2)+(разговор)

ныхасыздæхт – лингв. диалект, говор

ныхасы хай – грам. часть речи

Лæппу ракодта, уæдæ цы уыдаид, бæлæтты ныхас кæрæй-кæронмæ æлдары фырт æмæ Ацырухсæн. – Мальчику ничего больше не оставалось, как передать сыну князя и Ацырухс разговор голубей. (Брытъиаты Е., Ацырухс)

Сауджын æмæ аргъуандзауы ныхас. – Разговор священника и прихожанина. (Хъодзаты Æхсары тæлмацтæй)

Чиныгæн йæ дзæвгар хай бацахстой, базырджын ныхæстæ нæ, куырыхон хъуыдытæ дæр нæ, фæлæ хуымæтæджы ихсыд дзымандытæ. – Значительную часть (в книге афоризмов) занимают не крылатые фразы, не мудрые мысли, а простые, избитые фразы. (Хъодзаты Æ., Æмæ дзырд уыди Хуыцау)

Афтæ цыдæр дзымандытæ, Сонт хъуыдытæ фæзарын. – Я лишь кое-какие раздумья, бредовые мысли высказываю (букв. пою, распеваю). (Гæдиаты С., Мæ зæрдæ)

Салдат уай, хистæр уай, уæддæр лæг дæ, уæлдай дзыманды ма кæ! – Солдат ли ты, иль просто старший – ты мужчина, (и потому) не говори попусту! (Плиты Г., Мады фæдзæхст)

Уымæй уæлдай, интимон лирикæ æргом кæны иууыл æмбæхстдæр æнкъарæнтæ, иууыл уаздæр бæллицтæ, æмæ уыдон æвдисынæн хъæуы фидар дæсныйад – уым бæлвырдæй разыны поэты хъару – Помимо этого, интимная лирика обнажает самые потаенные чувства, самые высокие мечты, а для этого нужно подлинное мастерство (Джыккайты Ш., Поэзийы адæмон æууæлтæ)

Цалынмæ кас хордта, уалынмæ йе ’мбæлттæй <...> иу йæ цуры абадт æмæ сын хионы ныхас бацайдагъ. – Пока он ел кашу, к нему подсел один из его приятелей и между ними завязался свойский разговор. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Дыууæ лæппын хæфсы ссæст хæмпæлмæ сбырыдысты æмæ ныхас кæнынц. – Два лягушонка взобрались на примятый бурьян и стали беседовать. (Брытъиаты Е., Цад)

Иу индиаг сахар Сураты уыди кофецымæн. Уырдæм алы бæстæтæй æмбырд кодтой бæлццæттæ æмæ-иу арæх ныхас кодтой. – Была в индийском городе Сурате кофейная. И сходились туда из разных земель проезжие и иностранцы и часто беседовали. (Л. Толстой, Суратская кофейня. Тæлмацгæнæг – Æмбалты Ц.)

Сауджын æмæ аргъуандзауы ныхас. – Разговор священника и прихожанина. (Хъодзаты Æхсары тæлмацтæй)

Хадзырæт – ацæргæ лæг – революцийы агъоммæ сауджын уыд. – Хадзырет – пожилой мужчина – до революции был священником. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Æхсæвы дыууæ сахатыл-иу æрбацыдыстæм хæрынмæ. Барак-иу байдзаг æргъæфст адæмы уынæрæй, белты зæллангæй, хъæрныхасæй. – В два часа ночи мы приходили поесть. Барак заполнялся гулом озябших людей, стуком лопат, громкими разговорами. («Мах дуг», 2007, №7)

Ныхасы комкоммæ цы хæдзар уыд, уырдыгæй райхъуыст кæйдæр хъæрныхас, æмæ адæм сæ хъус уыцырдæм адардтой. – Из сакли, расположенной напротив ныхаса, послышался шум голосов, и люди стали к нему прислушиваться. (Дзесты К., Хорхæссæг)

дæлгоммæ дзубандитæ кæнун − вести неопределенный (со скрытым умыслом) разговор