Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

आमय

  • 21 बाल _bāla

    बाल a.
    1 Young, infantine, not full-grown or deve- loped (of persons or things); बालेन स्थविरेण वा Ms. 8.7; बालाशोकमुपोढरागसुभगं भेदोन्मुखं तिष्ठति V.2.7; so बालमन्दारवृक्षः Me.77; R.2.45;13.24.
    -2 Newly risen, young (as the sun or its rays); बालार्कप्रतिमे- वाप्सु वीचिभिन्ना पतिष्यतः R.12.1.
    -3 New, waxing (as the moon); पुपोष वृद्धिं हरिदश्वदीधितेरनुप्रवेशादिव बाल- चन्द्रमाः R.3.22; Ku.3.29.
    -4 Puerile.
    -5 Ignorant, unwise; अनर्थकुशला ह्येते बालाः पण्डितमानिनः Rām.2.1.38.
    -6 Pure (as an animal fit for sacrifice).
    -लः 1 A child, an infant; बालादपि सुभाषितम् (ग्राह्यम्); Ms.2.239.
    -2 A boy, youth, young person.
    -3 A minor (under 16 years of age); बाल आषोडशाद्वर्षात् Nārada.
    -4 A colt, foal.
    -5 A fool, simpleton; नीरसायां रसं बालो बालिकायां विकल्पयेत् Pt.4.91.
    -6 (a) A tail. (b) An elephant's or a horse's tail.
    -7 Hair; तं केशपाशं प्रसमीक्ष्य कुर्युर्बालप्रियत्वं शिथिलं चमर्यः Ku.1.48.
    -8 An elephant five years old; 'पञ्चवर्षो गजो बालः पोतस्तु दशवार्षिकः' Vaijayantī. According to Mātaṅga L. (5.2.) however it means an elephant in the first year.
    -9 A kind of perfume.
    -1 The cocoa-nut.
    -Comp. -अग्रम् 1 the point of a hair.
    -2 A dove-cot; प्रासादबालाग्रकपोतपालिकायामुपविष्टः शृणोमि Mk.1.51/ 52.
    -अध्यापकः a tutor of youths or children.
    -अपत्यम् youthful progeny.
    -अभ्यासः study during childhood, early application (to study).
    -अरुण a. red like early dawn. (
    -णः) early dawn; morning sun.
    -अर्कः the newly-risen sun; R.12.1.
    -अवबोधः, -नम् instruc- tion of the young; Pt.1.
    -अवस्थ a. juvenile, young; भुवमधिपतिर्बालाबस्थो$प्यलं परिरक्षितुम् V.5.18.
    -अवस्था child- hood.
    -आतपः morning sunshine.
    -आमयः a child's disease.
    -इन्दुः the new or waxing moon; बालेन्दुवक्राप्य- विकाशभावाद् बभुः पलाशान्यतिलोहितानि Ku.3.29.
    -इष्टः the jujube tree.
    -उपचारः, -चरणम् (medical) treatment of children.
    -उपवीतम् 1 a piece of cloth used to cover the privities.
    -2 The sacrificial cord.
    -कदली a young plantain tree.
    -काण्डम् the first book of the Rāmāyaṇa.
    -कुन्दः, -दम् a kind of young jasmine. (
    -दम्) a young jasmine blossom; अलके बालकुन्दानुविद्धम् Me.67.
    -कृमिः a louse.
    -कृष्णः Kṛiṣṇa as a boy.
    -केलिः, -ली f. child's play or amusement.
    -क्रीडनम् a child's play or toy.
    -क्रीडनकम् a child's toy.
    -कः 1 a ball.
    -2 an epithet of Śiva.
    -क्रीडा a child's play, childish or juvenile sport.
    -खिल्यः a class of divine personages of the size of a thumb and produced from the creator's body and said to precede the sun's chariot (their number is said to be sixty thousand); cf. R.15.1; क्रतोश्च सन्ततिर्भार्या बालखिल्यानसूयत । षष्टिर्यानि सहस्राणि ऋषिणामूर्ध्व- रेतसाम् ॥ Mārk. P.
    -गर्भिणी a cow with calf for the first time.
    -गोपालः 'the youthful cowherd', an epithet of Kṛiṣṇa, as the boycowherd.
    -ग्रहः any demon (or planetary influence) teasing or injuring children; बालग्रहस्तत्र विचिन्वती शिशून् Bhāg.1.6.7.
    -घ्नः a child- slayer, infanticide; Ms.11.19.
    -चन्द्रः -चन्द्रमस् m.
    1 the young or waxing moon; इह जगति महोत्सवस्य हेतुर्नयनवतामुदियाय बालचन्द्रः Māl.2.1.
    -2 a cavity of a particular shape; Mk.3.13.
    -चरितम् 1 juvenile sports.
    -2 early life or actions; U.6.
    -चर्यः N. of Kārtikeya. (
    -र्या) the bahaviour of a child.
    -चुम्बालः a fish; Nigh. Ratn.
    -चतः a young mango-tree; धत्तेचक्षुर्मुकुलिनि रणत्कोकिले बालचूते Māl.3.12.
    -ज a. produced from hair.
    -जातीय a. childish, foolish, simple.
    -तनयः the Kha- dira tree.
    -तन्त्रम् midwifery.
    -तृणम् young grass.
    -दलकः the Khadira.
    -धनम् the property of a minor; Ms.8.149.
    -धिः (also बालधिः) a hairy tail; तुरंगमैरा- यतकीर्णवालधिः Śi.12.73; Ki.12.47.
    -नेत्र a. guided or steered by a fool.
    -पत्रः, -पत्रकः the Khadira tree.
    -पाश्या 1 an ornament worn in the hair when parted.
    -2 a string of pearls binding or intertwining the braid of hair.
    -पुष्टिका, -पुष्टी, -पुष्पी a kind of jasmine.
    -बोधः 1 instructing the young.
    -2 any work adapted to the capacities of the young or inexperienced.
    -भद्रकः a kind of poison.
    -भारः a large bushy tail; बाधेतोल्का- क्षपितचमरीबालभारो दवाग्निः Me.55.
    -भावः 1 child-hood, infancy.
    -2 a hairy growth; एतद्भ्रुवौ जन्म तदाप युग्मं लीलाचलत्वोचितबालभावम् N.7.26.
    -3 inattention; Ms. 8.118. (Kull.)
    -4 children (collectively).
    -5 recent rise (of a planet).
    -भृत्यः a servant from childhood.
    -भैषज्यम् a kind of collyrium.
    -भोज्यः pease.
    -मनो- रमा N. of several grammars.
    -मरणम् (with Jainas) a fool's manner of dying (12 in number).
    -मित्रः a friend from boyhood.
    -मृगः a fawn.
    -मूलम् a young radish.
    -मूषिका a small mouse.
    -मृणालः a tender filament or fibre (of lotus); व्यालं बालमृणालतन्तुभिरसौ रोद्धुं समुज्<?>म्भते Bh.2.6.
    -यज्ञोपवीतकम् the sacred thread worn across the breast.
    -राजम् lapis lazuli.
    -रोगः a child's disease; अथ बालरोगाणां निदानानि लक्षणानि चाह । धात्र्यास्तु गुरुभिर्भोज्यैर्विषमैर्दोषलैस्तथा...... Bhāva. P.
    -लता a young creeper; अवाकिरन् बाललताः प्रसूनैः R.2.1.
    -लीला child's play, juvenile pastime.
    -वत्सः 1 a young calf.
    -2 a pigeon.
    -वायजम् lapis lazuli.
    -वासस् n. a woollen garment.
    -वाह्यः a young or wild goat.
    -विधवा a child-widow.
    -वैधव्यम् child-widowhood.
    -व्यजनम् a chowrie or fly-flapper (usually made of the tail of the yāk or Bos Grunniens and used as one of the royal insignia); यस्यार्थयुक्तं गिरिराजशब्दं कुर्वन्ति बाल- व्यजनैश्चमर्यः Ku.1.13; R.9.66;14.11;16.33,57.
    -व्रतः an epithet of a Buddha saint Mañjughoṣa.
    -सखि m. a friend from childhood.
    -संध्या early twilight.
    -सात्म्यम् milk.
    -सुहृद् m. a friend of one's youth.
    -सूर्यः, -सूर्यकः lapis lazuli.
    -स्थानम् 1 childhood.
    -2 youth.
    -3 inexperience.
    -हत्या infanticide.
    -हस्तः a hairy tail.

    Sanskrit-English dictionary > बाल _bāla

  • 22 रुधिर _rudhira

    रुधिर a. [रुध्-किरच् Uṇ.1.5] Red, red-coloured.
    -रम् 1 Blood.
    -2 Saffron.
    -रः 1 The red colour.
    -2 The planet Mars; रोहिणीशकटमर्कनन्दनश्चेद् भिनत्ति रुधिरो$थवा शशी Pt.1.213.
    -3 A kind of precious stone.
    -Comp. -अन्धः N. of a hell.
    -अशनः 'a blood-eater', a demon, an evil spirit.
    -आख्यः a kind of precious stone.
    -आननम् one of the five retrograding motions of Mars.
    -आमयः hemorrhage, piles.
    -उद्गारिन् a.
    1 emitting blood.
    -2 N. of a संवत्सर.
    -पायिन् m. a demon.
    -प्लावित a. soaked in blood.
    -लालस a. sanguinary.
    -लेपः a. spot of blood.
    -सार a. sanguine.

    Sanskrit-English dictionary > रुधिर _rudhira

  • 23 वृक्षः _vṛkṣḥ

    वृक्षः [व्रश्च्-क्स Uṇ.3.66]
    1 A tree; आत्मापराधवृक्षाणां फलान्येतानि देहिनाम्.
    -2 A tree bearing visible flowers and fruit; अपुष्पाः फलवन्तो ये ते वनस्पतयः स्मृताः । पुष्पिणः फलिनश्चैव वृक्षास्तूभयतः स्मृताः ॥ Ms.1.47.
    -3 Wrightia Antidysenterica (Mar. इंद्रजव, कुडा).
    -Comp. -अङ्घ्रिः the root of a tree.
    -अदनः 1 a carpenter's chisel.
    -2 a hatchet.
    -3 the fig-tree.
    -4 the Piyāla tree.
    -अधिरूढः [also वृक्षाधिरूढम्, वृक्षाधिरूढिः f.] a kind of embrace by women resembling the climbing of trees by creepers [बाहुभ्यां कण्ठमालिङ्ग्य मामिनी कान्त उत्थिते । अङ्कमा- रोहते यस्य वृक्षारूढः स उच्यते Nārāyaṇa's com. on N.7.97.]; क्रमोद्गता पीवरताधिजङ्घं वृक्षाधिरूढं विदुषी किमस्याः N.7.97; वल्ली पुरन्ध्रिपटलं घटिताभिरामवृक्षाधिरूढकमुपैति परामभिख्याम् Haravijaya 5.33.
    -अम्लः the hog-plum. (
    -म्लम्) the fruit of the tamarind tree; वृक्षाम्लमाममम्लोष्णं वातघ्नं कफ- पित्तलम् । पक्वं तु गुरु संग्राहि कटुकं तुवरं लघु ॥ Bhāva P.
    -आमयः Lac, resin.
    -आरोपकः the planter of a tree; Ms.3.163.
    -आलयः a bird.
    -आवासः 1 a bird.
    -2 an ascetic.
    -आश्रयिन् m.
    1 a kind of small owl.
    -2 a bird.
    -उत्पलः the Karṇikāra tree.
    -औकस् m. an ape.
    -कुक्कुटः a wild cock.
    -खण्डम् a grove or clump of trees.
    -गुल्म a. covered with trees and shrubs; Ms.7.192.
    -गृहः a bird.
    -चरः a monkey.
    -छाया the shade of a tree. (
    -यम्) thick shade, the shade of many trees.
    -तक्षकः a wood-feller.
    -धूपः turpentine.
    -नाथः the fig-tree.
    -निर्यासः gum, resin; Ms.5.6.
    -पाकः the fig tree.
    -भवनम् the hollow of a tree.
    -भिद् f. an axe.
    -भेदिनि m.
    1 a hatchet.
    -2 a carpenter's chisel.
    -मर्कटिका a squirrel.
    -वाटिका = वाटी a garden, grove of trees.
    -शः a lizard.
    -शायिका a squirrel.
    -संकटम् a forest-thicket.

    Sanskrit-English dictionary > वृक्षः _vṛkṣḥ

  • 24 शीर्षम् _śīrṣam

    शीर्षम् [शिरस्-पृषो ˚ शीर्षादेशः, शॄ-क सुक् च वा]
    1 The head; शीर्षे सर्पो देशान्तरे वैद्यः Karpūr.; Mu.1.21.
    -2 The black variety of aloe-wood.
    -3 The upper part, tip, top; पञ्चशीर्षा यवाश्चापि शतशीर्षाश्च शालयः Mb.6.3.19.
    -4 The fore-part, front.
    -Comp. -अवशेषः the head only as the remainder.
    -आमयः any affection or disease of the head.
    -उदयः an epithet of the zodiacal signs, Gemini, Leo, Virgo, Libra, Scorpio, Aquarious, and Pisces.
    -घातिन् an executioner; P.III.2.51.
    -छेदः decapitation.
    -छेदिक, -छेद्य a. fit to be beheaded, deserving death by dacapitation; शीर्षच्छेद्यः स ते राम तं हत्वा जीवय द्विजम् U.2.8; R.15.51.
    -त्राणम्, -रक्षम् a helmet.
    -पट्टकः a turban.
    -वर्तनम् submission to punishment.
    -शोकः pain in the head.

    Sanskrit-English dictionary > शीर्षम् _śīrṣam

  • 25 सचिवः _sacivḥ

    सचिवः 1 A friend, companion; छायेव कर्मसचिवाः साधवो दीनवत्सलाः Bhāg.11.2.6; Ki.6.43.
    -2 A minister, counsellor; सचिवान् सप्त चाष्टौ वा प्रकुर्वीत परीक्षितान् Ms.7.54; R.1.34;4.87;8.67; कार्यान्तरसचिवः M.1.
    -3 The dark thorn-apple.
    -Comp. -आमयः a kind of disease (Mar. धांवरें).

    Sanskrit-English dictionary > सचिवः _sacivḥ

  • 26 हृद् _hṛd

    हृद् n. (This word has no forms for the first five inflections, and is optionally substituted for हृदय after acc. dual)
    1 The mind, heart; त्यक्तं गृहाद्यपि मया भवताप- शान्त्यै नासीदसौ हृतहृदो मम मायया ते Bhagavaccharaṇa S.15.
    -2 The chest, bosom, breast; इमां हृदि व्यायतपातमक्षिणोत् Ku.5.54.
    -3 The soul.
    -4 The interior or essence of anything.
    -Comp. -आमयः sickness of heart.
    -आवर्तः a lock or curl of hair on a horse's chest.
    -उत्क्लेदः, -उत्क्लेशः nausea.
    -कम्पः tremor of the heart, palpitation.
    -ग a. reaching up to the breast (as water, आचमनजल); हृद्गाभिः पूयते विप्रः कण्ठगाभिस्तु भूमिपः Ms.2.62.
    -गत a.
    1 seated in the mind, conceived, designed.
    -2 cherished. (
    -तम्) design, meaning, intent.
    -ग्रन्थः a heart-sore.
    -ग्रहः spasm of the heart.
    -देशः the region of the heart.
    -द्योतन a. breaking the heart.
    -द्रवः too quick pulsation.
    -पिण्डः, -ण्डम् the heart.
    -रोगः 1 a heart-disease, heartburn.
    -2 sorrow, grief, anguish.
    -3 love.
    -4 the sign Aquarius of the zodiac.
    -लासः (हृल्लासः) 1 hiccough.
    -2 disquietude, grief.
    -लेखः (हृल्लेखः) 1 knowledge, reasoning; कीर्त्यर्थमल्पहृल्लेखाः पटवः कृत्स्ननिर्णयाः Mb.12.262.27.
    -2 heart-ache.
    -लेखा (हृल्लेखा) grief, anxiety; यदा व्यपेतहृल्लेखं मनो भवति तस्य वै Mb.12.294.31.
    -वण्टकः the stomach.
    -शयः 1 the god of love; अहोरूपमहो धाम अहो अस्या नवं वयः । इति ते तामभिद्रुत्य पप्रच्छुर्जातहृच्छयाः ॥ Bhāg.8.9.2.
    -2 love; हृच्छयेनाभिभू- तात्मा भीमसेनमकामयत् Mb.3.12.95.
    -3 soul, conscience (अन्तर्यामी); नूनं तयोरनुमते हृदि हृच्छयचोदितः Mb.12.334.13.
    -शूलम् an acute pain in the chest.
    -शोकः heartburn or anguish.
    -सारः courage; अद्राक्षमहमेतत्ते हृत्सारं महदद्भुतम् Bhāg.7.3.18.
    -स्तम्भः paralysis of the heart.
    -स्फोटः breaking of the heart.

    Sanskrit-English dictionary > हृद् _hṛd

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

  • āmaya — आमय …   Indonesian dictionary

  • āmayāvín — आमयाविन् …   Indonesian dictionary

  • āmayāvín-vi-tva — आमयाविन्वित्व …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»