ҡул+менән+иңбашҡа+һуғыу

обделать кожу — тире эшкәртеү

обделать драгоценный камень — аҫыл ташты эшкәртеү

обделать родник камнем — шишмәне таш менән уратып алыу

обделать все свои дела — бөтә эштәрҙе уңышлы башҡарып сығыу

тонко обделать дельце — эште оҫта яйлап ҡуйыу

чисто обделать — бик оҫта итеп алдатыу

отличаться особенной музыкальностью — үҙенә башҡа музыкаллек менән айырылып тороу

отговориться болезнью — ауырыуға һылтанып, баш тартыу

отделить кору от ствола — ағас ҡайырыһын олононан айырып алыу

отделить правду от лжи — дөрөҫлөктө ялғандан айыра белеү

отделить сад забором — баҡсаны ҡойма менән уратыу

отделить садовый участок — баҡса участкаһы бүлеп биреү

отделить сына — улды башҡа сығарыу

повернуться лицом к окну — йөҙ менән тәҙрәгә боролоу

повернуться на другой бок — икенсе яҡҡа әйләнеп ятыу

дело повернулось совсем иначе — эш бөтөнләй башҡа төҫ алды

посторонний человек — сит кеше

заниматься посторонними делами — башҡа эштәр менән шөғөлләнеү

посторонним вход воспрещён — ситтәргә инеү тыйыла

один раз — бер ҡабат

три раза — өс мәртәбә

много раз — күп тапҡыр

пять раз сказать — биш ҡат әйтеү

несколько раз — бер нисә рәт

два раза поклониться — ике ҡайтара баш эйеү

всякий раз — һәр ваҡыт

в этот раз — был юлы

раз, два, три — бер, ике, өс

раз-два и готово — бик тиҙ

раз-два и обчёлся — бармаҡ менән һанарлыҡ

раз за разом — бер-бер артлы

раз (и) навсегда — мәңгегә, ҡабатланмаҫлыҡ итеп

раз от разу — ҡабатланған һайын, әлдән-әле

раз плюнуть кому — бер ни тормай

в самый раз; как раз — тап-таман

вот те (тебе) раз — бына һиңә кәрәк булһа

другой (иной) раз — башҡа (ҡайһы) ваҡытта

не раз — бер нисә тапҡыр

раз поздно вечером — бер көнө кискеһен

как-то раз — бер ваҡыт шулай

раз он не пришёл, я тоже не поеду — ул килмәгәс, мин дә бармайым

уткнуться с головой в подушку — баш менән мендәргә сумыу

уткнуться в книгу — китапҡа сумыу

норковая шапка — шәшке бүрек

вязаная шапка — бәйләнгән шапка

шапки стогов — кәбән баштары

дать по шапке — ҡыуыу, һөрөү

на воре шапка горит — ҡараҡтың бүрке яна

получить по шапке — ҡыуылыу, һөрөлөү

по Сеньке шапка — силәгенә күрә ҡапҡасы

шапками закидаем — бүрек менән бәреп йығыу, бер ни тормау, еңел генә отоу (маҡтанып әйтелә)

здание Адмиралтейства — Адмиралтейство йорто

белый снег — аҡ ҡар

белая бумага — аҡ ҡағыҙ

белые облака — аҡ болоттар

белый халат — аҡ халат

покрасить в белый цвет — аҡҡа буяу

белые волосы — етен төҫлө сәс

белая раса — аҡ тәнле раса

белый хлеб — аҡ икмәк

белый офицер — аҡ офицер

белый террор — аҡтар терроры

Белая армия — Аҡ армия

играть белыми — аҡтар менән уйнау

белый медведь — аҡ айыу

белый гриб — аҡ бәшмәк

полевица белая — аҡ ҡондораҡ

кувшинка белая — аҡ томбойоҡ

тополь белый — аҡ тирәк

марь белая — аҡ алабута

акация белая — аҡ сәрүәр

донник белый — аҡ ҡандала үләне

белая ворона — ала ҡарға (башҡаларҙан берәй яғы менән айырылып торған кешегә ҡарата)

белый билет — аҡ билет (сәләмәтлеге насар булыу сәбәпле, хәрби хеҙмәттән азат ителеү хаҡындағы документ)

белая горячка — аҡ биҙгәк (алкоголиктарҙа була торған психик ауырыу)

белая баня — аҡ мунса

белая кость ирон. — аҡһөйәк (юғары ҡатлам кешеһе)

Белая олимпиада — Аҡ олимпиада

белое золото — аҡ алтын (мамыҡ)

белое мясо — аҡ ит (быҙау йәки тауыҡ, күркә ите)

белый уголь — аҡ күмер (һыу көсө тураһында)

белые пятна — аҡ таптар (бер ҙә тикшерелмәгән йәки аҙ тикшерелгән райондар)

белые стихи — аҡ шиғырҙар (рифмаһыҙ шиғырҙар)

белый свет — яҡты донъя

среди (средь) бела дня — көпә-көндөҙ

доводить до белого каления — ҡанға тоҙ һалыу, ҡанды ҡыҙҙырыу, шартлар хәлгә еткереү

принимать белое за чёрное — аҡты ҡара тиеү, аҡты ҡара итеп күреү

бить кулаком — йоҙроҡлап туҡмау

бить ногами — типкесләү

бить камень — таш ваҡлау

бить посуду — һауыт-һаба ватыу

бить фонтаном — фонтан булып бәреп тороу

из раны бьёт кровь — яранан ҡан саптырып аға

бить в барабан — барабан ҡағыу

бить в колокол — саң (ҡыңғырау) ҡағыу

бить масло: — 1) май туҡыу (яҙыу, бешеү, төшөрөү)

2) май һығыу; бить шерсть — йөн тетеү

бить монету — аҡса һуғыу

часы бьют полдень — сәғәт ун икене һуға

меня бьёт лихорадка — мине биҙгәк тота

бить баклуши разг. — эт һуғарыу, ел ҡыуыу, йөн тибеү

бить в глаза — күҙгә бәрелеп тороу, күҙгә ташланыу

бить карту — кәртте ябыу

бить в набат — оран һалыу, яу һалыу

бить тревогу — оран һалыу

бить в (одну) точку — бер нөктәгә һуғыу (бер йүнәлештә генә эшләү)

бить ключом — ҡайнап тороу (эш, тормош, көс-ҡеүәт һ.б. тураһында)

бить по карману — кеҫәгә һуғыу, зыян килтереү

бить мимо цели — маҡсаттан ситкә китеү, маҡсатҡа ирешмәү

бить наверняка — уңышҡа ышанып эш итеү

бить челом — баш эйеү, үтенеү, үтенеп һорау, ялбарыу

бить цепом — шыбағас менән һуғыу

конь бьёт копытами по земле — ат тояҡтары менән ерҙе сапсый

ветер бьёт в лицо — ел биткә бәрә

волна бьёт о берег — тулҡын ярға ҡаға

дождь бьёт в окно — ямғыр тәҙрәгә бәрә

запах перекисшего теста бил в нос — артаған ҡамыр еҫе танауҙы ярып инде

бить врага — дошманды ҡыйратыу

бить уток — өйрәктәргә һунар итеү

бить по врагу — дошманға ут асыу

он бьёт птицу на лету — ул ҡошто осоп барған еренән атып төшөрә

бить по недостаткам — кәмселектәрҙе фаш итеү

бить по бюрократизму — бюрократизмды ҡаты тәнҡитләү

грунтовая вода — ер аҫты һыуы

морская вода — диңгеҙ һыуы

пресная вода — сөсө һыу

проточная вода — ағын һыу

родниковая вода — шишмә һыуы

пить воду — һыу эсеү

газированная вода — газлы һыу

розовая вода — роза (еҫле) һыуы

ехать на воды — шифалы һыу сығанағына барыу

воды Башкортостана — Башҡортостан һыуҙары

государственные воды — дәүләт һыу ятҡылыҡтары

территориальные воды — территориаль һыуҙар

доставка леса водой — ағасты һыу юлы менән килтереү

живая вода — тере һыу

мёртвая вода — үле һыу

седьмая (десятая) вода на киселе (о дальних родственниках) — сыбыҡ осо, ете ят

арба күсәрҙәре сәкәшкән; лить воду на мельницу чью — кеше тирмәненә һыу ҡойоу

толочь воду (в ступе); носить воду решетом — иләк

вязать веники — миндек бәйләү

вяжите его — бәйләгеҙ уны

вязать крючком — ырғаҡ энә менән бәйләү

вязать носки — ойоҡбаш бәйләү

черёмуха вяжет рот — муйыл ауыҙҙы ҡурыштыра

во рту вяжет безл. — ауыҙ ҡурыша

вязать кирпичи цементом — кирбестәрҙе цемент менән беркетеү

ребёнок уже говорит — бала һөйләшә инде

свободно говорить по-русски — урыҫса иркен һөйләшеү

говорить правду — дөрөҫөн һөйләү

говорить комплименты — комплименттар әйтеү

говорить с уверенностью — ышаныс менән һөйләү

говорить с приятелем — дуҫ менән гәпләшеү

этот факт говорит о многом — был факт күп нәмә тураһында һөйләй

в нём говорит большой опыт — уның ҙур тәжрибәле икәнлеге күренеп тора

говорить на разных языках — бер-береңде аңлап етмәү

говорят (говорю) вам (тебе) — һеҙгә (һиңә) әйтәләр (әйтәм) бит

и не говори! — әйтмә (һөйләмә) лә инде! (аптырауҙы белдерә)

иначе говоря — башҡаса әйткәндә, икенсе төрлө әйткәндә

по правде говоря — дөрөҫөн генә әйткәндә

собственно говоря — асыҡ ҡына итеп әйткәндә

сам (сама, само) за себя говорит — үҙе үк әйтеп тора

что и говорить — әйтеп тораһы ла юҡ

что (как) ни говори — ни әйтһәң дә, ни генә тиһәң дә

что вы говорите? — һеҙ нимә һөйләйһегеҙ?

заплатить за товар — тауар өсөн түләү

заплатить за добро добром — яҡшылыҡҡа яҡшылыҡ менән ҡайтарыу

заплатить головой — баш менән яуап биреү

накачать воды из колодца — ҡойонан һыу һурҙырыу

накачать баллон — баллонды өрҙөрөп тултырыу

не было печали, (так) черти накачали — ауыртмаған башҡа тимер таяҡ

налечь на стол грудью — күкрәк менән өҫтәлгә ятыу

налечь плечом на дверь — иңбаш менән ишекте этеү

налечь на учёбу — уҡыуға ныҡ бирелеү

налечь на вёсла — бөтә көстө һалып ишеү

налечь на подчинённых — ҡул аҫтында эшләүселәрҙе ҡыҫыу

роса налегла на зелень — үләндәргә ысыҡ төштө

его ничто не интересует — уны бер нәмә лә ҡыҙыҡһындырмай

ни о чём не думать — бер нәмә тураһында ла уйламау

он по сравнению с другими ничто — ул, башҡалар менән сағыштырғанда, бер кем дә түгел

ничего не значить — бер нәмәгә лә тормау

ничего не поделаешь — бер ни ҙә эшләп булмай

ничего не скажешь — бер ни ҙә әйтеп булмай

ничего не стоит — бер ни түгел, бик анһат

из ничего (сделать, получить и т.п.) — юҡтан бар итеү

ни во что не ставить (считать) — бер кем менән иҫәпләшмәү, бер кемде һанламау, (ихтирам итмәү)

ни за что — бөтөнләй, бер ҡасан да, һис тә

ни к чему — кәрәге юҡ

ни при чём — ҡатнашы (ҡыҫылышы) юҡ

ни с чем уйти (остаться, вернуться и т.п.) — буш (бер ниһеҙ) китеү (ҡалыу, ҡайтыу һ.б.)

опутать проволокой — тимер сыбыҡ менән урап ҡуйыу

опутать ложью — ялған менән башты әйләндереү