Cic. N. D. 2, 57, 142; cf. Cels. 7, 7, 13; Plin. 11, 37, 52, § 139 sq.; Cic. de Or. 3, 59, 221:

venusti,

id. Tusc. 5, 16, 46:

eminentes,

prominent, id. Vatin. 2, 4:

oculi tanquam speculatores,

id. N. D. 2, 57, 140:

acuti,

id. Planc. 27, 69:

maligni,

Verg. A. 5, 654:

minaces,

Luc. 2, 26: oculos conicere in aliquem, to cast or fix one's eyes upon, Cic. Clu. 19, 54:

oculos conjecit in hostem,

Verg. A. 12, 483: adicere alicui rei, to cast one's eyes upon, glance at:

ad eorum ne quem oculos adiciat suos,

Plaut. As. 4, 1, 24; to covet, Cic. Verr. 2, 2, 15, § 37:

adicere ad rem aliquam,

id. Agr. 2, 10, 25:

de aliquo nusquam deicere,

to never turn one's eyes away from, to regard with fixed attention, id. Verr. 2, 4, 15, § 33:

deicere ab aliquā re,

to turn away, id. Phil. 1, 1, 1:

in terram figere,

to fix one's eyes upon the ground, Tac. H. 4, 72:

deicere in terram,

to cast down to, Quint. 1, 11, 9:

demittere,

Ov. M. 15, 612:

erigere,

id. ib. 4, 146: attollere. Verg. A. 4, 688; Ov. M. 2, 448:

circumferre,

id. ib. 6, 169:

premere,

Verg. A. 9, 487: deponere, to fix, Hor C. 1, 36, 18:

distorquere,

id. S. 1, 9, 65:

spargere,

to direct hither and thither, Pers. 5, 33:

oculis cernere,

to see with one's own eyes, Nep. Timol. 2, 2:

oculos auferre spectanti,

to blind the eyes of an observer, to cheat him before his eyes, Liv. 6, 15 fin.: ponere sibi aliquid ante oculos. i. e. to imagine to one's self any thing, Cic. Agr. 2, 20, 53:

proponere oculis suis aliquid,

id. Sest. 7, 17:

esse ante oculos,

to be before one's eyes, id. Lael. 11, 38: res posita in oculis, and ante oculos, that lies before one's eyes, is apparent, evident:

de rebus ante oculos positis,

id. Ac. 1, 2, 5:

omnia sunt enim posita ante oculos,

id. de Or. 1, 43, 192:

inque meis oculis candida Delos erat,

before my eyes, Ov. H. 21, 82: vivere in oculis, habitare in oculis, to live in the sight of, in the presence of, in intercourse with:

in maximā celebritate atque in oculis civium quondam viximus,

Cic. Off. 3, 1, 3:

habitavi in oculis,

id. Planc. 27, 66; cf.:

in foro palam Syracusis in ore atque in oculis provinciae,

id. Verr. 2, 2, 33, § 81; Liv. 22, 12; 35, 10; Tac. H. 4, 77:

habere in oculis,

to keep in sight, to watch, observe, Plaut. Ps. 3, 2, 66:

in oculis omnium submergi,

Curt. 9, 4, 11:

se ante oculos suos trucidari sinerent,

Liv. 2, 6, 2; 4, 14, 5; Auct. Her. 4, 36, 48: ab oculis alicujus abire (ire), to leave one's presence:

Abin' hinc ab oculis?

Plaut. Trin. 4, 2, 147; id. Truc. 2, 5, 24; Sen. Ep. 36, 10; cf.:

ab oculis recedere,

Plin. Ep. 2, 1, 11:

ab oculis concedere,

Cic. Cat. 1, 7, 17:

(angues) conspecti repente ex oculis abierunt,

out of sight, Liv. 25, 16, 2:

prodigii species ex oculis elapsa,

id. 26, 19, 7:

(avem) ablatam ex oculis,

Tac. H. 2, 50:

facesserent propere ex urbe ab ore atque oculis populi Romani,

Liv. 6, 17, 8:

sub oculis alicujus,

before a person's eyes, in his presence, Caes. B. C. 1, 71; Vell. 2, 79, 4:

sub oculis domini esse,

Col. 9, 5, 2:

quos honores sub oculis tuis gessit,

Plin. Ep. 10, 11, 2:

sub avi oculis necari,

Just. 1, 4, 5; Flor. 4, 7, 8:

hostes sub oculis erant,

Liv. 22, 14, 3; 26, 38, 9:

sub oculis Caesaris,

Tac. A. 2, 35: hunc oculis suis nostrarum numquam quisquam vidit, with his own eyes, i. e. actually, in person, Ter. Eun. 4, 4, 10:

numquam ante hunc diem meis oculis eam videram,

id. Hec. 5, 4, 23: ad oculum, for display, to be seen:

non ad oculum servientes,

Vulg. Eph. 1, 18; id. Col. 3, 22.—As a term of endearment, the apple of my eye, my darling:

ubi isti sunt quibus vos oculi estis, quibus vitae estis, quibus deliciae?

Plaut. Ps. 1, 2, 46:

bene vale, ocule mi!

id. Curc. 1, 3, 47 —Hence, in a double sense:

par oculorum in amicitiā M. Antonii triumviri,

Suet. Rhet. 5.—The ancients swore by their eyes:

si voltis per oculos jurare, nihilo magis facietis,

Plaut. Men. 5, 9, 1.—

Transf.

The power of seeing, sight, vision: ut eum quoque oculum, quo bene videret, amitteret, lost, i. e. became blind, Cic. Div. 1, 24, 48:

oculos perdere,

id. Har. Resp. 18, 37:

restituere alicui,

Suet. Vesp. 7; cf.:

oculis usurpare rem,

i. e. see, Lucr. 1, 301.—

A luminary, said of the sun and stars ( poet. and in post-Aug. prose): mundi oculus. i. e. the sun, Ov. M. 4, 228:

stellarum oculi,

Plin. 2, 5, 4, § 10.—

A spot resembling an eye, as on a panther's hide, a peacock's tail, etc., Plin. 8, 17, 23, § 62:

pavonum caudae,

id. 13, 15, 30, § 96. —So arch. t. t.:

oculus volutae,

Vitr. 3, 5. —

Of plants.

An eye, bud, bourgeon: oculos imponere, i. e. to bud, inoculate, Verg. G. 2, 73:

gemmans,

Col. 4, 24, 16.—

A bulb or knob on many roots, on the reed, etc.:

harundinis,

Cato, R. R. 6, 3; Varr. R. R. 1, 24, 3:

seritur harundo bulbo radicis, quem alii oculum vocant,

Plin. 17, 20, 33, § 144.—

A plant, called also aizoum majus, Plin. 25, 13, 102, § 160. —

Trop.

A principal ornament: hi duo illos oculos orae maritimae effoderunt ( Corinth and Carthage), Cic. N. D. 3, 38, 91:

ex duobus Graeciae oculis,

i. e. Athens and Sparta, Just. 5, 8, 4.—

The eye of the soul, the mind's eye:

eloquentiam quam nullis nisi mentis oculis videre possumus,

Cic. Or. 29, 101:

acrioribus mentis oculis intueri,

Col. 3, 8, 1:

oculos pascere re aliquā,

to feast one's eyes on any thing, Cic. Verr. 2, 5, 26, § 65; cf.:

concupiscentia oculorum,

Vulg. 1 Joh. 2, 16: fructum oculis (dat.) capere ex aliquā re, Nep. Eum. 11, 2: oculi dolent, the eyes ache, i. e. one is afflicted by something seen, Ter. Ph. 5, 8, 64; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1; cf.:

pietas, pater, oculis dolorem prohibet,

i. e. forbids me to take offence, Plaut. As. 5, 1, 4: in oculis, in the eye, i. e. in view, hoped or expected:

frumenti spes, quae in oculis fuerat, utrosque frustrata pariter,

Liv. 26, 39, 23:

acies et arma in oculis erant,

Curt. 3, 6, 3:

Philotae supplicium in oculis erat,

id. 8, 6, 21:

esse in oculis,

to be beloved, esteemed, Cic. Att. 6, 2, 5:

esse in oculis multitudinis,

id. Tusc. 2, 26, 63: ferre, gestare in oculis, to love, esteem, value:

oderat tum, cum, etc....jam fert in oculis,

id. Phil. 6, 4, 11:

rex te ergo in oculis,

Ter. Eun. 3, 1, 11: aequis oculis videre, i. e. contentedly, with satisfaction (like aequo animo), Curt. 8, 2, 9: ante oculos, in mind, in view:

mors ante oculos debet esse,

Sen. Ep. 12, 6; Plin. Ep. 3, 16, 6; also plain, obvious:

simul est illud ante oculos,

Cic. de Or. 2, 85, 349:

sit ante oculos Nero,

i. e. set him before you, consider him, Tac. H. 1, 16: ante oculos habere, to keep in mind (post-class.):

habe ante oculos hanc esse terram,

Plin. Ep. 8, 24, 4:

mortalitatem,

id. ib. 2, 10, 4; Just. 5, 6, 1; for which (late Lat.) prae oculis: prae oculis habere terrorem futuri judicii, Greg. M. Ep. 2, 48;

3, 27 al.: nec jam fas ullum prae oculis habent,

Amm. 30, 4, 18: ob oculos versari, to be before the mind, etc.:

mors (ei) ob oculos versatur,

Cic. Rab. Post. 14, 39; Liv. 28, 19, 14; cf.:

usu versatur ante oculos vobis Glaucia,

Cic. Rosc. Am. 35, 98; id. Fin. 2, 22, 75; 5, 1, 3; id. Dom. 55, 141; Liv. 34, 36, 6: ponere aliquid ante oculos, to call up in mind, imagine, etc.:

eā (translatione) utimur rei ante oculos ponendae causā,

Auct. Her. 4, 34, 45:

ora eorum ponite vobis ante oculos,

Cic. Phil. 13, 2, 4:

calamitatem Cottae sibi ante oculos ponunt,

Caes. B. G. 6, 37:

exsilium Cn. Marci sibi proponunt ante oculos,

Liv. 2, 54, 6:

conjurationem ante oculos ponere,

id. 24, 24, 8:

studia eorum vobis ante oculos proponere,

Auct. Her. 4, 36, 48;

rarely: constituere sibi aliquid ante oculos,

Cic. Cael. 32, 79; Aug. Serm. 233, 3: ante oculos ponere (proponere), with ellips. of dat. of person, Cic. Marc. 2, 5; id. Deiot. 7, 20; id. Phil. 2, 45, 115; 11, 3, 7; id. N. D. 1, 41, 114:

nec a re publicā deiciebam oculos,

id. Phil. 1, 1, 1.

* * *

căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

capsimus,

Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].

Lit.

In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

Plaut. Aul. 1, 1, 9:

cape hoc flabellum,

Ter. Eun. 3, 5, 47:

cepit manibus tympanum,

Cat. 6, 3, 8:

tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

Verg. A. 2, 717:

cape saxa manu, cape robora, pastor,

id. G. 3, 420:

flammeum,

Cat. 61, 8:

acria pocula,

Hor. S. 2, 6, 69:

lora,

Prop. 3 (4), 9, 57:

baculum,

Ov. M. 2, 789:

colum cum calathis,

id. ib. 12, 475:

florem ternis digitis,

Plin. 24, 10, 48, § 81:

pignera,

Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

ut is in cavea pignus capiatur togae,

Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

rem pignori,

Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

scutum laeva,

Plin. 33, 1, 4, § 13:

capias tu illius vestem,

Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

and of particular weapons: ensem,

Ov. M. 13, 435:

tela,

id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

quicum una cibum Capere soleo,

Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

lauti cibum capiunt,

Tac. G. 22.—

In partic.

Of living objects.

To take into possession, take captive, seize, make prisoner.

Of persons:

oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

Cic. Cat. 3, 7, 16:

ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

Caes. B. G. 1, 26:

reges capiuntur,

Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

Liv. 22, 49, 18:

quos Byzantii ceperat,

Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

captos ostendere civibus hostes,

Hor. Ep. 1, 17, 33:

captus Tarento Livius,

Cic. Brut. 18, 72:

servus ex hoste captus,

Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

in captos clementia uti,

Nep. Alcib. 5, 7:

inludere capto,

Verg. A. 2, 64:

quae sit fiducia capto,

id. ib. 2, 75:

ex captorum numero,

Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

Ter. Heaut. 3, 3, 47.—

Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

id. L. L. 8, § 61 Mull.:

hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

Ov. A. A. 1, 763:

neque quicquam captum'st piscium,

Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

nisi quid concharum capsimus,

id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

cervum,

Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

Verg. G. 4, 396.—

To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

quamvis voluptate capiatur,

id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

quem quidem adeo sua cepit humanitate,

Nep. Alcib. 9, 3:

secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

id. Att. 4, 1:

nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

Hor. A. P. 362:

hunc capit argenti splendor,

id. S. 1, 4, 28:

te conjux aliena capit,

id. ib. 2, 7, 46:

Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

Prop. 1, 1, 1:

carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

Tib. 3, 1, 7:

munditiis capimur,

Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

14, 373: amore captivae victor captus,

Liv. 30, 12, 18:

dulcedine vocis,

Ov. M. 1, 709; 11, 170:

voce nova,

id. ib. 1, 678:

temperie aquarum,

id. ib. 4, 344:

(bos) herba captus viridi,

Verg. E. 6, 59:

amoenitate loci,

Tac. A. 18, 52:

auro,

Hor. C. 2, 18, 36:

neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

Cic. Fam. 11, 28, 2:

splendore hominis,

id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

nam id concupisti quod numquam videras,

id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—

To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

Cic. Ac. 2, 20, 66:

injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

eodem captus errore quo nos,

involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

ne quo errore milites caperentur,

Liv. 8, 6, 16:

capere ante dolis Reginam,

Verg. A. 1, 673:

captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

id. ib. 2, 196:

ubi me eisdem dolis non quit capere,

Sall. J. 14, 11:

adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

id. C. 14, 5:

capi alicujus dolo,

Nep. Dat. 10, 1:

dolum ad capiendos eos conparant,

Liv. 23, 35, 2:

quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

Ov. M. 7, 301.—

To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

Plaut. Am. 2, 2, 189:

tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

Cic. Mur. 9, 22:

callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

id. Brut. 48, 178.—

To deprive one of his powers or faculties, to harm.

Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

mancus et membris omnibus captus ac debilis,

Cic. Rab. Perd. 7, 21:

ipse Hannibal... altero oculo capitur,

loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

captus omnibus membris,

id. 2, 36, 8:

capti auribus et oculis metu omnes torpere,

id. 21, 58, 5:

oculis membrisque captus,

Plin. 33, 4, 24, § 83:

congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

Cic. Tusc. 5, 40, 117:

si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

habuit filium captum altero oculo,

Suet. Vit. 6:

censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

lumine,

Ov. F. 6, 204:

princeps pedibus captus,

Liv. 43, 7, 5; cf.:

captum leto posuit caput,

Verg. A. 11, 830;

and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

id. G. 1, 183.—

Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

Cic. Off. 1, 27, 94:

vino aut somno oppressi aut mente capti,

id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

rarely mentibu' capti,

Lucr. 4, 1022; so,

animo,

Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

captus animi,

Tac. H. 3, 73.— Absol.:

virgines captae furore,

Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

Liv. 39, 13, 12:

captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

id. 8, 18, 11; cf.:

capti et stupentes animi,

id. 6, 36, 8.—

To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

de istac sum judex captus,

Plaut. Merc. 4, 3, 33:

Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

Liv. 3, 71, 2:

me cepere arbitrum,

Ter. Heaut. 3, 1, 91:

te mihi patronam capio, Thais,

id. Eun. 5, 2, 48:

quom illum generum cepimus,

id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

Gell. 1, 12, 15:

jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—

Of places.

To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

loca capere, castra munire,

Caes. B. G. 3, 23:

castris locum capere,

Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

locum capere castris,

Quint. 12, 2, 5:

ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

Cic. de Or. 2, 72, 294:

ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

Nep. Ages. 6, 2:

nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

Liv. 34, 14, 1:

neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

id. 35, 14, 9:

erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

id. 35, 28, 1:

locum cepere paulo quam alii editiorem,

Sall. J. 58, 3:

duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

Dict. Cret. 2, 46; so,

of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

Liv. 7, 26, 5:

quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

tumulum suis cepit,

Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

Liv. 1, 6, 4;

for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

id. 9, 43, 20:

Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

Verg. A. 6, 753; 12, 562:

ante locum capies oculis ( = eliges),

Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—

To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

MACELLAM OPPVGNANDO,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

CORSICAM,

Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

Troja capta,

Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

urbem opulentissimam,

id. 5, 20, 1:

ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

Cic. Div. 1, 33, 72:

castra hostium,

Nep. Dat. 6, 7:

concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

Liv. 42, 63, 6:

plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

id. 28, 39, 10:

sedem belli,

Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

oppressa captaque re publica,

Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—

To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

insulam capere non potuerant,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

id. ib. 4, 36:

accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

id. ib. 5, 23:

nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

Cic. Sest. 46, 99.—

Of things of value, property, money, etc.

In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

AVRVM, ARGENTVM,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

de praedonibus praedam capere,

Plaut. Truc. 1, 2, 14:

agros de hostibus,

Cic. Dom. 49, 128:

ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

Liv. 4, 48, 2:

quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

Nep. Con. 4, 4:

classem,

id. Cim. 2, 2:

magnas praedas,

id. Dat. 10, 2:

ex hostibus pecuniam,

Liv. 5, 20, 5; cf.:

e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

signum pulcherrimum Carthagine captum,

id. ib. 2, 4, 38, §

82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

Ter. Eun. 1, 1, 35:

cape cedo,

id. Phorm. 5, 8, 57:

ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

Cic. Fin. 5, 25, 74:

majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

id. Agr. 2, 29, 81:

te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

Nep. Epam. 3, 4:

ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

id. Att. 7, 2:

quoniam formam hujus cepi in me et statum,

assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

Caes. B. G. 1, 13:

regnum Tiberinus ab illis Cepit,

succeeded to, Ov. M. 14, 615.—

In particular connections.

With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

quicquid ab horum quopiam captum est,

id. ib. §

27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

id. ib. 2, 3, 40, §

91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

id. ib. 2, 3, 94, §

218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

id. ib. 2, 3, 30, §

71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

id. Leg. 3, 20, 46:

ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

id. Fin. 2, 16, 54:

quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

id. Clu. 42, 120:

nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

id. Pis. 16, 38:

si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

ab regibus Illyriorum,

Liv. 42, 45, 8:

saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

Tac. A. 3, 67; 4, 31.—

Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

si ex hereditate nihil ceperit,

Cic. Off, 3, 24, 93:

qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

id. Leg. 2, 19, 48:

abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

Quint. 3, 6, 96:

aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

id. 5, 14, 16:

si capiendi Jus nullum uxori,

Juv. 1, 55:

qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—

Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

Cic. Par. 6, 3, 49:

stipendium jure belli,

Caes. B. G. 1, 28:

quinquagena talenta vectigalis ex castro,

Nep. Alcib. 9, 4:

vectigal ex agro eorum capimus,

Liv. 28, 39, 13:

quadragena annua ex schola,

Suet. Gram. 23:

si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

Cato, R. R. 4, 2.—

Trop.

Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

Ter. Eun. 3, 1, 59:

honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

Cic. Sen. 18, 62:

ex iis etiam fructum capio laboris mei,

id. Div. 2, 5:

ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

id. Fam. 10, 5, 1:

multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

id. Att. 1, 4, 2:

fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

id. Pis. 14, 31:

aliquem fructum dulcedinis almae,

Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

Ter. Eun. 3, 5, 25:

utilitates ex amicitia maximas,

Cic. Lael. 9, 32:

usuram alicujus corporis,

Plaut. Am. prol. 108.—

Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

gestum atque voltum novom,

Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

figuras Datque capitque novas,

id. ib. 15, 309:

formam capit quam lilia,

id. ib. 10, 212; cf.:

duritiam ab aere,

id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

radicem capere,

to take root, Cato, R. R. 51:

cum pali defixi radices cepissent,

Plin. 17, 17, 27, § 123:

siliculam capere,

Varr. R. R. 1, 23, 3:

maturitatem capere,

Col. 4, 23, 1:

radix libere capit viris,

Plin. 17, 21, 35, § 161:

vires cepisse nocendi,

Ov. M. 7, 417:

(telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

Plin. 13, 1, 2, § 13.—

Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

Plaut. Trin. 3, 2, 24:

qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

Cic. Verr. 1, 17, 52:

aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

id. Phil. 3, 11, 29:

consuetudinem exercitationemque,

id. Off. 1, 18, 59:

misericordiam,

id. Quint. 31, 97:

quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

Ov. A. A. 2, 346:

disciplinam principum,

Plin. Pan. 46. —With dat.:

quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—

Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

o Geta, provinciam Cepisti duram,

Ter. Phorm. 1, 2, 23:

in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

consulatum,

id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

honores,

Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

imperium,

id. Claud. 10:

magistratum,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

magistratus,

Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

capiatque aliquis moderamina (navis),

Ov. M. 3, 644:

rerum moderamen,

id. ib. 6, 677:

pontificatum maximum,

Suet. Vit. 11:

rem publicam,

Sall. C. 5, 6:

neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

Liv. 2, 33, 1:

ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

Liv. 7, 1, 2.—

In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

augurium ex arce,

Liv. 10, 7, 10:

augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

omen,

Cic. Div. 1, 46, 104:

in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

Liv. 9, 4, 1:

rursus impetu capto enituntur,

id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

Cic. Leg. 1, 3, 8:

experimentum eorum inversa manu capitur,

Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

nec vestra capit discordia finem,

Verg. A. 10, 106:

fugam,

to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

ad impetum capiundum modicum erat spatium,

Liv. 10, 5, 6; cf.:

expeditionis Germanicae impetum cepit,

suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

ea pars artis, ex qua capere initium solent,

Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

Caes. B. G. 1, 1:

a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

Cic. Leg. 2, 3, 7.—

Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

si occassionem capsit,

Plaut. Ps. 4, 3, 6:

si lubitum fuerit, causam ceperit,

Ter. And. 1, 3, 8:

quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

Ter. Phorm. 5, 4, 9:

si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

Cic. Fam. 11, 16, 1.—

Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

Caes. B. G. 7, 35:

hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

conjecturam capere,

Cic. Div. 1, 57, 130:

nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

Plaut. Merc. 2, 3, 12:

capti consili memorem mones,

id. Stich 4, 1, 72:

quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

temerarium consilium,

Liv. 25, 34, 7:

tale capit consilium,

Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

subito consilium cepi, ut exirem,

Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

legionis opprimendae consilium capere,

Caes. B. G. 3, 2:

obprimundae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4.—With sibi:

si id non fecisset, sibi consilium facturos,

Caes. B. C. 2, 20:

ut ego rationem oculis capio,

Plaut. Ps. 2, 2, 2:

cepi rationem ut, etc.,

Ter. Heaut. 5, 2, 11.—

Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

Cic. Phil. 11, 2, 5:

quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

Cic. Lael. 10, 33:

praesagia a sole,

Plin. 18, 35, 78, § 341:

illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

Cic. Tusc. 1, 14, 32.—

Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

tantum laborem capere ob talem filium?

Ter. And. 5, 2, 29:

omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

id. Heaut. 2, 4, 19:

laborem inanem ipsus capit,

id. Hec. 3, 2, 9:

ex eo nunc misera quem capit Laborem!

id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

hic potitur gaudia,

id. Ad. 5, 4, 22:

satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

Plaut. Am. 1, 2, 10:

plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

id. ib. 2, 2, 9:

cum illa quacum volt voluptatem capit,

id. ib. prol. 114:

angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

Cic. Lael. 13, 48:

quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

id. Off. 2, 9, 32:

laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

id. Fin. 2, 30, 96:

lenire desiderium quod capiebat e filio,

id. Sen. 15, 54:

opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

id. Brut. 1, 1:

itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

id. ib. 40, 147:

ex civibus victis gaudium meritum capiam,

Liv. 27, 40, 9:

ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

id. 5, 20, 2:

ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

id. ib. 14, 14, 4:

ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

et in futurum etiam metum ceperunt,

Liv. 33, 27, 10:

voluptatem animi,

Cic. Planc. 1, 1:

malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

id. Tusc. 4, 31, 66:

quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

Ov. P. 4, 9, 37.—

Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

Ter. Hec. 1, 2, 14:

numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

id. ib. 4, 2, 4:

sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

id. Eun. 3, 1, 14:

nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

Cic. Phil. 3, 4, 9:

te cepisse odium regni videbatur,

id. ib. 2, 36, 91:

Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

Liv. 1, 6, 3:

cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

id. 40, 21, 2:

etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

Liv. 27, 13, 2:

oblivio deorum capiat pectora vestra,

id. 38, 46, 12:

tantane te cepere oblivia nostri?

Ov. Tr. 1, 8, 11:

ut animum ejus cura sacrorum cepit,

Liv. 27, 8, 6:

hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

id. 44, 12, 1:

tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

Verg. A. 2, 384:

infelix, quae tanta animum dementia cepit!

id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

cum subita incautum dementia cepit amantem,

id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

Liv. 1, 57, 10:

ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

id. 25, 22, 1:

tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

id. 23, 20, 7:

senatum metus cepit,

id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

quantus timor socios populi Romani cepisset,

Liv. 43, 11, 9.—

Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

calamitatem,

Cic. Div. 1, 16, 29:

detrimenti aliquid in aliqua re,

Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

Cic. Cat. 1, 2, 4:

Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

Sall. C. 29, 2 sq.

To take in, receive, hold, contain, be large enough for.

Lit.

In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

Lucr. 6, 1030:

jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

Ov. M. 1, 344; cf.:

terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

id. ib. 1, 75:

dum tenues capiat suus alveus undas,

id. ib. 8, 558:

cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

id. ib. 5, 324.—

Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

Ter. Heaut. 2, 3, 13:

qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

volat vapor ater ad auras,

Verg. A. 7, 466:

non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

Hor. S. 1, 1, 46:

non capit se mare,

Sen. Agam. 487:

neque enim capiebant funera portae,

Ov. M. 7, 607:

officium populi vix capiente domo,

id. P. 4, 4, 42:

si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

Curt. 7, 8, 12:

ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

Just. 2, 10, 19.—

Trop.

To swallow up, ingulf, take in (rare):

tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—

To contain, hold, be large or strong enough for, bear.

Affirmatively (rare):

quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

Curt. 9, 3, 7:

si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

Quint. 2, 4, 17:

dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

Dig. 40, 12, 15.—

With negatives:

non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

Cic. Pis. 11, 24:

leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

Lucr. 3, 298:

nec capiunt inclusas pectora flammas,

Ov. M. 6, 466:

vix spes ipse suas animo capit,

id. ib. 11, 118:

ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

id. ib. 6, 610; cf.:

sic quoque concupiscis quae non capis,

Curt. 7, 8, 13:

majora quam capit spirat,

id. 6, 9, 11:

ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

id. 3, 12, 20:

infirma aetas majora non capiet,

Quint. 1, 11, 13.—

Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

Plin. 16, 40, 78, § 212:

molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

id. 16, 16, 27, § 68:

res non capit restitutionem, cum statum mutat,

Dig. 4, 4, 19.—

With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

Prud. Apoth. 154:

crimina, quae non capiunt indulgeri,

Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—

Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

Quint. 11, 1, 45:

nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

id. 2, 6, 2:

quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

Liv. 9, 17, 14:

somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.

căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,

A taking:

dominii,

Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—

= usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

căpĭo, cepi, captum (old fut. perf. capso, Plaut. Bacch. 4, 4, 61: capsit, Enn. ap. Non. p. 66, 27, or Ann. v. 324 Vahl.; Plaut. Ps. 4, 3, 6; Att. ap. Non. p. 483, 12, or Trag. Rel. v. 454 Rib.; Paul. ex. Fest. p. 57 Mull.:

capsimus,

Plaut. Rud. 2, 1, 15: capsis, acc. to Cic. Or. 45, 154, = cape si vis, but this is an error; cf. Quint. 1, 5, 66; old perf. cepet, Col. Rostr. 5; v. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 170), 3, v. a. [cf. kôpê, handle; Lat. capulum; Engl. haft; Germ. Heft; Sanscr. root hri-, take; cf. Gr. cheir, Engl. and Germ. hand, and Goth. hinthan, seize].

Lit.

In gen., to take in hand, take hold of, lay hold of, take, seize, grasp (cf.:

sumo, prehendo): si hodie hercule fustem cepero aut stimulum in manum,

Plaut. Aul. 1, 1, 9:

cape hoc flabellum,

Ter. Eun. 3, 5, 47:

cepit manibus tympanum,

Cat. 6, 3, 8:

tu, genitor, cape sacra manu patriosque Penatis,

Verg. A. 2, 717:

cape saxa manu, cape robora, pastor,

id. G. 3, 420:

flammeum,

Cat. 61, 8:

acria pocula,

Hor. S. 2, 6, 69:

lora,

Prop. 3 (4), 9, 57:

baculum,

Ov. M. 2, 789:

colum cum calathis,

id. ib. 12, 475:

florem ternis digitis,

Plin. 24, 10, 48, § 81:

pignera,

Liv. 3, 38, 12; Dig. 48, 13, 9, § 6; Gai Inst. 4, 29:

ut is in cavea pignus capiatur togae,

Plaut. Am. prol. 68: rem manu, Gai Inst. 1, 121:

rem pignori,

Dig. 42, 1, 15, § 7; cf. ib. 42, 1, 15, § 4:

scutum laeva,

Plin. 33, 1, 4, § 13:

capias tu illius vestem,

Ter. Eun. 2, 3, 79: cape vorsoriam, seize the sheet, i. e. take a tack, turn about, Plaut. Trin. 4, 3, 19.—Very freq. of arms (cf. sumo); so in gen.: arma, to take up arms, i. e. engage in war or battle, Cic. Rab. Perd. 7, 20 sq.; 9, 27; 11, 31; id. Planc. 36, 88; id. Phil. 4, 3, 7; Caes. B.G. 5, 26; 7, 4; Sall. C. 27, 4; 30, 1; 33, 2; 52, 27; id. J. 38, 5; 102, 12; Ov. M. 3, 115 sq.; 12, 91; 13, 221;

and of particular weapons: ensem,

Ov. M. 13, 435:

tela,

id. ib. 3, 307; 5, 366 et saep.—Of food, to take, partake of:

quicum una cibum Capere soleo,

Plaut. Trin. 4, 2, 61; Ter. Eun. 2, 3, 77; Sall. J. 91, 2:

lauti cibum capiunt,

Tac. G. 22.—

In partic.

Of living objects.

To take into possession, take captive, seize, make prisoner.

Of persons:

oppidum expugnavimus, et legiones Teleboarum vi pugnando cepimus,

Plaut. Am. 1, 1, 258: summus ibi capitur meddix, occiditur alter, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 123 Mull. (Ann. v. 296 Vahl.):

quoniam belli nefarios duces captos jam et comprehensos tenetis,

Cic. Cat. 3, 7, 16:

ibi Orgetorigis filia atque unus e filiis captus est,

Caes. B. G. 1, 26:

reges capiuntur,

Lucr. 4, 1013; Tac. A. 4, 33:

capta eo proelio tria milia peditum dicuntur,

Liv. 22, 49, 18:

quos Byzantii ceperat,

Nep. Paus. 2, 3; id. Alcib. 9, 2; id. Dat. 2, 5; Quint. 6, 3, 61:

captos ostendere civibus hostes,

Hor. Ep. 1, 17, 33:

captus Tarento Livius,

Cic. Brut. 18, 72:

servus ex hoste captus,

Quint. 5, 10, 67.—Hence, P. a. as subst.: captus, i, m., = captivus, a prisoner, captive:

in captos clementia uti,

Nep. Alcib. 5, 7:

inludere capto,

Verg. A. 2, 64:

quae sit fiducia capto,

id. ib. 2, 75:

ex captorum numero,

Liv. 28, 39, 10; Tac. A. 6, 1; 12, 37; 15, 1.—Also, capta, ae, f., a female captive:

dicam hanc esse captam ex Caria, Ditem ac nobilem,

Ter. Heaut. 3, 3, 47.—

Of animals, birds, fish, etc., to catch, hunt down, take: quid hic venatu non cepit? Varr. ap. Non. p. 253, 31:

si ab avibus capiundis auceps dicatur, debuisse ajunt ex piscibus capiundis, ut aucupem, sic piscicupem dici,

id. L. L. 8, § 61 Mull.:

hic jaculo pisces, illa capiuntur ab hamis,

Ov. A. A. 1, 763:

neque quicquam captum'st piscium,

Plaut. Rud. 2, 1, 12; cf.:

nisi quid concharum capsimus,

id. ib. v. 18; Cic. Off. 3, 14, 58; Plin. 33, 1, 6, § 27: acipenserem, Cic. ap. Macr. S. 2, 12:

cervum,

Phaedr. 1, 5, 5; cf.:

hic (Nereus) tibi prius vinclis capiendus,

Verg. G. 4, 396.—

To win, captivate, charm, allure, enchain, enslave, fascinate; mostly with abl. of means: Ph. Amore ardeo. Pa. Quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas Minumo, Ter. Eun. 1, 1, 29:

quod insit in iis aliquid probi, quod capiat ignaros,

Cic. Off. 3, 3, 15: [p. 284] animum adulescentis... pellexit eis omnibus rebus, quibus illa aetas capi ac deleniri potest, id. Clu. 5, 13:

quamvis voluptate capiatur,

id. Off. 1, 30, 105; Quint. 5, 11, 19:

quem quidem adeo sua cepit humanitate,

Nep. Alcib. 9, 3:

secum habuit Pomponium, captus adulescentis et humanitate et doctrina,

id. Att. 4, 1:

nec bene promeritis capitur (deus), nec tangitur ira,

Lucr. 2, 651: ut pictura poesis;

erit quae si propius stes Te capiat magis, et quaedam si longius abstes,

Hor. A. P. 362:

hunc capit argenti splendor,

id. S. 1, 4, 28:

te conjux aliena capit,

id. ib. 2, 7, 46:

Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,

Prop. 1, 1, 1:

carmine formosae, pretio capiuntur avarae,

Tib. 3, 1, 7:

munditiis capimur,

Ov. A. A. 3, 133; id. M. 4, 170; 6, 465; 7, 802; 8, 124; 8, 435; 9, 511; 10, 529;

14, 373: amore captivae victor captus,

Liv. 30, 12, 18:

dulcedine vocis,

Ov. M. 1, 709; 11, 170:

voce nova,

id. ib. 1, 678:

temperie aquarum,

id. ib. 4, 344:

(bos) herba captus viridi,

Verg. E. 6, 59:

amoenitate loci,

Tac. A. 18, 52:

auro,

Hor. C. 2, 18, 36:

neque honoris neque pecuniae dulcedine sum captus,

Cic. Fam. 11, 28, 2:

splendore hominis,

id. Fin. 1, 13, 42: ne oculis quidem captis in hanc fraudem decidisti;

nam id concupisti quod numquam videras,

id. Verr. 2, 4, 45, § 102.—

To cheat, seduce, deceive, mislead, betray, delude, catch:

sapientis hanc vim esse maximam, cavere ne capiatur, ne fallatur videre,

Cic. Ac. 2, 20, 66:

injurium autem'st ulcisci advorsarios? Aut qua via te captent eadem ipsos capi?

Ter. Hec. 1, 1, 16: uti ne propter te fidemque tuam captus fraudatusque sim, form. ap. Cic. Off. 3, 17, 70:

eodem captus errore quo nos,

involved in the same error, Cic. Phil. 12, 2, 6; id. ap. Non. p. 253, 25; cf.:

ne quo errore milites caperentur,

Liv. 8, 6, 16:

capere ante dolis Reginam,

Verg. A. 1, 673:

captique dolis lacrimisque coactis (Sinonis),

id. ib. 2, 196:

ubi me eisdem dolis non quit capere,

Sall. J. 14, 11:

adulescentium animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

id. C. 14, 5:

capi alicujus dolo,

Nep. Dat. 10, 1:

dolum ad capiendos eos conparant,

Liv. 23, 35, 2:

quas callida Colchis (i.e. Medea) amicitiae mendacis imagine cepit,

Ov. M. 7, 301.—

To defeat, convict, overcome in a suit or dispute (rare):

tu si me impudicitiae captas, non potes capere,

Plaut. Am. 2, 2, 189:

tu caves ne tui consultores, ille ne urbes aut castra capiantur (cf. B. 2. b. infra),

Cic. Mur. 9, 22:

callidus et in capiendo adversario versutus (orator),

id. Brut. 48, 178.—

To deprive one of his powers or faculties, to harm.

Of the physical powers, to lame, mutilate, maim, impair or weaken in the limbs, senses, etc. (only pass. capi, and esp. in part. perf. captus):

mancus et membris omnibus captus ac debilis,

Cic. Rab. Perd. 7, 21:

ipse Hannibal... altero oculo capitur,

loses an eye, Liv. 22, 2, 11:

captus omnibus membris,

id. 2, 36, 8:

capti auribus et oculis metu omnes torpere,

id. 21, 58, 5:

oculis membrisque captus,

Plin. 33, 4, 24, § 83:

congerantur in unum omnia, ut idem oculis et auribus captus sit,

Cic. Tusc. 5, 40, 117:

si captus oculis sit, ut Tiresias fuit,

id. Div. 2, 3, 9; Verg. G. 1, 183:

habuit filium captum altero oculo,

Suet. Vit. 6:

censorem Appium deum ira post aliquot annos luminibus captum,

Liv. 9, 29, 11; Val. Max. 1, 1, 17:

lumine,

Ov. F. 6, 204:

princeps pedibus captus,

Liv. 43, 7, 5; cf.:

captum leto posuit caput,

Verg. A. 11, 830;

and of the mole: aut oculis capti fodere cubilia talpae,

id. G. 1, 183.—

Of the mental powers, to deprive of sense or intellect; only in part. perf. captus, usu. agreeing with pers. subj., and with abl. mente, silly, insane, crazy, crazed, lunatic, mad:

labi, decipi tam dedecet quam delirare et mente esse captum,

Cic. Off. 1, 27, 94:

vino aut somno oppressi aut mente capti,

id. Ac. 2, 17, 53; Quint. 8, 3, 4;

rarely mentibu' capti,

Lucr. 4, 1022; so,

animo,

Sen. Herc. Fur. 107; very rarely with gen.:

captus animi,

Tac. H. 3, 73.— Absol.:

virgines captae furore,

Liv. 24, 26, 12.—Less freq. agreeing with mens or animus:

viros velut mente capta cum jactatione fanatica corporis vaticinari,

Liv. 39, 13, 12:

captis magis mentibus, quam consceleratis similis visa,

id. 8, 18, 11; cf.:

capti et stupentes animi,

id. 6, 36, 8.—

To choose, select, elect, take, pick out, adopt, accept a person for a particular purpose or to sustain a particular office or relation:

de istac sum judex captus,

Plaut. Merc. 4, 3, 33:

Aricini atque Ardeates de ambiguo agro... judicem populum Romanum cepere,

Liv. 3, 71, 2:

me cepere arbitrum,

Ter. Heaut. 3, 1, 91:

te mihi patronam capio, Thais,

id. Eun. 5, 2, 48:

quom illum generum cepimus,

id. Hec. 4, 1, 22; cf.:

non, si capiundos mihi sciam esse inimicos omnis homines,

make them enemies thereby, id. And. 4, 2, 12:

si quis magistrum cepit ad eam rem inprobum,

id. ib. 1, 2, 21.—So the formula of the Pontifex Maximus, in the consecration of a vestal virgin: sacerdotem Vestalem, quae sacra faciat... ita te, Amata, capio, Fab. Pict. ap. Gell. 1, 12, 14; cf.:

plerique autem capi virginem solam debere dici putant, sed flamines quoque Diales, item pontifices et augures capi dicebantur,

Gell. 1, 12, 15:

jam ne ea causa pontifex capiar?... ecquis me augurem capiat? Cat. ib. § 17: Amata inter capiendum a pontifice maximo appellatur, quoniam, quae prima capta est, hoc fuisse nomen traditum est, Gell. ib. § 19: rettulit Caesar capiendam virginem in locum Occiae,

Tac. A. 2, 86; 4, 16; 15, 22:

religio, quae in annos singulos Jovis sacerdotem sortito capi jubeat,

Cic. Verr. 2, 2, 51, § 127:

C. Flaccus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat,

Liv. 27, 8, 5 Weissenb. ad loc.—

Of places.

To occupy, choose, select, take possession of, enter into; mostly milit. t. t., to take up a position, select a place for a camp, etc.:

loca capere, castra munire,

Caes. B. G. 3, 23:

castris locum capere,

Liv. 9, 17, 15; Suet. Aug. 94 fin.:

locum capere castris,

Quint. 12, 2, 5:

ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causa cessisse videar,

Cic. de Or. 2, 72, 294:

ad Thebanos transfugere velle, et locum extra urbem editum capere,

Nep. Ages. 6, 2:

nocte media profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet,

Liv. 34, 14, 1:

neminem elegantius loca cepisse, praesidia disposuisse,

id. 35, 14, 9:

erat autem Philopoemen praecipuae in ducendo agmine locisque capiendis solertiae atque usus,

id. 35, 28, 1:

locum cepere paulo quam alii editiorem,

Sall. J. 58, 3:

duces, ut quisque locum ceperat, cedere singulos,

Dict. Cret. 2, 46; so,

of position on the battle-field: quod mons suberat, eo se recipere coeperunt. Capto monte, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

tenuit non solum ales captam semelsedem, sed, etc.,

Liv. 7, 26, 5:

quem quis in pugnando ceperat locum, eum amissa anima corpore tegebat,

Flor. 4, 1; Sall. C. 61, 2; rarely with dat. of pers.:

tumulum suis cepit,

Liv. 31, 41, 9, for a tomb: LOCVM SIBI MONVMENTO CEPIT. Inscr. Grut. 346, 6;

for taking the auspices' se (Gracchum) cum legeret libros, recordatum esse, vitio sibi tabernaculum captum fuisse,

Cic. N. D. 2, 4, 11; cf.:

Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt,

Liv. 1, 6, 4;

for refuge: omnes Samnitium copiae montes proximos fuga capiunt,

id. 9, 43, 20:

Anchises natum Conventus trahit in medios... Et tumulum capit,

Verg. A. 6, 753; 12, 562:

ante locum capies oculis ( = eliges),

Verg. G. 2, 230 Serv. ad loc.: nunc terras ordine longo Aut capere aut captas jam despectare videntur (cycni), to select places on which to light, or to be just settling down on places already selected, id. A. 1, 396 Forbig. ad loc.—

To take by force, capture, storm, reduce, conquer, seize:

invadam extemplo in oppidum antiquom: Si id capso, etc.,

Plaut. Bacch. 4, 4, 61: oppidum vi, Cat. ap. Charis. 2, p. 191 P.:

MACELLAM OPPVGNANDO,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

CORSICAM,

Inscr. Orell. 551: oppida, Enn. ap. Prisc. 9, p. 868 P. (Ann. v. 487 Vahl.):

ad alia oppida pergit, pauca repugnantibus Numidis capit,

Sall. J. 92, 3; Prop. 3, 4 (4, 3), 16:

Troja capta,

Liv. 1, 1, 1; Hor. S. 2, 3, 191: Coriolos. Liv. 3, 71, 7:

urbem opulentissimam,

id. 5, 20, 1:

ante oppidum Nolam fortissuma Samnitium castra cepit,

Cic. Div. 1, 33, 72:

castra hostium,

Nep. Dat. 6, 7:

concursu oppidanorum facto scalis vacua defensoribus moenia capi possent,

Liv. 42, 63, 6:

plurimas hostium vestrorum in Hispania urbes,

id. 28, 39, 10:

sedem belli,

Vell. 2, 74, 3; cf. Cic. Mur. 9, 22 (B. 1. d. supra).— Trop.:

oppressa captaque re publica,

Cic. Dom. 10, 26: qui, bello averso ab hostibus, patriam suam cepissent, Liv. 3, 50, 15.—

To reach, attain, arrive at, betake one ' s self to (mostly by ships, etc.):

insulam capere non potuerant,

Caes. B. G. 4, 26 fin.:

onerariae duae eosdem quos reliqui portus capere non potuerunt,

id. ib. 4, 36:

accidit uti, ex iis (navibus) perpaucae locum caperent,

id. ib. 5, 23:

nostrae naves, cum ignorarent, quem locum reliquae cepissent,

id. B. C. 3, 28: praemiis magnis propositis, qui primus insulam cepisset, Auct. B. Alex. 17.— Trop.:

qui... tenere cursum possint et capere otii illum portum et dignitatis,

Cic. Sest. 46, 99.—

Of things of value, property, money, etc.

In gen., to take, seize, wrest, receive, obtain, acquire, get, etc.:

AVRVM, ARGENTVM,

Col. Rostr. Inscr. Orell. 549:

de praedonibus praedam capere,

Plaut. Truc. 1, 2, 14:

agros de hostibus,

Cic. Dom. 49, 128:

ut ager ex hostibus captus viritim divideretur,

Liv. 4, 48, 2:

quinqueremem una cum defensoribus remigibusque, Auct. B. Alex. 16, 7: naves,

Nep. Con. 4, 4:

classem,

id. Cim. 2, 2:

magnas praedas,

id. Dat. 10, 2:

ex hostibus pecuniam,

Liv. 5, 20, 5; cf.:

e nostris spolia cepit laudibus, Cic. poet. Tusc. 2, 9, 22: signum ex Macedonia,

id. Verr. 2, 4, 58, § 149:

signum pulcherrimum Carthagine captum,

id. ib. 2, 4, 38, §

82: sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas: nam quod nos capere oportet, haec intercipit,

Ter. Eun. 1, 1, 35:

cape cedo,

id. Phorm. 5, 8, 57:

ut reliqui fures, earum rerum quas ceperunt, signa commutant,

Cic. Fin. 5, 25, 74:

majores nostri non solum id, quod de Campanis (agri) ceperant, non imminuerunt, etc.,

id. Agr. 2, 29, 81:

te duce ut insigni capiam cum laude coronam,

Lucr. 6, 95.—With abstr. objects:

paupertatem adeo facile perpessus est, ut de republica nihil praeter gloriam ceperit,

Nep. Epam. 3, 4:

ut ceteri, qui per eum aut honores aut divitias ceperant,

id. Att. 7, 2:

quoniam formam hujus cepi in me et statum,

assumed, Plaut. Am. 1, 1, 110:

quare non committeret, ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

Caes. B. G. 1, 13:

regnum Tiberinus ab illis Cepit,

succeeded to, Ov. M. 14, 615.—

In particular connections.

With pecuniam (freq. joined with concilio; v. infra), to take illegally, exact, extort, accept a bribe. take blackmail, etc., esp. of magistrates who were accused de pecuniis repetundis:

his ego judicibus non probabo C. Verrem contra leges pecuniam cepisse?

Cic. Verr. 2, 1, 4, § 10:

HS. quadringentiens cepisse te arguo contra leges,

id. ib. 2, 2, 10, § 26; cf.:

quicquid ab horum quopiam captum est,

id. ib. §

27: tamen hae pecuniae per vim atque injuriam tuam captae et conciliatae tibi fraudi et damnationi esse deberent,

id. ib. 2, 3, 40, §

91: utrum (potestis), cum judices sitis de pecunia capta conciliata, tantam pecuniam captam neglegere?

id. ib. 2, 3, 94, §

218: quid est aliud capere conciliare pecunias. si hoc non est vi atque imperio cogere invitos lucrum dare alteri?

id. ib. 2, 3, 30, §

71: sequitur de captis pecuniis et de ambitu,

id. Leg. 3, 20, 46:

ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut, etc.,

id. Fin. 2, 16, 54:

quos censores furti et captarum pecuniarum nomine notaverunt,

id. Clu. 42, 120:

nondum commemoro rapinas, non exactas pecunias, non captas, non imperatas,

id. Pis. 16, 38:

si quis ob rem judicandam pecuniam cepisset... neque solum hoc genus pecuniae capiendae turpe, sed etiam nefarium esse arbitrabantur,

id. Rab. Post. 7, 16; id. N. D. 3, 30, 70; Sall. J. 32, 1:

ab regibus Illyriorum,

Liv. 42, 45, 8:

saevitiae captarumque pecuniarum teneri reum,

Tac. A. 3, 67; 4, 31.—

Of inheritance and bequest, to take, inherit, obtain, acquire, get, accept:

si ex hereditate nihil ceperit,

Cic. Off, 3, 24, 93:

qui morte testamentove ejus tantundem capiat quantum omnes heredes,

id. Leg. 2, 19, 48:

abdicatus ne quid de bonis patris capiat,

Quint. 3, 6, 96:

aut non justum testamentum est, aut capere non potes,

id. 5, 14, 16:

si capiendi Jus nullum uxori,

Juv. 1, 55:

qui testamentum faciebat, ei, qui usque ad certum modum capere potuerat, legavit, etc.,

Dig. 22, 3, 27: quod ille plus capere non poterat, ib. fin.:

qui ex bonis testatoris solidum capere non possit,

ib. 28, 6, 6; 39, 6, 30.—

Of regular income, revenue, etc., rents, tolls, profits, etc., to collect, receive, obtain: nam ex [p. 285] eis praediis talenta argenti bina Capiebat statim, Ter. Phorm. 5, 3, 7:

capit ille ex suis praediis sexcenta sestertia, ego centena ex meis,

Cic. Par. 6, 3, 49:

stipendium jure belli,

Caes. B. G. 1, 28:

quinquagena talenta vectigalis ex castro,

Nep. Alcib. 9, 4:

vectigal ex agro eorum capimus,

Liv. 28, 39, 13:

quadragena annua ex schola,

Suet. Gram. 23:

si recte habitaveris... fundus melior erit... fructus plus capies,

Cato, R. R. 4, 2.—

Trop.

Of profit, benefit, advantage, to take, seize, obtain, get, enjoy, reap (mostly in phrase fructum capere):

metuit semper, quem ipsa nunc capit Fructum, nequando iratus tu alio conferas,

Ter. Eun. 3, 1, 59:

honeste acta superior aetas fructus capit auctoritatis extremos,

Cic. Sen. 18, 62:

ex iis etiam fructum capio laboris mei,

id. Div. 2, 5:

ex quibus (litteris) cepi fructum duplicem,

id. Fam. 10, 5, 1:

multo majorem fructum ex populi existimatione illo damnato cepimus, quam ex ipsius, si absolutus esset, gratia cepissemus,

id. Att. 1, 4, 2:

fructum immortalem vestri in me et amoris et judicii,

id. Pis. 14, 31:

aliquem fructum dulcedinis almae,

Lucr. 2, 971; 5, 1410; Luc. 7, 32.—In other connections:

quid ex ea re tandem ut caperes commodi?

Ter. Eun. 3, 5, 25:

utilitates ex amicitia maximas,

Cic. Lael. 9, 32:

usuram alicujus corporis,

Plaut. Am. prol. 108.—

Of external characteristics, form, figure, appearance, etc., to take, assume, acquire, put on:

gestum atque voltum novom,

Ter. Phorm. 5, 6, 50 ' faciem aliquam cepere morando, Ov. M. 1, 421; 13, 605:

figuras Datque capitque novas,

id. ib. 15, 309:

formam capit quam lilia,

id. ib. 10, 212; cf.:

duritiam ab aere,

id. ib. 4, 751.— Transf., of plants, etc.:

radicem capere,

to take root, Cato, R. R. 51:

cum pali defixi radices cepissent,

Plin. 17, 17, 27, § 123:

siliculam capere,

Varr. R. R. 1, 23, 3:

maturitatem capere,

Col. 4, 23, 1:

radix libere capit viris,

Plin. 17, 21, 35, § 161:

vires cepisse nocendi,

Ov. M. 7, 417:

(telinum) rursus refrigeratum odorem suum capit,

Plin. 13, 1, 2, § 13.—

Of mental characteristics, habits, etc., to take, assume, adopt, cultivate, cherish, possess:

cape sis virtutem animo et corde expelle desidiam tuo,

Plaut. Trin. 3, 2, 24:

qua re si Glabrionis patris vim et acrimoniam ceperis ad resistendum hominibus audacissimis, si avi prudentiam ad prospiciendas insidias, etc.,

Cic. Verr. 1, 17, 52:

aliquando, patres conscripti, patrium animum virtutemque capiamus,

id. Phil. 3, 11, 29:

consuetudinem exercitationemque,

id. Off. 1, 18, 59:

misericordiam,

id. Quint. 31, 97:

quam (adsuetudinem) tu dum capias, taedia nulla fuge,

Ov. A. A. 2, 346:

disciplinam principum,

Plin. Pan. 46. —With dat.:

quorum animis avidis... neque lex neque tutor capere est qui possit modum,

Plaut. Aul. 3, 5, 14 Wagn. ad loc.—

Of offices, employments, duties, etc., = suscipio, to undertake, assume, enter upon, accept, take upon one ' s self, etc.:

nam olim populi prius honorem capiebat suffragio, Quam magistro desinebat esse dicto oboediens,

Plaut. Bacch. 3, 3, 34:

o Geta, provinciam Cepisti duram,

Ter. Phorm. 1, 2, 23:

in te cepi Capuam, non quo munus illud defugerem,

took command at Capua, Cic. Att. 8. 3, 4:

consulatum,

id. Pis. 2, 3; Sall. J. 63, 2:

honores,

Nep. Att. 7, 2; Suet. Aug. 26:

imperium,

id. Claud. 10:

magistratum,

Cic. Imp. Pomp. 21, 62; Liv. 2, 33, 1; Suet. Aug. 2:

magistratus,

Sall. H. 1, 41, 21 Dietsch; Nep. Phoc. 1, 1; Suet. Caes. 75:

capiatque aliquis moderamina (navis),

Ov. M. 3, 644:

rerum moderamen,

id. ib. 6, 677:

pontificatum maximum,

Suet. Vit. 11:

rem publicam,

Sall. C. 5, 6:

neve cui patrum capere eum magistratum liceret,

Liv. 2, 33, 1:

ut ceperat haud tumultuose magistratum majore gaudio plebis, etc.,

id. 5, 13, 2.—Rarely with dat. of pers., to obtain for, secure for:

patres praeturam Sp. Furio Camillo gratia campestri ceperunt,

Liv. 7, 1, 2.—

In gen., of any occupation, work, or undertaking, to begin, enter upon, take, undertake, etc.:

augurium ex arce,

Liv. 10, 7, 10:

augurium capienti duodecim se vultures ostenderunt,

Suet. Aug. 95; id. Vesp. 11:

omen,

Cic. Div. 1, 46, 104:

in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent,

Liv. 9, 4, 1:

rursus impetu capto enituntur,

id. 2, 65, 5; Quint. 6, 1, 28; Suet. Aug. 42; id. Calig. 43: cursum, id. Oth. 6:

a quibus temporibus scribendi capiatur exordium,

Cic. Leg. 1, 3, 8:

experimentum eorum inversa manu capitur,

Plin. 13, 2, 3, § 19 ( poet.):

nec vestra capit discordia finem,

Verg. A. 10, 106:

fugam,

to take to flight, flee, Caes. B. G. 7, 26; so, capere impetum, to take a start, gather momentum:

ad impetum capiundum modicum erat spatium,

Liv. 10, 5, 6; cf.:

expeditionis Germanicae impetum cepit,

suddenly resolved to make, Suet. Calig. 43: capere initium, to begin:

ea pars artis, ex qua capere initium solent,

Quint. 2, 11, 1.— Transf., of place:

eorum (finium) una pars, quam Gallos optinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano,

Caes. B. G. 1, 1:

a dis inmortalibus sunt nobis agendi capienda primordia,

Cic. Leg. 2, 3, 7.—

Of an opportunity or occasion, to seize, embrace, take:

si occassionem capsit,

Plaut. Ps. 4, 3, 6:

si lubitum fuerit, causam ceperit,

Ter. And. 1, 3, 8:

quod tempus conveniundi patris me capere suadeat,

Ter. Phorm. 5, 4, 9:

si satis commode tempus ad te cepit adeundi,

Cic. Fam. 11, 16, 1.—

Of operations of the mind, resolutions, purposes, plans, thoughts, etc., to form, conceive, entertain, come to, reach:

quantum ex ipsa re conjecturam cepimus,

Ter. Heaut. 2, 3, 25 MSS. (Fleck. al. ex conj. fecimus); Varr. R. R. 3, 16, 32:

cum jam ex diei tempore conjecturam ceperat,

Caes. B. G. 7, 35:

hujusce rei conjecturam de tuo ipsius studio, Servi, facillime ceperis,

Cic. Mur. 4, 9.— Absol.:

conjecturam capere,

Cic. Div. 1, 57, 130:

nec quid corde nunc consili capere possim, Scio,

Plaut. Merc. 2, 3, 12:

capti consili memorem mones,

id. Stich 4, 1, 72:

quo pacto porro possim Potiri consilium volo capere una tecum,

Ter. Eun. 3, 5, 66; 5, 2, 28:

temerarium consilium,

Liv. 25, 34, 7:

tale capit consilium,

Nep. Eum. 9, 3.— With inf.:

confitendum... eadem te hora consilium cepisse hominis propinqui fortunas funditus evertere,

Cic. Quint. 16, 53; Caes. B. G. 7, 71 init. —With ut:

subito consilium cepi, ut exirem,

Cic. Att. 7, 10 init. —With gen. gerund. (freq.):

legionis opprimendae consilium capere,

Caes. B. G. 3, 2:

obprimundae reipublicae consilium cepit,

Sall. C. 16, 4.—With sibi:

si id non fecisset, sibi consilium facturos,

Caes. B. C. 2, 20:

ut ego rationem oculis capio,

Plaut. Ps. 2, 2, 2:

cepi rationem ut, etc.,

Ter. Heaut. 5, 2, 11.—

Of examples, instances, proofs, etc., to take, derive, draw, obtain:

ex quo documentum nos capere fortuna voluit quid esset victis extimescendum,

Cic. Phil. 11, 2, 5:

quid istuc tam mirum'st, de te si exemplum capit? Ter And. 4, 1, 26: exemplum ex aliqua re,

Cic. Lael. 10, 33:

praesagia a sole,

Plin. 18, 35, 78, § 341:

illud num dubitas quin specimen naturae capi debeat ex optima quaque natura?

Cic. Tusc. 1, 14, 32.—

Of impressions, feelings, etc., to take, entertain, conceive, receive, be subjected to, suffer, experience, etc.:

tantum laborem capere ob talem filium?

Ter. And. 5, 2, 29:

omnes mihi labores fuere quos cepi leves,

id. Heaut. 2, 4, 19:

laborem inanem ipsus capit,

id. Hec. 3, 2, 9:

ex eo nunc misera quem capit Laborem!

id. And. 4, 3, 4: miseriam omnem ego capio;

hic potitur gaudia,

id. Ad. 5, 4, 22:

satietatem dum capiet pater Illius quam amat,

Plaut. Am. 1, 2, 10:

plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,

id. ib. 2, 2, 9:

cum illa quacum volt voluptatem capit,

id. ib. prol. 114:

angor iste, qui pro amico saepe capiendus est,

Cic. Lael. 13, 48:

quae (benevolentia) quidem capitur beneficiis maxime,

id. Off. 2, 9, 32:

laetitiam quam capiebam memoria rationum inventorumque nostrorum,

id. Fin. 2, 30, 96:

lenire desiderium quod capiebat e filio,

id. Sen. 15, 54:

opinione omnium majorem animo cepi dolorem,

id. Brut. 1, 1:

itaque cepi voluptatem, tam ornatum virum fuisse in re publica,

id. ib. 40, 147:

ex civibus victis gaudium meritum capiam,

Liv. 27, 40, 9:

ne quam... invidiam apud patres ex prodiga largitione caperet,

id. 5, 20, 2:

ad summam laetitiam meam, quam ex tuo reditu capio, magnus illius adventu cumulus accedet,

id. Att. 4, 19, 2 (4, 18, 3):

laetitia, quam oculis cepi justo interitu tyranni,

id. ib. 14, 14, 4:

ex praealto tecto lapsus matris et adfinium cepit oblivionem,

lost his memory, Plin. 7, 24, 24, § 90: virtutis opinionem, Auct. B. G. 8, 8: somnum, Cic. Tusc. 4, 19, 44: taedium vitae, Nep. ap. Gell. 6 (7), 18, 11:

maria aspera juro Non ullum pro me tantum (me) cepisse timorem, Quam, etc.,

Verg. A. 6, 352 Forbig. ad loc.:

et in futurum etiam metum ceperunt,

Liv. 33, 27, 10:

voluptatem animi,

Cic. Planc. 1, 1:

malis alienis voluptatem capere laetitiae (cum sit),

id. Tusc. 4, 31, 66:

quaeque mihi sola capitur nunc mente voluptas,

Ov. P. 4, 9, 37.—

Transf., with the feelings, experience, etc., as subj., to seize, overcome, possess, occupy, affect, take possession of, move, etc. (cf. lambanô, in this sense and like 9. supra): nutrix: Cupido cepit miseram nunc me, proloqui Caelo atque terrae Medeai miserias, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 26, 63 (Trag. Rel. v. 291 Vahl.):

edepol te desiderium Athenarum arbitror cepisse saepe,

Ter. Hec. 1, 2, 14:

numquam commerui merito ut caperet odium illam mei,

id. ib. 4, 2, 4:

sicubi eum satietas Hominum aut negoti odium ceperat,

id. Eun. 3, 1, 14:

nos post reges exactos servitutis oblivio ceperat,

Cic. Phil. 3, 4, 9:

te cepisse odium regni videbatur,

id. ib. 2, 36, 91:

Romulum Remumque cupido cepit urbis condendae,

Liv. 1, 6, 3:

cupido eum ceperat in verticem montis ascendendi,

id. 40, 21, 2:

etiam victores sanguinis caedisque ceperat satietas,

id. 27, 49, 8; Mel. 3, 5, 2:

qui pavor hic, qui terror, quae repente oblivio animos cepit?

Liv. 27, 13, 2:

oblivio deorum capiat pectora vestra,

id. 38, 46, 12:

tantane te cepere oblivia nostri?

Ov. Tr. 1, 8, 11:

ut animum ejus cura sacrorum cepit,

Liv. 27, 8, 6:

hostis primum admiratio cepit, quidnam, etc.,

id. 44, 12, 1:

tanta meae si te ceperunt taedia laudis,

Verg. G. 4, 332; cf. Anthol. Lat. I. p. 178;

I. p. 196 Burm.: ignarosque loci passim et formidine captos Sternimus,

Verg. A. 2, 384:

infelix, quae tanta animum dementia cepit!

id. ib. 5, 465; id. E. 6, 47:

cum subita incautum dementia cepit amantem,

id. G. 4, 488; cf. Anthol. Lat. I. p. 170, 15;

I. p. 168, 14 Burm.: Tarquinium mala libido Lucretiae stuprandae cepit,

Liv. 1, 57, 10:

ingens quidem et luctus et pavor civitatem cepit,

id. 25, 22, 1:

tantus repente maeror pavorque senatum eorum cepit,

id. 23, 20, 7:

senatum metus cepit,

id. 23, 14, 8: si me... misericordia capsit. Att. ap. Non. p. 483, 11 (Trag. Rel. v. 454 Rib.): nec tuendi capere satietas potest, Pac. ap. Cic. Div. 1, 14, 24 (Trag. Rel. v. 410 ib.):

quantus timor socios populi Romani cepisset,

Liv. 43, 11, 9.—

Of injury, damage, loss, etc., to suffer, take, be subjected to:

calamitatem,

Cic. Div. 1, 16, 29:

detrimenti aliquid in aliqua re,

Col. 1, 8, 2.—Esp., in the legal formula, by which dictatorial powers were conferred by the senate upon the consuls or the entire magistracy in times of extreme danger to the state;

videant ne quid res publica detrimenti capiat: decrevit quondam senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res publica detrimenti caperet,

Cic. Cat. 1, 2, 4:

Hernici tantum terrorem incussere patribus, ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur, videret, ne, etc.,

Liv. 3, 4, 9; cf. id. 6, 19, 2 sqq.:

quod plerumque in atroci negotio solet, senatus decrevit, darent operam consules, ne quid, etc.... Ea potestas per senatum more Romano magistratui maxuma permittitur, exercitum parare, bellum gerere, coercere omnibus modis socios atque civis, domi militiaeque inperium atque judicium summum habere,

Sall. C. 29, 2 sq.

To take in, receive, hold, contain, be large enough for.

Lit.

In gen.: Ph. Sitit haec anus. Pa. Quantillum sitit? Ph. Modica'st, capit quadrantal, Plaut. Curc. 1, 2, 8:

parte quod ex una spatium vacat et capit in se (ferrum),

Lucr. 6, 1030:

jam mare litus habet, plenos capit alveus amnes,

Ov. M. 1, 344; cf.:

terra feras cepit, volucres agitabilis aer,

id. ib. 1, 75:

dum tenues capiat suus alveus undas,

id. ib. 8, 558:

cunctosque (deos) dedisse Terga fugae, donec fessos Aegyptia tellus Ceperit,

id. ib. 5, 324.—

Esp., with negatives, not to hold, to be too small for, etc.; cf.:

di boni, quid turba est! Aedes nostrae vix capient, scio,

Ter. Heaut. 2, 3, 13:

qui cum una domo jam capi non possunt, in alias domos exeunt,

Cic. Off. 1, 17, 54: nec jam se capit [p. 286] unda;

volat vapor ater ad auras,

Verg. A. 7, 466:

non tuus hoc capiet venter plus ac meus,

Hor. S. 1, 1, 46:

non capit se mare,

Sen. Agam. 487:

neque enim capiebant funera portae,

Ov. M. 7, 607:

officium populi vix capiente domo,

id. P. 4, 4, 42:

si di habitum corporis tui aviditati animi parem esse voluissent, orbis te non caperet,

Curt. 7, 8, 12:

ut non immerito proditum sit... Graeciam omnem vix capere exercitum ejus (Xerxis) potuisse,

Just. 2, 10, 19.—

Trop.

To swallow up, ingulf, take in (rare):

tot domus locupletissimas istius domus una capiet?

Cic. Verr. 2, 2, 4, § 7.—

To contain, hold, be large or strong enough for, bear.

Affirmatively (rare):

quidquid mortalitas capere poterat, implevimus,

Curt. 9, 3, 7:

si puer omni cura et summo, quantum illa aetas capit, labore, scripserit,

Quint. 2, 4, 17:

dummodo ejus aetatis sit, ut dolum capiat,

Dig. 40, 12, 15.—

With negatives:

non capiunt angustiae pectoris tui (tantam personam),

Cic. Pis. 11, 24:

leones, qui... nec capere irarum fluctus in pectore possunt,

Lucr. 3, 298:

nec capiunt inclusas pectora flammas,

Ov. M. 6, 466:

vix spes ipse suas animo capit,

id. ib. 11, 118:

ardet et iram Non capit ipsa suam Progne,

id. ib. 6, 610; cf.:

sic quoque concupiscis quae non capis,

Curt. 7, 8, 13:

majora quam capit spirat,

id. 6, 9, 11:

ad ultimum magnitudinem ejus (fortunae) non capit,

id. 3, 12, 20:

infirma aetas majora non capiet,

Quint. 1, 11, 13.—

Transf., of things, to admit of, be capable of, undergo (post-Aug. and rare):

rimam fissuramque non capit sponte cedrus,

Plin. 16, 40, 78, § 212:

molluscum... si magnitudinem mensarum caperet,

id. 16, 16, 27, § 68:

res non capit restitutionem, cum statum mutat,

Dig. 4, 4, 19.—

With inf., to be susceptible of, to be of a nature to, etc., = endechetai (late Lat.):

nec capit humanis angoribus excruciari (Deus),

Prud. Apoth. 154:

crimina, quae non capiunt indulgeri,

Tert. Pud. 1 fin.; id. Apol. 17; id. adv. Haer. 44 fin.; Paul. Nol. Carm. 9, 22.—

Of the mind, to take, receive into the mind, comprehend, grasp, embrace (cf. intellego, to penetrate mentally, have insight into):

sitque nonnumquam summittenda et contrahenda oratio, ne judex eam vel intellegere vel capere non possit,

Quint. 11, 1, 45:

nullam esse gratiam tantam, quam non vel capere animus meus in accipiendo... posset,

id. 2, 6, 2:

quae quidem ego nisi tam magna esse fatear, ut ea vix cujusquam mens aut cogitatio capere possit,

Cic. Marcell. 2, 6; id. N. D. 1, 19, 49:

senatus ille, quem qui ex regibus constare dixit, unus veram speciem Romani senatus cepit,

Liv. 9, 17, 14:

somnium laetius, quam quod mentes eorum capere possent,

id. 9, 9, 14.—P. a. as subst.: Capta, ae, f., a surname of Minerva, as worshipped on the Coelian Mount, but for what reason is not known, Ov. F. 3, 837 sq.

căpĭo, ōnis, f. [1. capio]; in the Lat. of the jurists,

A taking:

dominii,

Dig. 39, 2, 18; Gell. 6 (7), 10, 3.—

= usu capio or usucapio, the right of property acquired by prescription, Dig. 41, 1, 48, § 1; 41, 3, 21; 41, 5, 4; v. 1. usucapio.

cerno, crēvi, crētum ( part. pass. cretus is apparently used only once:

cineris bene creti,

Pall. 12, 22, 3; but freq. in the compounds of cerno; for the simple part., the orig. form certus also is very rarely used:

certā deinde sorte senatus consultum factum est,

Liv. 36, 2, 2; v. under II. C., and cf. certus), 3, v. a. [root car- for scar-, to separate; cf. krinô; hence, skôr, stercus, screo; cf. cera].

To separate, sift (rare):

per cribrum, Cato. R. R. 107, 1: farinam cribro,

Plin. 18, 11, 29, § 115; cf. id. 33, 5, 26, § 87; Pall. Jun. 1; Veg. 3, 28, 6:

in cribris omnia cerne cavis,

Ov. Med. Fac. 62; cf.:

per densa foramina,

id. ib. 89:

cineris bene creti,

well sifted, Pall. Nov. 22.—Far more freq.,

Trop.

To separate, distinguish by the senses, mostly by the eyes, i. e. to perceive, see, discern (syn.: video, conspicio; class. in prose and poetry; most freq. probably in Lucretius, where it is used about a hundred times); rarely by the ears; v. infra: lumen jubarve in caelo cerno? [p. 319] Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.;

7, § 76 ib.: sed quis illic est, procul quem video? estne hic Hegio? si satis cerno, is hercle'st,

Ter. Ad. 3, 3, 85:

tum porro varios rerum sentimus odores, nec tamen ad nareis venienteis cernimus umquam: nec voces cernere suemus,

Lucr. 1, 300; 4, 598:

quod nequeunt oculis rerum primordia cerni,

id. 1, 269; v. also id. 2, 314 sq.; 4, 242; cf. id. 2, 837:

acute,

id. 4, 811; cf.:

cerno acutum,

Hor. S. 1, 3, 26:

altaria exhalare vapore,

Lucr. 3, 432; 2, 928 al.—Hence, sometimes opp. to hearing:

ut non solum auribus acciperetur, sed etiam oculis cerneretur,

Nep. Timol. 2, 2;

or to mental perception: quem ego tam video animo, quam ea, quae oculis cernimus,

Cic. Fam. 6, 3, 2:

nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae videmus,

id. Tusc. 1, 20, 46:

quae cernere et videre non possumus,

id. de Or. 3, 40, 161; cf. id. Rep. 6, 20, 21 sq.:

ego Catuli Cumanum ex hoc loco cerno, Pompeianum non cerno,

id. Ac. 2, 25, 80:

ut ea cernimus quae videmus,

id. Mil. 29, 79:

omnia sic aperiam, ut ea cernere oculis videamini,

id. Clu. 24, 66:

coram aliquid,

to witness, Caes. B. G. 6, 8; Verg. A. 2, 538:

aliquem,

Caes. B. G. 6, 21:

acies a nostris cernebatur,

id. B. C. 3, 69:

in sole sidera ipsa desinunt cerni,

Quint. 8, 5, 29:

simile quiddam facientes aves cernimus,

id. 2, 6, 7:

me miserum, turbā quod non ego cernar in illā,

Ov. P. 4, 4, 43:

Constitit alma Venus, nulli cernenda,

id. M. 15, 844; Curt. 8, 13, 16; Tac. A. 1, 59.—With acc. and inf.: sensumque inesse et motum in membris cerno, Canius ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.:

neque mutari ac misceri omnia cerneres,

Sall. C. 2, 3: quos ad resistendum concucurrisse cernebat, * Suet. Caes. 15 fin.:

cernis ut insultent Rutuli?

Verg. A. 10, 20:

cerne quam tenui vos parte contingat,

Cic. Rep. 6, 20, 21:

cerneres, quanta audacia fuisset, etc.,

Sall. C. 61, 1.— Impers. with acc. and inf.:

cernebatur, novissimos illorum premi vehementer,

Caes. B. C. 1, 64 Herz. N. cr. — So impers. with rel. -clause:

ut non solum auribus acciperetur, sed etiam oculis cerneretur quem detulisset,

Nep. Timol. 2, 2. —Ante-class., of the hearing: vox illius certe est: idem omnes cernimus, Att. ap. Non. p. 261, 11, and perh. also, Titin. ap. Prisc. p. 898 P.—Hence,

Cerni aliquā re or in aliquā re, to become distinguished or known in something:

fortis animus et magnus duabus rebus maxime cernitur,

Cic. Off. 1, 20, 66; so id. Tusc. 5, 8, 22: amicus certus in re incertā cernitur, Enn. ap. Cic. Lael. 17, 64:

atque hae quidem virtutes cernuntur in agendo,

Cic. Part. Or. 23, 78; id. Top. 21, 80 (also in Quint. 3, 5, 18).—

Have before the mind, have respect to, regard any one:

ubi gratus, si non eum ipsi cernunt grati, cui referunt gratiam?

Cic. Leg. 1, 18, 49.—

Transf. to intellectual objects, to perceive, comprehend, understand (syn.:

intellego, cognosco, perspicio): neque tanta in rebus obscuritas, ut eas (res) non penitus acri vir ingenio cernat, si modo aspexerit,

Cic. de Or. 3, 31, 124:

jam cernam mene an illam potiorem putes, id. poët. Tusc. 2, 9, 20: (antiquitas) hoc melius ea fortasse, quae erant vera, cernebat,

id. ib. 1, 12, 26; id. Fin. 1, 19, 64; id. Top. 5, 27; id. N. D. 1, 19, 49; id. Fam. 5, 12, 2:

quae cum ego non solum suspicarer, sed plane cernerem,

id. Agr. 2, 4, 9; id. de Or. 3, 31, 124:

ut consuetum facile amorem cerneres,

Ter. And. 1, 1, 108.—Hence,

Rarely of future events, to foresee, discern beforehand:

cerno animo sepultā in patriā miseros atque insepultos acervos civium,

Cic. Cat. 4, 6, 11:

cerno jam animo, quanto omnia uberiora atque ornatiora futura sint,

id. Fam. 5, 12, 2.—

To decide something that is contested or doubtful (judicially), to decree, determine (more rare than decernere):

quotcumque senatus creverit populusque jusserit tot sunto,

Cic. Leg. 3, 3, 8:

quodcumque senatus creverit agunto,

id. ib. 3, 3, 8, § 6: jurati cernant. Pac. ap. Non. p. 261, 13:

illum locum tempusque consilio destinatum quid de Armeniā cernerent,

Tac. A. 15, 14:

priusquam id sors cerneret,

Liv. 43, 12, 2:

certā sorte,

after the lot was decided, id. 36, 2, 2.—Hence,

To decide by contending or fighting (more rare than the freq. certare, and even in Seneca's time out of use; cf. Sen. Ep. 58, 3): ferro non auro vitam ( acc. respect = de vitā) cernamus utrique, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; id. ap. Non. p. 261, 19, and ap. Varr. L. L. 6, § 81 Müll.; Pac. ap. Non. p. 261, 21: nisi esset qui armis secum vellet cernere, Att. ap. Non. p. 261, 17:

cernere ferro,

Verg. A. 12, 709 (also ap. Sen. Ep. 58, 3); so,

cernere certamen,

Plaut. Bacch. 3, 2, 15; id. Cas. 3, 1, 2; Lucr. 5, 394: pro patriā, pro liberis, pro aris atque focis suis, * Sall. C. 59, 5 Kritz N. cr. (al. certare):

seu libeat duplicem sejunctim cernere martem,

Tib. 4, 1, 103.—Humorously, Plaut. Trin. 2, 4, 77.—

In gen., to decide for something, to conclude upon, resolve (syn.: constituo, decerno; also rare): praesidium castris educere, Lucil. ap. Non. p. 261, 5:

acribus inter se cum armis confligere,

id. ib. p. 261, 6:

te mihi amicam esse crevi,

Plaut. Cist. 1, 1, 1 (crevi valet constitui, Varr. L. L. 7, § 98 Müll.); Cat. 64, 150.—Hence,

In judic. lang. t. t., of inheritances.

To resolve to enter upon an inheritance, Varr. L. L. 7, § 98 Müll.; cf. Tit. 22, 27, and cretio.—

To make known this determination, Tit. 22, 28 and 30; Cic. Att. 11, 2, 1.—

= adire, to enter upon an inheritance, Cic. Agr. 2, 15, 40; Liv. 24, 25, 3; 40, 8, 17; Plin. Ep. 10, 79, 2; Quint. Decl. 261; Fest. p. 41.—

Trop.:

debet etiam fratris Appii amorem erga me cum reliquā hereditate crevisse,

Cic. Att. 6, 1, 10; so id. Fam. 9, 14, 4; Val. Max. 5, 3, ext. 3.—P. a. v. certus.

a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.

Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.

With ad:

aspice ad me,

Plaut. Capt. 3, 4, 38:

aspicient ad me,

Vulg. Zach. 12, 10:

aspicere ad terram,

Plaut. Cist. 4, 2, 25:

ad caelum,

Vulg. 2 Macc. 7, 28:

Aspice nunc ad sinisteram,

Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

ad Scrofam,

Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

me huc aspice,

id. Am. 2, 2, 118:

faciem alicujus,

id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

non audebat aspicere contra Deum,

Vulg. Exod. 3, 6:

formam alicujus aspicere,

Ter. Heaut. 4, 5, 25:

tergum alicujus,

Vulg. Exod. 33, 8:

aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

Cic. Sull. 27:

me,

Vulg. Job, 7, 8:

sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

aspicis me iratus,

Cic. Phil. 2, 30 fin.:

hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

id. Lael. 23, 87:

ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

Liv. 9, 7, 11:

aliquid rectis oculis,

Suet. Aug. 16:

Aspicit hanc torvis (oculis),

Ov. M. 6, 34:

aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

id. ib. 13, 70:

aliquid oculis aequis,

Verg. A. 4, 372:

aspice vultus Ecce meos,

Ov. M. 2, 92 al.:

horrendae aspectu,

Hor. S. 1, 8, 26:

aspice nos hoc tantum,

look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

unde aliqua pars aspici potest,

Cic. Mil. 3:

pulvis procul et arma adspiciebantur,

Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

super triginta milia armatorum aspiciebantur,

id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

Plin. 2, 73, 75, § 185:

quasi eum aspici nefas esset,

Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

adspici humana exta nefas habetur,

Plin. 28, 1, 2, § 5.—

Absol.:

Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

Ter. Eun. 5, 1, 22:

postquam aspexi, ilico Cognovi,

id. Heaut. 4, 1, 43.—

With in with acc.:

in terram aspicere,

Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

in caelum,

ib. Matt. 14, 9.—

With super with acc.:

super castra aspicere,

Vulg. Judith, 9, 7 al. —

Transf.

a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

tabulatum aspiciat meridiem,

Col. 8, 8, 2:

cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

Plin. Ep. 5, 6, 29:

ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

Tac. Agr. 24:

terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

id. G. 5.—

Of persons:

nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

Tac. Agr. 30.—

With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

hujus ut aspicerent opus admirabile,

Ov. M. 6, 14:

Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

Liv. 42, 37:

in Boeotiā aspiciendae res,

id. 42, 67 fin.:

Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—

Trop.

In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

Cic. de Or. 1, 35, 161:

sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

in auctorem fidei,

Vulg. Heb. 12, 2:

in remunerationem,

ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).

With acc.:

Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

Plaut. Rud. 3, 4, 50:

neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—

With a finite clause.

In the subj.:

qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

Vulg. Marc. 12, 41:

aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

ib. ib. 15, 47:

Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

Plaut. Most. 3, 2, 168:

quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

Ov. M. 7, 70:

Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

Verg. E. 4, 52:

Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

Verg. A. 10, 481:

aspice, si quid loquamur,

Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

Aspice, qui coeant populi,

Verg. A. 8, 385:

Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—

In the indic. (rare):

Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

Verg. E. 5, 6:

Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

id. A. 6, 855:

quantas ostentant, aspice, vires,

id. ib. 6, 771:

Aspice, quem gloria extulerat,

id. Cat. 12, 1:

aspicite, quae fecit nobiscum,

Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

Ov. F. 6, 29.—

Esp.

To look upon with respect, admiration:

erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

Nep. Chabr. 4, 1.—

Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —

Lumen aspicere, to see the light for to live:

odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin. —

Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

perii, si me aspexerit,

Plaut. Am. 1, 1, 164:

forte unam aspicio adulescentulam,

Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

respexit et equum alacrem laetus aspexit,

Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

Ov. M. 2, 228; 7, 651:

aspicit hanc visamque vocat,

id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

a-spĭcĭo ( adsp-, Jan; asp-, others except Halm, who uses both), spexi, spectum, 3, v. a. (aspexit = aspexerit, Plaut. As. 4, 1, 25), to look to or upon a person or thing, to behold, look at, see.

Lit., constr. in the ante - class. per. sometimes with ad; but afterwards with the acc., with a finite clause, or absol.; in eccl. Lat., with in with acc., and super with acc.

With ad:

aspice ad me,

Plaut. Capt. 3, 4, 38:

aspicient ad me,

Vulg. Zach. 12, 10:

aspicere ad terram,

Plaut. Cist. 4, 2, 25:

ad caelum,

Vulg. 2 Macc. 7, 28:

Aspice nunc ad sinisteram,

Plaut. Merc. 5, 2, 38 (Ritschl, spice):

ad Scrofam,

Varr. R. R. 1, 2, 26; cf. the epitaph of Pacuvius: Adulescens, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Ut se[se] aspicias, etc., ap. Gell. 1, 24 fin. —(b With acc.: Aspice hoc sublimen candens, Enn. ap. Cic. N. D. 2, 25, 65: templum Cereris, id. ap. Varr. L. L. 7, 2, 82: me, Pac. ap. Non. p. 470, 20: aspicite (me) religatum asperis Vinctumque saxis, Att. ap. Cic. Tusc. 2, 10, 23; Plaut. As. 4, 1, 25:

me huc aspice,

id. Am. 2, 2, 118:

faciem alicujus,

id. Ps. 1, 2, 9.—In Plaut. twice with contra: aspiciam aliquem [p. 176] contra oculis, Cas. 5, 3, 2: Th. Aspicedum contra me. Tr. Aspexi. Th. Vides? Tr. Video, Most. 5, 1, 56; so,

non audebat aspicere contra Deum,

Vulg. Exod. 3, 6:

formam alicujus aspicere,

Ter. Heaut. 4, 5, 25:

tergum alicujus,

Vulg. Exod. 33, 8:

aspicite ipsum: contuemini os, etc.,

Cic. Sull. 27:

me,

Vulg. Job, 7, 8:

sic obstupuerant, sic terram intuebantur, sic furtim non numquam inter se aspiciebant, etc.,

Cic. Cat. 3, 5, 13; so Vulg. Jer. 4, 23:

aspicis me iratus,

Cic. Phil. 2, 30 fin.:

hominis omnino aspiciendi potestatem eripere,

id. Lael. 23, 87:

ut nemo eorum forum aut publicum aspicere vellet,

Liv. 9, 7, 11:

aliquid rectis oculis,

Suet. Aug. 16:

Aspicit hanc torvis (oculis),

Ov. M. 6, 34:

aspiciunt oculis Superi mortalia justis,

id. ib. 13, 70:

aliquid oculis aequis,

Verg. A. 4, 372:

aspice vultus Ecce meos,

Ov. M. 2, 92 al.:

horrendae aspectu,

Hor. S. 1, 8, 26:

aspice nos hoc tantum,

look on us thus much only, Verg. A. 2, 690 Wagner: Aspice Felicem sibi non tibi, Romule, Sullam, poët. ap. Suet. Tib. 59.—In pass. (rare):

unde aliqua pars aspici potest,

Cic. Mil. 3:

pulvis procul et arma adspiciebantur,

Tac. H. 2, 68; id. G. 13:

super triginta milia armatorum aspiciebantur,

id. Agr. 29; 40; id. A. 3, 45; 11, 14:

Septentrionem ibi adnotatum primā tantum parte noctis adspici,

Plin. 2, 73, 75, § 185:

quasi eum aspici nefas esset,

Cic. Verr. 5, 67; 5, 187; id. Har. Resp. 8:

adspici humana exta nefas habetur,

Plin. 28, 1, 2, § 5.—

Absol.:

Vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens videtur,

Ter. Eun. 5, 1, 22:

postquam aspexi, ilico Cognovi,

id. Heaut. 4, 1, 43.—

With in with acc.:

in terram aspicere,

Vulg. Psa. 101, 20; ib. Isa. 5, 30:

in caelum,

ib. Matt. 14, 9.—

With super with acc.:

super castra aspicere,

Vulg. Judith, 9, 7 al. —

Transf.

a.. Of things in space, to look toward, lie toward:

tabulatum aspiciat meridiem,

Col. 8, 8, 2:

cryptoporticus non aspicere vineas, sed tangere videtur,

Plin. Ep. 5, 6, 29:

ea pars Britanniae, quae Hiberniam aspicit,

Tac. Agr. 24:

terra umidior quā Gallias, ventosior quā Noricum aspicit,

id. G. 5.—

Of persons:

nobilissimi totius Britanniae eoque in ipsis penetralibus siti nec servientium litora aspicientes,

Tac. Agr. 30.—

With the access. idea of purpose (cf.: adeo, aggredior, etc.), to look upon something in order to consider or examine it; and in gen. to consider, survey, inspect (freq. in Liv.):

hujus ut aspicerent opus admirabile,

Ov. M. 6, 14:

Boeotiam atque Euboeam aspicere jussi,

Liv. 42, 37:

in Boeotiā aspiciendae res,

id. 42, 67 fin.:

Ap. Claudium legatum ad eas res aspiciendas componendasque senatus misit,

id. 42, 5; 26, 51; 32, 5 al.—

Trop.

In gen.: sic in oratione Crassi divitias atque ornamenta ejus ingenii per quaedam involucra perspexi;

sed ea cum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit,

Cic. de Or. 1, 35, 161:

sic evolavit oratio, ut ejus vim atque incitationem aspexerim, vestigia ingressumque vix viderim,

observed, noticed, id. ib. 1, 35, 161:

in auctorem fidei,

Vulg. Heb. 12, 2:

in remunerationem,

ib. ib. 11, 26.—So esp., to examine, reflect upon, to consider, weigh, ponder (most freq. in the imperat.: aspice, see, ponder, consider, etc.).

With acc.:

Postea [tu] aspicito meum, quando ego tuum inspectavero,

Plaut. Rud. 3, 4, 50:

neque tanta (est) in rebus obscuritas, ut eas non penitus vir ingenio cernat, si modo (eas) aspexerit,

attends to them, Cic. de Or. 3, 31, 124: aspice, ait, Perseu, nostrae primordia gentis, Ov M. 5, 190.—

With a finite clause.

In the subj.:

qui semel aspexit, quantum dimissa petitis Praestent, etc.,

has weighed, considered, Hor. Ep. 1, 7, 96:

aspiciebant, quomodo turba jactaret aes etc.,

Vulg. Marc. 12, 41:

aspiciebant, ubi (Jesus) poneretur,

ib. ib. 15, 47:

Quin tu illam aspice, ut placide adcubat,

Plaut. Most. 3, 2, 168:

quin aspice, quantum Aggrediare nefas,

Ov. M. 7, 70:

Aspice, venturo laetentur ut omnia saeclo!

Verg. E. 4, 52:

Aspice, Plautus Quo pacto partes tutetur amantis ephebi, ut patris attenti... Quantus sit dossennus,

Hor. Ep. 2, 1, 170 sqq.:

Aspice, num mage sit nostrum penetrabile telum,

Verg. A. 10, 481:

aspice, si quid loquamur,

Hor. Ep. 1, 17, 4 sq.:

Aspice, qui coeant populi,

Verg. A. 8, 385:

Qualem commendes, etiam atque etiam aspice,

Hor. Ep. 1, 18, 76: aspice, Quanto cum fastu, quanto molimine circumspectemus etc., id. ib. 2, 2, 92.—

In the indic. (rare):

Aspice, ut antrum Silvestris raris sparsit labrusca racemis,

Verg. E. 5, 6:

Aspice, ut insignis spoliis Marcellus opimis Ingreditur,

id. A. 6, 855:

quantas ostentant, aspice, vires,

id. ib. 6, 771:

Aspice, quem gloria extulerat,

id. Cat. 12, 1:

aspicite, quae fecit nobiscum,

Vulg. Tob. 13, 6.—Also, to take into consideration, to have in view:

si genus aspicitur, Saturnum prima parentem Feci,

Ov. F. 6, 29.—

Esp.

To look upon with respect, admiration:

erat in classe Chabrias privatus, sed eum magis milites quam qui praeerant, aspiciebant,

Nep. Chabr. 4, 1.—

Aliquem, to look one boldly in the face, to meet his glance:

Lacedaemonii, quos nemo Boeotiorum ausus fuit aspicere in acie,

Nep. Epam. 8, 3 (cf. supra, I., the passage from Suet. Aug. 16). —

Lumen aspicere, to see the light for to live:

odi celebritatem, fugio homines, lucem aspicere vix possum,

Cic. Att. 3, 7; id. Brut. 3, 12; cf. the foll. number fin. —

Ad inchoative (as in addubito, addormio, aduro, etc.), to get a sight of, to see, perceive, descry:

perii, si me aspexerit,

Plaut. Am. 1, 1, 164:

forte unam aspicio adulescentulam,

Ter. And. 1, 1, 91; id. Ad. 3, 3, 19:

respexit et equum alacrem laetus aspexit,

Cic. Div. 1, 33, 73; so id. Har. Resp. 1, 2:

tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem Aspicit accensum,

Ov. M. 2, 228; 7, 651:

aspicit hanc visamque vocat,

id. ib. 2, 443; 2, 714; 3, 69; 3, 356; 3, 486; 7, 384;

7, 791 et saep.: Quem simul aspexit scabrum intonsumque,

Hor. Ep. 1, 7, 90.—Hence trop.: lumen aspicere, to see the light for to be born:

ut propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privārit,

Cic. Rosc. Am. 22 fin.; cf. supra, II. B. 3.

līmus, a, um ( līmis, e, Amm. 20, 9, 2; v. infra), adj. [Gr. lechrios, lechris, loxos; Lat. licinus, ob-liquus, luxus], sidelong, askew, aslant, askance.

Lit.:

limis oculis aspicere,

to look sideways, look askance, Plaut. Mil. 4, 6, 2:

limis subrisit ocellis,

Ov. Am. 3, 1, 33:

(leones) nec limis intuentur oculis aspicique simili modo nolunt,

Plin. 8, 16, 19, § 52:

limibus oculis eos contuens,

Amm. 20, 9.—So, limis aspicere (sc. oculis), Ter. Eun. 3, 5, 53:

limi, et ut sic dicam venerei (sc. oculi),

Quint. 11, 3, 76:

oculi contuitu quoque multiformes, truces et limi,

Plin. 11, 37, 54, § 145:

limi Di,

the guardian gods of obliquities, Arn. 4, 132.—

Transf., of persons, looking sideways: neque post respiciens, neque ante prospiciens, sed limus intra limites culinae, Varr. ap. Non. 133, 31; cf. id. ib. 442, 33.—Hence, adv.: līmō, sideways, askance:

leones numquam limo vident,

Sol. 27, 20; for which: limis oculis in Plin. 8, 16, 19, § 52 (v. the passage above).

līmus, i, m. [root lib-; Gr. leibô, to pour; cf. Lat. lino; Gr. limnê, limên], slime, mud, mire.

Lit.:

atque omnis mundi quasi limus in imum Confluxit gravis et subsedit funditus ut faex,

Lucr. 5, 496: luta et limum aggerebant, Cic. Fragm. ap. Non. 212, 16:

frumenti acervos sedisse illitos limo,

Liv. 2, 5:

profundo limo cum ipsis equis hausti sunt,

id. 31, 27:

amnis abundans Exit et obducto late tenet omnia limo,

Verg. G. 1, 116:

amnes Felicem trahunt limum,

id. ib. 2, 188:

limo Turbata aqua,

Hor. S. 1, 1, 59:

veteri craterae limus adhaesit,

id. ib. 2, 4, 80.—

Transf.

Excrement in the intestines, Pall. 3, 31.—

Dirt, mire:

limumque inducere monstrat,

Ov. F. 3, 759.—

Trop., filth, pollution, etc.:

pectora sic mihi sunt limo vitiata malorum,

Ov. P. 4, 2, 17.

līmus, i, m. [perh. for lig-mus, from ligo], a girdle or apron trimmed with purple, which the sacrificing priests and other servants of the magistrates wore about the abdomen:

velati limo,

Verg. A. 12, 120; cf.: limus autem est vestis, qua ab umbilico usque ad pedes teguntur pudenda poparum. Haec autem vestis in extremo sui purpuram limam, i. e. flexuosam habet. Unde et nomen accepit. Nam limum obliquum dicimus, Serv. ad Verg. l. l.: licio transverso, quod limum appellatur, cincti erant, Tiro ap. Gell. 12, 3, 3.

Līmus, i, m., the god of oblique glances, Arn. 4, cap. 9.

līmus, a, um ( līmis, e, Amm. 20, 9, 2; v. infra), adj. [Gr. lechrios, lechris, loxos; Lat. licinus, ob-liquus, luxus], sidelong, askew, aslant, askance.

Lit.:

limis oculis aspicere,

to look sideways, look askance, Plaut. Mil. 4, 6, 2:

limis subrisit ocellis,

Ov. Am. 3, 1, 33:

(leones) nec limis intuentur oculis aspicique simili modo nolunt,

Plin. 8, 16, 19, § 52:

limibus oculis eos contuens,

Amm. 20, 9.—So, limis aspicere (sc. oculis), Ter. Eun. 3, 5, 53:

limi, et ut sic dicam venerei (sc. oculi),

Quint. 11, 3, 76:

oculi contuitu quoque multiformes, truces et limi,

Plin. 11, 37, 54, § 145:

limi Di,

the guardian gods of obliquities, Arn. 4, 132.—

Transf., of persons, looking sideways: neque post respiciens, neque ante prospiciens, sed limus intra limites culinae, Varr. ap. Non. 133, 31; cf. id. ib. 442, 33.—Hence, adv.: līmō, sideways, askance:

leones numquam limo vident,

Sol. 27, 20; for which: limis oculis in Plin. 8, 16, 19, § 52 (v. the passage above).

līmus, i, m. [root lib-; Gr. leibô, to pour; cf. Lat. lino; Gr. limnê, limên], slime, mud, mire.

Lit.:

atque omnis mundi quasi limus in imum Confluxit gravis et subsedit funditus ut faex,

Lucr. 5, 496: luta et limum aggerebant, Cic. Fragm. ap. Non. 212, 16:

frumenti acervos sedisse illitos limo,

Liv. 2, 5:

profundo limo cum ipsis equis hausti sunt,

id. 31, 27:

amnis abundans Exit et obducto late tenet omnia limo,

Verg. G. 1, 116:

amnes Felicem trahunt limum,

id. ib. 2, 188:

limo Turbata aqua,

Hor. S. 1, 1, 59:

veteri craterae limus adhaesit,

id. ib. 2, 4, 80.—

Transf.

Excrement in the intestines, Pall. 3, 31.—

Dirt, mire:

limumque inducere monstrat,

Ov. F. 3, 759.—

Trop., filth, pollution, etc.:

pectora sic mihi sunt limo vitiata malorum,

Ov. P. 4, 2, 17.

līmus, i, m. [perh. for lig-mus, from ligo], a girdle or apron trimmed with purple, which the sacrificing priests and other servants of the magistrates wore about the abdomen:

velati limo,

Verg. A. 12, 120; cf.: limus autem est vestis, qua ab umbilico usque ad pedes teguntur pudenda poparum. Haec autem vestis in extremo sui purpuram limam, i. e. flexuosam habet. Unde et nomen accepit. Nam limum obliquum dicimus, Serv. ad Verg. l. l.: licio transverso, quod limum appellatur, cincti erant, Tiro ap. Gell. 12, 3, 3.

Līmus, i, m., the god of oblique glances, Arn. 4, cap. 9.

vĭdĕo, vīdi, vīsum, 2 (viden', i.e. videsne, Plaut. Ep. 2, 2, 37; Ter. Eun. 2, 2, 10; 2, 2, 34; 4, 6, 16; Cat. 61, 98; Tib. 2, 2, 17; Verg. A. 6, 779; inf. viderier, Cic. Dom. 53, 136; Ter. Hec. 5, 1, 33:

vidĕ,

Plaut. Ps. 1, 1, 46), v. a. and n. [Sanscr. root vid-, vēda, know; vindāmi, find; cf. vēda-s, sacred book; Gr. root id, Wid-, in eidon, saw; oida, know; Germ. wissen; Engl. wit, wot], to see, perceive, with the eyes (syn. cerno).

Lit.

In gen.: Ph. Tun' me vidisti? Sc. Atque his quidem oculis. Ph. Carebis, credo, Qui plus vident, quam quod vident. Sc. Numquam hercle deterrebor, Quin viderim id quod viderim, Plaut. Mil. 2, 4, 15 sq.:

clare oculis video,

id. ib. 3, 1, 35:

nos enim ne nunc quidem oculis cernimus ea, quae videmus, etc.,

Cic. Tusc. 1, 20, 46; id. de Or. 3, 40, 161:

Considium, quod non vidisset, pro viso sibi renuntiasse,

Caes. B. G. 1, 22 fin.:

mulieres et pueri qui visum processerant,

Sall. J. 94, 5:

ut juvat pastas oves Videre properantes domum! Videre fessos vomerem inversum boves Collo trahentes languido!

Hor. Epod. 2, 62 sq.:

serpentes atque videres Infernas errare canes,

id. S. 1, 8, 35 et saep.—With ut and ind. (poët.):

viden', ut geminae stant vertice cristae?

Verg. A. 6, 779:

viden' ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77.—With ut and subj.:

nonne vides, ut tota tremor pertemptet equorum Corpora?

Verg. G. 3, 250:

nonne vides ut... Antennae gemant?

Hor. C. 1, 14, 3.— Pass.:

ubi sol sex mensibus continuis non videtur,

Varr. R. R. 1, 2, 4:

a se disertos visos esse multos,

Quint. 8, praef. § 13; cf. id. 12, 1, 21:

consulis ante pedes ire viderer eques,

Ov. P. 4, 9, 18.— Absol., to see, i. e. to have the eyes open, to be awake, Verg. E. 6, 21.— Impers. pass.: De. Vide sis modo etiam. Ly. Visum'st, Plaut. Merc. 2, 2, 52; id. As. 3, 3, 95.—

Transf.

Of things ( poet.), to see:

(Apenninus) Gallica rura videt,

Luc. 2, 429:

et casus abies visura marinos,

i. e. to experience, Verg. G. 2, 68.—

Of places, etc., to look out on, afford a view of (post-Aug.):

triclinium hortum et gestationem videt,

Plin. Ep. 2, 17, 13.—

Of the other senses, to perceive, observe any thing:

vidistin' toto sonitus procurrere caelo?

Prop. 2, 16 (3, 8), 49:

mugire videbis Sub pedibus terram et descendere montibus ornos,

Verg. A. 4, 490:

tum videres Stridere secretā divisos aure susurros,

Hor. S. 2, 8, 77:

naso poljam haec quidem videt plus quam oculis,

Plaut. Mil. 4, 6, 44.—

In partic., to see on purpose, to look at any thing:

vide sis signi quid siet,

Plaut. Am. 2, 2, 155; cf.:

vide, tali ubi sint,

id. Most. 1, 3, 151:

illud vide, os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide, si non os inpudens Videtur,

id. ib. 5, 1, 23; cf.:

specta me, a threatening expression,

Plaut. As. 1, 2, 19 al.: quin tu me vides? only look at me! i. e. see what I have done! Cic. Pis. 25, 61.—

Trop.

In gen., to see with the mind's eye, to perceive, mark, observe, discern, understand, comprehend, be aware, know, etc. (class.;

syn. percipio): ad te, ut video, comminus accessit,

Cic. Att. 2, 2, 2:

quem exitum ego tam video animo, quam ea, quae oculis cernimus,

id. Fam. 6, 3, 2:

aperte enim adulantem nemo non videt,

sees through, detects, id. Lael. 26, 99:

si dormientes aliquid animo videre videamur,

id. Ac. 2, 40, 125:

aliquid in somnis,

id. N. D. 1, 29, 82:

somnia,

id. Div. 2, 71, 147:

quod ego, cur nolim, nihil video,

id. Fam. 9, 6, 2:

nonne vobis videtur is animus qui plus cernat et longius, videre se ad meliora proficisci: ille autem cui obtusior est acies non videre?

id. Sen. 23, 83.—With comp., plus, etc.:

ut is qui illusus sit plus vidisse videatur,

to have seen farther, had more insight, Cic. Lael. 26, 99:

videre acutius atque acrius vitia in dicente quam recta,

id. de Or. 1, 25, 116:

aliena melius videre et dijudicare,

Ter. Heaut. 3, 1, 97 (95): cum me vidisse plus fateretur, se speravisse meliora, that I had seen farther, Cic. Phil. 2, 15, 39; cf.:

sin autem vos plus in re publicā vidistis,

id. Imp. Pomp. 22, 64; cf.:

vos universos in consule deligendo plurimum vidisse fateantur,

id. Agr. 2, 37, 103:

di vatesque eorum in futurum vident,

Liv. 6, 12.—With two accs.:

quem virum Crassum vidimus,

Cic. Sen. 17, 61; cf.:

officiorum conjunctione me privatum videbam,

id. Brut. 1, 1:

cum invidiosum se propter nimias opes viderit,

Just. 32, 4, 4.—With ut and ind. (poët.):

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

Verg. G. 1, 56.—

In partic.

To look at, look to, consider, to think or reflect upon (cf.:

reputo, considero): duae condiciones sunt: utram tu accipias, vide,

Plaut. Bacch. 4, 9, 118:

nunc ea videamus, quae contra ab his disputari solent,

Cic. Ac. 2, 13, 40:

id primum videamus, quātenus amor in amicitiā progredi debeat,

id. Lael. 11, 36:

sed videamus Herculem ipsum,

id. Tusc. 2, 8, 20 Klotz ad loc.:

quamobrem et haec videnda et pecuniae fugienda cupiditas,

id. Off. 1, 20, 68:

te moneo: videas etiam atque etiam et consideres, quid agas, quo progrediare, etc.,

id. Verr. 2, 5, 68, § 174:

legi Bruti epistolam non prudenter rescriptam: sed ipse viderit,

let him see to that himself, id. Att. 12, 21, 1; so,

viderit,

Ov. A. A. 2, 371; id. Tr. 5, 2, 43; cf.:

quam id recte faciam, viderint sapientes,

Cic. Lael. 3, 10; and:

quae (ars) quam sit facilis, illi viderint, qui, etc.... deinde etiam tu ipse videris, qui eam artem facilem esse dicis,

id. de Or. 1, 58, 246:

viderint ista officia viri boni,

id. Quint. 17, 55.—

To look out for, see to, care for, provide:

atque idem (sapiens) ita acrem in omnis partis aciem intendit, ut semper videat sedem sibi ac locum sine molestiā vivendi,

Cic. Tusc. 4, 17, 38:

antecesserat Statius, ut prandium nobis videret,

i. e. provide, id. Att. 5, 1, 3:

dulciculae potionis aliquid videamus et cibi,

id. Tusc. 3, 19, 46:

aliud lenius (vinum),

Ter. Heaut. 3, 1, 50:

Philippum dixisse constabat, videndum sibi aliud esse consilium, illo senatu se rem publicam gerere non posse,

Cic. de Or. 3, 1, 2:

absque eo esset, Recte ego mihi vidissem,

Ter. Phorm. 1, 4, 12.—

To take care, see to it, make sure, with final clause:

navem idoneam ut habeas, diligenter videbis,

Cic. Fam. 16, 1, 2; cf.:

videret, ut quam primum tota res transigeretur,

id. Quint. 5, 20:

ne fortuna mea desit, videte,

Liv. 6, 18, 8.— Impers. pass.:

videndum est, ne absit benignitas... tum, ut pro dignitate cuique tribuatur,

Cic. Off. 1, 14, 42:

ut Latine loquamur, non solum videndum est ut verba efferamus ea, etc.,

id. de Or. 3, 11, 40; cf.:

vos videte, quid aliae faciant isto loco feminae: et ne, cum velitis, exire non liceat,

id. Fam. 14, 18, 2.—

To see, i. e. reach, attain, obtain, enjoy.

In gen.:

qui suo toto consulatu somnum non viderit,

Cic. Fam. 7, 30, 1.—

Esp., to see, live to see a period or event:

ex multis diebus, quos in vitā celeberrimos laetissimosque viderit,

Cic. Lael. 3, 12:

utinam eum diem videam, cum, etc.,

id. Att. 16, 11, 1:

duxi uxorem: quam ibi miseriam vidi!

Ter. Ad. 5, 4, 13:

spero multa vos liberosque vestros in re publicā bona esse visuros,

Cic. Mil. 28, 78:

multas jam summorum imperatorum clarissimas victorias aetas nostra vidit,

id. ib. 28, 77:

tantum pro! degeneramus a parentibus nostris, ut praeter quam oram illi Punicas vagari classes dedecus esse imperii sui duxerint, eam nos nunc plenam hostium jam factam videamus,

Liv. 22, 14, 6; cf. id. 6, 14, 4.—

Pregn., to see, i. e. go to see, visit (colloq.; cf.:

viso, inviso): sed Septimium vide et Laenatem,

Cic. Att. 12, 14, 1:

quā re etiam Othonem vide,

id. ib. 12, 37, 4:

videbis ergo hominem, si voles,

id. ib. 4, 12 init.:

mane videas Plinium domi,

Plin. Ep. 1, 5, 8; Suet. Tib. 7.— Pass., to receive attention, be visited, Amm. 14, 7, 10.—

Me vide, rely on me, trust me, believe me, a formula of exhortation and assurance (ante-class.), Plaut. Trin. 3, 3, 79 Brix ad loc.; id. Mil. 2, 4, 23 Lorenz ad loc.; id. Rud. 3, 3, 18; id. Merc. 5, 4, 53; Ter. And. 2, 2, 13; id. Phorm. 4, 4, 30.—

Pass., to be looked upon or regarded in any manner, i. e. to seem, appear to be or do any thing:

numquam periculi fugā committendum est, ut imbelles timidique videamur,

Cic. Off. 1, [p. 1989] 24, 83:

ne id, quod speciem haberet honesti, pugnaret cum eo, quod utile videretur,

id. ib. 3, 2, 7:

multo rem turpiorem fore et iniquiorem visum iri intellegebant,

id. Verr. 2, 2, 17, § 42; cf. id. de Or. 3, 11, 42:

ex quo illorum beata mors videtur, horum vita laudabilis,

id. Lael. 7, 23.—Parenthet. (cf. c. infra):

cum ceteris, ut quidem videor, tum mihi ipse displiceo,

Cic. Fam. 4, 13, 3:

ea vocabula non, ut videntur, easdem res significant,

id. ib. 3, 34, 84.—With dat. of pers.:

cetera, quae quibusdam admirabilia videntur, etc.,

Cic. Lael. 23, 86:

digna mihi res cum omnium cognitione tum nostrā familiaritate visa est,

id. ib. 1, 4:

idonea mihi Laelii persona visa est, quae, etc.,

id. ib.:

a naturā mihi videtur potius quam ab indigentiā orta amicitia,

id. ib. 8, 27:

quae Aristoni et Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo,

id. Fin. 2, 13, 43:

quod idem Scipioni videbatur,

id. ib. 4, 14.—Parenthet. (cf. c. infra):

quam nostris libris satis diligenter, ut tibi quidem videmur, expressimus,

Cic. Att. 8, 11, 1:

Philargyrus omnia de te, ut mihi quidem visus est, narravit,

id. Fam. 4, 13, 3.—

With inf.:

de familiari illo tuo videor audisse,

Cic. de Or. 2, 10, 40; id. N. D. 1, 21, 58:

satis facere rei publicae videmur, si, etc.,

id. Cat. 1, 1, 2:

ut beate vixisse videar, quia, etc.,

id. Lael. 4, 15:

solem e mundo tollere videntur, qui amicitiam e vitā tollunt,

id. ib. 13, 47:

videre jam videor populum a senatu disjunctum,

id. ib. 12, 41; cf.:

te vero, Caecili, quem ad modum sit elusurus, videre jam videor,

id. Div. in Caecil. 14, 45:

vere videor posse contendere,

Nep. Att. 12, 4:

audire videor undique congerentes nomina poëtarum,

Quint. 10, 1, 56; Vell. 2, 14, 1; Plin. Ep. 10, 61 (69), 1; id. Pan. 17, 1.—With dat. of pers., Cic. Lael. 14, 51:

videor mihi perspicere ipsius animum,

id. Fam. 4, 13, 5:

hoc mihi videor videre,

id. Inv. 2, 57, 171. —

With nom. and inf.:

ut exstinctae potius amicitiae quam oppressae esse videantur,

Cic. Lael. 21, 78:

ut tamquam a praesentibus coram haberi sermo videretur,

id. ib. 1, 3:

quae (sapientia) videtur in hominem cadere posse,

id. ib. 26, 100: visus 'st in somnis pastor ad me adpellere, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44 B. and K.:

ut Aratus ab Jove incipiendum putat, ita nos rite coepturi ab Homero videmur,

Quint. 10, 1, 46.—With dat. of pers.:

divitior mihi et affluentior videtur esse vera amicitia,

Cic. Lael. 16, 58.—

Impers., with acc. and inf. (rare; cf.

creditur, in the same constr., and dicitur): non mihi videtur, ad beate vivendum satis posse virtutem,

Cic. Tusc. 5, 5, 12:

aliis videtur, non incohatam sed perfectam probationem hoc nomen accipere,

Quint. 5, 10, 5 Spald.:

quae vult videri, se esse prudentiam,

Cic. Off. 3, 17, 71:

quia videbatur et Limnaeam eodem tempore oppugnari posse,

Liv. 36, 13, 9 Weissenb. ad loc.— Absol.:

sed mihi contra ea videtur,

Sall. J. 85, 2:

seque facile, ut mihi videtur, expediunt,

Cic. Fin. 1, 20, 66; id. Marcell. 3, 10.—

In official decisions, as a guarded opinion instead of a positive declaration:

majores nostri voluerunt, quae jurati judices cognovissent, ea non ut esse facta, sed ut videri pronuntiarent,

Cic. Ac. 2, 47, 146:

fecisse videri pronuntiat,

id. Verr. 2, 5, 6, § 14:

cum pontifices decressent, videri posse sine religione eam partem areae mihi restitui,

id. Att. 4, 2, 3:

consul adjecit Senatusconsultum, Ambraciam non videri vi captam esse,

Liv. 38, 44, 6:

Scipionis sententiam sequuntur, uti ante certam diem Caesar exercitum dimittat: si non faciat, eum adversus rempublicam facturum videri,

Caes. B. C. 1, 2.—

Pregn., videtur (alicui), it seems proper, right, or fit, it seems good to any one; he ( she, etc.) pleases, likes.

With dat. of pers.:

tibi si videbitur, villis iis utere, quae, etc.,

Cic. Fam. 14, 7, 3:

velim Lentulum puerum visas eique de mancipiis, quae tibi videbitur, attribuas,

id. Att. 12, 28, 3:

qui imitamur, quos cuique visum est,

id. Off. 1, 32, 118:

ut consul, quem videretur ei, cum imperio mitteret, qui, etc.,

Liv. 31, 3, 2; 29, 20, 4: si ei videretur, integram rem ad senatum reiceret, if he pleased, a formula of politeness, Liv. 26, 16, 4 Weissenb. ad loc.;

31, 4, 2: ut, si videretur ei, maturaret venire,

id. 34, 46, 5.—

Without dat.:

ubi visum est, sub vesperum dispersi discedunt,

Caes. B. G. 5, 58: eam quoque, si videtur, correctionem explicabo, Cic. Ac. 1, 9, 35:

nunc, si videtur, hoc, illud alias,

id. Tusc. 1, 11, 23: M. Num non vis audire, etc.? A. Ut videtur, as you will, id. ib. 1, 32, 77:

si videatur,

Liv. 6, 25, 2; 26, 22, 7.

haurĭo, hausi, haustum, 4 (archaic imperf. hauribant, Lucr. 5, 1324; perf. subj. haurierint, Varr. ap. Prisc. p. 905 P.; part. perf. haurītus, App. M. 3, p. 139; 6, p. 178; supin. hauritu, id. ib. 2, p. 121; part. fut. hauritura, Juv. in Joh. 2, 253:

hausurus,

Verg. A. 4, 383; Sil. 7, 584; 16, 11:

hausturus,

Sen. Q. N. 4, 2, 1; dep. perf. foramen fama est lucem hausum, Sol. 5, 15), v. a. [perh. for haus-io; cf. hio, hisco; prop. to empty], to draw up or out, to draw (class., esp. freq. in the transf. and trop. signif.; cf. sorbeo).

Lit., to draw water, etc.:

cum vidisset haustam aquam de jugi puteo, terrae motum dixit instare,

Cic. Div. 1, 50, 112:

palmis hausta duabus aqua,

Ov. F. 2, 294:

is neque limo Turbatam haurit aquam,

Hor. S. 1, 1, 60:

ipse manus hausta victrices abluit unda,

Ov. M. 4, 740.— Absol.:

num igitur, si potare velit, de dolio sibi hauriendum putet?

Cic. Brut. 83, 288. —Prov.: de faece haurire, to draw from the dregs, i. e. to choose the worst:

tu quidem de faece hauris,

i. e. speak of the worst orators, id. ib. 69, 244.—

Transf.

To drain, drink up; to spill, shed:

ita vina ex libidine hauriuntur, atque etiam praemio invitatur ebrietas (shortly before and after, bibere),

Plin. 14, 22, 28, § 140; cf. id. ib. § 146; and: cui non audita est obscoenae Salmacis undae Aethiopesque lacus, quos si quis faucibus hausit, Aut furit [p. 843] aut, etc., Ov. M. 15, 320 (for which:

qui ex Clitorio lacu biberint,

Plin. 31, 2, 13, § 16):

quae (pocula) simul arenti sitientes hausimus ore,

i. e. drained, emptied, drunk off, Ov. M. 14, 277; so,

cratera,

id. ib. 8, 680:

spumantem pateram,

Verg. A. 1, 738: statim me perculso ad meum sanguinem hauriendum, et spirante re publica ad ejus spolia detrahenda advolaverunt, to drain, i. e. to spill, shed, Cic. Sest. 24, 54:

cruorem,

Ov. M. 7, 333; 13, 331:

nudantis cervicem jugulumque, et reliquum sanguinem jubentes haurire,

Liv. 22, 51, 7; Lact. 5, 1, 8:

quem (sanguinem) civiles hauserunt,

Luc. 1, 13.—

Of things:

imoque a gurgite pontus Vertitur et canas alveus haurit aquas,

draws in, lets in, Ov. F. 3, 591: jam flammae tulerint, inimicus et hauserit ensis, drunk up, i. e. their blood, Verg. A. 2, 600.—

In gen., to tear up, pluck out, draw out, to take to one's self, take; to swallow, devour, consume, exhaust:

(ventus) Arbusta evolvens radicibus haurit ab imis,

Lucr. 6, 141:

haurit arenas ungula,

Stat. Th. 2, 46; cf.:

humumque Effodit... terraeque immurmurat haustae,

i. e. torn up, dug up, Ov. M. 11, 187:

Actoridae magni rostro femur hausit adunco (= transfodit),

tore open, id. ib. 8, 370:

pectora ferro,

id. ib. 8, 438:

latus alicui,

Lucr. 5, 1324; Ov. M. 5, 126; 9, 412; Verg. A. 10, 314; Luc. 10, 387:

ventrem atque inguina uno alteroque ictu,

Liv. 7, 10, 10; Sil. 5, 524:

tum latus ejus gladio haurit,

Curt. 7, 2, 27:

impresso gladio jugulum ejus hausisse,

Tac. H. 1, 41 fin.:

lumen,

to pluck out the eye, Ov. M. 13, 564:

cineres haustos,

i. e. scraped up, collected, id. ib. 8, 538; so,

cineres,

id. ib. 13, 425 sq.; cf. id. ib. 14, 136:

ille cavis hausto spargit me pulvere palmis,

id. ib. 9, 35:

sumptum haurit ex aerario,

draws, takes, Cic. Agr. 2, 13, 32; cf.:

at suave est ex magno tollere acervo. Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas, Cur? etc.,

Hor. S. 1, 1, 52:

quia dentibus carent, aut lambunt cibos aut integros hauriunt,

to swallow, Col. 8, 17, 11; cf.:

solidos haurire cervos taurosque,

Plin. 8, 14, 14, § 36: hausisti patrias luxuriosus opes, qs. hast swallowed up, devoured, consumed, Mart. 9, 83, 4:

nos tellus haurit,

Sil. 3, 654; cf.:

sua haurire,

Tac. A. 16, 18; 2, 8; 3, 72:

animam recipere auramque communem haurire,

i. e. inhale, breathe, Quint. 6 praef. §

12: suspiratus,

fetching a deep sigh, Ov. M. 14, 129: hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto Dardanus, may he swallow with his eyes, i. e. greedily look at, Verg. A. 4, 661; so,

aliquid oculis,

ib. 12, 946; Sil. 11, 284;

and without oculis: caelum,

Verg. A. 10, 899; cf.:

lucem (primae pecudes),

i. e. to see the light, be born, Verg. G. 2, 340:

vocemque his auribus hausi,

I received his voice with these ears, id. A. 4, 359; so,

dicta auribus,

Ov. M. 13, 787; cf.:

oculis auribusque tantum gaudium,

Liv. 27, 51:

hauriri urbes terrae hiatibus,

to be swallowed up, Plin. 36, 15, 24, § 119; cf.:

cum praealtis paludibus arma, equi haurirentur,

Tac. H. 5, 15:

altitudine et mollitia nivis hauriebantur,

id. ib. 1, 79:

hauriuntur gurgitibus,

id. A. 1, 70:

aggerem ac vineas incendium hausit,

Liv. 5, 7, 3:

cunctos incendium hausit,

Tac. H. 4, 60:

miratur et haurit Pectore ignes,

imbibes, Ov. M. 10, 253; cf.:

flammasque latentes Hausit,

id. ib. 8, 325:

caelo medium Sol igneus orbem Hauserat,

i. e. had rapidly passed through, finished, Verg. G. 4, 427:

vastum iter,

Stat. Th. 1, 369: bracchia Cancri (Titan), Col. poët. 10, 313: cum spes arrectae juvenum exsultantiaque haurit Corda pavor pulsans, exhausts = exhaurit, Verg. G. 3, 105:

pariter pallorque ruborque Purpureas hausere genas,

Stat. Th. 1, 538.—

Trop., to draw, borrow, take, drink in, derive:

sequimur potissimum Stoicos, non ut interpretes, sed, ut solemus, e fontibus eorum judicio arbitrioque nostro, quantum quoque modo videbitur, hauriemus,

Cic. Off. 1, 2, 6; cf.:

fontes, unde hauriretis,

id. de Or. 1, 46, 203:

a fontibus potius haurire quam rivulos consectari,

id. Ac. 1, 2, 8:

reconditis atque abditis e fontibus haurire,

id. de Or. 1, 3, 12:

omnia dixi hausta e fonte naturae,

id. Fin. 1, 21, 71:

eodem fonte haurire laudes suas,

id. Fam. 6, 6, 9; id. Caecin. 27, 78:

quam (legem) non didicimus, accepimus, legimus, verum ex natura ipsa arripuimus, hausimus, expressimus,

id. Mil. 4, 10 (quoted in Cic. Or. 49, 165):

quas (artes) cum domo haurire non posses, arcessivisti ex urbe ea (i. e. Athenis), quae, etc.,

id. Brut. 97, 332:

ex divinitate, unde omnes animos haustos aut acceptos aut libatos haberemus,

id. Div. 2, 11, 26; cf.:

animos hominum quadam ex parte extrinsecus esse tractos et haustos,

id. ib. 1, 32, 70:

quid enim non sorbere animo, quid non haurire cogitatione, cujus sanguinem non bibere censetis?

id. Phil. 11, 5, 10; cf.:

libertatem sitiens hausit,

id. Rep. 1, 43:

voluptates undique,

id. Tusc. 5, 6, 16:

dolorem,

id. Cael. 24, 59:

calamitates,

id. Tusc. 1, 35, 86:

luctum,

id. Sest. 29, 63:

unde laboris Plus haurire mali est quam ex re decerpere fructus,

Hor. S. 1, 2, 79:

animo spem turbidus hausit inanem,

drank in illusive hope, Verg. A. 10, 648:

expugnationes urbium, populationes agrorum, raptus Penatium hauserant animo,

had thought of, intended, Tac. H. 1, 51:

supplicia,

to suffer, Verg. A. 4, 383:

(Thessali) velut ex diutina siti nimis avide meram haurientes libertatem,

indulging, revelling in, Liv. 39, 26, 7; cf.:

studium philosophiae acriter hausisse,

Tac. Agr. 4.

in (old forms endŏ and indŭ, freq. in ante-class. poets; cf. Enn. ap. Gell. 12, 4; id. ap. Macr. S. 6, 2; Lucil. ap. Lact. 5, 9, 20; Lucr. 2, 1096; 5, 102; 6, 890 et saep.), prep. with abl. and acc. [kindr. with Sanscr. an; Greek en, en-tha, en-then, eis, i. e. en-s, ana; Goth. ana; Germ. in], denotes either rest or motion within or into a place or thing; opp. to ex; in, within, on, upon, among, at; into, to, towards.

With abl.

In space.

Lit., in (with abl. of the place or thing in which):

aliorum fructus in terra est, aliorum et extra,

Plin. 19, 4, 22, § 61:

alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum,

Cic. Tusc. 1, 9, 19:

eo in rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

id. Brut. 43, 161:

qui sunt cives in eadem re publica,

id. Rep. 1, 32 fin.:

facillimam in ea re publica esse concordiam, in qua idem conducat omnibus,

id. ib.:

T. Labienus ex loco superiore, quae res in nostris castris gererentur, conspicatus,

Caes. B. G. 2, 26, 4:

quod si in scaena, id est in contione verum valet, etc.,

Cic. Lael. 26, 97:

in foro palam Syracusis,

id. Verr. 2, 2, 33, § 81:

plures in eo loco sine vulnere quam in proelio aut fuga intereunt,

Caes. B. C. 2, 35:

tulit de caede, quae in Appia via facta esset,

Cic. Mil. 6, 15:

in via fornicata,

Liv. 22, 36:

vigebat in illa domo mos patrius et disciplina,

Cic. de Sen. 11, 37:

in domo furtum factum ab eo qui domi fuit,

Quint. 5, 10, 16:

nupta in domo,

Liv. 6, 34, 9:

copias in castris continent,

in, within, Caes. B. C. 1, 66:

cum in angusto quodam pulpito stans diceret,

Quint. 11, 3, 130:

se ac suos in vehiculo conspici,

Liv. 5, 40, 10:

malo in illa tua sedecula sedere, quam in istorum sella curuli,

Cic. Att. 4, 10:

sedere in solio,

id. Fin. 2, 21, 66:

Albae constiterant, in urbe opportuna,

id. Phil. 4, 2, 6. —

Sometimes, also, with names of places: omnes se ultro sectari in Epheso memorat mulieres,

Plaut. Mil. 3, 1, 182:

heri aliquot adolescentuli coiimus in Piraeo,

Ter. Eun. 3, 4, 1:

navis et in Cajeta est parata nobis et Brundisii,

Cic. Att. 8, 3, 6:

complures (naves) in Hispali faciendas curavit,

Caes. B. C. 2, 18:

caesos in Marathone ac Salamine,

Quint. 12, 10, 24:

in Berenice urbe Troglodytarum,

Plin. 2, 73, 75, § 183.—

In indicating a multitude or number, of, in, or among which a person or thing is, in, among (= gen. part.):

in his poeta hic nomen profitetur suum,

Ter. Eun. prol. 3:

Thales, qui sapientissimus in septem fuit,

Cic. Leg. 2, 11, 26:

peto ut eum complectare, diligas, in tuis habeas,

id. Fam. 13, 78, 2; cf.:

in perditis et desperatis,

id. ib. 13, 56, 1:

omnia quae secundum naturam fiunt, sunt habenda in bonis,

id. de Sen. 19, 71:

dolor in maximis malis ducitur,

id. Leg. 1, 11, 31:

justissimus unus in Teucris,

Verg. A. 2, 426:

cecidere in pugna ad duo milia... in his quatuor Romani centuriones,

Liv. 27, 12, 16:

in diis et feminae sunt,

Lact. 1, 16, 17.—

Of analogous relations of place or position:

sedere in equo,

on horseback, id. Verr. 2, 5, 10:

quid legati in equis,

id. Pis. 25, 60:

sedere in leone,

Plin. 35, 10, 36, § 109:

in eo flumine pons erat,

on, over, Caes. B. G. 2, 5:

in herboso Apidano,

on the banks of, Prop. 1, 3, 6:

in digitis,

on tiptoe, Val. Fl. 4, 267:

castra in limite locat,

on the rampart, Tac. A. 1, 50:

ipse coronam habebat unam in capite, alteram in collo,

on, Cic. Verr. 2, 5, 11, § 27:

oleae in arbore,

Cels. 2, 24:

Caesaris in barbaris erat nomen obscurius,

among, Caes. B. C. 1, 61:

in ceteris nationibus, Cels. praef. 1: qui in Brutiis praeerat,

Liv. 25, 16, 7:

in juvenibus,

Quint. 11, 1, 32:

nutus in mutis pro sermone est,

id. 11, 3, 66.—Of dress, like cum, q. v.:

in veste candida,

Liv. 45, 20, 5; 34, 7, 3:

in calceis,

id. 24, 38, 2:

in insignibus,

id. 5, 41, 2:

in tunicis albis,

Plin. Ep. 7, 27, 13:

in Persico et vulgari habitu,

Curt. 3, 3, 4:

in lugubri veste,

id. 10, 5, 17:

in Tyriis,

Ov. A. A. 2, 297:

in Cois,

id. ib. v. 298; cf.:

homines in catenis Romam mittere,

Liv. 29, 21, 12; 32, 1, 8: quis multa te in rosa urget, etc., Hor C. 1, 5, 1; so, in viola aut in rosa, Cic. Tusc. [p. 912] 5, 26, 73.—So of arms:

duas legiones in armis,

Caes. B. G. 7, 11, 6; cf. Verg. A. 3, 395:

in armis hostis,

under arms, Ov. M. 12,65:

quae in ore atque in oculis provinciae gesta sunt (= coram),

Cic. Verr. 2, 2, 33, § 81; so,

in oculis provinciae,

id. Q. Fr. 1, 1, 2:

in oculis omnium,

id. ib. 1, 3, 7:

divitiae, decus, gloria in oculis sita sunt,

Sall. C. 20, 14; Curt. 4, 13, 1; Liv. 22, 12, 6:

Julianus in ore ejus (Vitellii) jugulatur,

Tac. H. 3, 77; Sen. Ben. 7, 19, 7.—Of a passage in any writing (but when the author is named, by meton., for his works, apud is used, Krebs, Antibarb. p. 561):

in populorum institutis aut legibus,

Cic. Leg. 1, 15, 42:

in illis libris qui sunt de natura deorum,

id. Fat. 1, 1:

in Timaeo dicit,

id. N. D. 1, 12, 30:

epistula, in qua omnia perscripta erant,

Nep. Pelop. 3, 2:

perscribit in litteris, hostes ab se discessisse,

Caes. B. G. 5, 49; but in is also used with an author's name when, not a place in his book, but a feature of his style, etc., is referred to:

in Thucydide orbem modo orationis desidero,

Cic. Or. 71, 234:

in Herodoto omnia leniter fluunt,

Quint. 9, 4, 18.—Of books:

libri oratorii diu in manibus fuerunt,

Cic. Att. 4, 13, 2; id. Lael. 25, 96; but more freq. trop.: in manibus habere, tenere, etc., to be engaged, occupied with, to have under control or within reach:

philosophi quamcunque rem habent in manibus,

id. Tusc. 5, 7, 18:

quam spem nunc habeat in manibus, exponam,

id. Verr. 1, 6, 16:

rem habere in manibus,

id. Att. 6, 3, 1; cf.:

neque mihi in manu fuit Jugurtha qualis foret,

in my power, Sall. J. 14, 4:

postquam nihil esse in manu sua respondebatur,

Liv. 32, 24, 2:

quod ipsorum in manu sit,... bellum an pacem malint,

Tac. A. 2, 46; but, cum tantum belli in manibus esset, was in hand, busied (cf.:

inter manus),

Liv. 4, 57, 1; so,

quorum epistulas in manu teneo,

Cic. Phil. 12, 4, 9; cf. id. Att. 2, 2, 2:

in manu poculum tenens,

id. Tusc. 1, 29, 71:

coronati et lauream in manu tenentes,

Liv. 40, 37, 3; Suet. Claud. 15 fin. —Of that which is thought of as existing in the mind, memory, character, etc.:

in animo esse,

Cic. Fam. 14, 11:

in animo habere,

id. Rosc. Am. 18, 52:

lex est ratio insita in natura,

id. Leg. 1, 6, 18:

in memoria sedere,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

tacito mutos volvunt in pectore questus,

Luc. 1, 247:

quanta auctoritas fuit in C. Metello!

Cic. de Sen. 17, 61. —So freq. of a person's qualities of mind or character:

erat in eo summa eloquentia, summa fides,

Cic. Mur. 28, 58; cf.:

in omni animante est summum aliquid atque optimum, ut in equis,

id. Fin. 4, 41, 37:

si quid artis in medicis est,

Curt. 3, 5, 13; cf.:

nibil esse in morte timendum,

Lucr. 3, 866.— Esp., in eo loco, in that state or condition:

in eo enim loco res sunt nostrae, ut, etc.,

Liv. 7, 35, 7: si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cat. ap. Quint. 9, 2, 21; so,

quo in loco, etc.: cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco res essent, cognovissent,

Caes. B. G. 2, 26:

videtis, quo in loco res haec siet, Ter Phorm. 2, 4, 6: quod ipse, si in eodem loco esset, facturus fuerit,

Liv. 37, 14, 5.—Hence, without loco, in eo esse ut, etc., to be in such a condition, etc.:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut Galliam armis obtineant,

Liv. 30, 19, 3:

cum res non in eo esset, ut Cyprum tentaret,

id. 33, 41, 9; 8, 27, 3; 2, 17, 5; Nep. Mil. 7, 3; id. Paus. 5, 1 (cf. I. C. 1. infra).—

In time, indicating its duration, in, during, in the course of:

feci ego istaec itidem in adulescentia,

in my youth, when I was young, Plaut. Bacch. 3, 3, 6:

in tempore hoc,

Ter. And. 4, 5, 24:

in hoc tempore,

Tac. A. 13, 47:

in tali tempore,

Sall. C. 48, 5; Liv. 22, 35; 24, 28 al.:

in diebus paucis,

Ter. And. 1, 1, 77:

in brevi spatio,

id. Heaut. 5, 2, 2; Suet. Vesp. 4:

in qua aetate,

Cic. Brut. 43 fin.:

in ea aetate,

Liv. 1, 57:

in omni aetate,

Cic. de Sen. 3, 9:

in aetate, qua jam Alexander orbem terrarum subegisset,

Suet. Caes. 7:

qua (sc. Iphigenia) nihil erat in eo quidem anno natum pulchrius,

in the course of, during the year, Cic. Off. 3, 25, 95 (al. eo quidem anno):

nihil in vita se simile fecisse,

id. Verr. 2, 3, 91: nihil in vita vidit calamitatis A. Cluentius. id. Clu. 6, 18:

in tota vita inconstans,

id. Tusc. 4, 13, 29.—

In tempore, at the right or proper time, in time (Cic. uses only tempore; v. tempus): eccum ipsum video in tempore huc se recipere, Ter. Phorm. 2, 4, 24:

ni pedites equitesque in tempore subvenissent,

Liv. 33, 5:

spreta in tempore gloria interdum cumulatior redit,

id. 2, 47:

rebellaturi,

Tac. A. 12, 50:

atque adeo in ipso tempore eccum ipsum obviam,

Ter. And. 3, 2, 52: in tempore, opportune. Nos sine praepositione dicimus tempore et tempori, Don. ad Ter. And. 4, 4, 19.—

In praesentia and in praesenti, at present, now, at this moment, under these circumstances:

sic enim mihi in praesentia occurrit,

Cic. Tusc. 1, 8, 14:

vestrae quidem cenae non solum in praesentia, sed etiam postero die jucundae sunt,

id. ib. 5, 35, 100:

id quod unum maxime in praesentia desiderabatur,

Liv. 21, 37:

haec ad te in praesenti scripsi, ut, etc.,

for the present, Cic. Fam. 2, 10, 4.—

With gerunds and fut. pass. participles, to indicate duration of time, in:

fit, ut distrahatur in deliberando animus,

Cic. Off. 1, 3, 9; id. Fam. 2, 6, 2:

vitiosum esse in dividendo partem in genere numerare,

id. Fin. 2, 9, 26:

quod in litteris dandis praeter consuetudinem proxima nocte vigilarat,

id. Cat. 3, 3, 6:

ne in quaerendis suis pugnandi tempus dimitteret,

Caes. B. G. 2, 21:

in agris vastandis incendiisque faciendis hostibus,

in laying waste, id. ib. 5, 19:

in excidenda Numantia,

Cic. Off. 1, 22, 76:

cum in immolanda Iphigenia tristis Calchas esset,

id. Or. 21, 74.—

In other relations, where a person or thing is thought of as in a certain condition, situation, or relation, in:

qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent,

Cic. Cat. 2, 8, 18:

se in insperatis repentinisque pecuniis jactare,

id. Cat. 2, 9, 20:

Larinum in summo timore omnium cum armatis advolavit,

id. Clu. 8, 25.—

So freq., of qualities or states of mind: summa in sollicitudine ac timore Parthici belli,

Caes. B. C. 3, 31:

torpescentne dextrae in amentia illa?

Liv. 23, 9, 7:

hunc diem perpetuum in laetitia degere,

Ter. Ad. 4, 1, 5; Cic. Cat. 4, 1, 2:

in metu,

Tac. A. 14, 43:

in voluptate,

Cic. Fin. 1, 19, 62:

alicui in amore esse,

beloved, id. Verr. 2, 4, 1, § 3:

alicui in amoribus esse,

id. Att. 6, 1, 12:

res in invidia erat,

Sall. J. 25, 5; Liv. 29, 37, 17: sum in expectatione omnium rerum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 10:

num... Diogenem Stoicum coegit in suis studiis obmutescere senectus?

in his studies, Cic. de Sen. 7, 21:

mirificam cepi voluptatem ex tua diligentia: quod in summis tuis occupationibus mihi tamen rei publicae statum per te notum esse voluisti,

even in, notwithstanding your great occupations, id. Fam. 3, 11, 4.—

So freq., of business, employment, occupations, etc.: in aliqua re versari,

Cic. Verr. 2, 4, 47, § 105:

similia iis, quae in consilio dixerat,

Curt. 5, 5, 23:

in certamine armorum atque in omni palaestra quid satis recte cavetur,

Quint. 9, 4, 8:

agi in judiciis,

id. 11, 1, 78:

tum vos mihi essetis in consilio,

Cic. Rep. 3, 18, 28:

in actione... dicere,

Quint. 8, 2, 2.—Of an office, magistracy:

in quo tum magistratu forte Brutus erat,

Liv. 1, 59, 7; 4, 17, 1:

in eo magistratu pari diligentia se praebuit,

Nep. Han. 7, 5 (cf. B. 1. supra):

in ea ipsa causa fuit eloquentissimus,

Cic. Brut, 43, 160:

qui non defendit nec obsistit, si potest, injuriae, tam est in vitio, quam, etc.,

is in the wrong, acts wrongly, id. Off. 1, 7, 23:

etsi hoc quidem est in vitio, dissolutionem naturae tam valde perhorrescere,

is wrong, id. Fin. 5, 11, 31:

non sunt in eo genere tantae commoditates corporis,

id. ib. 4, 12, 29; cf.:

an omnino nulla sit in eo genere distinctio,

id. Or. 61, 205:

Drusus erat de praevaricatione absolutus in summa quatuor sententiis,

on the whole, Cic. Q. Fr. 2, 16; cf.:

et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemque converto,

id. ib. 3, 5, 5;

but, in summa, sic maxime judex credit, etc.,

in a word, in fine, Quint. 9, 2, 72; Auct. B. Alex. 71; Just. 37, 1, 8:

horum (juvenum) inductio in parte simulacrum decurrentis exercitus erat: ex parte elegantioris exercitii quam militaris artis,

in part, Liv. 44, 9, 5; cf.:

quod mihi in parte verum videtur,

Quint. 2, 8, 6:

patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est,

id. 5, 7, 22:

hoc facere in eo homine consueverunt,

in the case of, Caes. B. G. 7, 21:

in furibus aerarii,

Sall. C. 52, 12:

Achilles talis in hoste fuit,

Verg. A. 2, 540:

in hoc homine saepe a me quaeris, etc.,

in the case of, Cic. Verr. 2, 3, 3, § 6: in nominibus impiis, Sall. C. 51, 15:

suspectus et in morte matris fuit,

Suet. Vit. 14:

qui praesentes metuunt, in absentia hostes erunt, = absentes,

Curt. 6, 3, 8 (cf. I. B. c. supra).—Of the meaning of words, etc.:

non solum in eodem sensu, sed etiam in diverso, eadem verba contra,

Quint. 9, 3, 36:

aliter voces aut eaedem in diversa significatione ponuntur,

id. 9, 3, 69:

Sallustius in significatione ista non superesse sed superare dicit,

Gell. 1, 22, 15:

stips non dicitur in significatione trunci,

Charis. 1, 18, 39:

semper in significatione ea hortus,

Plin. 19, 4, 19, § 50. —