-
121 उद्बन्धकः _udbandhakḥ
उद्बन्धकः N. of a mixed tribe (doing the duty of washermen); cf. Uśanas:--अयोगवेन विप्रायां जातास्ताम्रोप- जीविनः । तस्यैव नृपकन्यायां जातः सूनिक उच्यते ॥ सूनिकस्य नृपायां तु जाता उद्बन्धकाः स्मृताः । निर्णेजयेयुर्वस्त्राणि अस्पृशाश्च भवन्त्यतः ॥ -
122 उद्युज् _udyuj
उद्युज् 7 U. (Usually Ā. only)1 To excite, make active or quick, stimulate to exertion.-2 (intrans.) To exert, attempt, strive (with inf.); भवन्तमभियोक्तुमुद्युङ्क्ते Dk.3.-3 To prepare.-4 To join, be in contact with; यथा हस्ती हस्तिन्याः पदेन पदमुद्युजे Av.6.7.2. -
123 उपचर् _upacar
उपचर् 1 P.1 (a) To serve, wait or attend upon; गिरिशमुपचचार Ku.1.6; निमित्तज्ञान् K.64; Ms.3.193, 4.254; सममुपचर भद्रे सुप्रियं चाप्रियं च Mk.1.31; K.326. (b) To honour, worship; प्रतिमाः पूजासत्कारेणोपचर्यन्ते K.4,323; V.3.-2 To treat, deal with, act towards; entertain; मित्रत्वेन उपचरितस्य Dk.71 treated as a friend; भोजनादिना मामुपाचरत् 77,117; तां प्रियसखीमिवोपाचरत् 134; उपाचरत् कृत्रिमसंविधाभिः R.14.17 honoured or entertained; 5.62; स्थाने इयं देवीशब्देनोपचर्यते V.3. honoured with the title of queen. तत्रभवन्तो युवत्वेनोपचर्यमाणाः प्रीता भवन्ति Mbh. IV.1.163.-3 To attend on (as a patient), treat, tend, nurse; यत्नादुपचर्यताम् Ś.3; मन्त्रवादिभिरुपचर्यमाणः Pt.1.-4 To approach, go towards.-5 To undertake, begin (mostly Vedic in these senses). -pass. To be used figuratively or metaphorically, be applied figuratively to any one (with loc.); तस्माच्चेतनवदुपचर्यते Ś. B.; पर एवात्मा बालैः शारीर इत्युपचर्यते ibid; कालो$यं द्विपरार्धाख्यो निमेष उपचर्यते Bhāg.; भुक्ता ब्राह्मणा इत्यत्र अन्नस्य भुक्तत्वं ब्राह्मणेषूपचर्यते Malli. on Ki.1.1.; Bṛi. S.5.15; प्रत्यासत्त्या उपचर्य योज्यते K. P. -
124 उपसर्जनम् _upasarjanam
उपसर्जनम् 1 Pouring on.-2 A misfortune, calamity (as an eclipse), portent; ज्योतिषां चोपसर्जने (अनध्यायान्) Ms.4.15.-3 Leaving.-4 Eclipsing.-5 Any person or thing subordinate to another, a substitute.-6 (In gram.) A word which either by composition or deriva- tion loses its original independent character, while it also determines the sense of another word (opp. प्रधान); e. g. in पाणिनीयः a pupil of पाणिनि, पाणिनि becomes उपसर्जन; or in राजपुरुषः, राजन् is उपसर्जन, having lost its independent character; P.I.2.43,48,57; II.2.3; IV.1.14,54; VI.3.82; आचार्योपसर्जनश्चान्तेवासी.-7 A kind of war-manoeuvre; तथा प्राग्भवनं चापसरणं तूपसर्जनम् Śuka.4.115. -
125 उलपः _ulapḥ
उलपः 1 A creeping plant, a spreading creeper.-2 Soft grass (कोमलतृणम्), the grass or reed Saccharum Cylindricum; गोगर्भिणीप्रियनवोलपमालभारिसव्योपकण्ठविपिनावलयो भवन्ति Māl.9.2; Ki.1.3; Śi.4.8.-3 A shrub or bush; a wick (Ved.); Rv.1.142.3. -
126 एकीभू _ēkībhū
एकीभू 1 P.1 To become one, blend, combine, be- mingled. परेव्यये सर्व एकीभवन्ति Muṇḍ.3.2.7. -
127 एतावत् _ētāvat
एतावत् a. So much, so great, so many, of such extent, so far, of such quality or kind; एतावदुक्त्वा विरते मृगेन्द्रे R.2.51; Ku.6.89; एतावान्मे विभवो भवन्तं सेवितुम् M.2 so far; oft. used in connection with a relative pronoun which generally follows; एतावता नन्वनुमेयशोभि... आरोपितं यद् गिरिशेन पश्चादङ्कम् Ku.1.37. -ind. So far, so much, in such a degree, thus; नैतावदन्ये मरुतो यथेमे Rv.7.57.3. -
128 कण्टकः _kaṇṭakḥ _कम् _kam
कण्टकः कम् 1 A thorn; पादलग्नं करस्थेन कण्टकेनैव कण्टकं (उद्धरेत्) Chāṇ.22; कण्टकेनैव कण्टकम् (उन्मूलयेत्) Pt.4.18-2 A prickle, a sting; यः कण्टकैर्वितुदति Y.3.53.-3 The point of anything.-4 (Fig.) Any troublesome fellow who is, as it were, a thorn to the state and an enemy of order and good government; उत्खातलोकत्रयकण्टके$पि R.14.73; त्रिदिवमुद्धृतदानवकण्टकम् Ś.7.3; Ms.9.26; Mv.7.8.-5 (Hence) Any source of vexation or an- noyance, nuisance; कण्टकानां च शोधनात् Ms.9.253.-6 Horripilation, erection of hair, thrill.-7 A finger-nail.-8 A vexing speech.-9 A fish-bone; अन्धो मत्स्या- निवाश्नाति स नरः कण्टकैः सह Ms.8.95.-1 A sharp stinging pain, symptom of a disease.-11 (In Nyāya philosophy) Refutation of arguments, detection of error.-12 Impediment, obstacle.-13 The first, fourth, seventh, and tenth lunar mansions.-14 A vexing or injurious speech; Mb.1.-कः A bamboo; some other tree (Mar. बेल, बाभळ, हिंगणबेट) फलकं परिधानश्च तथा कण्टक- वस्त्रधृक् Mb.12.33.14; see कण्टकद्रुम.-2 A work-shop, manufactory.-3 Fault, defect; निर्धूतवाक्यकण्टकाम् Mb.12.167.5.-4 N. of Makara or the marine mon- ster, the symbol of the god of love.-की A kind of वार्ताकी.-फलः See कण्टकफल.-Comp. -अग्रः a kind of lizard.-अशनः, -भक्षकः, -भुज् m. a camel.-अष्ठीलः a kind of fish (having many bones).-आगारः a kind of worm.-आढ्यः a kind of tree.-उद्धरणम् 1 (lit.) extracting thorns, weeding.-2 (fig.) removing annoyances, extirpating thieves and all such sources of public annoyance; कण्टकोद्धरणे नित्यमातिष्ठेद्यत्नमुत्तमम् Ms.9.252.-द्रुमः 1 a tree with thorns, a thorny bush; भवन्ति नितरां स्फीताः सुक्षेत्रे कण्टकद्रुमाः Mk.9.7.-2 the Śālmali tree or silk-cotton-tree (Mar. सांवरी).-प्रावृटा Aloe Perfoliata (Mar. कोरफड).-फलः 1 the bread-fruit tree, Panasa tree.-2 the गोक्षुर plant.-3 the castor-oil tree.-4 the Dhattūra tree.-5 a term applicable to any plant the fruit of which is invested with a hairy or thorny coat.-मर्दनम् suppressing disturbance.-युक्त a. having thorns, thorny.-विशोधनम् extirpating every source of disturbance or trouble; राज्यकण्टकविशोधनोद्यतः Vikr.5.1.-वृन्ताकी a species of nightshade with thorny leaves (वार्ताकी).-श्रेणिः, -णी f.1 the Solanum Jacquini.-2 a porcupine.
Страницы
См. также в других словарях:
bhavá-nāga — भवनाग … Indonesian dictionary
bhavá-nāṡinī — भवनाशिनी … Indonesian dictionary
bhavá-nātha — भवनाथ … Indonesian dictionary
bhavá-nibandhavināṡin — भवनिबन्धविनाशिन् … Indonesian dictionary
bhavá-nigaḍa-nibandha-cchedana — भवनिगडनिबन्धच्छेदन … Indonesian dictionary
bhavá-nigaḍa-nibandha-cchedha-vināṡin — भवनिगडनिबन्धच्छेधविनाशिन् … Indonesian dictionary
bhavan — भवन् … Indonesian dictionary
bhavan-madhya — भवन्मध्य … Indonesian dictionary
bhavan-manyu — भवन्मन्यु … Indonesian dictionary
bhavana — भवन … Indonesian dictionary
bhavanâ̱dhî ̱ṡa — भवनाधीश … Indonesian dictionary
