-
121 тешле
прил.1)а) с зуба́ми, име́ющий зуб; зуба́тыйсм. тж. тешләчул инде тешле — он уже́ име́ет зуб ( о младенце)
б) в составе терминологических и пр. сочетаний -зу́быйак тешле — белозу́бый
үткен тешле — острозу́бый
тулы тешле — полнозу́бое ( животное)
2) с зубцо́м (зубца́ми); зу́бчиком (зубни́цами); зу́бчатыйтешле тәгәрмәч — зу́бчатое колесо́; зубча́тка
3) перен. зуба́стый, де́рзкий; о́стрый на язы́ккөчле булмаса да, тешле — (погов.) хоть не силён, но зуба́ст
-
122 тырнаклы
прил.1) с ногтя́ми, име́ющий но́гтиозын тырнаклы — с дли́нными ногтя́ми
буялган тырнаклы — с кра́шеными ногтя́ми
2) с когтя́ми; когти́стыйтырнаклы җәнлек — когти́стый зверь
үткен тырнаклы кош — пти́ца с о́стрыми когтя́ми
3) перен.; разг. зуба́стый, де́рзкийтырнаклы адәм түрәне кол итәр — (посл.) зуба́стый челове́к своего́ нача́льника сде́лает рабо́м
4) в знач. сущ. тырнаклылар зоол. коготко́вые ( в различных классификационных разрядах) -
123 үткер
прил.; разг.; см. үткен -
124 хатын
сущ.1) же́нщина, да́ма || же́нский, да́мскийирле хатын — за́мужняя же́нщина
уңган (кыю, үткен) — хатын расторо́пная (сме́лая, бо́йкая) же́нщина
усал хатын — зла́я ба́ба
күрше хатын — сосе́дка
татар хатыны — тата́рская же́нщина, тата́рка
хатыннар тавышы — же́нский го́лос; го́лос, как у же́нщины
хатыннар күлмәге — же́нское (да́мское) пла́тье
хатыннар логикасы — же́нская ло́гика
2) жена́, супру́га; благове́рная, полови́наСәлим бай хатыны — жена́ Сали́м-ба́я
карт (баш) хатын — ста́рая жена́ уст.; пе́рвая (ста́ршая) жена́ при многожёнстве
яшь хатын — молода́я жена́; уст. после́дняя (мла́дшая) жена́ (при многожёнстве)
булдырган да хатын, бөлдергән дә хатын — (посл.) до́брая жена́ дом сбережёт, плоха́я - рукаво́м разнесёт
•- хатын алу
- хатын кеше -
125 шукчы
-
126 күзел
1) желание; алыс күзел заветное желание; өөренир күзелим бар у меня есть желание учиться; 2) мечта; бүткен күзел сбывшаяся мечта; күзел боттанган мечта осуществилась. -
127 мөлчүдер
/мөлчүт*/ понуд.-страд. от мөлчү* (см. мөлчүүр) 1) быть эксплуатируемым; мөлчүткен аңгылар эксплуатируемые классы; 2) быть обыгранным (в азартной игре). -
128 чайгаар
1) стихийно, самотёком; 2) естественно, естественным путём; чайгаар бүткен будук краска, полученная естественным путём; 3) невольно, нечаянно; ср. ала-чайгаар.
См. также в других словарях:
үткен — с. 1. Яхшы чәнчә яки яхшы кисә торган кырыйлы, нечкә яки юка йөзле; яхшы чәнчеп яки кисеп була торган үткен пәке. күч. Арык; очлаеп торган биянең сырты үткен 2. күч. Зирәк үткен акыллы 3. Елгыр, бик булдыклы үткен кызлар сизәрләр. рәв. Тәэсирле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үткенәю — 1. (Үткенләү, үткерләү) 2 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қазанына қаспақ біткен — (ҚХР) байыған, дүние біткен, мал біткен … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
туада біткен — (Монғ.) туа біткен. Ана малдың физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты т у а д а б і т к е н қасиеті (инстинкт) болады (“Үгітші”, 1987, №3, 24) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жүріп өткен қашықтық бойынша тұру нүктесін анықтау — (Определение точки стояния промером пройденного расстояния) картадағы сенімді деп танылған жергілікті жер нүктесінен қашықтық өлшеніп, карта масштабындағы қозғалыс бағытына қойылады … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
шекарадан өткен кездегі бақылау — Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өтетін адамдар, көлік құралдары, жүк және өзге де мүлік шекара және кеден бақылауынан өтуге тиіс. Санитарлық карантиндік, мал дәрігерлік, фито санитарлық және басқа бақылау түрлерінің тәртібін … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
біткен — (Монғ.) барлық. Тоғызынчы айда қар ери жауып, мұз боп қатқан. Б і т к е н жылқы, сиыр, қой айдан бастап отарға кеткен (Монғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
біткені — (Тау., Қош.) барлығы, бәрі, түгел, тұтас. Біздің б і т к е н і м і з ол үйге сыйып кеттік (Тау., Қош.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
біткен — есім. Барлығы, бәрі, түгел; атаулы. Кенет тағы қағылды, Зұрна б і т к е н өкіре, ішін тарта шиқылдай, әлемді басына көтерді (І. Есенберлин, Шығ. жин., 9, 243). Тоғай б і т к е н тонын шешті (А.Нұртазин, Көк тоғай, 8). Ондайда осы бір орта бойлы,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
алгыр — Үткен, җитез, уңган үзе сүзгә дә бик алгыр, бик чапак. АЛГЫР ЭТ – сир. Җәнлекне эзәрләп тотучы ау эте. күч. Ертлач, бернигә карамый үз дигәнен ала торган кеше турында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үткенлек — Үткен, үткер булу сыйфаты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге