-
121 munero
mūnero, āvī, ātum, āre (munus), I) schenken, coronam virgini, Acc. tr. 446: beneficium alci, erweisen, Plaut. capt. 935. – II) beschenken, α) alqm: kalendis suam matrem, Plaut. mil. 691: Horolen, Flor. 3, 5, 28: barbaros venientes ad se, Ulp. dig. 48, 20, 6 extr.: libertum magnifice, Apul. met. 10, 23: eos legatos muneratos absolvit, Amm. 17, 8, 3 (u. so muneratus bei Amm. 14, 7, 4; 20, 11, 3; 25, 10, 10): ob hoc a Traiano locupletissime muneratus, Spart. Hadr. 3. § 3. – β) alqm alqā re: in quo (loco) erant ea composita, quibus te rex munerare constituerat, Cic. Deiot. 17: inani me lance muneras, Sen. ep. 119, 5: regni eum societate muneravit, Macr. sat. 1, 7, 21: dignus, quem maximis officiis muneres, Symm. epist. 1, 104 (vgl. 2, 69): intellegentiā mentes hominum, Ps. Apul. Ascl. 16: eo quo parentes nostri munerati sunt, quo etiam nos quoque munerari optamus, ibid. 11. – γ) absol.: certatim nutricant et munerant, Plaut. mil. 715. -
122 pendo
pendo, pependī, pēnsum, ere, eig. herabhangen lassen, bes. die Wagschalen beim Wägen; dah. wägen, abwägen, I) eig.: A) im allg.: 1) eig.: unumquodque verbum staterā aurariā, Varro: pari od. aequā lance pendere, Eccl. (s. lanx no. II, 1): lana pensa, Titin. com. fr.: herbae pensae, in die Wagschale gelegte, Ov. – 2) übtr.: a) abwägen, erwägen, beurteilen, res, non verba, Cic.: consilium ex opibus, Cic.: alqm non ex fortuna, sed ex virtute, beurteilen od. schätzen, Cic.: consilio minus penso alqd facere, ICt. – b) schätzen, achten, halten, mit Genet., magni, hoch, Hor.: parvi, gering, Ter. u. Sall.: minoris, geringer, Augustin.: pluris, höher, Augustin.: quanti, Ter.: flocci, Ter.: nihili, Plaut. u. Ter. – B) insbes. (weil die Alten, ehe sie geprägtes Geld hatten, beim Bezahlen einander das Metall zuwogen) = zahlen, bezahlen, 1) eig.: pecuniam alci, Cic.: vectigal, Cic.: stipendium, Liv.: bina milia aeris, Liv.: usuram pecuniae alci, die Zinsen von dem Gelde, Cic. – 2) bildl.: a) bezahlen, leisten, was man schuldig ist, grates, abstatten, Stat. Theb. 11, 223. – b) (weil die ältesten Strafen darin bestanden, daß der Straffällige dem Kläger oder der Obrigkeit ein od. das andere Stück Vieh od. eine Summe Geld bezahlen mußte) = ausstehen, leiden, was man verdient hat, poenas pro scelere, Lucr.: poenas temeritatis, wegen der usw.,————Cic.: poenas capitis, Ov.: poenam nece, Ov.: supplicium, Liv.: ignominiam, Liv.: auch crimen, culpam, büßen, Strafe dafür leiden, Val. Flacc. – absol. = Strafe leiden, Val. Flacc. 1, 445. – II) übtr.: wiegen, schwer sein, tantundem, Lucr. 1, 361: minus pondo octoginta Romanis ponderibus, Liv. 38, 38, 13. – bildl., bona vera idem pendunt, Sen. ep. 66, 29 ed. Fickert (wo aber Haase [§ 30] pendent hat, s. pendeo no. I. a. E.). ⇒ Parag. Infin. pendier, Plaut. Poen. 1300. -
123 pensito
pēnsito, āvī, ātum, āre (Intens. v. penso), I) genau wägen, -abwägen, A) eig.: lanam, Aur. Vict. de orig. gent. Rom. 22. § 2: im Bilde, vitam aequā lance, den Lebenswert mit gerechter Wage abw. = gerecht beurteilen, Plin. 7, 44. – B) übtr., gleichs. auf die Wagschale legen, erwägen, überdenken, imperatoria consilia, Liv.: suas et inimicorum vires, Suet.: omnia, Plin. ep.: mit folg. indir. Fragesatz, sedulo p., quid od. quem etc., Plin. ep.: u. so Abl. absol., saepe apud se pensitato, an etc., Tac.: diu pensitato, ne (enklit.)... an, Tac. – II) insbes., eine Abgabe zahlen, bezahlen, entrichten, ii, qui vectigalia nobis pensitant (Ggstz. ii, qui vectigalia exercent atque exigunt), Cic.: stipendio, quod Arachosiis utraque natio pensitabat, imposito, Curt. – absol. u. prägn., praedia... quae pensitant, die steuerpflichtig sind, Cic. de lege agr. 3, 9. -
124 penso
pēnso, āvī, ātum, āre (Intens. zu pendo), I) wägen, abwägen, darwägen, A) eig.: aurum, Liv.: sint iis portionibus pensata, quas subiecimus, Colum. – im Bilde, Romanos scriptores eādem trutinā, nach demselben Maßstabe beurteilen, Hor. ep. 2, 1, 29 sq.: u. so non extranei dictum et filii parricidium aequā lance pensare, Ambros. in psalm. 118. serm. 7. § 23. – B) übtr.: 1) im allg.: abwägen = beurteilen, amicos ex factis, non ex dictis, Liv.: vires magis oculis quam ratione, Liv. – 2) insbes.: a) erwägen, überlegen, consilium, Liv.: singula animi consulta, Curt. – b) eins gegen das andere wägen, gegeneinander abwägen, gegenrechnen, vergleichen, honesta, Liv.: adversa secundis, Liv.: virtutibus vitia, Liv. epit. – II) aufwägen, A) eig.: odores ac purpuras et auro pensanda, mit G. aufzuwiegende Dinge, Kostbarkeiten, Sen. ep. 73, 5; vgl. 18, 9. – B) übtr., aufwägen, bezahlen, a) = ausgleichen, vergelten, ersetzen, einbringen, entschädigen, wettmachen, beneficia beneficiis, Sen.: exiguā turis impensā tanta beneficia, Curt.: munus munere, Ov.: vulnus vulnere, Ov.: praematuram mortem immortali nominis memoriā, durch einen beschleunigten Tod Unsterblichkeit erlangen, Vell.: moram velocitate, Sen.: transmarinae res quādam vice pensatae (verst. inter se), waren einigermaßen gegeneinander ausgeglichen, hielten sich einigerma-————ßen das Gleichgewicht, Liv.: vicem alcis rei, die Stelle einer Sache vertreten, eben die Dienste tun als etw., Plin.: iter, abkürzen, Lucan.: quibus tot castrorum excidia pensantur, Tac. – b) mit etw. vertauschen, Palatia caelo, Calp.: laetitiam maerore, Plin. – c) erkaufen = büßen, victoriam damno amissi militis, Vell.: laudem cum damno (sc. filiae), Ov.: nece maturā tenerum pudorem, Ov.: nefarium concubitum voluntariā morte, Val. Max. – d) befriedigen = stillen, sitis est pensanda tuorum, Calp. ecl. 5, 111. -
125 aequus
1) ровный, равновеликий, aequae partes portiones (1. 6. 29. pr. D. 17, 2. 1. 19 § 2. D. 30. 1. 67 § 4. D. 31), facultates (1, 5 § 1. D. 17, 2);aequa lance (см. lanx s. 2);
2) верный, mensura aequa, pondus aequum (1. 18 § 3. D. 4, 3. 1. 13 § 8. D. 19, 2);ex aequo, в равной мере, одинаково (1. 5. D. 50, 1).
3) справедливый (1. 2. D. 3, 5. 1. 55. D. 17, 2. 1. 37. D. 19, 1. 1 23. D. 26, 7);prelium aeq. = justum (1. 66. D. 30).
natura, или jure naturae aequum (1. 14. D. 12, 6. 1. 11. § 2. D. 15, 1. 1. 206 D. 50, 17);
4) спокойный, aequo animo ferre sententiam (1. 27. § 2. D. 4, 8).bonum et aequum (см. bonus).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > aequus
-
126 lanx
1) чаша (1. 19 § 4. 13. 1. 31 D. 34, 2. Gai III. 192 sq.). 2) чаша у весов (1. 1 C. 10, 71); отсюда aequa lance = pari modo (1. 20 D. 42, 1. 1. 17 C. 6, 20. 1. 4 § 1 C. 6, 28. 1. 23 § 1 C. 6, 37). -
127 licium
небольшой пояс около живота;furtorum quaestio cum lance et licio (L. XII. tab. VIII. 15).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > licium
-
128 abiēs
abiēs etis, f (poet. abl. abiete, trisyl.,abl. abietibus, quadrisyl.), the fir-tree, silver-fir: nigra, V.: enodis, O.: patriae, V.—Esp., the wood of the firtree, fir, deal: sectā, V.—Meton., something made of fir, a ship: uncta, V.; a lance: longā, V.* * *fir tree/wood; white/silver fir, spruce; thing of fir, ship, spear; sea weed
См. также в других словарях:
lance — [ lɑ̃s ] n. f. • XIe; lat. lancea, probablt o. celt. 1 ♦ Arme d hast à longue hampe terminée par un fer pointu. ⇒ javelot, pertuisane, 1. pique. Être tué d un coup de lance. Bois, manche d une lance. (Moyen Âge) Lance de combat, de tournoi.… … Encyclopédie Universelle
Lance et compte — Titre original Lance et compte Autres titres francophones Cogne et Gagne (France) Genre Série sportive Drame Créateur(s) Réjean Tremblay Louis Caron Production Claude Héroux Pays d’origine … Wikipédia en Français
Lance Armstrong — bei der Tour de France Teampräsentation 2010 Personendaten Geburtsdatum 18. Sep … Deutsch Wikipedia
Lance corporal — is a military rank, used by many armed forces worldwide, and also by some police forces and other uniformed organizations. It is below the rank of corporal, and is typically the lowest non commissioned officer, usually equivalent to the NATO Rank … Wikipedia
Lance Corporal — is a military rank, used by many armed forces worldwide, and also by some police forces and other uniformed organizations. It is below the rank of Corporal, and is typically the lowest non commissioned or enlisted rank, usually equivalent to the… … Wikipedia
Lance Sieveking — (b. March 19, 1896, d. January 6, 1972) was an English writer and pioneer BBC radio and television producer. He was married three times, and was father to archaeologist Gale Sieveking (1925 2007) and Fortean writer Paul Sieveking (1949 ). [ [http … Wikipedia
Lance-pierre — rustique. Un lance pierre (ou tire boulette) est une arme de jet constituée d’un manche supportant deux branches en « Y » sur lesquelles s’attachent des bandes élastiques reliées à une bande souple (généralement en cuir). Pour… … Wikipédia en Français
Lance Secretan — Lance H.K. Secretan was born (1939) in Amersham, United Kingdom. Secretan is perhaps best known for his pioneering work in leadership theory and how to inspire teams.From 1967 to 1980 Secretan was the Managing Director of Manpower Limited, based… … Wikipedia
Lance-Pierre — rustique Un lance pierre (tire boulette ou fronde) est une arme de jet constituée d un manche supportant deux branches en « Y » sur lesquelles s attachent des bandes élastiques reliées à une bande souple (généralement en cuir). Pour l… … Wikipédia en Français
Lance-grenade — Lance grenades Un lance grenades est une arme conçue pour tirer des grenades. Elle tire des grenades plus loin, plus précisément et plus rapidement qu un lanceur humain. Les lance grenades existent sous plusieurs formes : arme individuelle… … Wikipédia en Français
Lance-pierres — Lance pierre Lance pierre rustique Un lance pierre (tire boulette ou fronde) est une arme de jet constituée d un manche supportant deux branches en « Y » sur lesquelles s attachent des bandes élastiques reliées à une bande souple… … Wikipédia en Français