ҡайҙалыр

жил бы он, не зная заботы — ул бер ҡайғыһыҙ йәшәр ине

я бы поехал — мин булһам, барыр инем

почитать бы немного — әҙ генә уҡып алырға ине

одним бы глазком поглядеть — бер генә күреп ҡалырға ине

сходить бы тебе к врачу — врачҡа барып килер инең

отдохнули бы вы немного — әҙерәк ял итеп алыр инегеҙ

будто бы — әйтерһең дә, гүйә

я вернулся домой, а он остался — мин өйгә ҡайттым, ә ул ҡалды

я зайду к вам не сегодня, а завтра — мин һеҙгә бөгөн түгел, ә иртәгә инеп сығырмын

до начала сеанса осталось пять минут, а людей в зал не пускают — сеанс башланырға биш минут ҡалған, ләкин халыҡты залға индермәйҙәр

он учится в вузе, а вот ты не сумел — ул юғары уҡыу йортонда уҡый, ә бына һин булдыра алманың

он человек простой, а ведь имеет вес в обществе — ул ябай кеше, ә шулай ҙа йәмғиәттә абруйы бар

и пришёл?! – А то как же! — килгәнме?! – Элбиттә!

а (не) то — юғиһә, бүтәнсә булһа

иди своей дорогой, а не то получишь от меня — юлыңда бул, юғиһә кәрәгеңде алырһың

можете остаться при своём мнении, а всё-таки я прав — үҙ фекерегеҙҙә ҡалығыҙ, ә мин барыбер хаҡлымын

отец ушёл, а сын продолжал стоять — атаһы китеп барҙы, ә улы тора бирҙе

отец развёл костёр, а дети пошли за ягодами — аталары ут яғып ебәрҙе, ә балалар еләккә китте

вдоль плетня в один ряд посажена смородина, а далее растёт какое-то дерево — ситән буйлап бер рәт ҡарағат ултыртылған, ә унан ары ниндәйҙер ағас үҫеп ултыра

сначала мы посетили выставку, а затем музей — башта күргәҙмәлә, ә һуңынан музейҙа булдыҡ

его пока никто толком не знает, а потому о нём ничего не говорят — уны әлегә бер кем йүнләп белмәй, шуға күрә уның тураһында бер нәмә әйтмәйҙәр ҙә

откололся я от своих друзей, а всё из-за тебя — дуҫтарымдан айырылдым мин, ә барыһы һинең арҡала

он ещё не приехал. А кстати, ты не забыл прихватить с собой документы? — ул әле ҡайтып етмәне. Эйткәндәй, һин үҙең менән документтарыңды алырға онотманыңмы?

а сколько я терпел – уму непостижимо! — ә мин күпме түҙҙем – аҡылға һыймаҫлыҡ!

а как ты туда попал? — ә һин нисек унда барып эләктең?

как ты сказал? – а никак! — нимә тинең? – ә бер нисек тә!

а не то сходил бы в магазин — булмаһа, магазинға барыр инең

спеши, а то опоздаешь — ашығыңҡыра, юҡһа һуңларһың

сходите туда сами, а то пошлите кого-нибудь — унда һеҙ үҙегеҙ барығыҙ, йә булмаһа берәйһен ебәрегеҙ

а? Ничего ведь не слышу, говори отчётливей — ә? Бер нәмә лә ишетмәйем бит, асығыраҡ һөйлә

что ты натворил, а? — нимә эшләнең һин, ә?

вот парень, а! — егете лә егете бит, ә!

кого осрамили ведь, а?! — кемде хур иттеләр бит, ә?!

смотри-ка, что он делает, а? — ҡара әле, нимә эшләй ул, ә?

а-а, это ты? — ә-ә, был һинме ни?

а, вот как! — ә, бына нисек!

а, вот куда вы спрятались! — әһә, бына ҡайҙа йәшенгәнһегеҙ икән!

а, мамочка! Как я рад тебя видеть! — уй, әсәкәйем! Һине күреүемә шундай шатмын!

а, вы ещё сопротивляетесь! — әһә, һеҙ ҡаршылашаһығыҙмы әле!

а! Была не была — эй! Булды ни ҙә, булманы ни

а-а-а, не трогайте меня, ради бога! — уй, алла хаҡы өсөн, миңә теймәгеҙ!

где-то плачет ребёнок — ҡайҙалыр бала илай

дохнуть свежим воздухом — саф һауа һулап алыу

дохнул прохладный ветерок — һалҡынса ел иҫеп ебәрҙе

дохнуть негде (нельзя) — тын алыр урын юҡ, тын да алып булмай

дохнуть некогда — тын алырға ваҡыт юҡ

не сметь дохнуть — тын да алмау (сығармау), шымтайыу, шым-шырыҡ (ҡурҡыу, өндәшмәү)

как мухи дохнут — себен кеүек ҡырылалар, тәгәрәшеп ятып үләләр

заехать к знакомым — таныштарға инеп сығыу

заехать по пути — юл ыңғайында һуғылыу

заехать во двор — ишек алдына инеү

заехать за детьми — балаларҙы алырға инеү

заехать в канаву — канауға барып төшөү

заехать со стороны сада — баҡса яғынан урап инеү

заехать за гору — тау артына барып сығыу

заехать в ухо — ҡолаҡҡа тондороу

зайти в магазин — магазинға инеү

зайти к приятелю дуҫҡа — инеп сығыу

пригласить зайти — инергә саҡырыу

зайти за продуктами — аҙыҡ-түлек алырға инеү

зайти вглубь леса — урман төпкөлөнә инеп китеү

зайти с другой стороны — икенсе яҡтан уратып барып сығыу

солнце зашло — ҡояш байыны

спор зашёл о политике — сәйәсәт тураһында бәхәс ҡуҙғалды

далеко зайти — тәрәнгә төшөү

зайти в тупик — ауыр хәлгә төшөү

куда-то торопиться — ҡайҙалыр ҡабаланыу

шиш с маслом получить (дать) — бер нәмә лә алмау (бирмәү)

на какие шиши (жить, покупать, приобретать и т.п.) — ниндәй аҡсаға (йәшәргә, һатып алырға, алырға һ.б.)

ни шиша (нет, не имеется и т.п.) — юҡ, бер ни ҙә, бер нәмә лә

где-то булькает родник — ҡайҙалыр шишмә сылтыр-сылтыр килә

где-то ударили в колокол – бум, бум, бум — ҡайҙалыр даң-доң итеп саң ҡаҡтылар

ни бум-бум прост. — бер ни белмәү (аңламау)

газетный бум — гәзиттә яҙылған шаҡ ҡатырғыс хәбәр

ходить по буму — бум буйлап атлау

вздохните глубже — тәрәнерәк тын алығыҙ

я устал, дайте вздохнуть — мин арыным, ял итеп алырға ирек бирегеҙ

вздохнуть свободно (свободнее) — тынысланып ҡалыу, тын алып ҡалыу

дымка пыли витала над городом — ҡала өҫтөндә саң томаны торҙо

витать в облаках (в эмпиреях); витать между небом и землёй — хыял диңгеҙендә йөҙөү

мост выдержит нагрузку — күпер ауырлыҡты күтәрә алыр

мотор не выдержит — мотор түҙә алмаҫ

выдержать тяжёлые испытания — ауыр һынауҙарға түҙеү

он не выдержал и заплакал — ул үҙен тота алманы һәм илап ебәрҙе

выдержать экзамен — имтихан тотоу

выдержать заданные размеры — бирелгән үлсәмде тотоу

выдержать сыр — сырҙы ваҡыты еткәнсе тотоу

выдержать несколько изданий — бер нисә баҫмаһы сығыу

выдержать паузу — туҡталыш яһау

выдержать роль — аҙаҡҡаса үҙенсә тотоу

выдержать характер — бирешмәү, ныҡ тороу

выиграть сто тысяч — йөҙ мең отоу

население выиграло бы от снижения цен — хаҡтар төшөүҙән халыҡ файҙа алыр ине

выиграть бой — һуғышта еңеп сығыу

выиграть судебный процесс — суд процесында өҫтөнлөк алыу

выиграть в мнении чьём-л. — кемдеңдер фекерендә ыңғай баһаланыу

куда-то забросил ключ и не может найти — асҡысын ҡайҙалыр ырғытҡан да таба алмай

судьба забросила нас далеко — яҙмыш беҙҙе алыҫҡа олаҡтырҙы

забросить ногу на ногу — аяҡты аяҡҡа һалыу

забросить музыку — музыканы ташлау

забросить хозяйство — хужалыҡты ташлап ҡуйыу

забросить по пути — юл ыңғайы килтереп ташлау

забросить удочку — ҡармаҡ ташлау (уй-ниәтен белеп, эләктерергә тырышыу)

забыть номер телефона — телефон номерын онотоу

забыть о просьбе чьей-л. — берәйһенең үтенесен иҫтән сығарыу

забыть стыд — оятты онотоу

забыть книгу дома — китапты өйҙә онотоп ҡалдырыу

забыть свои обязанности — үҙ бурысыңды бөтөнләй онотоу

забыть дорогу куда, к кому — кемгәлер (ҡайҙалыр) барыуҙан (йөрөүҙән) бөтөнләй туҡтау

и думать забудь о ком-чём — уйлама ла, башыңа ла индермә, онот

себя не забыть — үҙең тураһында онотмау, үҙ мәнфәғәтеңде иҫтә тотоу

что я (ты, он и т.д.) там (тут) забыл? — унда миңә (һиңә, уға) ни бар (ҡалған)?

ножницы куда-то задевались — ҡайсы ҡайҙалыр юғалды

закусить губу — ирен тешләү

закусить удила: — 1) (о лошади) баш бирмәү, алып ҡасыу

пора закусить — ҡапҡылап алырға ваҡыт

закусить лекарство конфетой — дарыу артынан кәнфит ҡабып ебәреү