-
1 алдыру
1) понуд. от алу I преимущ. в знач. 1), 4)-9), 11)-19), 21)-29)2) разг. приглаша́ть/пригласи́ть, звать, позва́ть (и приня́ть); созыва́ть/созва́тьукытучыны кунакка алдыру — пригласи́ть (позва́ть) учи́теля в го́сти
кайчан кунак алдырган идегез? — когда́ вы созыва́ли (приглаша́ли) госте́й?
3) забира́ть/забра́ть, отзыва́ть/отозва́ть (своих рабочих, посланных на помощь другому предприятию); брать (взять, забира́ть) обра́тно4) выпи́сывать/вы́писать, забира́ть/забра́ть ( одинокую мать из деревни в город); вызыва́ть/вы́звать, приглаша́ть/пригласи́ть (откуда-л. к себе); брать/взять, вы́требовать || выпи́сывание5) выпи́сывать/вы́писать, получа́ть/получи́ть ( периодические издания); зака́зывать/заказа́ть; получа́ть/получи́ть по вы́писке (зака́зу) || выпи́сывание, зака́зывание; получе́ние (по выписке, по заказу)абонемент аркылы яңа китаплар алдыру — выпи́сывать (зака́зывать) но́вые кни́ги по абонеме́нту
архивтан кулъязмалар алдыру — заказа́ть в архи́ве ру́кописи
район киночелтәреннән яңа фильмнар алдыру — получи́ть но́вые фи́льмы из райо́нной киносе́ти
6) перен.а) брать/взять (способностями, упорством, смелостью, трудолюбием); покоря́ть/покори́ть, выи́грывать/вы́играть (своим оптимизмом, обходительностью, искренностью); добива́ться/доби́ться, достига́ть/дости́чь ( чем); выезжа́ть/вы́ехать ( на чём)хәйлә белән алдыру — брать хи́тростью; выезжа́ть на хи́трости
сан белән генә түгел, сыйфат белән дә алдырырга кирәк — ну́жно добива́ться не то́лько коли́чеством, но и ка́чеством
яхшы ат ахырдан алдыра — (посл.) до́брый конь в конце́ берёт (выи́грывает); ≈≈ хорошо́ смеётся тот, кто смеётся после́дним
б) оси́ливать/оси́лить, постига́ть/пости́чь ( что); преуспева́ть/преуспе́ть (в жизни, в каком-л. деле)ул укуны җиңел алдыра — он легко́ оси́ливает учёбу
7) убира́ть/убра́ть, копа́ть, выка́пывать/вы́копать (картофель, свёклу уборочными машинами)8) стричь, остри́чь, пострига́ть/постри́чь; обстрига́ть/обстри́чь, выстрига́ть/вы́стричьчәчне яңа мода белән алдыру — стричь во́лосы по но́вой мо́де
9) см. алу I 1), 2) а)-в)тирән алдырып сөрү — паха́ть глубо́ким захва́том
мондый печәнне чалгы авыр алдыра — тако́е се́но коса́ с трудо́м берёт
10) см. алу I преимущ. в знач. 2)тәнгә кергән инә кыйпылчыгын магнит белән алдыру — извле́чь обло́мок иго́лки из те́ла при по́мощи магни́та
май табын бензин белән алдыру — удаля́ть жирово́е пятно́ бензи́ном
теш алдырырга бару — сходи́ть на удале́ние зу́ба
11) разг.; см. алу I 5) а)сулгарак алдыру, машинаң капка баганасына эләгә — возьми́ (забери́, прими́) немно́го леве́е, не то заде́нешь свое́й маши́ной (за) столб в воро́тах
12) разг.а) идти́, ходи́ть, пойти́, шага́ть, выша́гивать; проходи́ть/пройти́, прошага́ть; прое́хать, промча́ться (на транспортных средствах)аягы таза, нык алдыра — но́ги у него́ си́льные, твёрдо шага́ет (выша́гивает)
вак алдыра торган ат — конь, кото́рый идёт ме́лкими шага́ми
мотоцикл белән без бу араны тиз алдырдык — э́то расстоя́ние мы прое́хали на мотоци́кле бы́стро
б) бежа́ть, побежа́ть; пробежа́ть; отбега́ть, отбежа́ть, убега́ть, убежа́тьшәп алдыра бу йөгерешче — отли́чно бежи́т э́тот бегу́н
без кузгалганчы, бүре инде шактый алдырган иде — пока́ мы тро́гались, волк уже́ поря́дочно пробежа́л (отбежа́л, убежа́л)
в) скака́ть, поскака́ть; проскака́ть; ускака́тькуян турыга (гына) алдырды — за́яц поскака́л прямико́м
г) идти́, ходи́ть, пойти́, плыть, поплы́ть, дви́гаться, проплыва́ть/проплы́ть (о судах)пароход түбәнгә таба әйбәт алдыра — парохо́д вниз плывёт хорошо́
••алдырыр көн яздырыр — в день, когда́ тебя́ обма́нут, ты сам ошибёшься (бог введёт в заблужде́ние)
-
2 алдыру
1. 2. 3.бой алдыру — уставать, выбиться из сил
-
3 қалдыру
1.оставить; Нәрселеріңді2. -
4 алдыру
-
5 алдыру
гл1. браться, взяться2. выписывать, выписать (газеты)3. стричь (волосы, бороду)4. вызвать, пригласить без чего-л5. потерять, остаться без чего-л6. перен преуспевать; опередить, обогнать -
6 алдыру
вызов -
7 алдыру
побуд. от алу, добиться, чтобы взяли что-л. -
8 қалдыру
оставить, бросить -
9 бугаз белән алдыру
-
10 кадык белән алдыру
-
11 кан алдыру
мед. пуска́ть кровь -
12 карточка алдыру
= карточкага төшү сфотографи́роваться -
13 салкын алдыру
-
14 суык алдыру
см. суык тидерү -
15 уңалдыру
перех.; диал.зале́чивать/залечи́ть ( что) || зале́чивание -
16 ярау алдыру
см. яраулау -
17 кейінге қалдыру
-
18 құжаттарды сұратып алдыру
Казахско-русский экономический словарь > құжаттарды сұратып алдыру
-
19 мерзімін кейінге қалдыру
Казахско-русский экономический словарь > мерзімін кейінге қалдыру
-
20 мұраға қалдыру
См. также в других словарях:
алдыру — 1. (Алу (1 6) ) 2. Кунакка, эшкә, яшәргә һ. б. ш. сәбәп белән читтән чакырып китерү 3. Алга китү, алга чыгу; нәр. б. башкарып, җиңеп чыгу хәйлә белән а. . Кызу, шәп бару яхшы ат соңыннан алдыра 4. (Газета, журналны) язылып алу 5. (Ихтыярсыз)… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
жаңас қалдыру — қалыс қалдыру, есепке алмау. Жалпы россиялық халық ағарту комиссарияты ағарту жұмыскерлерін мөлшерлеген уақытқа біздің Ақтөбе мен Қостанай губернасын ж а ң а с қ а л д ы р ы п қойған («Қыз. Қаз.») … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қарап қалдыру — (Өзб., Там.) тоқырату, бос қалдыру. Жұртты қ а р а п қ а л д ы р у ғ а болмайды (Өзб., Там.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шөл қалдыру — (Маң., Маңғ.) сусыз қалдыру, су бермей қою. Жылқыны бұл кездерде бір мезгіл де ш ө л қ а л д ы р у ғ а болмайды («Ең. туы») … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бет алдыру — (Монғ.) бағыттату. Қойды қорадан шығарып б е т а л д ы р а бергенде қар қайта борап, қой қапталдай жөнелді («Ж. өмір», 15.05.1986) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
алдырту — Алдыру (1,2) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тіктеу — (Түрікм.: Тахта, Таш., Көнеүр., Тедж., Мары, Ашх.) орынша қалдыру, қалпында қалдыру. Сол кезде министр келіп, осы мектепті т і к т е й кетті (Түрікм., Тахта). [Түрікменше дикелтмек қалпына келтіру (Рус. туркм. сл., 1956); өзб. тикламок қалпына… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
китәрү — 1. Нәр. б. тазарту, арындыру; бетерү тап китәрә торган сыекча. Бетерү, юк итү 2. Бозу, бетерү (ямен, матурлыгын) 3. Алдыру, кырдыру (чәчне, сакал мыекны) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырку — I. ф. 1. Нәр. б. кисү, кисеп җыйнаклау. Урак яки урак машинасы белән ашлык уру тур. 2. Сарык, куй һ. б. ш. йонын алу 3. Чәчне төбеннән үк алдыру, кырдыру 4. күч. Даими рәв. талау, берәр кеше исәбенә яшәү. II. КЫРКУ – (КЫРКУЛЫК) – с. 1. Артык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
машинка — 1. Берәр төрле эш башкару өчен зур булмаган прибор 2. сөйл. Язу машинасы 3. сөйл. Чәч алдыру җайланмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өтерге — Балта остасы инструменты: тирән булмаган уемнар һәм тишекләр чокып ясау, шулай ук тигезсезлекләрне кистереп алдыру өчен, сапка утыртылган, бер башы үткен корыч пластинкадан тора … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге