Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

महाचपला

  • 1 चपल _capala

    चपल a. [चप्-मन्दायां गतौ कल उपधोकारस्याकारः Tv.; cf. Uṇ.1.18]
    1 Shaking, trembling, tremulous; कुल्याम्भोभिः पवनचपलैः शाखिनो धौतमूलाः Ś.1 15; चपलायताक्षी Ch. P.8.
    -2 Unsteady, fickle, inconstant, wavering; Śānti.2. 12; चपलमति &c.
    -3 Frail, transient, momentary; नलिनीदलगतजलमतितरलं तद्वज्जीवितमतिशयचपलम् Moha M.5.
    -4 Quick, nimble, agile; (गतम्) शैशवाच्चपलमप्यशोभत R.11. 8.
    -5 Inconsiderate, rash; cf. चापल.
    -6 off the mark; निमित्तचपलेषुणा Mb.13.5.5.
    -लः 1 A fish.
    -2 Quick- silver.
    -3 The Chātaka bird.
    -4 Consumption.
    -5 A sort of perfume.
    -6 Black mustard.

    Sanskrit-English dictionary > चपल _capala

  • 2 चपला _capalā

    चपला 1 Lightning; कुरबककुसुमं चपलासुषमं रतिपतिमृग- कानने Gīt.7.
    -2 An unchaste or disloyal wife.
    -3 Spiri- tuous liquor.
    -4 Lakṣmī, the goddess of wealth.
    -5 The tongue.
    -6 Long pepper.
    -Comp. -जनः 1 a fickle or unsteady woman; Śi.9.16.
    -2 the goddess of wealth.

    Sanskrit-English dictionary > चपला _capalā

  • 3 चपलायते _capalāyatē

    चपलायते Den. Ā. To move to and fro, tremble.

    Sanskrit-English dictionary > चपलायते _capalāyatē

  • 4 चपल


    capala
    mf (ā)n. ( kamp;

    gaṇa ṡauṇḍâ̱di, ṡreṇy-ādi andﾠ vispashṭâ̱di) moving to andﾠ fro, shaking, trembling, unsteady, wavering MBh. etc.;
    wanton, fickle, inconstant ib. ;
    inconsiderate, thoughtless, ill-mannered Mn. IV, 177 MBh. XIV, 1251 ;
    quick, swift, expeditious Hariv. 4104 ;
    momentary, instantaneous Subh. ;
    m. a kind of mouse Suṡr. V, 6, 3 Ashṭâṇg. VI, 38, 1 ;
    a fish L. ;
    the wind Gal.;
    quicksilver L. ;
    black mustard L. ;
    a kind of perfume ( coraka) L. ;
    a kind of stone L. ;
    N. of a demon causing diseases Hariv. 9562 ;
    of a prince MBh. I, 231 ;
    n. a kind of metal (mentioned with quicksilver);
    (am) ind. quickly Daṡ. VII, 420 f. ;
    (ā) f. lightning Gīt. VII, 23 ;
    long pepper L. ;
    the tongue L. ;
    (gaṇa priyâ̱di) a disloyal wife, whore L. ;
    spirituous liquor (esp. that made from hemp) L. ;
    the goddess Lakshmi orﾠ fortune (cf. MBh. XIII, 3861) L. ;
    N. of two metres (cf. mahā-);
    (in music) the 5th note personified
    - चपलगण
    - चपलता

    Sanskrit-English dictionary > चपल

  • 5 चपलाक्ष


    capalâ̱ksha
    mf (ī)n. one whose eyes move to andﾠ fro Vcar. IX, 128 ;

    ( Caurap.)

    Sanskrit-English dictionary > चपलाक्ष

  • 6 चपलाङ्ग


    capalâ̱ṅga
    m. « swift-bodied», the gangetic Delphinus L.

    Sanskrit-English dictionary > चपलाङ्ग

  • 7 चपलाजन


    capalā-jana
    m. « a fickle orﾠ unsteady woman», andﾠ « the goddess of fortune» Ṡiṡ. IX, 16.

    Sanskrit-English dictionary > चपलाजन

  • 8 चपलात्मक


    capalâ̱tmaka
    mfn. of a fickle nature W.

    Sanskrit-English dictionary > चपलात्मक

  • 9 चपलाय


    capalāya
    Nom. - yate (gaṇa bhṛiṡâ̱di), to move to andﾠ fro, jump to andﾠ fro (as apes) Hcar. II, 470.

    Sanskrit-English dictionary > चपलाय

  • 10 परिचपल _paricapala

    परिचपल a. Always moving about.

    Sanskrit-English dictionary > परिचपल _paricapala

  • 11 गोचपला


    gó-capalā
    f. N. of the daughter of Raudrâṡva andﾠ Ghṛitâcī Hariv. 1662.

    Sanskrit-English dictionary > गोचपला

  • 12 पञ्चपल


    pañca-pala
    ( Yājñ.),

    Sanskrit-English dictionary > पञ्चपल

  • 13 पञ्चपलिक


    pañca-palika
    ( KātyṠr. Sch.) mfn. weighing 5 Palas;

    - lī f. a weight of 5 Palas Kathās.

    Sanskrit-English dictionary > पञ्चपलिक

  • 14 पञ्चपल्लव


    pañca-pallava
    n. the aggregate of 5 sprigs orﾠ shoots of the Āmra, Jambū, Kapittha, Bīja-pūraka, andﾠ Bilva (according to others, of the Āmra, Aṡvattha, Vaṭa, Parkaṭī, andﾠ Yajñôdumbara;

    orﾠ of the Panasa, Āmra, Aṡvattha, Vaṭa, andﾠ Bakula L. ;
    orﾠ of the spondias, rose-apple, Bel orﾠ marmelos, citron, andﾠ wood-apple W.)

    Sanskrit-English dictionary > पञ्चपल्लव

  • 15 परिचपल


    pari-capala
    mfn. always moving about, very volatile MBh.

    Sanskrit-English dictionary > परिचपल

  • 16 महाचपला


    mahā́-capalā
    f. a kind of metre Col. Piṇg. Sch.

    Sanskrit-English dictionary > महाचपला

  • 17 वाक्चपल


    vāk-capala
    mfn. talking flippantly orﾠ idly, a careless talker Mn. MBh.

    Sanskrit-English dictionary > वाक्चपल

  • 18 पुराण _purāṇa

    पुराण a. (
    -णा, -णी f.) [पुरा नवम् Nir.]
    1 Old, ancient, belonging to olden times; पुराणमित्येव न साधु सर्वं न चापि काव्यं नवमित्यवद्यम् M.1.2; पुराणपत्रापगमादनन्तरम् R.3.7
    -2 Aged, primeval; गृध्रराजः पुराणो$सौ श्वशुरस्य सखा मम Rām.3.53.5; अजो नित्यः शाश्वतो$यं पुराणः Bg.2.2.
    -3 Decayed, worn out.
    -णम् 1 A past event or occur- rence.
    -2 tale of the past, legend, ancient or legendary history.
    -3 N. of certain well-known sacred works; these are 18; these are supposed to have been com- posed by Vyāsa, and contain the whole body of Hindu mythology. A Purāṇa treats of five topics (or लक्षणानि), and is hence often called पञ्चलक्षण; सर्गश्च प्रतिसर्गश्च वंशो मन्वन्तराणि च । वंशानुचरितं चैव पुराणं पञ्चलक्षणम् ॥ For the names of the 18 Purāṇas see under अष्टादशन्.
    -णः A coin equal to 8 cowries; ते षोडश स्याद् धरणं पुराणश्चैव राजतः Ms.8.136.
    -Comp. -अन्तः an epithet of Yama.
    -उक्त a. enjoined by or laid down in the Purāṇas.
    -कल्पः = पुराकल्प q. v.
    -गः 1 an epithet of Brahman.
    -2 a reciter or reader of the Purāṇas.
    -पुरुषः 1 an epi- thet of Viṣṇu.
    -2 an old man; यद् वदन्ति चपलेत्यपवादं तन्न दूषणमहो चपलायाः । दोष एष जलधेः पितुरस्या यत् पुराणपुरुषाय ददौ ताम् Subhāṣ.; (where both senses are intended).
    -प्रोक्त a. proclaimed by ancient sages; P.IV.3.15.
    -विद्या, -वेदः knowledge of the past events.

    Sanskrit-English dictionary > पुराण _purāṇa

  • 19 वाच् _vāc

    वाच् f. [वच्-क्विप् दीर्घो$संप्रसारणं च Uṇ.2.67]
    1 A word, sound, an expression (opp. अर्थ); वागर्थाविव संपृक्तौ वागर्थप्रतिपत्तये R.1.1.
    -2 Words, talk, language, speech; वाचि पुण्यापुण्यहेतवः Māl.4; लौकिकानां हि साधूनामर्थं वागनुवर्तते । ऋषीणां पुनराद्यानां वाचमर्थो$नुधावति U.1.1; विनिश्चितार्थामिति वाचमाददे Ki.1.3 'spoke these words', 'spoke as fol- lows'; R.1.49; Śi.2.13,23; Ku.2.3.
    -3 A voice, sound; अशरीरिणी वागुदचरत् U.2; मनुष्यवाचा R.2.33.
    -4 An assertion, a statement.
    -5 An assurance, a pro- mise.
    -6 A phrase, proverb, saying.
    -7 N. of Sara- svatī, the goddess of speech.
    -Comp. -अपहारकः (वागपहारकः) 1 a 'stealer of speech', a reader of pro- hibited texts; Ms.11.51.
    -2 a liar (मिथ्यावादी).
    -अपेत (वागपेत) a. dumb.
    -अर्थः (वागर्थः) a word and its meaning; वागर्थाविव संपृक्तौ R.1.1; see above.
    -असिः cutting speech (cutting like a sword); स्फुरन्नसाधोर्विवृणोति वागसिः Ki.14.12.
    -आडम्बरः, (-वागाडम्बरः) verbosity, bombast.
    -आत्मन् a. (
    वागात्मन्) consisting of words; ऋषे प्रबुद्धो$सि वागात्मनि ब्रह्मणि U.2.
    -ईशः (वागीशः) 1 an orator, an eloquent man.
    -2 an epithet of Bṛihaspati, the preceptor of the gods; वागीशाद्याः सुमनसः Nyāyamāla.
    -3 an epithet of Brahman; वागीशं (धातारं) वाग्भिरर्थ्याभिः प्रणिपत्योपतस्थिरे Ku.2.3.
    -4 the lunar mansion called Puṣya. (
    -शा) N. of Sarasvatī.
    -ईश्वरः (वागीश्वरः) 1 an orator, eloquent man.
    -2 an epithet of Brahman. (
    -री) Sarasvatī, the goddess of speech.
    -उत्तरम् (वागु- त्तरम्) end of speech.
    -ऋषभः, (वागृषभः) 'eminent in speech', an eloquent or learned man.
    -कलहः- (वाक्कलहः) a quarrel, strife.
    -कीरः (वाक्कीरः) a wife's brother.
    -केलिः, -ली (वाक्केलिः -ली) witty conversation.
    -गुदः (वाग्गुदः) a kind of bird; Ms.12.64.
    -गुणः (वाग्गुणः) a merit or excellence of speech; (35 such merits are enumerated by Hemachandra).
    -गुम्फः (pl.) artificial language.
    -गुलिः, -गुलिकः (
    वाग्गुलिः &c.) the betel-bearer of a king &c.; cf. ताम्बूलकरङ्कवाहिन्.
    - चपल a. (
    -वाक्चपल) chattering, frivolous or inconside- rate in talk.
    -चापल्यम् (वाक्चापल्यम्) idle or frivo- lous talk, chattering, gossiping.
    -छलम् (वाक्छलम्) 'dishonesty in words', an evasive reply, a prevarica- tion; एतावदेवास्ति मे वाक्छलम् Mu.2; केनेदममृतं मे वाक्छलाद् वृष्टम् K.33.
    -जालम् (वाग्जालम्) bombast, empty talk; अनिर्लोडितकार्यस्य वाग्जालं वाग्मिनो वृथा Śi.2.27.
    -जीवमः (वाग्जीवनः) a buffon; Kau. A.2.1.
    -डम्बरः (वाग्ड- म्बरः) 1 bombast.
    -2 eloquent language.
    -दण्डः (वाग्दण्डः) 1 reproachful words, reprimand, reproof.
    -2 restraint of speech, control over words; cf. त्रिदण्ड Ms.12.1.
    -दत्त (वाग्दत्त) a. promised, affianced, betrothed. (
    -त्ता) an affianced or betrothed virgin; Kull. on Ms.5.72.
    -दरिद्र (वाग्दरिद्र) a. 'poor in words', i. e. speaking little.
    -दलम् (वाग्दलम्) a lip.
    -दानम् (वाग्दानम्) betrothal; Ms.5.72 (Kull.).
    -दुष्ट a.
    (वाग्दुष्ट) 1 abusive, scurrilous, using abusive words; Ms.8.345.
    -2 using ungrammatical language.
    (-ष्टः) 1 a defamer.
    -2 a Brāhmaṇa not invested with the sacred thread at the proper time of his life.
    -देवता, -देवी (वाग्देवता, वाग्देवी) Sarasvatī, the goddess of speech; वाग्देवतायाः सांमुख्यमाधत्ते S. D.1. ˚कुलम् science, learning.
    -दोषः (वाग्दोषः) 1 the utterance of a (dis- agreeable) sound; द्वीपिचर्मपरिच्छन्नो वाग्दोषाद् गर्दभो हतः H. B.
    -2 abuse, defamation.
    -3 an ungrammatical speech.
    -निबन्धन (वाग्निबन्धन) a. depending on words.
    -निमि- त्तम् (वाङ्निमित्तम्) Prognostications; तच्चाकर्ण्य वाङ्- निमित्तज्ञः पितरि सुतरां जीविताशां शिथिलीचकार Hch. V.
    -निश्चयः (वाङ्निश्चयः) affiance by word of month, marriage contract.
    -निष्ठा (वाङ्निष्ठा) faithfulness (to one's word or promise).
    -पटु a. (
    वाक्पटु) skilful in speech, eloquent.
    -पति a. (
    वाक्पति) eloquent; oratorical.
    (-तिः) 1 N. of Bṛihaspati (in this sense वाचसांपतिः is also used).
    -2 the constellation Puṣya.
    -पथः(वाक्पथः) 1 a moment fit for speech.
    -2 the range of speech.
    -पाटवम् (वाक्पाटवम्) eloquence.
    -पारीणः (वाक्पा- रीणः) beyond the range of speech; वाक्पारीणरुचिः स चेन्मुखमयं पद्मः प्रिये तावकम् N.22.14.
    -पारुष्यम् (वाक्पारु- ष्यम्) 1 severity of language.
    -2 violence in words, abusive or scurrilous language, defamation; एवं दण्डविधिः प्रोक्तो वाक्पारुष्यस्य तत्त्वतः Ms.8.278.
    -प्रचोदनम् (वाक्प्रचो- दनम्) an order expressed in words.
    -प्रतोदः (वाक्प्र- तोदः) 'the goad of words', goading or taunting lan- guage.
    -प्रलापः (वाक्प्रलापः) eloquence.
    -बन्धनम् (वाग्बन्धनम्) stopping the speech, silencing; व्रीडार्ता प्रकरोति दाडिमपलव्याजेन वाग्बन्धनम् Amaru.16.
    -भट (वाग्भटः) N. of a writer on medicine.
    - मनस n. (the duel
    -वाङ्मनसी in Vedic language) speech and mind; अथैनं तुष्टुवुः स्तुत्यमवाङ्मनसगोचरम् R.1.15; अतीतः पन्थानं तव च महिमा वाङ्मनसयोः Śiva-mahimna 2.
    -मात्रम् (वाङ्मात्रम्) mere words.
    -मुखम् (वाङ्मुखम्) the beginning or introduction of a speech, an exordium, a preface.
    -यत a. (
    -वाग्यत) one who has controlled or curbed his speech, silent.
    -यमः (वाग्यमः) one who has con- trolled his speech, a sage.
    -यामः (वाग्यामः) a dumb man.
    -युद्धम् (वाग्युद्धम्) a war of words, (hot) debate or discussion, controversy.
    -रोधः (वाग्रोधः) stopping the speech, silencing.
    -वज्रः (वाग्वज्रः) 1 adamantine words; अहह दारुणो वाग्वज्रः U.1.
    -2 harsh or severe language.
    -विद् a. (
    वाग्विद्) eloquent.
    -विदग्ध a. (
    वाग्विदग्ध) skilled in speech. (
    -ग्धा) a sweet-speaking or fascinating woman.
    -विनिःसृत a. (
    वाग्विनिःसृत) put forth by speech; वाच्यर्था नियताः सर्वे वाङ्मूला वाग्वि- निःसृताः । तां तु यः स्तेनयेद्वाचं स सर्वस्तेयकृन्नरः ॥ Ms.4.256.
    -विभवः (वाग्विभवः) stock or provision of words, power of description, command of language; नास्ति मे वाग्विभवः प्रशंसितुम् V.3; रघूणामन्वयं वक्ष्ये तनुवाग्विभवो$पि सन् R.1.9; Māl.1.26.
    -विलासः (वाग्विलासः) graceful or elegant speech.
    -विलासिन् m. (
    वाग्विलासिन्) pi- geon, dove.
    -विस्तरः (वाग्विस्तरः) prolixity.
    -वीरः (वाग्वीरः) master of speech.
    -व्ययः (वाग्व्ययः) waste of breath.
    -व्यवहारः (वाग्व्यवहारः) verbal or oral discussion; प्रयोगप्रधानं हि नाट्यशास्त्रं किमत्र वाग्व्यवहारेण M.1.
    -व्यापारः (वाग्व्यापारः) 1 the manner of speaking.
    -2 the style or habit of speaking.
    -3 customary phra- seology or mode of talking.
    -शलाका (वाक्शलाका) in- jurious speech.
    -शल्यम्(वाक्शल्यम्) = वाक्शलाका. -शस्त्रम् (वाक्शस्त्रम्) a curse; वाक्शस्त्रं वै ब्राह्मणस्य तेन हन्यादरीन् द्विजः Ms.11.33.
    -संतक्षणम् sarcastic remarks; असारस्य वाक्संतक्षणैः... अपवाहनम् Dk.2.2.
    -संयमः (वाक्संयमः), -संवरः (वाक्संवरः) restraint or control of speech.
    -संगः (वाक्संगः) 1 impeded or slow speech.
    -2 para- lysis of speech.
    -सारः (वाक्सारः) eloquence.
    -सिद्धम् (वाक्सिद्धम्) supernatural perfection of speech.
    -स्तम्भः (वाक्स्तम्भः) paralysis of speech.

    Sanskrit-English dictionary > वाच् _vāc

  • 20 versatile

    adj.
    परिवर्तन शील, अस्थिर, चंचल, चपल, बदल जाने योग्य; चपल बुद्धि

    English-Hindi new dictionary > versatile

Страницы

См. также в других словарях:

  • capala — चपल …   Indonesian dictionary

  • capalā-jana — चपलाजन …   Indonesian dictionary

  • capalāya — चपलाय …   Indonesian dictionary

  • capalâ̱ksha — चपलाक्ष …   Indonesian dictionary

  • capalâ̱ṅga — चपलाङ्ग …   Indonesian dictionary

  • capalâ̱tmaka — चपलात्मक …   Indonesian dictionary

  • Nepali phonology — Nepali is the national language of Nepal. Besides being spoken as a mother tongue by more than 48% of the population of Nepal, it is also spoken in Bhutan and India. The language is recognized in the Nepali constitution as an official language of …   Wikipedia

  • gó-capalā — गोचपला …   Indonesian dictionary

  • mahā́-capalā — महाचपला …   Indonesian dictionary

  • pañca-pala — पञ्चपल …   Indonesian dictionary

  • pañca-palika — पञ्चपलिक …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»