-
1 σπλάγχνον
σπλάγχνον, τό, gew. im plur. τὰ σπλάγχνα, die Eingeweide, bes. die edlen, die der Brust, Herz, Lunge, Leber, Nieren, Milz, die, am Opferfeuer geröstet, zu Anfang des Opferschmauses von den Versammelten verzehrt wurden; σπλάγχν' ἐπάσαντο, Il. 1, 464. 2, 421 u. sonst oft, wie Ar. Pax 1058; σὺν ἐντέροις τε σπλάγχνα τρέπουσ' ἔχοντες, Aesch. Ag. 1194. Daher auch überhaupt der Opferschmaus, das Verzehren des vom Opfer übriggebliebenen Fleisches, visceratio, Ar. Vesp. 654 Equ. 408 u. öfter. – Ἠλϑεν ὑπὸ σπλάγχνων, Pind. Ol. 6, 43 N. 1, 35, ist = er wurde geboren; der Mutterleib, δεινὸν τὸ κοινὸν σπλάγχνον, οὗ πεφύκαμεν, Aesch. Spt. 1022 (auch Lunge, πολλοῖς δὲ μόχϑοις φυσιᾷ σπλάγχνον Eum. 249); dah. τῶν σῶν ἐκ σπλάγχνων ἕνα νέκυν ἀντιδοὺς ἔσει, Soph. Ant. 1053, d. i. aus deinen nächsten Verwandten. – Bei Dichtern, wie unser Herz, der Sitz der heftigsten Leidenschaften, des Zorns, der Liebe, auch des Mitleids: σπλάγχνα δέ μου κελαινοῠται πρὸς ἔπος κλυούσῃ, Aesch. Ch. 407; ὁδὸς ἀνιάσασα δὴ μάλιστα τοὐμὸν σπλάγχνον, Soph. Ai. 974; μομφὰς οὐχ ὑπὸ σπλάγχνοις ἔχειν, Eur. Alc. 1012; σπλάγχνα ϑερμαίνειν κότῳ, Ar. Ran. 843; τὰ σπλάγχν' ἀγανακτεῖ, 1004; ὑπὸ ο πλάγχνοις ϑαρσαλέως τρηχείην ἀνίην οἴσω, Ep. ad. 18 (XII, 160). – Auch ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαϑεῖν, sein Innerstes, Eur. Med. 220. – Vgl. auch σπλαγχνίζομαι.
-
2 γαστήρ
γαστήρ, έρος, syncop. γαστρός, dat. plur. γαστράσι, Hippocr. γαστῆρσι, ἡ; Hom. γαστήρ z. B. Iliad. 16, 163, γαστέρος Odyss. 17, 473, γαστέρι Iliad. 6, 58, γαστέρα 21, 180, γαστέρες Odyss. 18, 44, γαστρός 15, 344, γαστρί Iliad. 5, 539; Bauch, Unterleib, von Hom. an überall; auch übertr., ἀσπίδος, die Wölbung des Schildes, Tyrt. 2, 24. – Am gew. der Magen; eigtl., ἔτειρε δὲ γαστέρα λιμός Od. 4, 369; γαστρὶ φορβὰν ἀνύειν Soph. Phil. 704; Magenwurst, mit Fett u. Blut gefüllt, Od. 18, 44. 118. 20, 25; Ar. Nubb. 408; der Magen als Sitz der Eßlust, des Hungers, κακοεργός Od. 18, 53; κέλεται δέ ἑ γαστὴρ μήλων πειρήσοντα καὶ ἐς πυκινὸν δόμον ἐλϑεῖν 6, 133; γαστρὶ χαρίζεσϑαι, dem Bauche fröhnen, Xen. Cyr. 4, 2, 39, δουλεύειν Luc. ep. 9 (XI, 410); γαστρὶ δελεάζεσϑαι, durch Freßbegier an den Köder gelockt werden, Xen. Mem. 2, 6, 1; γαστέρες οἶον, nur faule Bäuche, Schlemmer, Hes. Th. 26; Long. 4, 11; – γαστέρι δ' οὔ πως ἔστι νέκυν πενϑῆσαι Ἀχαιούς, mit Fasten betrauern, Iliad. 19, 225; – = Speise, γαστρὸς καὶ ποτοῦ ἐγκρατεῖς Xen. Cyr. 1, 2, 8, mäßig in Essen u. Trinken; ἢ οἴνου Mem. 1, 5, 11. – Mutterleib; γαστέρι φέρειν, Il. 6, 58 τῶν μή τις ὑπεκφύγοι αἰπὺν ὄλεϑρον χεῖράς ϑ' ἡμετέρας, μηδ' ὅν τινα γαστέρι μήτηρ κοῠρον ἐόντα φέροι· μηδ' ὃς φύγοι, ἀλλ' ἅμα πάντες Ιλίου ἐξαπολοίατ' ἀκήδεστοι καὶ ἄφαντοι, nicht das Kind im Mutterleibe möge verschont werden; ἐν γαστρὶ φέρειν = schwanger sein, Plat. Legg. VII, 792 e; im N. T. gew. ἐν γαστρὶ ἔχειν; ἐν γαστρὶ λαβεῖν, empfangen, Arist. ll. A. 9, 50. – Bei Philostr. v. Apoll. 3, 39 = Leibesfrucht. – In Lacedämon = γογγυλίς, Ath. IX, 369 a; s. γαστραία.
-
3 νηδύς
νηδύς, ύος, ἡ, die Bauchhöhle, = κοιλία, Hippocr., u. übh. jede Höhlung in den fleischigen Theilen des Leibes, id. – Bes. – ai der Bauch, Magen; ἐπεὶ Κύκλωψ μεγάλην ἐμπλήσατο νηδύν, Od. 9, 296; Hes. Th. 487; so γνάϑου τε δοῦλος, νηδύος ϑ' ἡσσημένος, Eur. bei Ath. X, 413 c; τὰ τῆς ταλαίνης νηδύος ϑρεπτήρια, Soph. O. C. 1265; Eur. Cycl. 243. – b) der Mutterleib; ἐννέα καὶ δέκα μέν μοι ἰῆς ἐκ νηδύος ἦσαν, Il. 24, 496; Hes. Th. 460; vgl. Aesch. Ch. 746 Eum. 635; νηδὺς ἀκύμων, Eur. Andr. 158; νηδύος ἔκβολον ἔτεκε, Bacch. 91; Sp., μεγάλως ἐξώγκωσέ μου τὴν νηδύν, Luc. Philopatr. 2. – c) übh. Unterleib; ἢ στέρνων ἢ νηδύος ἀντιάσειεν, Il. 13, 290; κάμψας πλεῠρα καὶ νηδύν, Eur. Phoen. 1423; ἐξελεῖν τὴν νηδύν, den Leib ausnehmen, ausweiden, Her. 2, 87; sonst noch bei sp. D.; νηδυόφιν, des Metrums wegen νηδυιόφιν, Mosch. 4, 78; νηδύα für νηδύν, Qu. Sm. 1, 616; νηδύσι, Nic. Th. 467. – [Υ in den dreisylbigen Casus immer kurz, in den zweisylbigen gew. lang, vgl. Spitzner de vers. her. p. 68; doch auch kurz, Eur. Cycl. 570.]
-
4 ἐξ-αμβλόω
ἐξ-αμβλόω, 1) dasselbe, τὰ λοιπὰ ἐξήμβλωσαν Plat. Theaet. 150 e; Arist. u. Sp. – 2) εἰ σὴν παῖδα φαρμακεύομεν καὶ νηδὺν ἐξαμβλοῦμεν Eur. Andr. 356, wenn wir machen, daß der Mutterleib eine Fehlgeburt thut; übertr. komisch, φροντίδ' ἐξήμβλωκας ἐξηυρημένην Ar. Nubb. 137, machen, daß aus der aufgefundenen Idee eine Fehlgeburt wird, wie 140 τὸ πρᾶγμα τοὐξημβλωμένον, das fehlgeborne Ding; vgl. ἰσχὺς ἀμβλοῠται, wird abgestumpft, Plut. educ. puer. 4 M. – 3) fehlschlagen, ἐξήμβλωτο ἡ ἐλπίς Ael. bei Suid.
-
5 ῥάρος
ῥάρος, ὁ, ein unzeitiges, zu früh geborenes Kind, nach Anderen der Bauch, der Mutterleib, VLL.; nach B. A. 693, 11 äolisch = βρέφος, u. hiernach, wie nach Lex. de spiritu bei Valck. Amm. p. 242 u. A. ῤάρος mit dem spiritus lenis, u schreiben (s. nom. pr.). – Ruhnk. ep. crit. p. 181 zieht das ganze Wort in Zweifel.
-
6 ἀδελφός
ἀδελφός, demselben Mutterleib entsprossen = Bruder -
7 γαστήρ
γαστήρ, Bauch, Unterleib; auch übertr., ἀσπίδος, die Wölbung des Schildes. Am gew. der Magen; Magenwurst, mit Fett u. Blut gefüllt; der Magen als Sitz der Eßlust, des Hungers; γαστρὶ δελεάζεσϑαι, durch Freßbegier an den Köder gelockt werden; γαστέρες οἶnur faule Bäuche, Schlemmer; Speise. Mutterleib; ἐν γαστρὶ φέρειν = schwanger sein; Leibesfrucht -
8 ἐξαμβλόω
ἐξ-αμβλόω, (1) eine Fehlgeburt tun, abortieren. (2) εἰ σὴν παῖδα φαρμακεύομεν καὶ νηδὺν ἐξαμβλοῦμεν, wenn wir machen, daß der Mutterleib eine Fehlgeburt tut; übertr. komisch, φροντίδ' ἐξήμβλωκας ἐξηυρημένην, machen, daß aus der aufgefundenen Idee eine Fehlgeburt wird, wie τὸ πρᾶγμα τοὐξημβλωμένον, das fehlgeborne Ding; ἰσχὺς ἀμβλοῠται, wird abgestumpft. (3) fehlschlagen -
9 νηδύς
νηδύς, ύος, ἡ, die Bauchhöhle, übh. jede Höhlung in den fleischigen Teilen des Leibes; (a) der Bauch, Magen; (b) der Mutterleib; (c) übh. Unterleib; ἐξελεῖν τὴν νηδύν, den Leib ausnehmen, ausweiden -
10 ῥάρος
ῥάρος, ὁ, ein unzeitiges, zu früh geborenes Kind; der Bauch, der Mutterleib -
11 σπλάγχνον
σπλάγχνον, τό, gew. im plur. τὰ σπλάγχνα, die Eingeweide, bes. die edlen, die der Brust, Herz, Lunge, Leber, Nieren, Milz, die, am Opferfeuer geröstet, zu Anfang des Opferschmauses von den Versammelten verzehrt wurden. Daher auch überhaupt der Opferschmaus, das Verzehren des vom Opfer übriggebliebenen Fleisches, visceratio. Ἠλϑεν ὑπὸ σπλάγχνων, = er wurde geboren; der Mutterleib; dah. τῶν σῶν ἐκ σπλάγχνων ἕνα νέκυν ἀντιδοὺς ἔσει, = aus deinen nächsten Verwandten. Bei Dichtern, wie unser Herz, der Sitz der heftigsten Leidenschaften, des Zorns, der Liebe, auch des Mitleids; ἀνδρὸς σπλάγχνον ἐκμαϑεῖν, sein Innerstes
См. также в других словарях:
Mutterleib — Mutterleib,der:gehoben:Schoß … Das Wörterbuch der Synonyme
Mutterleib — Mụt|ter|leib 〈m. 2; unz.〉 mütterl. Leib als Ort der Entwicklung des Embryos ● das Kind im Mutterleib; von Mutterleib an von Geburt an * * * Mụt|ter|leib, der <o. Pl.>: ↑ Leib (2) der Mutter im Hinblick auf die darin sich entwickelnde… … Universal-Lexikon
Mutterleib — Mụt·ter·leib der; meist in im Mutterleib (als Embryo) im Körper der Mutter <die Entwicklung, die Zeit im Mutterleib> … Langenscheidt Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache
Mutterleib — der Mutterleib (Aufbaustufe) Gebärmutter, in der sich das Kind entwickelt Beispiel: Die gesundheitliche Entwicklung des Menschen wird schon im Mutterleib vorherbestimmt … Extremes Deutsch
Mutterleib, der — Der Mutterleib, des es, plur. car. der Leib der Mutter, in Beziehung auf die darin verschlossen gewesene Frucht. Es wird nur ohne Artikel mit gewissen Vorwörtern gebraucht. Warum hast du mich aus Mutterleibe kommen lassen? Hiob 10, 15, warum hast … Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart
Mutterleib — Schematische Darstellung der inneren weiblichen Geschlechtsorgane mit Gebärmutter (Uterus), Gebärmutterhals (Zervix), Eileitern, Eierstöcken (Ovar) und Vagina. Die Gebärmutter – lat. Uterus … Deutsch Wikipedia
Mutterleib — Mụt|ter|leib, der; [e]s … Die deutsche Rechtschreibung
Mutterleib — 1. Schon im Mutterleibe sind die Esel grau. *2. A hot sich aus Mutterleibe herausgelogen. – Gomolcke, 83. *3. Er ist, wie er aus Mutterleibe gekommen ist. – Eiselein, 481. Arm, nackt, bloss, besitzt nichts oder hat alles verloren. *4. He heft… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
Mutterleib — Muttalief … Hochdeutsch - Plautdietsch Wörterbuch
Von Mutterleib und Kindesbeinen an — Diese Formulierung findet sich in dem Kirchenlied »Nun danket alle Gott« von Martin Rinckart (1586 1649). Es heißt dort von Gott: »Der uns von Mutterleib und Kindesbeinen an/Unzählig viel zugut und noch jetzund getan.« Man verwendet das Zitat… … Universal-Lexikon
H- und P-Sätze — Die H und P Sätze und die ergänzenden EUH Sätze sind knappe Sicherheitshinweise für Gefahrstoffe, die im Rahmen des global harmonisierten Systems zur Einstufung und Kennzeichnung von Chemikalien (GHS) verwendet werden. Inhaltsverzeichnis 1… … Deutsch Wikipedia