Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

आदित्यवर्ण

  • 121 भाव्य _bhāvya

    भाव्य a. [भू-ण्यत्]
    1 About to be or happen; मनुस्त्रयो- दशो भाव्यः Bhāg.8.13.3; oft. used impersonally like भवितव्यम् q. v.; किं तैर्भाव्यं मम सुदिवसैः Bh.3.41.
    -2 Future.
    -3 To be performed or accomplished.
    -4 To be conceived or imagined.
    -5 To be proved or demonstrated.
    -6 To be determined or investigated.
    -7 To be convicted; त्र्यवरैः साक्षिभिर्भाव्यो नृपब्राह्मणसंनिधौ Ms.8.6.
    -व्यम् 1 What is destined or sure to happen in the future; it is to be; सदा प्रहृष्टया भाव्यं गृहकार्येषु दक्षया Ms.5.15.
    -2 Futurity.

    Sanskrit-English dictionary > भाव्य _bhāvya

  • 122 भृत्य _bhṛtya

    भृत्य a. [भृ क्यप् तक् च] To be nourished or mainta- ined &c.
    -त्यः 1 Any one requiring to be supported.
    -2 A servant, dependant, slave.
    -3 A king's servant, minister of state; भृत्यप्रणाशो मरणं नृपाणाम् H.2.136.
    -4 A subject.
    -त्या 1 Rearing, fostering, nourishing, taking care of; as in कुमारभृत्या q. v.
    -2 Maintenance, support.
    -3 A means of sustenance, food.
    -4 Wages.
    -5 Service.
    -Comp. -अध्यापनम् teaching the Veda for hire; Ms.11.62.
    -जनः 1 a servant, dependant.
    -2 servants taken collectively.
    -भर्तृ m. the master of a family.
    -वर्गः the body of servants, household; यथावद् भृत्यवर्गस्य चिकीर्षेत् कर्म आदितः Mb.12.192.11.
    -वात्सल्यम् kindness to servants.
    -वृत्तिः f. maintenance of servants; यस्य त्रैवार्षिकं भक्तं पर्याप्तं भृत्यवृत्तये Ms.11.7.

    Sanskrit-English dictionary > भृत्य _bhṛtya

  • 123 भोजन _bhōjana

    भोजन a. भुज्-ल्यु ल्युट् वा]
    1 Feeding, nourishing, giving to eat.
    -2 Voracious; (राक्षसी) अङ्गारकेति विख्याता छायामाक्षिप्य भोजनी Rām.4.41.26.
    -नः 1 N. of Viṣṇu.
    -2 Of Śiva.
    -नम् 1 Eating, eating food; taking one's meals; अजीर्णे भोजनं विषम्.
    -2 Food.
    -3 Giving (food) to eat, feeding.
    -4 Using, enjoying.
    -5 Any object of enjoyment.
    -6 That which is enjoyed; सहानुजैः प्रत्यवरुद्ध- भोजनः Bhāg.1.1.1.
    -7 Property, wealth, possessions.
    -Comp. -अधिकारः charge of provender, superintendence over food or provisions, stewardship.
    -आच्छादनम् food and raiment; भोजनाच्छादने दद्यादृतुकाले च संगमम् Pt.5.62.
    -कालः, -वेला, -समयः meal-time, dinner or supper time.
    -त्यागः abstaining from food, fasting.
    -माण्डम् a dish of meat.
    -भूमिः f. a dining-hall.
    -विशेषः a dainty, delicacy.
    -वृत्तिः f. a meal, food.
    -व्यग्र a.
    1 engaged in eating.
    -2 straitened for want of food.
    -व्ययः expense for food.

    Sanskrit-English dictionary > भोजन _bhōjana

  • 124 मनस् _manas

    मनस् n. [मन्यते$नेन मन् करणे असुन्]
    1 The mind, heart, understanding, perception, intelligence; as in सुमनस्, दुमर्नस् &c.
    -2 (In phil.) The mind or internal organ of perception and cognition, the instrument by which objects of sense affect the soul; (in Nyāya phil. मनस् is regarded as a Dravya or substance, and is distinct from आत्मन् or the soul); तदेव सुखदुःखाद्युपलब्धि- साधनमिन्द्रियं प्रतिजीवं भिन्नमणु नित्यं च Tarka K.
    -3 Con- science, the faculty of discrimination or judgment.
    -4 Thought, idea, fancy, imagination, conception; पश्यन्न- दूरान्मनसाप्यधृष्यम् Ku.3.51; R.2.27; कायेन वाचा मनसापि शश्वत् 5.5; मनसापि न विप्रियं मया (कृतपूर्वम्) 8.52.
    -5 Design, purpose, intention.
    -6 Will, wish, desire, inclination; in this sense मनस् is frequently used with the infinitive form with the final म् dropped, and forms adjectives; अयं जनः प्रष्टुमनास्तपोधने Ku.5.4; cf. काम.
    -7 Reflection (ध्यान); मनसा जपैः प्रणतिभिः प्रयतः समुपेयिवानधिपतिं स दिवः Ki.6.22.
    -8 Disposition, temper, mood.
    -9 Spirit, energy, mettle; मनोवीर्यवरोत्सिक्तमसृण्यमकुतोभयम् Bhag.3. 17.22.
    -1 N. of the lake called Mānasa.
    -11 Breath or living soul.
    -12 Desire, longing after. (मनसा गम् &c. to think of, contemplate, remember; जगाम मनसा रामं धर्मज्ञो धर्मकाङ्क्षया Rām.2.82.9; (अगमत्) मनसा कार्यसंसिद्धौ त्वरादिगुणरंहसा Ku.2.63; मनः कृ to fix the mind upon, direct the thoughts towards, with dat. or loc.; मनो बन्ध् to fix the heart or affection upon; (अभिलाषे) मनो बबन्धान्यरसान् विलङ्ध्य सा R.3.4; मनः समाधा to collect oneself; मनसि उद्भू to cross the mind; मनसि कृ to think, to bear in mind; to resolve, determine, think of.) N. B. In comp. मनस् is changed to मनो before अ and soft consonants, as मनो$नुग, मनोज्ञ, मनोहर &c.).
    -Comp. -अधिनाथः a lover, husband.
    -अनवस्थानम् inattention.
    -अनुग a. suiting the mind, agreeable; ततस्तदग्ऱ्यं वचनं मनोनुगं समस्तमाज्ञाय ततो हि हेतुमत् Mb.12.167.49; Rām.7.72.18.
    -अप- हारिन् a. captivating the heart.
    -अभिनिवेशः close application of mind, firmness of purpose,
    -अभिराम a. pleasing the mind, gratifying to the heart; मनोभिरामाः (केकाः) R.1.39.
    -अभिलाषः the desire or longing of the heart.
    -आप a. gaining the heart, attractive, pleasing.
    -कान्त a. (मनस्कान्त or मनःकान्त) dear to the mind, pleasant, agreeable.
    -कारः perfect perception, full consciousness (of pleasure or pain), mental concen- tration, resolution; भवन्मनस्कारलवोद्गमेन क्रमेलकानां निलयः पुरेव N.14.84. (cf. मनसः ऐकाग्ऱ्यकरणं मनस्कारः Nārayaṇa com. on N.) दिदृक्षादत्तदृष्टीनां मनस्कारमनीषयोः । सप्रीतिरससन्तोषं दिशन्तौ देहकान्तितः ॥ Yādavābhyudaya 1.9.
    -क्षेपः (मनःक्षेपः) distraction of the mind, mental confusion.
    -गत a.
    1 existing or passing in the mind, concealed in the breast, internal, inward, secret; नेयं न वक्ष्यति मनोगतमाधिहेतुम् Ś.3. 11.
    -2 affecting the mind, desired.
    (-तम्) 1 a wish, desire; मनोगतं सा न शशाक शंसितुम् Ku.5.51.
    -2 an idea, thought, notion, opinion.
    -गतिः f. desire of the heart.
    -गवी wish, desire.
    -गुप्त a. hidden in the mind, thought secretly. (
    -प्ता) red arsenic.
    -ग्रहणम् captivating the mind.
    -ग्रहिन् a. captivating or fascinating the mind.
    -ग्राह्य a. to be grasped by the mind.
    -ह्यम् the plea- sures of sense; यो वृणीते मनोग्राह्यमसत्त्वात् कुमनीष्यसौ Bhāg.1. 48.11.
    -ग्लानिः depression of mind.
    -ज, -जन्मन् a. mindborn. (-m.) the god of love.
    -जल्पः imagination.
    -जव a.
    1 quick or swift as thought; मनोजवं मारुततुल्यवेगम् Rāma-rakṣā Stotra 33.
    -2 quick in thought or concep- tion.
    -3 fatherly, paternal.
    - जवस a. resembling a father, fatherly.
    -जवा 1 N. of one of the tongues of Agni.
    -2 N. of one of the शक्तिs of Durgā 'काली कराली च मनोजवा च' Śruti.
    -जात a. mind-born, arisen or produced in the mind.
    -जिघ्र a. scenting out, i. e. guessing the thoughts.
    -ज्ञ a. pleasing, lovely, agreeable, beautiful, charming; इयमधिकमनोज्ञा वल्कलेनापि तन्वी Ś.1.2; R.3.7; 6.1. (
    -ज्ञः) N. of a Gandharva.
    (-ज्ञा) 1 red arsenic.
    -2 an intoxicating drink.
    -3 a princess.
    -तापः, -पीडा 1 mental pain or agony, anguish.
    -तालः the lion of Durgā.
    -तुष्टिः f. satisfaction of the mind.
    -तोका an epithet of Durgā.
    -दण्डः complete control over the mind or thoughts; Ms.12.1; cf. त्रिदण्डिन्.
    -दत्त a. devoted in thought, mentally dedicated.
    -दाहः, -दुःखम् mental distress or torment.
    -दाहिन् the god of love.
    -दुष्ट a. depraved in mind; रजसा स्त्री मनोदुष्टा संन्यासेन द्विजोत्तम (शुद्ध्यति) Ms.5.18.
    -धारणम् conciliating the favour of.
    -नाशः loss of the mind or understanding, demented- ness.
    -नीत a. approved, chosen.
    -पतिः (
    -मनःपतिः) an epithet of Viṣṇu.
    -पर्यायः (with Jainas) N. of the last but one stage in the perception of truth.
    -पूत a.
    (मनःपूत) 1 considered pure by the mind, approved by one's conscience; मनःपूतं समाचरेत् Ms.6.46.
    -2 of a pure mind, conscientious.
    -प्रणीत a. (
    मनःप्रणीत) agreeable or pleasing to the mind.
    -प्रसादः (मनः- प्रसादः) composure of mind, mental calm.
    -प्रिय a. dear to the heart.
    -यः cinammon (Mar. दालचिनी).
    -प्रीतिः f. (
    मनःप्रीतिः) mental satisfaction, joy, delight.
    -भव a. mind-born, created by fancy; दृश्यमाना विनार्थेन न दृश्यन्ते मनोभवाः Bhāg.
    -भवः, -भूः 1 the god of love, Cupid; रे रे मनो मम मनोभवशासनस्य पादाम्बुजद्वयमनारतमानमन्तम् Bv.4.32; Ku.3.27; R.7.22; श्यामा शुशुभे शशिना तया मनोभूः Kalāvilāsa.
    -2 love, passion, lust; अत्यारूढो हि नारीणामकालज्ञो मनोभवः R.12.33.
    -मथनः the god of love.
    -मय see separately.
    -यायिन् a.
    1 going at will or pleasure.
    -2 swift, quick as thought; उत्पत्य खं दशग्रीवो मनोयायी शितास्त्रभृत् Bk.5.3.
    -3 keen desire; अहं हि तस्याद्य मनोभवेन संपीडिता तद्गतसर्वभावा Rām.5.32.12.
    -योगः close application of the mind, close attention.
    -योनिः the god of love.
    -रञ्जनम् 1 pleasing the mind.
    -2 pleasantness.
    -रथः 1 'the car of the mind', a wish, desire; अवतरतः सिद्धिपथं शब्दः स्वमनोरथस्येव M.1.22; मनोरथानामगतिर्न विद्यते Ku.5.64; R.2.72;12.59; उत्पद्यन्ते विलीयन्ते दरिद्राणां मनोरथाः Udb.; आशा नाम नदी मनोरथजला Bh.3.45.
    -2 a desired object; मनोरथाय नाशंसे Ś.7.13.
    -3 (in dramas) a hint, a wish expressed indirectly or covertly. ˚तृतीया N. of the third day in the bright half of Chaitra. ˚दायक a. fulfilling one's expectations. (-कः) N. of a Kalpa-taru. ˚द्रुमः the god of love. ˚बन्धः cherishing or entertaining of desire. ˚बन्धुः the friend of (who satisfies) desires; तस्या भवानपि मनोरथबन्धबन्धुः Māl.1.34. ˚सिद्धिः f. fulfilment of one's desires. ˚सृष्टिः f. a creation of the fancy, a castle in the air.
    -रम a. attractive, pleasing, agreeable, lovely, beautiful; अरुण- नखमनोरमासु तस्याः (अङ्गुलीषु) Ś.6.11; पुरस्ताद्विमले पात्रे सुविस्तीर्णे मनोरमे Suśruta.
    (-मा) 1 a lovely woman.
    -2 a kind of pigment.
    -रागः affection, passion (of the heart).
    -राज्यम् 'kingdom of the fancy', a castle in the air; मनोराज्यविजृम्भणमेतत् 'this is building castles in the air'.
    -रुज् f. pain or grief of the heart.
    -लयः loss of consciousness.
    -लौल्यम् freak, caprice.
    -वल्लभा a beloved woman.
    -वहा N. of a particular artery; ('अश्वत्थपत्रनाडीव द्विसप्ततिशताधिका । नाडी मनोवहेत्युक्तं योगशास्त्र- विशारदैः'); मध्ये च हृदयस्यैका शिरा तत्र मनोवहा । शुकं संकल्पजं नॄणां सर्वगात्रैर्विमुञ्चति ॥ Mb.12.214.19.
    -वाक्कर्मन् n. pl. thoughts, words and deeds.
    -वाञ्छा, -वाञ्छितम् a wish of the heart, a desire,
    -विकारः, -विकृतिः f. emotion of the mind.
    -विनयनम् mental discipline.
    -विरुद्ध a.
    1 incomprehensible.
    -2 against the dictates of mind or conscience.
    -वृत्तिः f.
    1 working of the mind, volition.
    -2 disposition, temper.
    -वेगः quickness of thought.
    -व्यथा mental pain or anguish.
    -शल्य a. rankling in the mind; (बाहुः) कुबेरस्य मनःशल्यं शंसतीव पराभवम् Ku.2.22.
    -शिलः, -ला red arsenic; मनःशिला- विच्छुरिता निषेदुः Ku.1.55; R.12.8; टङ्कैर्मनःशिलगुहैरवदीर्य- माणा Mk.; गन्धाश्मानं मनःशिलाम् Śiva B.3.19; मनःशिला- पङ्कलिखितेन च विद्योतितललाटपट्टाम् K.
    -शीघ्र a. quick as thought.
    -संकल्पः desire of the heart.
    -संगः attach- ment of the mind (to anything).
    -संचेतनाहारः (with Buddhists) one of the four kinds of food (in a mate- rial and spiritual senses)
    -संतापः anguish of the mind.
    -समृद्धिः heart's content; Bhāg.
    -संवरः coercion of mind.
    -सुख a. agreeable to the mind.
    -स्थ a. being in the heart, mental.
    -स्थैर्यम् firmness of mind.
    -हत a. disappointed.
    -हर a. pleasing, charming, attractive, fascinating, lovely; अव्याजमनोहरं वपुः Ś.1.18; Ku.3.39; R.3.32. (
    -रः) a kind of jasmine. (
    -रम्) gold.
    -हर्तृ, -हारिन् a. heart-stealing, captivating, agreeable, plea- sing; हितं मनोहारि च दुर्लभं वचः Ki.1.4; गाङ्गं वारि मनोहारि मुरारिचरणच्युतम् Gaṅgāṣṭaka by Vālmīki 7.
    -हारी an unchaste or unfaithful woman.
    -ह्लादः gladness of heart.
    -ह्वा red arsenic; मनःशिला मनोगुप्ता मनोह्वा नागजिह्विका Bhāva. P.

    Sanskrit-English dictionary > मनस् _manas

  • 125 वरणम् _varaṇam

    वरणम् [वृ-ल्युट् ल्यु वा Uṇ.2.71]
    1 Choosing, selec- ting.
    -2 Begging, soliciting, requesting.
    -3 Surroun- ding, encircling.
    -4 Covering, screening, protecting.
    -5 The choice of a bride.
    -6 Worshipping (of priests &c.).
    -7 Keeping off, prohibiting, warding.
    -णः 1 A ram- part, surrounding wall; वरणः कनकस्य मानिनीं दिवमङ्कादमराद्रि- रागताम्...... उवास N.2.86.
    -2 A bridge.
    -3 The tree called Varuṇa; Rām.2.94.9; see वरुण (Mar. वायवर्णा).
    -4 A tree in general; इह सिन्धवश्च वरणावरणाः करिणां मुदे सनलदानलदाः Ki.5.25.
    -5 A camel.
    -6 A kind of orna- ment on a bow.
    -7 N. of Indra.
    -8 A particular magical formula recited over weapons.
    -Comp. -माला, -स्रज् See वरस्रज्.

    Sanskrit-English dictionary > वरणम् _varaṇam

  • 126 वरटः _varaṭḥ

    वरटः [वृ-अटन् Uṇ.4.86]
    1 Gander.
    -2 A kind of grain.
    -3 A kind of wasp.
    -टा, -टी 1 A goose; नवप्र- सूतिर्वरटा तपस्विनी N.1.135; कण्डूयमाना वरटा स्वचञ्चुपुटकोटिभिः । हंसं कामयमानं तु वारयेत् पक्षधूननैः ॥ Kāśikhaṇḍa.3.68.
    -2 A wasp or a variety of it; भो वयस्य, एते खलु दास्याः पुत्रा अर्थ- कल्यवर्ता वरटाभीता इव गोपालदारका अरण्ये यत्र यत्र न खाद्यन्ते तत्र तत्र गच्छन्ति Mk.1.
    -टम् A jasmine flower (कुन्दपुष्प).

    Sanskrit-English dictionary > वरटः _varaṭḥ

  • 127 वर्तः _vartḥ

    वर्तः (Usually at the end of comp.) Living, liveli- hood; as in कल्यवर्त q. v.
    -Comp. -जन्मन् m. a cloud.
    -तीक्ष्णम्, -लोहम् bell-metal, a kind of brass.

    Sanskrit-English dictionary > वर्तः _vartḥ

  • 128 वर्तक _vartaka

    वर्तक a. [वृत्-ण्वुल्]
    1 Living, being, existing.
    -2 Devoted to; अभिगन्तुं स काकुत्स्थमियेष गुरुवर्तकम् Rām.2.98. 1.
    -कः 1 A quail; कौशिकं तु ततो हृत्वा नरो जायति वर्तकः Mb.13.111.14.
    -2 A horse's hoof; कर्तयन्त इवाश्वीयवर्तकै- र्व्योममण्डलम् Śiva B.13.6.
    -कम् A sort of brass or bell-metal.

    Sanskrit-English dictionary > वर्तक _vartaka

Страницы

См. также в других словарях:

  • Gora (clan) — Gora ( hi. गोरा) or Gor or Gaur is a clan or gotra of Jats found in Rajasthan, Madhya Pradesh in north India. In ancient times ruled in Ajmer Merwara, Mewar, and Bundi Sirohi areas in Rajasthan. They are descendants of Pingala Nagavanshi. [Dr… …   Wikipedia

  • Chhoti Sadri —   city   …   Wikipedia

  • Chauhan — (चौहान) Dynasty and Kingdom राजवंश और साम्राज्य Vansh Agnivanshi Descended from: Dhundhar[citation needed] Common Ances …   Wikipedia

  • Rajyavardhan Singh Rathore — (hindi: राज्यवर्धन सिंग राठोड़; * 29. Januar 1970 in Jaisalmer, Rajasthan) ist ein indischer Sportschütze. Er gewann für sein Land eine Silbermedaille im Doppeltrap Schießen bei den Olympischen Spielen 2004 in Athen. Im selben Jahr gewann er eine …   Deutsch Wikipedia

  • Rathore — Rajyavardhan Singh Rathore (hindi: राज्यवर्धन सिंग राठोड़; * 29. Januar 1970 in Jaisalmer, Rajasthan) ist ein indischer Sportschütze. Er gewann für sein Land eine Silbermedaille im Doppeltrap Schießen bei den Olympischen Spielen 2004 in Athen. Im …   Deutsch Wikipedia

  • a-nyāya-vartin — अन्यायवर्तिन् …   Indonesian dictionary

  • abhi-praty-ava-ruh — अभिप्रत्यवरुह् …   Indonesian dictionary

  • abhy-ava-ruh — अभ्यवरुह् …   Indonesian dictionary

  • ādityá-varman — आदित्यवर्मन् …   Indonesian dictionary

  • ādityá-varṇa — आदित्यवर्ण …   Indonesian dictionary

  • an-upalakshya-vartman — अनुपलक्ष्यवर्त्मन् …   Indonesian dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»