-
1 ат
Iкінь; коник — вид печива для дітей, печеться разом із псатирями ММ; ат аран стайня, конюшня СБ; ат атлан- сісти на коня П; ат атлат- посадити на коня, змусити сісти на коня СБ, П; ат (ын) башы повід СМУ, К, СК; ат биле конем, кіньми СБ; ат брычкасы кінний віз Б; ат патлат- загнати коня до смерті П; ат ӱстӱне на коні СБ; ат хошу К, ат чабув О, ат чабуш СБ кінні перегони; йӱк ат гужовий, ломовий, вантажний кінь, ваговоз К; чапан ат скаковий кінь К; ат йуварланған йердэ тӱкӱ халый СГ, ат хаталан ған йердэ тӱкӱ хали СБА де кінь качається, лишається його шерсть; чапхан атны даан урма коня, який біжить, не підганяй СБФ; ат чапан оба пагорб (біля Карані — Гранітного), звідки починалися кінні перегони Г; див. атйабу.II(аты) ім'я СЛ; энди чох та атымыздан худа зараз готових піти сватами від нашого імені багато СЛ; пор. ад. -
2 атыл-
(атлый, атылый)1. кидатися, бути кинутим, відскакувати, відлітати ВН, У, СЛ, СК; атылып чых- вискакувати; ат (ы) лый чыхай Бучух кӧпӱр дӱбӱндэн Бучух вискакує з-під мосту СГ.2. стрибати, скакати СЛ; Т'ӧр оғлунун аты тавшан д'ибик атылый кінь Тьороглу скаче, як заєць СК.3. бути битим, валяним Б, К; шапувала йӱн бердим, базар йеҗе атылсын я дала шаповалу вовну, щоб у неділю вночі її було зваляно Б. -
3 д'еч-
переходити, минати, переправлятися, обганяти ВН-К, СГСК; підходити СК; догоджати СГ; олары д'ечен олмаҗах дӱнйада у світі не повинно бути таких (коней), щоб їх випередили СК; д'ечен базар минуло ї неділі СГС; барйам д'ечкен сон хынайы кӧтне силь після того, як свято минуло, хна вже непотрібна — натирай нею собі задницю СГ; пшийе д'ечмей ні на що не годиться СК; д'ечмез непридатний СГ; д'ечмезсин не догодиш СГ; о тахым аты д'ечсин щоб від перегнав усіх коней СК; д'ечтим д'ельдим я пройшов, проминув СК. -
4 дэли
дурень, дурний, буйний, навіжений, божевільний, шалений; дэли баш дурноголовий, шалений, гарячий, запальний СБ, О; дэли башха бола айахлар ға да рағатлых йох за дурною головою ногам немає спокою СБЧ (див. дэлибаш) ; дэли йӱрек гарячий, запальний, буйний, скажений СБ; ахыллы баш дэлиге тӱшкен розумна голова дісталася дурневі СБЧ; дэли олвтрачати глузд, божеволіти, чманіти, очманіти — від кохання, з горя ВН; дэли хал- карт. лишитися в дурнях, програти в дурня СМ, К; Т'ӧроғлунун аты дэли д'еректир кінь Тьороглу, напевно, знавіснів, сказився СК; шараб ичкен соң болий коп дэлиси багато з тих, хто п'є вино, дуріють, буянять ВН; дэлиге"халпағың ал",— дэсең, башын да алыр якщо дурневі сказати"зніми свою шапку",— він зніме й голову СБФ. -
5 уҗуз
дешевий, дешево; эн уҗуз олдухта бунун аты бин алтына сатылыр щонайдешевше його кінь може бути проданим за тисячу золотих СК. -
6 хошу
кінні перегони СБ-У, СЛ, К; хошу ал- перемогти в перегонах Б, У; аблар алый онун хошусун вони й виграють ті перегони Б; хошу аты скаковий кінь П; хошу чап- скакати в перегонах Б, СЛ; пор. хочу, хош II.
См. также в других словарях:
Аты-баты — Аты баты, шли солдаты Аты баты, шли солдаты Жанр … Википедия
Аты-баты, шли солдаты — Аты баты, шли солдаты … Википедия
аты — жаман ауру [кесел]. Рак ауруының қосымша аты. – Иманы саламат болсын. Ауырған ба еді? – А т ы ж а м а н а у р у д а н (Т. Қашуақ, Мәрмәр., 207). Аты жоқ қол. қ. аты жоқ саусақ. Қазақ бес саусағының ортан саусағынан кейінгі төртінші саусағын «а т… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
АТЫ-БАТЫ, ШЛИ СОЛДАТЫ — АТЫ БАТЫ, ШЛИ СОЛДАТЫ, СССР, киностудия им. А.Довженко, 1976, цв., 87 мин. Героическая драма. На станцию Победня съезжаются сыновья и дочери тех, кто погиб, защищая эти места в годы войны. Сюжет кинодрамы развивается в годы второй мировой войны и … Энциклопедия кино
аты жоқ саусақ — аты жоқ қол … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
АТЫ — Атырау код аэропорта авиа, Казахстан Источник: http://www.vinavia.com/airports/97407191008245951.shtml … Словарь сокращений и аббревиатур
аты атану — (Гур., Маңғ.) аты шығу. А т ы а т а н ғ а н жер құр емес, А т ы а т а н ғ а н ер құр емес (Мақал; Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
аты келді — (Гур., Маңғ.) аты туыс. Алдыңғылары әкеден соғыста айырылып, шешеден жастай қалып, а т ы к е л д і жамағайынның қолындағы жетімге жаны ашитындар (Ә. Кекіл., Құс қан., 8) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қатық — 1. (Алм.: Жам., Шиелі, Еңб қаз.; Жамб.: Шу, Мер.; Талд., Қоғ.; Сем., Ұрж.) айранның сүзбесі, дорбаға салып сүзгенде суы кетіп қалған қоюы. Қ а т ы қ қосқан сорпа дәмді болады (Алм., Жам.). Айранды сүзіп қатық қылдым (Сем., Ұрж.). 2. (Орал, Жән.;… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қатықсыз — сын. Май, ет қосылмаған, қатығы жоқ (көже). Ерубайдың білуінше, бұл үйде тамақтың екі ақ «түрі» болуға тиіс: бірі – қайнақ су, бірі – қ а т ы қ с ы з талқан көже (М.Сқақбаев, Қызық қыз, 152) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Аты-баты, шли солдаты… — … Википедия
