-
21 दुस् _dus
दुस् A prefix to nouns and sometimes to verbs meaning 'bad, evil, wicked, inferior, hard or difficult, &c.' (N. B. The स् of दुस् is changed to र् before vowels and soft consonants, see दुर्; to a Visarga before sibi- lants, to श् before च् and छ्, and to ष् before क् and प्.)-Comp. -उपस्थान a. difficult to be approached; यो रणे दुरुपस्थानो हस्तरोधं दधद् धनुः Bk.5.32.-कर a.1 wicked, acting badly; काँल्लोकांस्तु गमिष्यामि कृत्वा कर्म सुदुष्करम् Mb.12. 27.18.-2 hard to be done or accomplished, arduous, difficult; वक्तुं सुकरं कर्तुं दुष्करम् 'sooner said than done'; Amaru.46; Mk.3.1.; Ms.7.55.(-रम्) 1 a difficult or painful task or act, difficulty.-2 atmosphere, ether.-कर्मन् n.1 any bad act, sin, crime.-2 any difficult or painful act.-3 A wicked man; ततो वसति दुष्कर्मा नरके शाश्वतीः समाः Mb.-कालः 1 bad times; दुष्काले$पि कलाव- सज्जनरुचौ प्राणैः परं रक्षता Mu.7.5.-2 the time of universal destruction.-3 an epithet of Śiva.-कुलम् a bad or low family; (आददीत) स्त्रीरत्नं दुष्कुलादपि Ms.2.238.-कुलीन a. low-born.-कुह a. hypocritical; अतीन्द्रियेणात्मनि दुष्कुहो$यं मया जनो योजयितुं न शक्यः Bu. Ch.1.18.-कृत्, -कृतिन् m. a wicked person; विनाशाय च दुष्कृताम् Bg.4.8; पुनः पुनर्दुष्कृतिनं निनिन्द R.14.57.-कृतम्, -कृतिः f. a sin, misdeed; उभे सुकृतदुष्कृते Bg.2.5; (ददर्श) ततस्तान् भिद्यमानांश्च कर्मभिः दुष्कृतैः स्वकैः Rām.7.21.21.-क्रम a. ill-arranged, unmethodical, unsystematic.-क्रिया a misdemeanour, bad act.-क्रीत a. not properly purchased; क्रीत्वा मूल्येन यो द्रव्यं दुष्क्रीतं मन्यते क्रयी Nārada Smṛiti.-चर a.1 hard to be performed or accomplished, arduous, difficult; चरतः किल दुश्चरं तपस्तृण- बिन्दोः परिशङ्कितः पुरा R.8.79; Ku.7.65.-2 inaccessible, unapproachable.-3 acting ill, behaving wickedly.(-रः) 1 a bear.-2 a bi-valve shell. ˚चारिन् a. practising very austere penance.-चरित a. wicked, ill-behaved, abandoned.(-तम्) misbehaviour, ill-conduct; तथा दुश्चरितं सर्वं वेदे त्रिवृति मज्जति Ms.11.263.-चर्मन् a. affected with a disease of the skin, leprous. (-m.)1 a circumcised man, or one whose prepuce is naturally wanting.-चिकित्स्य a. difficult to be cured, incurable. सुदुश्चिकि- त्स्यस्य भवस्य मृत्योर्भिषक्तमं त्वाद्य गतिं गताः स्म Bhāg.4.3.38.-चिक्यम् the third लग्नराशि; दुश्चिक्यं स्यात्तृतीयकम् Jyotis- tattvam.-चित्त a. melancholy, sad.-चेष्टितम् miscon- duct, error.-च्यवनः an epithet of Indra; अत्तुं महेन्द्रियं भागमेति दुश्च्यवनो$धुना Bk.5.11.-च्यावः an epithet of Śiva.-च्छद a difficult to be clothed, tattered.-तर a. (दुष्टर or दुस्तर)1 difficult to be crossed; तितीर्षुर्दुस्तरं मोहादुडुपेनास्मि सागरम् R.1.2; Ms;4.242; प्रविशेन्मुखमाहेयं दुस्तरं वा महार्णवम् Pt.1.111.-2 difficult to be subdued, insuperable, invincible.-3 not to be surpassed or excelled.-4 difficult to be borne or endured.-तर्कः false reasoning.-पच (दुष्पच) a. difficult to be digested.-पतनम् 1 falling badly.-2 a word of abuse, abusive epithet (अपशब्द).-परिग्रह a. difficult to be seized, taken, or kept; Pt.1.67. लोकाधाराः श्रियो राज्ञां दुरापा दुष्परिग्रहाः Kām. (-हः) a bad wife.-पान a. difficult to be drunk.-पार a.1 difficult to be crossed.-2 difficult to be accom- plished.-पूर a. difficult to be filled or satisfied; दुष्पूरो- दरपूरणाय पिबति स्रोतःपतिं वाडवः Bh.; Bg.3.39.-प्रकाश a. obscure, dark, dim.-प्रक्रिया little authority; Rāj. T.8.4.-प्रकृति a. ill-tempered. evilnatured.-प्रजस् a. having bad progeny.-प्रज्ञ (दुष्प्रज्ञ) a. weakminded, stupid.-प्रज्ञानम् bad intellect.-प्रणीत a. ill-arranged or managed. (-तम्) impolitic conduct; Mb.8.5.2.-प्रतर a. difficult to be overcome or understood; धर्मं सूक्ष्मतरं वाच्यं तत्र दुष्प्रतरं त्वया Mb.12.19.7.-प्रतीक a. difficult to know or recognise; दुष्प्रतीकमरण्ये$स्मिन्किं तात वनमागतः Rām.2.1.5.-प्रद a. causing pain or sorrow; अद्य भीताः पलायन्तु दुष्प्रदास्ते दिशो दश Rām.2.16.29.-प्रधर्ष, -प्रधृष्य 1 un assailable; see दुर्धर्ष; सा दुष्प्रधर्षा मनसापि हिंस्रैः R.2.27.-2 secure from assault, intangible.-प्रमेय a. immeasurable.-प्रवादः slander, calumnious report, scandal.-प्रवृत्तिः f. bad news, evil report; तेषां शूर्पणखैवैका दुष्प्रवृत्तिहराभवत् R.12.51.-प्रसह (दुष्प्रसह) a.1 irresistible, terrible.-2 hard to bear or endure; M.5.1; R.3.58.-प्राप, -प्रापण a. unattainable, hard to get; R.1.48; असंयता- त्मना योगो दुष्प्राप इति मे मतिः Bg.6.36.-प्रीति f. displea- sure.-मरम् a sad demise; अकाले दुर्मरमहो यज्जीवामस्तया विना Bk.6.14.-शंस a. Ved. evil-minded, malevolent, wicked.-शक, -शक्त a.powerless, weak.-शकुनम् a bad omen.-शला N. of the only daughter of धृतराष्ट्र given in marriage to Jayadratha.-शासन a. difficult to be managed or governed, intractable. (-नः) N. of one of the 1 sons of धृतराष्ट्र. [He was brave and warlike, but wicked and intractable. When Yudhi- ṣṭhira staked and lost even Draupadī, Duhśāsana dragged her into the assembly by her hair and began to strip her of every clothing; but Krisna, ever ready to help the distressed, covered her from shame and ignominy. Bhīma was so much exasperated at this das- tardly act of Duhśāsana that he vowed in the assembly that he would not rest till he had drunk the villain's blood. On the 16th day of the great war Bhīma en- countered Duhśāsana in a single combat, killed him with ease, and drank, according to his resolution, his blood to his heart's content.]-शील (दुश्शील) a. ill-mannered or ill behaved, reprobate.-शृङ्गी a dis- loyal wife.-ष्ठु see दुस्थ a. unsettled, in calamity; कथं दुष्ठुः स्वयं धर्मे प्रजास्त्वं पालयिष्यसि Bk.6.132.-संचार a. difficult to be passed; दुःसंचारासु नगरवीथीषु; Pt.1.173.-षम (दुःषम orदुष्षम),-सम (दुःसम orदुस्सम) a.1 uneven, unlike, unequal.-2 adverse, unfortunate,-3 evil, improper, bad.-षमम्, -समम् ind. ill, wicked- ly.-सत्त्वम् an evil being.-सथः 1 a dog.-2 a cock; L. D. B.-संधान, -संधेय a. difficult to be united or re- conciled. -मृद्धटवत् सुखभेद्यो दुःसन्धानश्च दुर्जनो भवति Subhāṣ.-संस्थित a. very sinful or ugly to look at; Rām.2.9.4.-सह (दुस्सह) a. unbearable, irresistible, insupportable. भवत्यनिष्टादपि नाम दुःसहात् Ku.-साक्षिन् m. a false witness.-साध, -साध्य a.1 difficult to be accomplished or managed.-2 difficult to be cured.-3 difficult to be conquered.-साधिन् m. door-keeper; L. D. B.-सुप्त a. having bad dreams (in one's sleep).-स्थ, -स्थित a. (written also दुस्थ and दुस्थित)1 ill-conditioned, poor, miserable.-2 suffering pain, unhappy, distressed; कल्पान्तदुःस्था वसुधा तथोहे Bk.-3 unwell, ill.-4 unsteady, disquieted.-5 foolish, unwise, ignorant.-स्थम् ind. badly, ill, unwell; दुःस्थं तिष्ठसि यच्च पथ्यमधुना कर्तास्मि तच्छ्रो- ष्यसि; Amaru.-स्थितिः f.1 bad condition or situation, unhappiness, misery.-2 instability.-स्पृष्टम् (दुः-दुस्पृ- ष्टम्) 1 slight touch or contact.-2 slight touch or action of the tongue which produces the sounds य्, र्, ल् and व्; दुस्पृष्टश्चेति विज्ञेयो लृकारः प्लुत एव च.-स्फाटः a kind of weapon; L. D. B.-स्मर a. hard or painful to remem- ber; U.6.34.-स्वप्नः a bad dream. -
22 देशः _dēśḥ
देशः [दिश्-अच्]1 A place or spot in general; देशः को नु जलावसेकशिथिलः Mk.3.12 (often used after words like कपोल, स्कन्ध, अंस, नितम्ब &c., without any meaning; स्कन्धदेशे Ś.1.19 'on the shoulder').-2 A region, country, province, land, territory; यं देशं श्रयते तमेव कुरुते बाहुप्रतापार्जितम् H.1.15.-3 A department, part, side, portion (as of a whole); as in एकदेश, एकदेशीय q. v.-4 An institute, an ordinance.-5 Range, compass; दृष्टिदेशः Pt.2.-Comp. -अटनम् roaming through a country, travelling.-अतिथिः a foreigner.-अन्तरम् 1 another country, foreign parts; Ms.5.78.-2 longitude.-अन्तरिन् m. a foreigner.-आचारः, -धर्मः a local law or custom, the usage or custom of any country; देश- धर्मान् जातिधर्मान् कुलधर्मांश्च शाश्वतान् Ms.1.118.-कष्टकः a public calamity.-कारी N. of a Rāgiṇī.-कालौ m. (du.) time and place; न देशकालौ हि यथार्थधर्माववेक्षते कामरतिर्मनुष्यः Rām.4.33.55. (-लम्) ind. according to time and place; सत्पात्रं महती श्रद्धा देशकालं यथोचितम् Pt.2.72.-कालज्ञ a. knowing the proper place and time.-च्युतिः banishment or flight from one's country.-ज, -जात a.1 native, indigenous.-2 produced in the right country.-3 genuine, of genuine descent.-दृष्ट a.1 seen in a country.-2 customary in a place; Ms.8.3.-भाषा the dialect of a country; आलोच्य लक्ष्यमधिगम्य च देशभाषाः Kāvyāl.4.35.-रूपम् propriety, fitness; Mb.12.-विद्ध a. properly perforated (pearl); Kau. A.2.11.-वृत्तम् a circle depending upon its relative position to the place of the observer.-व्यवहारः a local usage, custom of the country. -
23 धानम् _dhānam _नी _nī
धानम् नी [धा भावे-ल्युट्]1 A receptacle, seat; as in मसीधानी, राजधानी, यमधानी; रविं दधाने$प्यरविन्दधाने Śi.4.12.-2 Nourishing, nourishment.-नी 1 The site of a habitation.-2 Coriander. -
24 पाणिनिः _pāṇiniḥ
पाणिनिः N. of a celebrated grammarian who is considered as an inspired muni, and is said to have derived the knowledge of his grammar from Śiva; येनाक्षरसमाम्नायमधिगम्य महेश्वरात् । कृत्स्नं व्याकरणं चक्रे तस्मै पाणिनये नमः ॥ Śekhara. -
25 प्रातिश्रुत्क _prātiśrutka
प्रातिश्रुत्क a. Existing in the echo; यश्चायमध्यात्मं श्रौत्रः प्रातिश्रुत्कः Bṛi. Up.2.5.6. -
26 प्राशनम् _prāśanam
प्राशनम् 1 Eating, feeding upon, tasting.-2 Causing to eat, or taste; मन्त्रवत् प्राशनं चास्य हिरण्यमधुसर्पिषाम् Ms.2.29.-3 Food. -
27 मध्य _madhya
मध्य a. [मन्-यत् नस्य धः Tv.]1 Middle, central, being in the middle or centre; एकं मुक्तागुणमिव भुवः स्थूल- मध्येन्द्रनीलम् Me.48; Ms.2.21.-2 Intervening, inter- mediate.-3 Middling, moderate, of a middling size or quality, mediocre; अग्ऱ्यो मध्यो जघन्यश्च तं प्रवेक्ष्याम्यशेषतः Ms.12.3; प्रारभ्य विघ्नविहता विरमन्ति मध्याः Bh.2.27.-4 Neutral, impartial.-5 Just, right.-6 Mean (in astr.).-ध्यः, -ध्यम् 1 The middle, centre, middle or central part; अह्नः मध्यम् midday; सहस्रदीधितिरलंकरोति मध्यमह्नः Māl.1 'the sun is on the meridian' or 'right over-head'; सरति सहसा बाह्वोर्मध्यं गताप्यबला सती M.4.11 (v. l.); व्योममध्ये V.2.1.-2 The middle of the body, the waist; मध्ये क्षामा Me.84; वेदिविलग्नमध्या Ku.1.39; विशाल- वक्षास्तनुवृत्तमध्यः R.6.32; दधाना बलिभं मध्यं कर्णजाहविलोचना Bk.4.16.-3 The belly, abdomen; मध्येन... वलित्रयं चारु बभार बाला Ku.1.39.-4 The inside or interior of anything.-5 A middle state or condition.-6 The flank of a horse.-7 Mean time in music.-8 The middle term of a progression.-9 Cessation, pause, interval.-ध्या 1 The middle finger.-2 A young woman, one arrived at puberty.-ध्यम् Ten thousand billions. [The acc., instr., abl. and loc. singulars of मध्य are used adverbially. (a) मध्यम् into the midst of, into. (b) मध्येन through or between. (c) मध्यात् out of, from among, from the midst (with gen.); तेषां मध्यात् काकः प्रोवाच Pt.1. (d) मध्ये1 in the middle, between, among, in the midst; स जहार तयोर्मध्ये मैथिलीं लोकशोषणः R.12.29.-2 in, into, within, inside, oft. as the first member of adverbial compounds; e. g. मध्येगङ्गम् into the Ganges; मध्येजठरम् in the belly; Bv.1.61; मध्येनगरम् inside the city; मध्येनदि in the middle of the river; मध्येपृष्ठम् on the back; मध्येभक्तम् a medicine taken in the middle of one's meals; मध्येरणम् in the battle; Bv.1.128; मध्ये- सभम् in or before an assembly; N.6.76; मध्येसमुद्रम् in the midst of the sea; Śi.3.33.].-Comp. -अङ्गुलिः, -ला f. the middle finger.-अह्नः (for अहन्) midday, noon; प्रातःकालो मुहूर्तांस्त्रीन् संगवस्तावदेव तु । मध्याह्नस्त्रिमुहूर्तं स्यात्...... Dakṣasamhitā. ˚कृत्यम्, ˚क्रिया a midday rite or observance. ˚कालः, ˚वेला, ˚समयः noontime, midday. ˚स्नानम् midday ablution.-आदित्यः the mid-day sun.-उदात्त a. having the उदात्त accent on the middle syllable.-कर्णः a radius.-क्ष्मामा N. of a metre.-ग a. being or going in the middle or among.-गत a. central, middle, being in the middle.-गन्धः the mango tree.-ग्रहणम् the middle of an eclipse.-छाया mean or middle shadow.-जिह्वम् the organ of the palatals.-ज्या the sign of the meridian.-तमस् n. circular or annular darkness, central darkness.-तापिनी N. of an Upaniṣad.-दन्तः a front tooth.-दिनम् (also मध्यंदिनम्); मध्यंदिने$र्धरात्रे च Ms.7.151.1 midday, noon.-2 a midday offering.-दीपकम् a variety of the figure called Dīpaka, in which the common attribute that throws light on the whole description is placed in the middle; e. g; गरुडानिलतिग्मरश्मयः पततां यद्यपि संमता जवे । अचिरेण कृतार्थमागतं तममन्यन्त तथाप्यतीव ते ॥ Bk.1.25.-देशः 1 the middle region or space, the middle part of anything.-2 the waist.-3 the belly.-4 the meridian.-5 the central region, the country lying between the Himālaya and Vindhya mountains; हिमवद्विन्ध्ययोर्मध्यं यत्प्राग्विनशनादपि । प्रत्यगेव प्रयागाच्च मध्यदेशः स कीर्तितः ॥ Ms.2.21.-देहः the trunk of the body, the belly.-निहित a. inserted, fixed into.-पदम् the middle word. ˚लेपिन् see मध्यमपदलोपिन्.-परिमाणम् the middle measure (between an atom and infinitude).-पातः 1 communion, intercourse.-2 (in astr.) the mean occurrence of the aspect.-प्रविष्ट a. one who has stolen into another's confidence; Ks.-भः (in astr.) the meridian ecliptic point.-भागः 1 the middle part.-2 the waist.-भावः 1 middle state, mediocrity.-2 a middling or moderate distance.-मणिः the principle or central gem of a necklace.-यवः a weight of six white mustard-seeds.-योगिन् a. being in the middle of a conjunction, completely obscured.-रात्रः, -रात्रिः f. midnight.-रेखा the central or first meridian; (the line supposed to be drawn through लङ्का, उज्जयिनी, कुरुक्षेत्र and other places to the mount मेरु).-लग्नम् the point of the ecliptic situated on the meridian.-लोकः the middle of the three worlds; i. e. the earth or world of mortals. ˚ईशः, ˚ईश्वरः a king.-वयस् a. middle-aged.-वर्तिन् a.1 middle, central.-2 being among or in the middle. (-m.) an arbitrator, a mediator.-वृत्तम् the navel.-शरीर a.1 having a middle-sized body.-2 one of moderately full habit.-सूत्रम् = मध्यरेखा q. v.-स्थ a.1 being or standing in the middle, central.-2 intermediate, intervening.-3 middling.-4 mediating, acting as umpire between two parties.-5 impartial, neutral; सुहृन्मित्रार्युदासीनमध्यस्थ- द्वेष्यबन्धुषु... समबुद्धिर्विशिष्यते Bg.6.9.-6 indifferent, unconcerned; अन्या मध्यस्थचिन्ता तु विमर्दाभ्यधिकोदया Rām. 2.2.16; मध्यस्थो देशबन्धुषु Pt.4.6; वयमत्र मध्यस्थाः Ś.5.(-स्थः) 1 an umpire, arbitrator, a mediator.-2 an epithet of Śiva.-स्थता 1 intermediate position.-2 middle state or character.-3 mediocrity.-4 arbitra- tion, mediatorship.-5 impartiality; मध्यस्थतां गृहीत्वा भण M.3 'say impartially'; मध्यस्थतानैकतरोपहासः N.-6 indif- ference.-स्थलम्, -स्थली 1 the middle or centre.-2 the middle space or region.-3 the waist.-4 the hip; कुचौ मरिचसंनिभौ मुरजमध्यमध्यस्थली Udb.-स्थानम् 1 the middle station.-2 the middle space; i. e. air.-3 a neutral region.-स्थित a. central, intermediate.-ता indiffer- ence.-स्वरित a. having the स्वरित accent on the middle syllable. -
28 मन्दारः _mandārḥ
मन्दारः [मन्द्-आरक्]1 The coral tree, one of the five trees in Indra's paradise; हस्तप्राप्यस्तबकनमितो बालमन्दार- वृक्षः Me.77,69; V.4.35; वृन्दारकारिविजये सुरलोकलब्ध- मन्दारमाल्यमधुवासितवासभूमिः Rām. Ch.-2 The plant called Arka, Calotropis Gigantea.-3 The Dhattūra plant.-4 Heaven.-5 An elephant.-रम् A flower of the coral tree; विनिद्रमन्दाररजोरुणाङ्गुली Ku.5.8; R.6.23.-Comp. -माला a garland of Mandāra flowers; मन्दार- माला हरिणा पिनद्धा Ś.7.2.-षष्ठी and-सप्तमी the sixth and seventh days in the bright half of Māgha. -
29 मल _mala
मल a. [मृज्यते शोध्यते मृज्-कल टिलोपः Tv.]1 Dirty, foul; आमिषं यच्च पूर्वेषां राजसं च मलं भृशम् Rām.7.74.16.-2 Mean, covetous.-3 Unbelieving, infidel, godless.-4 Wicked.-लः, -लम् 1 Dirt, filth, impurity, dust, any impure matter; मलदायकाः खलाः K.2; छाया न मूर्छति मलोपहतप्रसादे शुद्धे तु दर्पणतले सुलभावकाशा Ś.7.32.-2 Dregs, refuse, sediment, excrement, feces, dung.-3 Dross (of metals), rust, alloy.-4 Moral taint or impurity, sin; फलैधःकुसुमस्तेयमधैर्यं च मलावहम् Ms.11.7.-5 Any impure secretion of the body; (according to Manu these excretions are twelve:-- वसा शुक्रमसृङ् मज्जा मूत्रविड् घ्राणकर्णविट् । श्लेष्माश्रुदूषिका स्वेदो द्वादशैते नृणां मलाः Ms.5.135).-6 Camphor.-7 Cuttle-fish bone.-8 Tanned leather; a leather-garment.-9 The three humours of the body (वात, पित्त and कफ).-लम् A kind of base metal.-Comp. -अपकर्षणम् 1 removing the dirt, purification.-2 removal of sin.-अपहा 1 a particular preparation.-2 N. of a river; नन्दिनी नलिनी सीता मालती च मलापहा.-अयनम् the rectum.-अरिः a kind of natron.-अव- रोधः constipation of the bowels.-आकर्षिन् m. a sweep- er, a scavenger.-आभ a. dirty-looking.-आवाह a.1 causing dirt, dirtying, soiling.-2 defiling, polluting; Ms.11.7.-आशयः the stomach; bowels.-उद्भवम् the rust of iron (मण्डूर).-उत्सर्गः evacuation of the feces, voiding the excrement.-उद्वासा a woman who has put off her soiled clothes.- उपहत a. soiled, tarnished with dirt; Ś7.32.-कर्षण a. cleansing.-घ्न a. cleansing, detergent. (-घ्नः) the bulbous root of शाल्मली. (-घ्नी) N. of a plant (नागदमनी).-जम् pus, matter.-दूषित a. dirty, foul, soiled.-द्रवः purging, diarrhœa.-द्राविन् a. purging. (-m. the Jayapāla tree.-धात्री a nurse who attends to a child's necessities.-धारिन् m. a reli- gious mendicant of the Jaina sect.-पङ्किन् a. covered with dust and mire; निराहारा कृशा रुक्षा जटिला मलपङ्किनी Mb.5.186. 2.-पूः (यूः) Ficus Oppositifolia (Mar. काळा किंवा धेड- उंबर).-पृष्ठम् the first (or outer) page of a book.-भुज् m. a crow.-मल्लकः a strip of cloth covering the privities (कौपीन); Dk.2.2.-मासः an intercalary month (so called because during that month religious ceremonies are not performed); 'अमावास्याद्वयं यत्र रवि- संक्रान्तिवर्जितम् । मलमासः स विज्ञेयः...'-मूत्रपरित्यागः evacua- tion of feces and urine.-वासस् f. a woman in her courses.-विशोधन a. cleansing away filth.-विष्टम्भः constipation.-विसर्गः, -विसर्जनम्, -शुद्धिः f. evacua- tion of the bowels.-हन्तृ m. = मलघ्नः.-हारक a. removing dirt or sin. -
30 यम _yama
यम a. [यम्-घञ्]1 Twin, twinborn.-2 Coupled.-मः 1 Restraining, controlling, curbing; यमो राजा धार्मिकाणां मान्धातः परमेश्वरः Mb.12.91.42.-2 Control, restraint.-3 Self control.-4 Any great moral or religious duty or observance (opp. नियम); तप्तं यमेन नियमेन तपो$मुनैव N.13.16; यमनियमकृशीकृतस्थिराङ्गः Ki.1. 1. (यम and नियम are thus distinguished:-- शरीरसाधनापेक्षं नित्यं यत् कर्म तद् यमः । नियमस्तु स यत् कर्म नित्यमागन्तुसाधनम् ॥ Ak.2.49; See Malli. on Śi.13.23 and Ki.1.1 also. The yamas are usually said to be ten, but, their names are given differently by different writers; e. g. ब्रह्मचर्यं दया क्षान्तिर्दानं सत्यमकल्कता । अहिंसा$स्तेयमाधुर्ये दमश्चेति यमाः स्मृताः ॥ Y.3.312; or आनृशंस्यं दया सत्यमहिंसा क्षान्तिरार्जवम् । प्रीतिः प्रसादो माधुर्यं मार्दवं च यमा दश ॥ sometimes only five yamas are mentioned:-- अहिंसा सत्यवचनं ब्रह्मचर्यमकल्कता । अस्तेयमिति पञ्चैते यमाख्यानि व्रतानि च ॥).-5 The first of the eight aṅgas. or means of attaining Yoga; the eight aṅgas are:-- यमनियमासनप्राणायामप्रत्याहारधारणाध्यानसमाधयो$- ष्टाङ्गानि; Śāndilya Up.1.1.2.-6 The god of death, death personified, regarded as a son of the sun; he presides over the पितृs and rules the spirits of the dead; दत्ताभये त्वयि यमादपि दण्डधारे U.2.11.-7 A twin; धर्मात्मजं प्रति यमौ च (i. e. नकुलसहदेवौ) कथैव नास्ति Ve.2.25; यमयो- श्चैव गर्भेषु जन्मतो ज्येष्ठता मता Ms.9.126.-8 One of a pair or couple, a fellow.-9 N. of Saturn.-1 A crow.-11 A symbolical expression for the number 'two'.-12 Ved. A rein, bridle; पृष्ठे सदो नसोर्यमः Ṛv.5. 61.2.-13 Ved. A driver, charioteer; अग्निं रथानां यमम् Ṛv.8.13.1.-14 N. of a deity who chastises beings for their misdeeds; यमं कालं च मृत्युं च स्वर्गं संपूज्य चार्हतः Mb.12.2.3.-मम् 1 A pair or couple.-2 (In gram.) The twin letter of any consonant.-3 Pitch of the voice.-मी N. of the river Yamunā.-मौ (m. du.)1 Twins; कथं त्वमेतौ धृतिसंयमौ यमौ Ki.1. 36.-2 N. of the Aśvins; यमौ यमोपमौ चैव ददौ दानान्यनेकशः Mb.14.61.38.-3 Nakula and Sahadeva; भीमार्जुनयमा- श्चापि तद्युक्तं प्रतिपेदिरे Mb.3.6.14. ˚मैथुनौ twins of different sex.-Comp. -अनुगः, -अनुचरः a servant or attendant of Yama.-अनुजा N. of the river Yamunā मघोनि वर्षत्य- सकृद् यमानुजा Bhāg.1.3.51.-अन्तकः an epithet of1 Śiva.-2 of Yama.-अरिः, -घ्नः, -रिपुः &c. N. of Viṣṇu.-ईशम् the Nakṣatra Bharaṇī.-किङ्करः a messenger of death.-कीटः 1 a wood-louse.-2 an earth-worm.-कीलः N. of Viṣṇu.-कोटिः, -टी N. of a mythical town to the east of Laṅkā लङ्का कुमध्ये यमकोटिरस्याः Siddhāntaśiromaṇi.-घण्टः N. of an astrological Yoga (this is inauspicious).-जः a. twin-born, twin; यमजौ चापि भद्रं ते नैतदन्यत्र विद्यते Mb.3.14.19; भ्रातरौ आवां यमजौ U.6;4; also यमजात-जातक.-दंष्ट्रा 'Yama's tooth', the jaws of death. (-ष्ट्राः pl.) the last eight days of the month Aśvina and the whole of Kārtika (regarded as a period of general sickness).-दिश् f. the south.-दूतः, -दूतकः 1 a messenger of death.-2 a crow.-दूतिका tamarind.-देवता the as- terism Bharaṇī.-द्रुमः Bombax Heptaphyllum (Mar. सांवरी).-द्वितीया the second day in the bright half of Kārtika when sisters entertain their brothers (Mar. भाऊबीज); cf. भ्रातृद्वितीया.-धानी the abode of Yama; नरः संसारान्ते विशति यमधानीजवनिकाम् Bh.3.112.-धारः a kind of double-edged weapon.-पटः, -पट्टिका a piece of cloth on which Yama with his attendants and the punishments of hell are represented (Mar. यमपुरी); याव- देतद् गृहं प्रविश्य यमपटं दर्शयन्न् गीतानि गायामि Mu.1.18/19.-पदम् a repeated word.-पाशः the noose of Yama.-पुरुषः Yama's servant or minister.-प्रियः the fig tree.-भगिनी N. of the river Yamunā.-यातना the tortures inflicted by Yama upon sinners after death, (the word is sometimes used to denote horrible tortures', 'ex- treme pain').-रथः a buffalo.-राज् m. Yama, the god of death.-वाहनः = यमरथः q. v.-व्रतम् 1 an ob- servance or vow made to Yama.-2 an impartial punishment (as given by Yama); यथा यमः प्रियद्वेष्यौ प्राप्ते काले नियच्छति । तथा राज्ञा नियन्तव्याः प्रजास्तद् हि यमव्रतम् ॥ Ms.9. 37.-शासनः the lord Śiva; यशो यदीयं यमशासनालय-क्षमाधर- स्पर्धनमाचचार सः Rām. Ch.2.12; (यमशासनालयः = हिमा- लयः).-श्रायम् the abode of Yama; यात यूयं यमश्रायं दिशं नायेन दक्षिणाम् Bk.7.36.-सभा the tribunal of Yama.-सूर्यम् a building with two halls, one facing the west and the other facing the north.-स्वसृ f.1 N. of the river Yamunā; क्षणमिव पुलिने यमस्वसुस्ताम् Bhāg.3.4.27.-2 N. of Durgā. -
31 लास्यम् _lāsyam
लास्यम् [लस्-ण्यत्]1 Dancing; a dance; आस्ये धास्यति कस्य लास्यमधुना... वाचां विपाको मम Bv.4.42; R.16.14.-2 A dance accompanied with singing and instru- mental music.-3 A dance in which the emotions of love are represented by means of various gesticulations and attitudes; अरुणाधरकिरणबालकिसलयलास्यहेतुभिः Dk.2.5.-स्य- A dancer, an actor.-स्या A dancing girl. -
32 वृन्दारक _vṛndāraka
वृन्दारक a. (-का or-रिका f.)1 Much, great, many.-2 Eminent, best, excellent.-3 Pleasing; attractive, handsome, lovely; युवा वृन्दारकः शूरो विकर्णः पुरुषर्षभ Mb. 11.19.5; योषिद् वृन्दारिका तस्य Bk.5.18.-4 Respectable, venerable; एवं वृन्दारक आढ्यः सन्नधीतवेदः Bṛi. Up.4.2. 1; वृन्दारकं कुरुमध्येष्वमूढम् Mb.5.3.27.-कः 1 A god, deity; श्रितो वृन्दारण्यं नतनिखिलवृन्दारकवृतः Bv.4.5; वृन्दार- कारिविजये सुरलोकलब्धमन्दारमाल्यमधुवासितवासभूमिः Rāmāyaṇa- champū Bhāg.6.1.3.-2 The chief of anything (at the end of comp.); see (2) above. -
33 वेसरः _vēsarḥ
वेसरः A mule; प्रणोदितं वेसरयुग्यमध्वनि Śi.12.19. -
34 शिरस् _śiras
शिरस् n. [शॄ-असुन् निपातः Uṇ.4.193]1 The head; शिरसा श्लाघते पूर्वं (गुणं) परं (दोषं) कण्ठे नियच्छति Subhās.-2 Skull.-3 A peak, summit, top (as of a mountain); हिमगौरैरचलाधिपः शिरोभिः Ki.5.17; Śi.4.54.-4 The top of a tree.-5 The head or top of anything; तेनाहृतो महातालो वेपमानो बृहच्छिराः Bhāg.1.15.33; शिरसि मसीपटलं दधाति दीपः Bv.1.74.-6 Pinnacle, acme, highest point.-7 Front, forepart, van (as of an army); पुत्रस्य ते रणशिरस्ययमग्रयायी Ś.7.26; U.5.3.-8 Chief, principal, head (usually at the end of comp.).-9 N. of the verse in the गायत्री (from आपो ज्योतिः to स्वरोम्); cf. T. Ar.1.27; Bhāg 5.9.5.-Comp. -अस्थि n. (शिरोस्थि) the skull.-कपालिन् m. an ascetic who carries about a human skull.-क्रिया presentation of the head.-गृहम् (शिरोगृहम्) a room on the top of a house, turret, garret.-ग्रहः (शिरोग्रहः) affection of the head, head- ache.-छेदः, -छेदनम् (शिरश्छेदः &c.) beheading, decapitation.-तापिन् m. an elephant.-त्रम्, -त्राणम् 1 a helmet; च्युतैः शिरस्त्रैश्चषकोत्तरेव R.7.49,66; अपनीत- शिरस्त्राणाः 4.64.-2 a head-dress.-धरा, -धिः, ध्रः (शिरोधरा, -धिः, -ध्रः) the neck; तेषां शिरोधरान् धूताञ्छरध्वज- धनूंषि च Rām.7.7.17; निकृत्तबाहूरुशिरोध्रविग्रहम् Bhāg.1. 59.16; Śi.4.52;5.65; cf. कम्बुशिरोधिः Chaitanyachandro- daya 3.-पीठम् the back of the neck.-पीडा headache.-पुष्पम् an ornament for the head; स्फुरितारुणवर्णेन शिर- ष्पुष्पेण शोभिताम् Śiva B.2.53.-प्रणामः bending the head.-प्रदानम् giving up the head or life.-प्रावरणम् a tur- ban.-फलः the cocoa-nut tree.-भूषणम् (शिरोभूषणम्) an ornament for the head.-मणिः (शिरोमणिः) 1 a jewel worn on the head.-2 a crest-jewel.-3 a title of respect conferred on learned men.-मर्मन् m. (शिरोमर्मन्) a hog.-मालिन् m. (शिरोमालिन्) an epithet of Śiva.-रत्नम् (शिरोरत्नम्) a jewel worn on the head.-रुजा (शिरोरुजा) head-ache.-रुह् m.,-रुहः (शिरोरुह्- रुहः) (also शिरसिरुह्-हः) the hair of the head; शिरोरुहैः स्नानकषायवासितैः स्त्रियो निदाधं शमयन्ति कामिनाम् Ṛs. 1.4; Ku.5.9; R.15.16.-रोगः a disease of the head; अथातः शिरोरोगविज्ञानीयमध्यायं व्याख्यास्यामः Suśr.-वर्तिन् a. (-शिरोवर्तिन्) being at the head. (-m.) a chief, any one at the head of affairs.-वल्ली (शिरोवल्ली) the crest of a peacock.-वृत्तम् (शिरोवृत्तम्) pepper.-वेष्टः, वेष्टनम् (शिरोवेष्टः, -ष्टनम्) a head-dress, turban; शिरोवेष्टनव्याजतस्ते मुखेन्दोः Sūkti.35.-शूलम् head-ache.-रथः 1 leader, chief.-2 a plaintiff. -a. imminent.-स्थानम् main apartment; गतेष्वस्मासु राजा नः शिरःस्थानानि पश्यतु Pratimā 1.31.-हारिन् m. (शिरोहारिन्) an epithet of Śiva. -
35 श्रौत्रम् _śrautram
श्रौत्रम् [श्रोत्र-स्वार्थे अण्]1 The ear.-2 Proficiency in the Vedas. -a. Relating to the ear; यश्चायमध्यात्मं श्रौत्रः प्रातिश्रुत्करतेजोमयो$मृतमयः पुरुषः Bṛi. Up.2.5.6. -
36 षष् _ṣaṣ
षष् num. a. (used in pl., nom. षट्; gen. षण्णाम्) Six; तेषां त्ववयवान् सूक्ष्मान् षण्णामप्यमितौजसाम् Ms.1.16;8.43.-Comp. -अंशः (ष़डंशः) a sixth part.-अक्षीणः (षडक्षीणः) a fish.-अङ्गम् (ष़डङ्गम्) 1 (a) six parts of the body taken collectively: जङ्घे बाहू शिरो मध्यं षडङ्गमिदमुच्यते । (b) The other six parts of the body are 'हृदयशिरःशिखा- नेत्रकवचास्त्राणि' as in Māl.5.2 (नित्यं न्यस्तषडङगचक्रनिहितं हृत्पद्यमध्योदितम्); cf. com. on the verse.-2 the six works auxiliary to the Veda; शिक्षा कल्पो व्याकरणं निरुक्तं छन्दसां चितिः । ज्योतिषामयनं चैव षडङ्गो वेद उच्यते ॥ see वेदाङ्ग also. ˚विद् knowing the six वेदाङ्गs; Ms.3.145.-3 six auspicious things, i. e. the six things obtained from a cow; गोमूत्रं गोमयं क्षीरं सर्पिर्दधि च रोचना । षडङ्गमेतन्माङ्गल्यं पठितं सर्वदा गवाम् ॥-3 any set of six articles.˚जत् m. N. of Viṣṇu.-अङ्घ्रिः (षडङ्घ्रिः) a bee; किमिह बहु षडङ्घ्रे गायसि त्वम् Bhāg.1.47.14.; Śi.1.4.-अधिक a. (-षडधिक) exceeded by six; षडधिकदशनाडीचक्रमध्यस्थितात्मा Māl.5.1.-अभिज्ञः (षडभिज्ञः) a Buddhist deified saint.-अशीत (षडशीत) eighty-sixth.-अशीतिः f.(-ष़डशीतिः) 1 eighty-six.-2 N. of the four passages of the sun from one zodiacal sign to the other; L. D. B.-अष्टकम् (in astr.) a particular Yoga.-अहः (ष़डहः) a period of six days.-आननः, -वक्त्रः, -वदनः, (षडाननः, षड्वक्त्रः, षड्वदनः) epithets of Kārtikeya; षडाननापीतपयोधरासु नेता चमूनामिव कृत्तिकासु R.14.22.-आम्नायः (षडाम्नायः) the six-fold Tantra.-ऊर्मिः the six waves of existence.-ऊषणम् (ष़डूषणम्) six spices taken collectively; पञ्चकोलं समरिचं षडूषणमुदाहृतम्.-ऋतुः m. pl. the six seasons (i. e. वसन्त, ग्रीष्म, वर्षा, शरद्, हेमन्त and शिशिर).-कर्ण a. (-षट्कर्ण) heard by six ears; i. e. by a third person other than the speaker and the person spoken to; told to more than one listener (as a counsel, secret &c.); षट्कर्णो भिद्यते मन्त्रः Pt.1.99. (-र्णः) a kind of lute.-कर्मन् n.(षट्कर्मन्) 1 the six acts or duties enjoined on a Brāhmaṇa; they are अध्यापनमध्ययनं यजनं याजनं तथा । दानं प्रतिग्रहश्चैव षट्कर्माण्यग्र- जन्मनः ॥ Ms.1.75.-2 the six acts allowable to a Brāhmaṇa for his subsistence:- उच्छं प्रतिग्रहो भिक्षा वाणिज्यं पशुपालनम् । कृषिकर्म तथा चेति षट्कर्माण्यग्रजन्मनः ॥.-3 the six acts that may be performed by means of magic:- शान्ति, वशीकरण, स्तम्भन, विद्वेष, उच्चाटन and मरण.-4 the six acts belonging to the practice of Yoga:- धौतिर्वस्ती तथा नेती नौलिकी (नौलिकः) त्राटकस्तथा । कपालभाती चैतानि षट्कर्माणि समाचरेत् ॥ (-m.)1 a Brāhmaṇa skilled in the above six acts.-2 one well-versed in the Tantra magical rites.-कोण a. (-षट्कोण) hexangular.(-णम्) 1 a hexagon.-2 the thunderbolt of Indra.-3 a diamond.-गया the sixfold gayā; गयागजो गयादित्यो गायत्री च गदाधरः । गया गयासुरश्चैव षड्गया मुक्तिदायकाः ॥-गवम् (षड्गवम् 1 a team or yoke of six oxen.-2 a yoke of six (sometimes after the names of other animals); i. e. हस्ति˚, अश्व˚ 'six elephants, horses &c.'.-गवीय a. drawn by six oxen; न यद्वहेच्छकटं षड्गवीयम् Mb.8.76.17.-गुण a.(-षड्गुण) 1 sixfold.-2 having six attributes.(-णम्) 1 an assem- blage of six qualities.-2 the six expedients to be used by a king in foreign politics; see under गुण (21); cf. षाड्गुण्य also.-ग्रन्थः a kind of Karañja tree.-ग्रन्थि n. (-षड्ग्रन्थि) the root of long pepper.-ग्रन्थिका (षड्- ग्रन्थिका) zedoary (शठी).-चक्रम्, (षट्चक्रम्) the six my- stical circles of the body, i. e. मूलाधार, स्वाधिष्ठान, मणिपूर, अनाहत, विशुद्ध and आज्ञाख्य.-चत्वारिंशत् (षट्चत्वारिंशत्) forty-six.-चरणः (षट्चरणः) -1 a bee.-2 a locust.-3 a louse.-जः, (ष़ड्जः) the fourth (or first according to some) of the seven primary notes of the Indian gamut; so called because it is derived from the six organs: नासां कण्ठमुरस्तालु जिह्वां दताञ्श्च संस्पृशन् । षड्जः सञ्जायते (षढ्भ्यः संञ्जायते) यस्मात्तस्मात् षड्ज इति स्मृतः ॥ it is said to resemble the note of peacocks; षड्जं रौति मयूरस्तु Nārada; षड्जसंवादिनीः केकाः द्विधा भिन्नाः शिखण्डिभिः R.1.39.-तन्त्री N. of the six philosophical systems.-त्रिंशत् f. (-षट्त्रिंशत्) thirty-six; (-षट्रत्रिंश a. thirtysixth).-तिलिन् m. one performing six acts with sesamum seeds; तिलोद्वतीं तिलस्नायी तिलहोमी तिलप्रदः । तिलभुक् तिलवापी च षट्तिली नावसीदति ॥-दर्शनम् (षड्दर्शनम्) the six principal systems of Hindu philosophy; they are: सांख्य, योग, न्याय, वैशेषिक, मीमांसा and वेदान्त. (-नः) one conversant with the above six systems.-दीर्घः the six long vowels: आ, ई, ऊ, ऐ, औ.-दुर्गम्, (षड्दुर्गम्) the six kinds of forts taken collectivelly; धन्वदुर्गं महीदुर्गं गिरिदुर्गं तथैव च । मनुष्यदुर्गं मृद्दुर्गं वनदुर्गमिति क्रमात् ॥-नवतिः f. (-षण्णवतिः) ninety-six.-पञ्चाशत् f. (-षट्पञ्चाशत्) fifty-six.-पदः (षट्पदः) 1 a bee; न पङ्कजं तद्यदलीनषट्पदं न षट्पदो$सौ न जुगुञ्ज यः कलम् Bk.2.19; Ku.5.9; R.6.69.-2 a louse.-3 a verse consisting of six padas. ˚अथितिः1 the mango tree.-2 the Champaka tree. ˚आनन्दवर्धनः the Aśoka or Kiṅkirāta tree. ˚ज्य a. having bees for the bow-string (as the bow of Cupid); प्रायश्चापं न वहति भयान्मन्मथः षट्पदज्यम् Me.75. ˚प्रियः the tree called नाग- केशर.-पदी (षट्पदी) 1 a stanza consisting of six lines.-2 a female bee.-3 a louse.-4 the six states ('यो$शनायापिपासे शोकं मोहं जरां मृत्युमत्येति' इति श्रुत्युक्ताः Mb. 3.314.9 Com.):-- hunger, thrist, sorrow, disordered intellect, old age and death; other version is:-- कामक्रोधौ लोभमोहौ मदमानौ च षट्पदी ।.-पादः (षट्पादः) a bee.-प्रज्ञः, (षट्प्रज्ञः) 1 one who is well acquainted with six subjects i. e. the four Puruṣārthas or objects of human existence, the nature of the world, and the nature of the Supreme Sprit; धर्मार्थकाममोक्षेषु लोक- तत्त्वार्थयोरपि । षट्सु प्रज्ञा तु यस्यासौ षट्प्रज्ञः परिकीर्तितः ॥-2 a lustful or licentious man.-3 a good-hearted neighbour.-बिन्दुः (षड्बिन्दुः) an epithet of Viṣṇu.-भागः (षड्भागः) a sixth part, one-sixth; तपःषड्भागमक्षय्यं ददत्यारण्यका हि नः Ś.2.14; Ms.7.131;8.33.-भाववादिन् a maintainer of the theory of the six भावs (i. e. द्रव्य, गुण, कर्मन्, सामान्य, विशेष and समवाय).-भुज a.(-षड्भुज) 1 six-armed.-2 six-sided, hexagonal. (-जः) a hexa- gon.(-जा) 1 an epithet of Durgā.-2 the water- melon.-मतस्थापकः (षण्मतस्थापकः) N. of Śaṁkarāchārya.-मासः (षण्मासः) a period of six months. ˚निचय a. one who has a store (of food) sufficient for six months; Ms.6.18.-मासिक a. (-षण्मासिक) half-yearly, occurring every six months.-मुखः (षण्मुखः) an epithet of Kārtikeya; स गुणानां बलानां च षण्णां षण्मुख- विक्रमः R.17.67; Mv.1.33. (खा) a water-melon.-रसम्, -रसाः (m. pl.) (-षड्रसम् &c.) the six flavours taken collectively; see under रस.-रात्रम् (षड्रात्रम्) a period of six nights.-रेखा, (षड्रेखा) a water-melon.-वर्गः (षड्वर्गः) 1 an aggregate of six things.-2 espe- cially, the six enemies of mankind; (also called षड्रिपु); कामः क्रोधस्तथा लोभो मदमोहौ च मत्सरः; कृतारिषड्वर्गजयेन Ki.1 9; व्यजेष्ठ षड्वर्गम् Bk.1.2.-3 the five senses and Manas.-र्विशम् N. of a Brāhmaṇa belonging to the Sāma Veda.-विंशतिः f. (-षड्विंशतिः)twenty-six; (-षड्विंश twentysixth).-विध (षड्विध) a. of six kinds, sixfold; षड्विधं बलमादाय प्रतस्थे दिग्जिगीषया R.4.26.-शास्त्रिन् m. one conversant with the six Śāstras or darśanas.-षष्टिः f. (-षट्षष्टिः) sixty-six.-सप्ततिः (षट्सप्ततिः) seventy-six. -
37 संहननीय _saṃhananīya
संहननीय a. Compact, solid; तथापरेणास्य जहार यन्तुः कायाच्छिरः संहननीयमध्यात् Mb.9.17.27. -
38 संबोधनम् _sambōdhanam
संबोधनम् 1 Explaining.-2 Addressing.-3 The vocative case.-4 An epithet (used in calling a person); भूमौ स्थिता रमण नाथ मनोहरेति संबोधनैर्यमधिरोपितवत्यसि द्याम् Bv.3.13. -
39 सर्गः _sargḥ
सर्गः [सृज्-घञ्]1 Relinquishment, abandonment.-2 Creation; आराध्य विप्रान् स्मरमादिसर्गे Bhāg.3.1.28; अस्याः सर्गविधौ प्रजापतिरभूच्चन्द्रो नु कान्तिप्रदः V.1.8.-3 The creation of the world; प्रलयस्थितिसर्गाणां कारणतां गतः Ku.2.6; R. 3.27; सर्गो नवविधस्तस्य प्राकृतो वैकृतस्तु यः Bhāg.3.1.13.-4 Nature, the universe; इहैव तैर्जितः सर्गो येषां साभ्ये स्थितं मनः Bg.5.19.-5 Natural property, nature.-6 Deter- mination, resolve; गृहाण शस्त्रं यदि सर्ग एष ते R.3.51;14. 42; Śi.19.38.-7 Assent, agreement.-8 A section, chapter, canto (as of a poem).-9 Rush, onset, advance (of troops).-1 Voiding of excrement; राजमार्गे गवां मध्ये धान्यमध्ये च धर्मिणः । नोपसेवन्ति राजेन्द्र सर्गं मूत्रपुरीषयोः ॥ Mb.13.162.35.-11 N. of Śiva.-12 Fainting, swoon (मोह).-13 Ved. A horse.-14 Production (of the implement of war); सर्गाणां चान्ववेक्षणम् Mb.12.59.44. (com. सर्गाणां रथादिनिर्माणानाम्).-15 Effort, exertion.-16 The aspiration at the end of a word (विसर्ग).-Comp. -क्रमः the order of creation.-बन्धः a great poem having several cantos, a Mahākāvya; सर्गबन्धो महाकाव्यम् S. D. -
40 सौवर _sauvara
सौवर a. (-री f.)1 Belonging to sound or a musical note.-2 Treating of accents; यश्चायमध्यात्मं शाब्दः सौवर- स्तेजोमयो$मृतमयः पुरुषः Bṛi. Up.2.5.9.
Страницы
См. также в других словарях:
yáma-dhānī — यमधानी … Indonesian dictionary
yáma-dhāra — यमधार … Indonesian dictionary
gó-madhya-madhya — गोमध्यमध्य … Indonesian dictionary
mádhya-madhyā — मध्यमध्या … Indonesian dictionary
priyá-madhu — प्रियमधु … Indonesian dictionary
sāyam-adhivāsa — सायमधिवास … Indonesian dictionary
ṡūnyá-madhya — शून्यमध्य … Indonesian dictionary
