-
21 светосила
1. ж; спец.степень освещённостияҡтылыҡ көсө, яҡтыртыу дәрәжәһе2. ж; спец.один из показателей качества объективаяҡтыртыу (яҡтылыҡ үткәреү) һәләте -
22 светостойкий
прил.яҡтылыҡҡа уңмай (бирешмәй) торған, уңмай (төҫөн юғалтмай) торған -
23 светотехнический
-
24 светофильтр
м; спец.яҡтылыҡ фильтры, яҡтылыҡ һөҙгөсоптик ҡорамал -
25 светочувствительность
жяҡты (яҡтылыҡ) һиҙеүсәнлек, яҡтыға (яҡтылыҡҡа) һиҙгерлек -
26 струя
1. жводы; воздуха; светааҡма (аҡҡан) һыу, ағым; һауа ағымы; ут яҡтылығы, яҡтылыҡ, нур2. ж перен.направлениейүнәлеш -
27 абсорбция
ж;физ., хим.абсорбция, йотоу, йотолоу, һеңдереү, һеңеү, һеңдерелеү, һурыу, һурылыу -
28 александрит
малександриткөн яҡтыһында ҡуйы зөбәржәт йәшел төҫтәге, яһалма яҡтылыҡта ҡара ҡыҙыл төҫкә ингән ҡиммәтле таш -
29 арматура
1. ж тех.арматураниндәйҙер аппарат, машина, конструкция өсөн тәғәйенләнгән приборҙар, механизмдар2. ж эл.арматураэлектр яҡтылығын булдырыу өсөн тәғәйенләнгән ҡорамалдар комплекты3. ж тех.арматуратимер-бетон ҡоролманың, шулай уҡ ниндәйҙер материалдың, ҡоролманың ныҡлығын арттырыу өсөн индерелгән ҡорос һөлдә4. жиҫк.арматуратөрлө хәрби ҡорал һ.б.5. жсәнғ.арматуратөрлө хәрби ҡоралдарҙы кәүҙәләндергән һын йәки һүрәт -
30 ахроматизм
м; опт.ахроматизмоптик быяланың яҡтылыҡ нурҙарын төҫтәргә тарҡатмай һындырыу үҙенсәлеге -
31 блиц
мблицфото төшөргәндә ҡапыл ғына көслө яҡтылыҡ бирә торған лампа, ҡыуыҡса -
32 волновой
1. прил. физ.тулҡын...ы2. прил.трад.-поэт.ел-дауыллы, тулҡын күтәргес -
33 вспышка
1. жгөлт итеп ҡабынып (тоҡанып) китеү, яҡтырып (балҡып) китеү, дөрләп китеүяҡтылыҡ, утвспышка пороха — дарының гөлт итеп, тоҡанып китеүе
2. жвнезапное возмущениеҡыҙып (ярһып) китеү, тоҡанып (ҡабынып) китеү, тоҡаныу -
34 гелиограф
1. м астр.гелиографҡояшты төшөрөп ала торған фотоаппаратлы телескоп2. м метеор.гелиографкөн эсендә ҡояштың яҡтыртҡан ваҡытын иҫәпләп яҙа торған автоматик прибор3. м воен.гелиографйыраҡҡа яҡтылыҡ сигналы бирә торған прибор -
35 глухой
1. прил.һаңғырау2. прил. перен.равнодушныйиғтибарһыҙ, ишетмәй (ҡолаҡ һалмай) торған3. прил.о звукахһаңғырау, тоноҡ, ишетелер-ишетелмәҫ, эстән генә4. прил. перен.слабый, неопределённый, затаённыйэске, быҫҡып ятҡан, һиҙелер-һиҙелмәҫ, йәшерен5. прил.заросшийүлән баҫҡан, ташландыҡ6. прил.сплошнойтотош, тәҙрә-ишекһеҙ7. прил. перен.тын, һилглухой согласный лингв. — һаңғырау тартынҡы
-
36 дать
1. сов.кого-чтобиреү, биреп тороу2. сов. с неопр.позволитьирек (мөмкинлек) биреү, рөхсәт итеү3. сов.повел.в знач. побудит. частицыҡайҙа, ҡанадай отдохну — ҡана, ял итеп алайым әле
дай я сам пойду — ҡана, үҙем барайым әле
дать волю рукам — ҡулды оҙайтыу, ҡулсырланыу
дать дорогу кому — юл күрһәтеү, тормош юлына сығарыу
дать жизнь — йән биреү, бала тыуҙырыу
дать знать — белгертеү, хәбәр итеү
дать маху: — 1) һынатыу
2) бирешеү; дать начало чему — башлап ебәреү, башланғысы булыу
дать понять — аңғартыу, һиҙҙереү
дать свет — яҡтылыҡ (ут) биреү, яҡтыртыу
дать себе труд — тырышып ҡарау, үҙеңде ышандырыу
дать слово: — 1) кому берәйһенә һөйләргә һүҙ биреү
2) вәғәҙә (һүҙ) биреү; дать стрекача (тягу) — табан ялтыратыу, шылыу
дать урок кому — һабаҡ (кәрәген) биреү, арт һабағын уҡытыу
дать шпоры — ҡабаландырыу, тиҙләтеү
как пить дать — һис һүҙһеҙ, һис шикһеҙ
не дать в обиду — арҡалау, яҡлашыу
ни дать ни взять — тап (тас), һуйып ҡаплаған
4. сов. чтоустроить, организоватьойоштороу5. сов.кого-чтопредоставитьбиреү6. сов. разг.определить возрастбиреү7. сов. чтопоручитьбиреү, ҡушыу8. сов. чтопоказатьбиреү, күрһәтеү9. сов. чтопринести как результатбиреү, килтереү10. сов. чтопроизвести, сделатьбиреү11. сов. о появлении чего-л. в чём-л.барлыҡҡа килеү, хасил булыу, -ланыу/-ләнеүдать осадок — төбөнә ултырыу, һарҡынды барлыҡҡа килеү
дать трещину — ярыҡ барлыҡҡа килеү, ек хасил булыу
дать осечку — атылмау, сағылмау
-
37 детектор
1. мдетекторюғары йышлыҡтағы радио тулҡындарын ҡолаҡ менән ишетерлек түбән йышлыҡтағы тулҡындарға әйләндереүсе прибор2. мдетекторяҡтылыҡты, йылылыҡты билдәләй торған прибор -
38 дисперсионный
спец.дисперсион, дисперсия...ыдисперсионная среда — дисперсия мөхите (яҡтылыҡтың призма аша үткәндә айырым спектр төҫтәренә тарҡалыуы)
-
39 диффузный
спец.диффузия...ы, аралашҡан, ҡушылған, ҡатнашҡан, һүреңке, шыйыҡ -
40 дородство
стаҙалыҡ, тулы кәүҙәлелек, кәүҙә таҙалығы (мыҡтылығы)
См. также в других словарях:
Тылы — мн. Вспомогательные войсковые части, соединения, расположенные позади действующих и обеспечивающие их всем необходимым для жизни и боевых действий. Толковый словарь Ефремовой. Т. Ф. Ефремова. 2000 … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
тылы — ТЫЛ, а, м., ТЫЛЫ, ов, мн. 1. Жена. У меня тылы бунтуют. 2. Зад, ягодицы. Тыл отожрал. 3. обычно мн. Связи, знакомства … Словарь русского арго
улағыш заттардың тұрақтылығы — (Стойкость отравляющих веществ) улағыш заттардың қорға нышсыз адам күшін зақымдау әсерін біраз уақытқа дейін сақтау қабілеттілігі. У.з.т. улы заттардың физикалық химиялық қасиеттеріне (тұтқырлығына, ұшпалылығына және т.б.), ұрыстық жағдайына… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ақтылы қой, алалы жылқы — ақтылы қой, ала жылқы … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ұсынақтылық — (Қ орда: Қарм., Сыр., Шиелі) жинақтылық, шеберлік. Балаларды ұ с ы н а қ т ы л ы қ қ а үйрету – мұғалімдердің негізгі міндетінің бірі Қ орда., Қарм.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бақтылы — сын. Бағы бар, бақытты. Байтақтан озған б а қ т ы л ы, Сүлеймендей тақтылы басың бар… Сол олқы келді ме?! (Ж.Ахмади, Айтұмар, 371) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
сыңаржақтылық — зат. Біржақтылық, сыңарезулік. Ортақ іс, ортақ мүдде есепқорлықты, с ы ң а р ж а қ т ы л ы қ т ы көтермейді (Лен. жас, 12. 02. 1974, 2) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ату нақтылығы — (Действительность стрельбы) белгіленген мерзімде көзделген нысананы оқ дәріні аз жұмсай отырып жою нәтижесі. А.н. (нәтижелілігі) әскери тапсырманы орындау және ату нәтижелері бойынша (атылған оқ берілген тапсырманы қаншалықты орындады,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери-стратегиялық тұрақтылық — (Военно стратегическая стабильность) біршама ұзақ мерзімде қарсылас жақтардың ешқайсысы соғыста табысқа жету үшін бірінші болып әскери күшті қолдануға үміт артпайтын әскери, саяси, экономикалық, моральдық психологиялық факторлардың жиынтығымен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
дағдарыстағы тұрақтылық — (Стабильность в кризисе) қарсылас жақтардың ешқайсысы бірінші болып ірі көлемде қару қолдануға бармаған саяси қарым қатынастағы күрт шиеленіскен жағдай … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
дағдарысты тұрақтылық — (Кризисная стабильность) екі жақтың дағдарыс кезінде стратегиялық ядролық шабуылды бірінші болып бастауды мейлінше қаламайтынын көрсететін жағдай … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу