Перевод: со всех языков на русский

с русского на все языки

эш+арасында

  • 21 arasında

    арасында посл.сл.

    uquçılar arasında ― среди учеников

    kitaplar arasında ― среди книг

    keşelar arasında abruyı bar ― он пользуется авторитетом среди людей

    ike keşe arasında ― между двумя людьми

    .

    Tatarça-rusça süzlek > arasında

  • 22 ара

    сущ.
    1) промежу́ток; зазо́р

    тар ара — у́зкий промежу́ток

    бүрәнә араларын сылау — зама́зать зазо́ры ме́жду брёвнами

    ике кат тәрәзә арасы — промежу́ток ме́жду двойны́ми о́кнами

    2) простра́нство ме́жду ( чем)

    ике авыл арасын су баскан — простра́нство ме́жду двумя́ дере́внями затопи́ло водо́й

    чик буендагы буш ара — свобо́дное (нейтра́льное) простра́нство на грани́це

    3) расстоя́ние, интерва́л, просве́т ( между словами или между строчками в тексте); пробе́л типогр. (между буквами, знаками)

    яшь агач аралары — расстоя́ние (просве́ты) ме́жду молоды́ми деревца́ми

    4) прохо́д (ме́жду)

    парталар арасы — прохо́д ме́жду па́ртами

    ике өйне аерып тора торган тар гына ара — у́зенький прохо́д, разделя́ющий два до́ма

    5) (на стене́) просте́нок ( между двумя окнами)

    ике ишек арасы — просте́нок ме́жду двумя́ дверя́ми

    6) прям.; перен. расстоя́ние (от кого-л., чего-л. и до кого-л., чего-л., между кем-л., чем-л.) (дальнее, ближнее, далёкое, близкое, большое, небольшое); отре́зок (пути, дороги)

    ара ерагая — расстоя́ние увели́чивается

    араны метр белән үлчәү — измеря́ть расстоя́ние в ме́трах

    Казан белән Арча арасы — расстоя́ние от Каза́ни до Арска

    сызыкның ике нокта белән чикләнгән арасы — отре́зок ли́нии, ограни́ченный двумя́ то́чками

    7) перен. расстоя́ние, диста́нция

    җитәкче белән җитәкләнүчеләр арасында билгеле бер ара булырга тиеш — ме́жду руково́дством и подчинёнными должна́ быть определённая диста́нция

    8) спорт. диста́нция (короткая, длинная, километровая); расстоя́ние

    мең метрлык арага йөгерү — бежа́ть на тысячеметро́вую диста́нцию

    9) ( в транспортном движении) перего́н, пролёт, перее́зд

    Казан белән Юдино арасын үткәндә — на перего́не ме́жду Каза́нью и Юдино

    бу ара бик озак булды — э́тот пролёт был о́чень до́лгим

    10)
    а) вре́мя, промежу́ток (отре́зок) вре́мени

    съезддан соң узган ара — промежу́ток вре́мени, истёкший по́сле съе́зда

    тарихның ун еллык арасы — десятиле́тний отре́зок (промежу́ток) исто́рии

    биш минутлык ара — вре́мя в пять мину́т; пятимину́тный отре́зок вре́мени

    дәрес араларында — в промежу́тках ме́жду уро́ками

    стартка берәр минутлык ара калдырып чыгу — выходи́ть на старт с промежу́тком в одну́ мину́ту

    б) вре́мя; мину́та

    ара бик тар иде — вре́мени бы́ло о́чень ма́ло

    берәр буш ара табып — вы́брав ка́к-нибудь свобо́дное вре́мя (свобо́дную мину́ту)

    11) обычно в притяж. ф. аралары
    а) ра́зница (в во́зрасте)

    аралары бер генә яшь — ра́зница ме́жду ни́ми то́лько в оди́н год; пого́дки

    б) перен. ра́зница, отли́чие, расстоя́ние ме́жду (кем, чем) (большое, небольшое, значительное)

    кеше белән кеше арасы - җир белән күк арасы — расстоя́ние ме́жду лю́дьми - как ме́жду не́бом и землёй

    безнең карашларның арасы зур — ра́зница ме́жду на́шими взгля́дами больша́я

    12) перен. отноше́ния, взаимоотноше́ния; связь, свя́зи

    аның белән минем ара яхшы — мои́ отноше́ния с ним хоро́шие

    13) в составе отдельных словосочет. (см. по их начальным компонентам) меж-, между-

    ай арасы — междулу́ние

    каш арасы — межбро́вье

    елга арасы — междуре́чье

    рәт араларын эшкәртү — обрабо́тка междуря́дий

    14) обычно в косв. ф. среда́ (рабочая, читательская, молодёжи, студентов); круг (сослуживцев, ровесников, знакомых)

    яхшы кешеләр арасына керү — попа́сть в среду́ (круг) хоро́ших люде́й

    балыкчылар арасында йөри торган мәкаль — посло́вица, быту́ющая в среде́ рыбако́в

    сезнең арадан (арагыздан) кемнәр генә чыкмас! — кто то́лько не вы́йдет из вас (из ва́шей среды́)!

    15) в знач. прил. промежу́точный, перехо́дный, посре́дствующий (пласт, слой)

    ара күренешләр — перехо́дные явле́ния

    үсешнең ара баскычлары — промежу́точные ступе́ни разви́тия

    16) в знач. послелога арага, арасына
    а) ме́жду (меж) чего; ме́жду (кем, чем)

    безнең арага бас — станови́сь ме́жду на́ми

    юл арасына язу — писа́ть ме́жду (меж) строк; писа́ть ме́жду стро́ками

    ике этаж арасына куелган көзге — зе́ркало, устано́вленное ме́жду двумя́ этажа́ми

    б) в, во ( что); по ( чему)

    өрәңге яфрагын китап арасына кыстыру — вложи́ть клено́вый лист в кни́гу

    төймә үлән арасына төште — пу́говица упа́ла в траву́

    урман арасына таралу — разбрести́сь по ле́су

    17) в знач. послелога арада, арасында
    а) ме́жду (кем-л., чем-л.), ме́жду (меж) ( чего)

    эш арасында — ме́жду де́лом

    сезнең белән безнең арада аерма юк — ме́жду ва́ми и на́ми нет ра́зницы

    ике стена арасында — ме́жду двумя́ сте́нами; ме́жду (меж) двух стен

    б) среди́ (кого, чего)

    бу тәкъдимнәр арасында — среди́ э́тих предложе́ний

    өйрәтелгән җәнлекләр арасында йөрү — проха́живаться среди́ дрессиро́ванных звере́й

    в) в, за, в тече́ние

    ике сәгать арасында — за два часа́; в тече́ние двух часо́в

    атна арасында эшләнә торган эш — рабо́та, кото́рую ну́жно сде́лать за (в) неде́лю

    г) при (на, в) ( чём); по ( чему)

    бакча арасында гына кия торган кием — оде́жда, надева́емая то́лько на огоро́д (на огоро́де)

    каралты арасында маташучы пенсионер карт — стари́к пенсионе́р, хлопо́чущий во дворе́ (по двору́)

    д) в ( чём); среди ( чего)

    урман арасында җылы — в лесу́ тепло́

    е) среди́, в числе́ (кого, чего)

    кунаклар арасында геройлар да бар иде — среди́ (в числе́) госте́й бы́ли и геро́и

    18) в знач. послелога арасындагы ме́жду (кем, чем)

    күрше илләр арасындагы бәйләнешләр киңәя — свя́зи ме́жду сосе́дними стра́нами расширя́ются

    19) в знач. послелога арадан, арасыннан
    а) между (меж) ( чего), между (кем, чем); среди (кого, чего); в ( чём)

    таулар арасыннан салынган юл — доро́га, проло́женная меж гор

    халык арасыннан көч-хәл белән үтү — наси́лу пробра́ться ме́жду людьми́ (че́рез толпу́)

    балалар арасыннан кемнедер эзләү — иска́ть кого́-то среди́ дете́й

    камыш арасыннан таптык без аны — мы разыска́ли его́ в камыша́х (среди́ камыше́й)

    б) сквозь (кого, что)

    куаклар арасыннан күренеп тору — видне́ться сквозь кусты́

    халык арасыннан көч-хәл белән узу — наси́лу пробра́ться сквозь толпу́

    в) из (кого, чего); из (числа́) (кого-л., чего-л.)

    куаклар арасыннан килеп чыгу — вы́йти (вы́скочить) из кусто́в

    лидерлар арасыннан калу — вы́пасть из числа́ ли́деров

    г) по ( чему), че́рез ( что)

    урман арасыннан бару — идти́ ле́сом (по ле́су, че́рез лес)

    •
    - арада йөрү
    - арада йөрүче
    - арадан берсе
    ••

    ара бозучы — интрига́н, интрига́нка; скло́чник, скло́чница

    ара бозылу — раздружи́ться разг.; ссо́риться, поссо́риться ( с кем); отноше́ния по́ртятся (разла́живаются; испо́ртились, разла́дились) || размо́лвка, ссо́ра, раздо́р, ра́спря, ра́спри, разла́д, нелады́ (ед. нет) (с кем-л.)

    ара ерагаю — расходи́ться/разойти́сь; отходи́ть/отойти́ (от кого-л. и́ли друг от дру́га); охладева́ть/охладе́ть друг к дру́гу

    ара якынаю — сближа́ться/сбли́зиться; сходи́ться/сойти́сь (бли́же); сжива́ться/сжи́ться, сдружи́ться

    ара якын булу — быть в бли́зких (прия́тельских, дру́жеских) отноше́ниях; быть накоротке́ ( с кем)

    арага керүче — ( в любви) разлу́чник, разлу́чница прост.; народно-поэт.

    арага салып — откры́то (в откры́тую) и сообща́ (о́бщими уси́лиями)

    арадан алып китү — уноси́ть/унести́ ( от нас)

    арадан китү — уходи́ть/уйти́ ( от нас)

    - ара өзек
    - ара өзелгән
    - ара өзү
    - арага алу
    - ара суыну
    - арага кертү
    - арага керү
    - арага кысылу тыгылу
    - арага кысылу
    - арага салкын йөгерү
    - арага суык йөгерү
    - арага салкын төшү
    - арага суык төшү
    - арага төшү
    - арага чөй кагу
    - арага чөй кыстыру
    - арага чөй сугу
    - арадан җил дә үтмәү
    - арадан кара мәче үтү
    - арадан кара песи үтү
    - арадан кара мәче узу
    - арадан кара песи узу

    Татарско-русский словарь > ара

  • 23 Банк аралық есеп айырысуды ұйымдастыру

    Банкінің қатысуымен кәсіпорындар арасында жүзеге асырылатын есеп айырысуды қандай топтарға бөлуге болады?

    На какие группы можно разделить расчеты, осуществляемые между предприятиями при участии банка?

    Банкінің қатысуымен жасалатын кәсіпорындар арасындағы барлық есеп айырысуларды мынадай топтарға бөлуге болады:

    Все расчеты, осуществляемые между предприятиями при участии банка можно условно разделить на следующие группы:

    - шоттары бір банкіде ашылған кәсіпорындар арасындағы есеп айырысулар;

    - расчеты между предприятиями, счета которых открыты в одном банке;

    - шоттары бір есеп айырысу-кассалық орталығы (ЕАКО) қызмет көрсететін түрлі банкілерде ашылған кәсіпорындар арасындағы есеп айырысулар;

    - расчеты между предприятиями, счета которых открыты в разных банках, обслуживаемых одним расчетно-кассовым центром (РКЦ);

    - шоттары түрлі ЕАКО қызмет көрсететін банкілерде ашылған кәсіпорындар арасындағы есеп айырысулар.

    - расчеты между предприятиями, счета которых открыты в банках обслуживаемых разными РКЦ.

    Несиелік ұйымдар мен филиалдар арасында қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысу қалай жүргізіледі?

    Как производятся расчеты в безналичном порядке между кредитными организациями и филиалами?

    Банкілер мен филиалдар арасында қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысу мыналар арқылы жүргізілуі мүмкін:

    Расчеты в безналичном порядке между банками и филиалами могут производиться через:

    - несиелік ұйымдар “ЛОРО” және “НОСТРО” корреспонденттік шоттары бойынша;

    - кредитные организации по корреспондентским счетам “ЛОРО” и “НОСТРО”;

    - банкінің есеп айырысу тораптары арқылы;

    - расчетную сеть банка;

    - Есеп айырысу операцияларын жүзеге асыратын бейбанкілік несие ұйымдары арқылы;

    - небанковские кредитные организации, осуществляющие расчетные операции;

    - банк ішіндегі есеп айырысу жүйесі (филиал аралық есеп айырысу шоттары) арқылы.

    - внутрибанковскую расчетную систему (счета межфилиальных расчетов).

    Казахско-русский экономический словарь > Банк аралық есеп айырысуды ұйымдастыру

  • 24 Банк аралық есеп айырысуды ұйымдастыру

    Банкінің қатысуымен кәсіпорындар арасында жүзеге асырылатын есеп айырысуды қандай топтарға бөлуге болады?

    На какие группы можно разделить расчеты, осуществляемые между предприятиями при участии банка?

    Банкінің қатысуымен жасалатын кәсіпорындар арасындағы барлық есеп айырысуларды мынадай топтарға бөлуге болады:

    Все расчеты, осуществляемые между предприятиями при участии банка можно условно разделить на следующие группы:

    - шоттары бір банкіде ашылған кәсіпорындар арасындағы есеп айырысулар;

    - расчеты между предприятиями, счета которых открыты в одном банке;

    - шоттары бір есеп айырысу-кассалық орталығы (ЕАКО) қызмет көрсететін түрлі банкілерде ашылған кәсіпорындар арасындағы есеп айырысулар;

    - расчеты между предприятиями, счета которых открыты в разных банках, обслуживаемых одним расчетно-кассовым центром (РКЦ);

    - шоттары түрлі ЕАКО қызмет көрсететін банкілерде ашылған кәсіпорындар арасындағы есеп айырысулар.

    - расчеты между предприятиями, счета которых открыты в банках обслуживаемых разными РКЦ.

    Несиелік ұйымдар мен филиалдар арасында қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысу қалай жүргізіледі?

    Как производятся расчеты в безналичном порядке между кредитными организациями и филиалами?

    Банкілер мен филиалдар арасында қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысу мыналар арқылы жүргізілуі мүмкін:

    Расчеты в безналичном порядке между банками и филиалами могут производиться через:

    - несиелік ұйымдар “ЛОРО” және “НОСТРО” корреспонденттік шоттары бойынша;

    - кредитные организации по корреспондентским счетам “ЛОРО” и “НОСТРО”;

    - банкінің есеп айырысу тораптары арқылы;

    - расчетную сеть банка;

    - Есеп айырысу операцияларын жүзеге асыратын бейбанкілік несие ұйымдары арқылы;

    - небанковские кредитные организации, осуществляющие расчетные операции;

    - банк ішіндегі есеп айырысу жүйесі (филиал аралық есеп айырысу шоттары) арқылы.

    - внутрибанковскую расчетную систему (счета межфилиальных расчетов).

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банк аралық есеп айырысуды ұйымдастыру

  • 25 ике

    числ. колич.
    1)
    а) два, две, дво́е

    ике стакан — два стака́на

    ике кашык — две ло́жки

    ике тәүлек — дво́е су́ток

    б) в притяж. ф. икебез, икегез, икесе вдвоём (дво́е); мы (вы, они́) вдвоём

    икебез дә — (мы) о́ба (о́бе)

    икегездән дә — от вас обо́их

    икесенә дә — (им) обо́им, им двои́м

    в) как знаменатель дробн.; числ. икедән втора́я

    икедән өчкә икедән берне кушу — к трём вторы́м приба́вить одну́ втору́ю

    2) в сочет. со словами на -лы, -лык дву-, две-, двух-, дво́е-

    ике атналык — двухнеде́льный

    ике еллык имән агачы — дубо́к двухле́тний

    ике йөзьеллык юбилеен үткәрү — провести́ двухсотле́тний юбиле́й

    ике көнлек поход — двухдне́вный похо́д

    ике яклы урам хәрәкәте — двусторо́ннее у́личное движе́ние

    ике тәрәзәле бүлмә — ко́мната в два окна́

    3) два ра́за, два́жды

    ике сигезең уналты — два́жды во́семь - шестна́дцать

    ике бардык инде без анда — два́жды (два ра́за) уже́ ходи́ли мы туда́

    4) в знач. сущ.
    а) два (года, годика)

    аңа әле генә ике тулды — ей (ему́) то́лько что испо́лнилось два го́дика (го́да)

    б) мн., в притяж. ф. икеләре приме́рно (приблизи́тельно) второ́е (число́); числа́ так второ́го
    в) в притяж. ф. икесе второ́е (число́)

    бүген икесе — сего́дня второ́е (число́)

    икесендә килегез — приходи́те второ́го (числа́)

    айның икесендә — второ́го числа́ (ме́сяца)

    •
    - ике басулы
    - ике буын
    - ике буынлы тигезләмә
    - ике властьлылык
    - ике җенесле
    - ике иңле
    - ике кабырчыклылар
    - ике канатлылар
    - ике капкачлы клапан
    - ике кырлы почмак
    - ике нокта
    - ике оксидлы
    - ике орлыклар
    - ике өйлеләр
    - ике өлешлеләр
    - ике потлы гер
    - ике саңаклылар
    - ике составлы
    - ике телле
    - ике тиенлек
    - ике төртке
    - ике юллык
    - ике юллык шигырь
    - ике яклы
    - ике яклы хезмәттәшлек
    - ике япьле сәнәк
    - ике аерылы сәнәк
    ••

    ике авыз сүз — разг. два сло́ва, па́ра слов

    ике авыз сүз белмәү — ни в зуб ного́й

    ике агач арасында адашу — заблуди́ться в трёх со́снах

    ике адым да атлый (китә) алмау (атлап өлгермәү) — не успе́ть сде́лать двух шаго́в

    ике адымда — бли́зко, в двух шага́х

    ике адымны бер итү — нести́сь со всех ног (во всю прыть; не чу́я ног)

    ике адымның берендә — че́рез (ка́ждый) шаг; ка́ждые два ша́га

    ике азан әйтмиләр — букв. две обе́дни зара́з не слу́жат; ≈≈ по́езд уже́ ушёл (о том, чего не повторяют дважды)

    ике арага кара мәче керү — чёрная ко́шка пробежа́ла (проскочи́ла) ме́жду кем-то (двои́ми)

    ике арага керү (төшү) — испо́ртить взаимоотноше́ния

    ике арада, бер турыда калу — оказа́ться в неопределённом положе́нии

    ике арада бетсен (калсын) — пусть оста́нется ме́жду на́ми

    ике арада калу — сиде́ть на двух сту́льях, быть на распу́тье

    ике арада киләп сару — слоно́в слоня́ть; болта́ться без де́ла

    ике арадан буш калу — ни два, ни полтора́; ни то ни сё

    ике араны шомарту — соба́к гоня́ть, слоня́ться без де́ла, безде́льничать

    ике ат бер тиен — хоть трава́ не расти́; хоть бы хны

    ике аягын (ботын) бер кунычка (итеккә) тыгу — свя́зывать по рука́м и нога́м; согну́ть в бара́ний рог кого-л.

    ике аякка (берьюлы) аксау — хрома́ть на о́бе ноги́

    ике аяклы, ике куллы — тако́й, как все ( с руками и ногами)

    ике аяклы ерткыч — двуно́гий зверь; двуно́гая тварь

    ике аяклы хәсрәт (бәла, афәт) — го́ре лу́ковое

    ике аякның берсен дә атламау — ни ного́й, ни ша́гу

    ике әйттермәү — не заставля́ть два́жды повторя́ть

    ике бәя (бәһа, хак) — в двойно́м разме́ре ( очень дорого)

    ике бозауга башак (кибәк) аера алмау (белмәү) — не суме́ть раздели́ть корм двум теля́там

    ике дигәнче — в два счёта; еди́ным ду́хом

    ике дога, бер җыр — см. ике дөнья - бер морҗа

    ике дөньядан буш калган — не от ми́ра сего́

    ике инә бер җептә, ике имән (тирәк) бер төптә (булу) — как иго́лка с ни́ткой; их водо́й не разольёшь

    ике кабып бер йоту — в два счёта ( сделать); одни́м (еди́ным) ду́хом; раз-два и гото́во

    ике колагың үзеңә булсын — остава́йся при свои́х ко́зырях (букв. пусть твои́ два у́ха оста́нутся при тебе́)

    ике көннең берендә — че́рез день; ка́ждые два дня

    ике кулга бер эш — поси́льная рабо́та

    ике кулга шәм тотып эзләү — днём с огнём иска́ть

    ике кулны да кую — подпи́сываться обе́ими рука́ми

    ике куян артыннан куу — гна́ться за двумя́ за́йцами

    ике күзе дүрт булган — глаза́ на лоб поле́зли

    ике күзе төсле — как зени́цу о́ка

    ике күзе ут булу — мета́ть глаза́ми и́скры

    ике күзем кебек — как свет оче́й мои́х, голу́бчик, моя́ ра́дость

    ике күзем чәчрәп чыксын! — ло́пни мои́ глаза́!

    ике күзең ут булсын! — смотри́ в о́ба!

    ике мәгънәле — двусмы́сленный

    ике сарылы — сомни́тельно; сомни́тельный

    ике сөйләмәү (сөйләп тормау, сөйләшмәү) —держа́ть (сдержа́ть) своё сло́во

    ике сүз арасында — ме́жду де́лом, ме́жду сло́вом

    ике сүз булмау — не мо́жет быть двух слов; не мо́жет быть ина́че; и ре́чи не мо́жет быть

    ике сүзгә урын калдырмау — вы́сказаться недвусмы́сленно

    ике сүздә, ике сүз белән — вкра́тце, в двух слова́х

    ике сүзнең берендә — че́рез сло́во; то и де́ло (об употреблении, повторении чего-л.)

    ике сыңар бер кием — два сапога́ па́ра

    ике такта арасында калу — попа́сть впроса́к, оказа́ться ме́жду двух огне́й

    ике тамчы су кебек (шикелле) — как две ка́пли воды́ ( похожи)

    ике тәкә (бәрән) башы бер казанга сыймый — две бара́ньи головы́ в оди́н котёл не вмеща́ются; двум медве́дям в одно́й берло́ге те́сно

    ике тиен бер акча — ерунда́, ничего́ не сто́ит

    ике тиен тормас(лык) — гроша́ ло́маного не сто́ит; ни гроша́ не сто́ит; ло́маный ( медный) грош цена́

    ике тиенгә дә исәпләмәү — в грош не ста́вить; ни во что не ста́вить

    ике тиенлек — ни на грош, ни на копе́йку

    ике юл уртасы (чаты) — на распу́тье; быть (стоя́ть) на распу́тье

    ике якка да кушылмау — оста́ться нейтра́льным; нет де́ла (кому-л. до кого-л., до чего-л.)

    ике якка да юк — ни то ни сё, ни ры́ба ни мя́со

    ике яклы уен уйнау — вести́ двойну́ю игру́

    ике яклылык — двуру́шничество

    ике ятып бер төшкә кермәү (уйламау) — не гори́т и не ва́рит; а ему́ и го́ря ма́ло

    ике икең - дүрт кебек — как два́жды два четы́ре; о́чень про́сто

    икенең берсе — одно́ из двух; и́ли-и́ли; и́ли да, и́ли нет

    икесе дә бер очтан кискән — два сапога́ па́ра

    икесе ике нәрсә — две ра́зные ве́щи

    - ике адымлык җир
    - ике арада йөрү
    - ике аягына бастыру
    - ике башлы
    - ике дөнья - бер морҗа
    - ике килмәү
    - ике куллап
    - ике кулын баглау
    - ике кулын бәйләү
    - ике кулсыз итү
    - ике кулсыз калу
    - ике кулсыз булу
    - ике кулсыз утыру
    - ике куянны берьюлы ату
    - ике күзен дүрт итеп
    - ике сүз сөйләү
    - ике сүзле
    - ике уртада
    - ике уртада тору
    - ике чабата - бер кием

    Татарско-русский словарь > ике

  • 26 сарқын

    сальдо (1. белгілі бір уақыт кезеңіндегі ақшалай түсім мен шығыс арасындағы айырма: оң, актив С. - түсімнің шығыстан асып түсуі, теріс, пассив С. - керісінше, шығыстың түсімнен асып түсуі, 2. бухгалтерлік шот бойынша шаруашылық қаражаттың белгілі бір күнгі жай-күйін, бар-жоғын сипаттайтын қалдық, 3. кіріс пен шығыс арасындағы айырма, 4. шотты жасау кезінде дебет немесе кредит бойынша жаңа бетке көшірілетін қалдық, 5. биржалық операцияларда: клиенттің брокерлік фирмаға берешегі немесе брокерлік фирманың клиентке берешегі, 6. халықаралық сауда және төлем есебінде: елдің экспорты мен импорты құнының арасындағы немесе оның шетелдік түсімдері мен төлемдерінің арасындағы айырма)

    Казахско-русский экономический словарь > сарқын

  • 27 Банк бизнесіндегі электронды жаңа ашылымдар

    Қазіргі кезде банк көрсететін қызметтерді автоматтандыру мынадай негізгі бағыттар бойынша дамытылуда:

    В настоящее время автоматизация банковских услуг развивается по следующим основным направлениям:

    - қағаз қаржы құжаттарын электрондық өңдеу;

    - электронная обработка бумажных финансовых документов;

    есептесу және төлем төлеу операцияларын компьютерлендіру;

    - компьютеризация расчетных и платежных операций;

    - жекелеген жұмыс орындары арасында және банкілердің арасында байланыс жүйесін енгізу.

    - внедрение систем связи между отдельными рабочими местами и между банками.

    Пластикалық карта — өз иесіне тауарлардың және көрсетілетін қызметтердің ақысын қолма-қол ақшасыз төлеуге, сондай-ақ өзінің ақшалай қаражатын қауіпсіз сақтауға және тасымалдауға мүмкіндік беретін әмбебап төлем құралы. Ол мақсатына қарай түрлі операциялар үшін пайдаланылады. Көрсетілетін қызметтерді таңдауына қарай ол өтуге рұқсат, жүргізуші куәлігі, жол-сапар құжаты және жай ғана төлем құралы қызметін атқаруы мүмкін.

    Пластиковая карта — это универсальное платежное средство, которое позволяет своему владельцу оплачивать товары и услуги безналичным путем, а также более безопасно хранить и перевозить свои денежные средства. Она используется для различных по назначению операций. По выбору оказываемых услуг она может служить пропуском, водительским удостоверением, проездным документом и просто средством платежа.

    Пластикалық карталар:

    Пластиковые карты различаются:

    - мақсатына қарай:

    - по их назначению:

    - кредиттік карталар;

    - кредитные;

    - дебеттік карталар;

    - дебетовые;

    - атқарымдық және техникалық сипаттамалары бойынша:

    - по функциональным и техническим характеристикам:

    - кәдуілгі карталар;

    - обыкновенные;

    - магнитті карталар;

    - магнитные;

    - микропроцессорлық карталар болып ажыратылады.

    - микропроцессорные.

    Олардың арасындағы айырма мынада: карта иеленушінің эмитент-банкіде ұдайы жаңартылып отыратын кредиті болуына мүмкіндігі болады, ал дебеттік картаны есептесу картасы деп те атауға болады, өйткені клиент банкідегі өз шотына белгілі бір соманы салады, одан эмитент банк түрлі шығындарды төлеу үшін ақшалай қаражат аударады.

    Разница между ними в том, что кредитная карта позволяет иметь владельцу постоянно возобновляемый кредит в банке-эмитенте, а дебетовую карту также можно назвать расчетной картой, ибо клиент вносит определенную сумму на свой счет в банке, с которого банк-эмитент перечисляет денежные средства для оплаты различных расходов.

    Банк жүйесінде пластикалық карточкалар негізінде өзіне-өзі қызмет көрсетудің қандай қондырғылары қолданылады.

    Какие устройства применяются в банковской системе самообслуживания на базе пластиковых карточек?

    Банкоматтар мен сауда терминалдары пластикалық карточкалар негізінде өзіне-өзі қызмет көрсетудің банкілік жүйесінің жұмысын қамтамасыз ететін қондырғылары болып табылады.

    Устройствами, обеспечивающими работу банковских систем самообслуживания на базе пластиковых карточек являются банкоматы и торговые терминалы.

    Банкомат — пластикалық карточкалар бойынша қолма-қол ақша беруге арналған электронды-механикалық қондырғы. Орындалатын операцияларға қарай банкоматтар қарапайым және толық атқарымдық банкоматтарға, яғни ақша аудару, шетел валютасын ұлттық валютаға айырбастау, шоттар туралы анықтамалар беру, салымдарды қабылдау сияқты неғұрлым кең ауқымды операцияларды орындай алатын банкоматтарға бөлінеді.

    Банкомат — это электронно-механическое устройство, предназначенное для выдачи наличных денег по пластиковым карточкам. В зависимости от выполняемых операций, банкоматы делятся на простейшие и полнофункциональные, т.е. те, которые могут выполнять более широкий спектр операций, таких как перевод денег, обмен иностранной валюты на национальную валюту, выдача справок о счетах, прием вкладов.

    Сауда терминалдары — дүкендердегі ең қарапайым есептесу қондырғысы.

    Торговые терминалы — это простейшая расчетная установка в магазинах.

    Казахско-русский экономический словарь > Банк бизнесіндегі электронды жаңа ашылымдар

  • 28 Банк бизнесіндегі электронды жаңа ашылымдар

    Қазіргі кезде банк көрсететін қызметтерді автоматтандыру мынадай негізгі бағыттар бойынша дамытылуда:

    В настоящее время автоматизация банковских услуг развивается по следующим основным направлениям:

    - қағаз қаржы құжаттарын электрондық өңдеу;

    - электронная обработка бумажных финансовых документов;

    есептесу және төлем төлеу операцияларын компьютерлендіру;

    - компьютеризация расчетных и платежных операций;

    - жекелеген жұмыс орындары арасында және банкілердің арасында байланыс жүйесін енгізу.

    - внедрение систем связи между отдельными рабочими местами и между банками.

    Пластикалық карта — өз иесіне тауарлардың және көрсетілетін қызметтердің ақысын қолма-қол ақшасыз төлеуге, сондай-ақ өзінің ақшалай қаражатын қауіпсіз сақтауға және тасымалдауға мүмкіндік беретін әмбебап төлем құралы. Ол мақсатына қарай түрлі операциялар үшін пайдаланылады. Көрсетілетін қызметтерді таңдауына қарай ол өтуге рұқсат, жүргізуші куәлігі, жол-сапар құжаты және жай ғана төлем құралы қызметін атқаруы мүмкін.

    Пластиковая карта — это универсальное платежное средство, которое позволяет своему владельцу оплачивать товары и услуги безналичным путем, а также более безопасно хранить и перевозить свои денежные средства. Она используется для различных по назначению операций. По выбору оказываемых услуг она может служить пропуском, водительским удостоверением, проездным документом и просто средством платежа.

    Пластикалық карталар:

    Пластиковые карты различаются:

    - мақсатына қарай:

    - по их назначению:

    - кредиттік карталар;

    - кредитные;

    - дебеттік карталар;

    - дебетовые;

    - атқарымдық және техникалық сипаттамалары бойынша:

    - по функциональным и техническим характеристикам:

    - кәдуілгі карталар;

    - обыкновенные;

    - магнитті карталар;

    - магнитные;

    - микропроцессорлық карталар болып ажыратылады.

    - микропроцессорные.

    Олардың арасындағы айырма мынада: карта иеленушінің эмитент-банкіде ұдайы жаңартылып отыратын кредиті болуына мүмкіндігі болады, ал дебеттік картаны есептесу картасы деп те атауға болады, өйткені клиент банкідегі өз шотына белгілі бір соманы салады, одан эмитент банк түрлі шығындарды төлеу үшін ақшалай қаражат аударады.

    Разница между ними в том, что кредитная карта позволяет иметь владельцу постоянно возобновляемый кредит в банке-эмитенте, а дебетовую карту также можно назвать расчетной картой, ибо клиент вносит определенную сумму на свой счет в банке, с которого банк-эмитент перечисляет денежные средства для оплаты различных расходов.

    Банк жүйесінде пластикалық карточкалар негізінде өзіне-өзі қызмет көрсетудің қандай қондырғылары қолданылады.

    Какие устройства применяются в банковской системе самообслуживания на базе пластиковых карточек?

    Банкоматтар мен сауда терминалдары пластикалық карточкалар негізінде өзіне-өзі қызмет көрсетудің банкілік жүйесінің жұмысын қамтамасыз ететін қондырғылары болып табылады.

    Устройствами, обеспечивающими работу банковских систем самообслуживания на базе пластиковых карточек являются банкоматы и торговые терминалы.

    Банкомат — пластикалық карточкалар бойынша қолма-қол ақша беруге арналған электронды-механикалық қондырғы. Орындалатын операцияларға қарай банкоматтар қарапайым және толық атқарымдық банкоматтарға, яғни ақша аудару, шетел валютасын ұлттық валютаға айырбастау, шоттар туралы анықтамалар беру, салымдарды қабылдау сияқты неғұрлым кең ауқымды операцияларды орындай алатын банкоматтарға бөлінеді.

    Банкомат — это электронно-механическое устройство, предназначенное для выдачи наличных денег по пластиковым карточкам. В зависимости от выполняемых операций, банкоматы делятся на простейшие и полнофункциональные, т.е. те, которые могут выполнять более широкий спектр операций, таких как перевод денег, обмен иностранной валюты на национальную валюту, выдача справок о счетах, прием вкладов.

    Сауда терминалдары — дүкендердегі ең қарапайым есептесу қондырғысы.

    Торговые терминалы — это простейшая расчетная установка в магазинах.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банк бизнесіндегі электронды жаңа ашылымдар

  • 29 коммерциялық несие

    Коммерциялық несие – бір шаруашылық жүргізуші субъектінің немесе кәсіпкердің басқа шаруашылық жүргізуші субъектімен (кәсіпкермен) төлемді бөліктеп немесе мерзімін ұзартып есеп айырысуы. Төлем бөліктеп төленетін есеп айырысудың алуан түрлері ретіндегі несиенің негізгі түрлері:

    Коммерческий кредит – это расчеты с рассрочкой или отсрочкой платежа одного хозяйствующего субъекта или предпринимателя с другим хозяйствующим субъектом (предпринимателем). Основными видами кредита как разновидности расчетов с рассрочкой платежа являются:

    - фирмалық несие;

    - фирменный кредит;

    - вексельдік (есептік) несие;

    - вексельный (учетный) кредит;

    - факторинг;

    - факторинг;

    - овердрафт.

    - овердрафт.

    Экспорттық-импорттық операциялар бойынша есеп айырысу кезінде несиенің қандай нысандары қолданылады?

    Какие формы кредита применяются при расчетах по экспортно-импортным операциям?

    Экспорттық-импорттық есеп айырысу кезінде несиенің:

    При расчетах по экспортно-импортным операциям применяются следующие формы кредита, как:

    - форфеттеу;

    - форфетирование;

    - ашық шот бойынша несие;

    - кредит по открытому счету;

    - акцептік несие;

    - акцептный;

    - акцептік-рамбурстық несие сияқты нысандары қолданылады.

    - акцептно-рамбурсный.

    Факторинг – айналым қаражатын несиелендірумен байланысты сауда-комиссиялық операциялардың бір түрі. Ол:

    Факторинг – это разновидность торгово-комиссионной операции, связанной с кредитованием оборотных средств. Он включает в себя:

    - сатып алушының дебиторлық берешегін өндіріп алуды (инкассолауды);

    - взыскание (инкассирование) дебиторской задолженности покупателя;

    - сатушыға қысқа мерзімді несие беруді;

    - предоставление продавцу краткосрочного кредита;

    - сатушыны операциялар бойынша несие тәуекелінен босатуды қамтиды.

    - освобождение продавца от кредитных рисков по операциям.

    Олардың арасындағы айырма мынада: факторинг — шарттық міндеттеме, цессия — мәміле бойынша табысталған міндеттеме. Есеп айырысу жүйесінде цессия — несиегердің өзіне мәміле бойынша талап ету құқығын үшінші тұлғаға мәміле бойынша беруі.

    Различия между ними в том, что факторинг — это договорное обязательство, цессия — обязательство, переданное по сделке. В системе расчетов цессия — уступка кредитором своего права требования третьему лицу, переданная ему по сделке.

    Форфеттеу банкінің немесе қаржы компаниясының сыртқы сауда операциялары бойынша вексельдер мен басқа да борыш талаптарын сатып алу жолымен немесе сатушыға айналымға жібермей экспортты несиелендіруі нысаны болып табылады. Ол, әдетте, өтелуі ұзақ мерзімге созылатын (7 жылға дейін) ірі сомаға алынған машиналар, жабдықтар жеткізілімі кезінде қолданылады.

    Форфетирование представляет собой форму кредитования экспорта банком или финансовой компанией путем покупки или без оборота на продавца векселей и других долговых требований по внешнеторговым операциям. Форфетирование, как правило, применяется при поставках машин, оборудования на крупные суммы с длительной рассрочкой (до 7 лет).

    Экспорттық-импорттық операциялар кезінде ашық шот бойынша берілетін несие сонымен бірге ашық шот бойынша есеп айырысу деген мағынаны білдіреді. Бұл несие тұрақты әріптестер (контрагенттер) арасында, әсіресе бір текті тауарлардың көп қайтара жеткізілімі кезінде беріледі.

    При экспортно-импортных операциях кредит по открытому счету одновременно означает и расчеты по открытому счету. Этот кредит предоставляется в расчетах между постоянными партнерами (контрагентами), особенно при многократных поставках однородных товаров.

    Овердрафт – қысқа мерзімді несие нысаны, ол банкінің өз клиентінің шотынан қаражатты шоттағы қалдықтан тыс есептен шығаруы жолымен беріледі. Осындай операцияның нәтижесінде теріс теңгерім, яғни дебеттік сальдо – клиенттің банкіге берешегі құралады. Банк пен оның клиенті бір-бірімен келісім жасасады, онда овердрафтың ең жоғары сомасы, несие беру шарттары, оны өтеу тәртібі, несие үшін пайыз мөлшері белгіленеді.

    Овердрафт — это форма краткосрочного кредита, предоставление которого осуществляется путем списания банком средств со счета клиента сверх остатка на счете. В результате такой операции образуется отрицательный баланс, т.е. дебетовое сальдо – задолженность клиента банку. Банк и клиент заключают между собой соглашение, в котором устанавливаются максимальная сумма овердрафта, условия предоставления кредита, порядок погашения его, размер процента за кредит.

    Акцептілік несие – банкінің экспортшылар мен импортшылар банкіге ұсынатын аударма вексельді (тратта) акцептеу (ризалық беру) нысанында беретін несиесі. Несиенің бұл нысанында экспортшы банкіге несие лимиті шегінде белгілі бір соманы ұсынуға мүмкіндік алады.

    Акцептный кредит – кредит, предоставляемый банком в форме акцепта переводного векселя (тратты), выставляемого на банк экспортерами и импортерами. При этой форме кредита экспортер получает возможность выставлять на банк векселя на определенную сумму в рамках кредитного лимита.

    Акцептілік-рамбурстық несие акцептілік несиенің бір түрі болып табылады. Рамбурс – халықаралық саудада сатып алынған тауардың ақысын банк делдалдығы арқылы импортшы банкісінің экспортшы ұсынған тратталарды акцептеуі нысанында төлеу дегенді білдіреді.

    Акцептно-рамбурсный кредит является разновидностью акцептного кредита. Рамбурс – в международной торговле означает оплату купленного товара через посредство банка в форме акцепта банком импортера тратт, выставленных экспортером.

    * * *

    Казахско-русский экономический словарь > коммерциялық несие

  • 30 іліктес мәмілелер

    родственные сделки (жаргон сөз: бейнебір туыстастық сияқты тығыз байланыстағы қатысушылар арасындағы, мыс., төркіндес компания мен оның филиалдары арасындағы, компания мен оның акционерлері арасындағы бизнес-операциялар)

    Казахско-русский экономический словарь > іліктес мәмілелер

  • 31 Банк инновациялары

    Инновация сөзбе-сөз “новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция” дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.

    Инновация буквально означает “инвестиция в новацию”. Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.

    Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.

    Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.

    Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.

    Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт:

    - жеке-дара;

    - единичный;

    - көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.

    - массовый.

    Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.

    Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.

    Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.

    Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.

    Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.

    Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.

    Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.

    Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт может быть в форме:

    - мүлік;

    - имущества;

    - мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.

    - имущественного права.

    Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.

    Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.

    Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.

    Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.

    Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:

    Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:

    - ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;

    - формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;

    - қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;

    - методы планирования финансовых показателей;

    - әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;

    - методология составления финансовых планов разных видов;

    - қаржы талдауының тәсілдері;

    - приемы финансового анализа;

    - банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;

    - формы организации финансовой работы в банке;

    - капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.

    - интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.

    Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:

    Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:

    - шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;

    - вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;

    - инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;

    - обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);

    - инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.

    - является основой механизма анализа и планирования инновации.

    На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?

    Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:

    Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:

    - қаржы нарығын зерттеу;

    - исследование финансового рынка;

    - нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;

    - исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;

    - банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;

    - исследование продолжительности жизни банковской инновации;

    - банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);

    - разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);

    - баға саясаты;

    - политику цен;

    - жарнама;

    - рекламу;

    - банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;

    - мероприятия по продвижению банковской инновации;

    - банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;

    - организацию продажи (сбыта) банковской инновации;

    - банк инновациясын қайта тарату (диффузия).

    - диффузию банковской инновации.

    Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:

    Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:

    - жаңа банк өнімін әзірлеу;

    - разработка нового банковского продукта;

    - нарыққа шығу;

    - выход на рынок;

    - нарықтың дамуы;

    - развитие рынка;

    - нарықтың тұрақтануы;

    - стабилизация рынка;

    - нарықтың өрлеуі;

    - уменьшение рынка;

    - нарықтың азаюы;

    - подъем рынка;

    - нарықтың құлдырауы.

    - падение рынка.

    Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.

    Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.

    Своп:

    Своп подразделяется на:

    - валюталық;

    - валютный;

    - пайыздық;

    - процентный;

    - валюталық-пайыздық;

    - валютно-процентный;

    - нөл купондық своп болып бөлінеді.

    - своп с нулевым купоном.

    Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.

    Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).

    Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.

    Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.

    Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.

    Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.

    Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.

    Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.

    НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде “өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар” деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.

    Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать “обращающиеся приказы об изъятии” и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.

    Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.

    Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.

    В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?

    Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.

    Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.

    Казахско-русский экономический словарь > Банк инновациялары

  • 32 Қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру

    Нақты (қолма-қол) ақша айналымынан өзгеше түрде қолма-қол ақшасыз айналымның мәні мынада: төлем төлемшінің шотынан коммерциялық банкілердің мекемелеріндегі алушының шотына ақша аудару жолымен төленеді. Кәсіпорындар арасында, әдетте, қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысады. Сөйтіп қолма-қол ақшасыз есеп айырысу – ақшалай есеп айырысу, мұнда төлемдер қолма-қол ақшаның қатысуынсыз ақшалай қаражатты төлемшінің шотынан алушының шотына аудару жолымен төленеді.

    В отличие от наличного денежного оборота сущность безналичного денежного оборота состоит в том, что платежи производятся путем перечисления денег со счета плательщика на счет получателя в учреждениях коммерческих банков. Расчеты между предприятиями осуществляются, как правило, в безналичном порядке. Таким образом, безналичные расчеты – это денежные расчеты, при которых платежи осуществляются без участия наличных денег путем перечисления денежных средств со счета плательщика на счет получателя.

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу қандай шарттарды сақтағанда жүзеге асырылады?

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу мына шарттар сақталғанда жүзеге асырылады:

    Безналичные расчеты осуществляются при соблюдении следующих условий:

    - төлемшінің ұсынылған құжатты заңда немесе шартта көзделген реттерде толық немесе ішінара төлеуден бас тартуға құқығы бар;

    - плательщик имеет право отказаться от уплаты предъявленного документа полностью или частично в случаях, предусмотренных законом или договором;

    - төлемшінің келісімі және оның тапсырмасы болмайынша шоттардан қаражатты есептен шығаруға, әдетте, рұқсат етілмейді;

    - без согласия плательщика или его поручения списание средств со счетов, как правило, не допускается;

    - төлемдер төлемшінің меншікті қаражатынан, ал кейбір реттерде банк несиесі және өзгедей тартылған қаражат есебінен төленеді;

    - платежи осуществляются из собственных средств плательщика, а в отдельных случаях – за счет кредита банка и прочих привлеченных средств;

    - қаражат алушының шотына тек төлемшінің шотынан шығарылғаннан кейін ғана есепке алынады;

    - средства на счета получателя зачисляются лишь после их списания со счета плательщика;

    - төлемші Ұлттық банк әзірлеген және ақша мен ақша құжатының қозғалысын айқындайтын құжат айналымы ережелерін орындайды.

    - плательщик выполняет правила документооборота, разработанные Нацбанком и определяющие движение денег и денежных документов.

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу кезінде төлем тапсырмаларын, чектерді, аккредитивтерді, инкассоны пайдалануға рұқсат етіле ме?

    Допускается ли при безналичных расчетах использование платежных поручений, чеков, аккредитивов, инкассо?

    Ия, рұқсат етіледі. Сонымен бірге банкілер жасасылған шарттарға сәйкес төлем талабын қабылдауға құқылы.

    Да, допускается. Вместе с тем банки, в соответствии с заключенными договорами, вправе принимать платежные требования.

    Банкілерге өсімпұл есептеу және өндіріп алу үшін жауапкершілік жүктеле ме?

    Жоқ, жауапкершілік жүктелмейді, өйткені жеткізілген өнімнің ақысы уақытылы төленбегенде жеткізуші мен алушы (төлемші) арасында жасасылған шартта көзделген тәртіппен сатып алушы (төлемші) өсімпұл төлейтін болып белгіленген.

    Нет, не несут ответственность, поскольку установлено, что при несвоевременной оплате поставленной продукции покупатель (плательщик) уплачивает пеню в порядке, предусмотренном в договоре между поставщиком и получателем (плательщиком).

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың бәрі банк арқылы кәсіпорынның (шот иесінің) қаражат аударуға билігінің белгіленген стандарттарына сәйкес ресімделген есеп айырысу құжаттарының негізінде жүргізіледі.

    Все безналичные расчеты производятся через банк на основании расчетных документов, которые предоставляют оформленные в соответствии с установленными стандартами распоряжения предприятия (владельца счета) на перечисление средств.

    Есеп айырысу құжаттарында мынадай деректемелер болуға тиіс:

    Расчетные документы должны содержать следующие реквизиты:

    - есеп айырысу құжатының атауы;

    - наименование расчетного документа;

    - құжаттың нөмірі, оның көшірмесі жасалған күн, ай, жыл;

    - номер документа, число, месяц, год его выписки;

    - банкінің атауы, оның СТТН-і (салық төлеушінің тіркеу нөмірі);

    - наименование банка, его РНН (регистрационный номер налогоплательщика);

    - төлемшінің атауы, оның СТТН-і, оның банкідегі шотының нөмірі;

    - наименование плательщика, его РНН, номер его счета в банке;

    - қаражат алушының атауы, оның банкідегі шотының нөмірі;

    - наименование получателя средств, номер его счета в банке;

    - алушы банкісінің атауы, оның СТТН-і;

    - наименование банка получателя, его РНН;

    - қаражат алушы шотының нөмірі, оның СТТН-і;

    - номер счета получателя средств, его РНН;

    - мәтіндік атаумен де, кодтық таңбаланумен де көрсетілуі мүмкін төлемнің міндет-мақсаты (чекте көрсетілмейді);

    - назначение платежа (в чеке не указывается), которое может быть указано как текстовым наименованием, так и кодовым обозначением;

    - цифрмен және жазбаша таңбаланған төлем сомасы;

    - сумма платежа, обозначенная цифрами и прописью;

    - қойылған қолдар мен басылған мөр бедері.

    - подписи и оттиск печати.

    Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, қалай болмақ?

    Как быть, если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица?

    Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, банк есеп айырысу құжаттарын, қойылған бір қол болса болды, басылған мөр бедері жоқтығына қарамай қабылдай береді.

    Если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица, банк принимает расчетные документы при наличии одной подписи и при отсутствии оттиска печати.

    Төлемшінің шотынан қара-жат қандай құжаттардың негізінде есептен шығарылады?

    На основании какого документа производится списание средств со счета плательщика?

    Төлемшінің шотынан қаражат тек есеп айырысу құжатының бірінші данасы негізінде ғана есептен шығарады.

    Списание средств со счета плательщика производится только на основании первого экземпляра расчетного документа.

    Банк шоттан ақшалай қаражатты есептен шығару кезектілігін белгілеу кезінде нені басшылыққа алады?

    Чем руководствуется банк при установлении очередности списания денежных средств со счета?

    Есеп айырысу операцияларын жүзеге асыру барысында банк төлем төлеудің заңнамада белгіленген кезектілігін сақтауға міндетті. Шотта ақшалай қаражат жетіспегенде барлық ұсынылған талаптарды қанағаттандыру үшін ҚР Азаматтық кодексінің “Клиенттің ақшасын алу кезектілігі” деген 742-бабында көзделген кезектілікпен есептен шығарылады.

    В процессе осуществления расчетных операций банк обязан соблюдать установленную законодательством очередность платежей. При недостаточности денежных средств на счете для удовлетворения всех предъявленных требований списание осуществляется в очередности, предусмотренной ст. 742 Гражданского Кодекса РК “Очередность изъятия денег клиента”

    Төлемші мен қаражатты алушы арасындағы есеп айырысу жөніндегі өзара шағым-талаптар қалай қаралады?

    Как рассматриваются взаимные претензии по расчетам между плательщиком и получателем средств?

    Оларды тараптар несие ұйымдарының, яғни банкілердің қатысуынсыз сот арқылы қарайды.

    Они рассматриваются сторонами без участия кредитных организаций, т.е. банков через суд.

    Мен сіздің банкіде шот ашқым келеді.

    Я хотел бы открыть счет в вашем банке.

    Біздің банкіде сіз:

    В нашем банке вы можете открыть:

    - теңгемен ағымдағы шот;

    - текущий счет в тенге;

    - шетел валютасымен ағымдағы шот;

    - текущий счет в иностранной валюте;

    - транзиттік шот;

    - транзитный счет;

    - депозиттік шот;

    - депозитный счет;

    - карточкалық шот аша аласыз.

    - карточный счет.

    Мен басқа шотқа ақша аударғым келеді.

    Я хотел бы перечислить деньги на другой счет.

    Төлем құжатын (тапсырмасын) ресімдеңізші.

    Оформите, пожалуйста, платежный документ (поручение).

    Ия, құжат дұрыс толтырылыпты. Бірақ сіздің шотта талап етіліп отырған сома жоқ қой.

    Да, документ заполнен верно. Но на вашем счете нет требуемой суммы.

    Сіздің төлем тапсырмасын қайта ресімдеуіңізге тура келеді. Сіз жиырма бес мың теңге шегіндегі соманы аудара аласыз.

    Вам придется переоформить платежное поручение. Вы можете перечислить сумму в пределах двадцати пяти тысяч тенге.

    Вы можете снять со счета сто тысяч тенге.

    Рахмет.

    Спасибо.

    Сізге әрқашан да қызмет етуге дайынбыз.

    Всегда к вашим услугам.

    Біздің поштамен кері қайтарылатын тапсырмамызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите получение нашего поручения с обратной почтой.

    Сіздің төлем тапсырмаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

    Подтверждаем получение вашего платежного поручения.

    Біздің құжаттарымызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите получение наших документов.

    Біздің банк сіздің құжаттарыңыздың алынғанын қуаттайды.

    Наш банк подтверждает получение ваших документов.

    Сіздің авиапошталық тапсырмаңызды негізгі телекспен қуаттай қойыңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите ваше авиапочтовое поручение ключевым телексом.

    Сіздің 2007 ж. 14 мамырдағы дебет-авизоңыздың алынғанын қуаттаймыз.

    Подтверждаем получение вашего дебет-авизо от 14 мая 2007 г.

    Біз 15 сәуірдегі өз төлемдерімізді қуаттадық.

    Мы подтвердили свой платеж 15 апреля.

    Біз олардың хабарламасын 10 маусымда алдық.

    Мы получили их извещение 10 июня.

    Біз сіздің шотты 27 наурызда дебеттедік.

    Мы дебетовали ваш счет 27 марта.

    Біз сіздің тапсырмаңызды төленбеген күйі қайтарамыз.

    Мы возвращаем ваше поручение неоплаченным.

    Біз сізге төлемді төлемегенімізді хабарламақшымыз.

    Мы хотели сообщить вам о том, что платеж мы не осуществили.

    Біз төлемді төлей алмаймыз.

    Осуществить платеж мы не можем.

    Аталған соманы біздің шотқа аударыңызшы.

    Пожалуйста, переведите вышеназванную сумму на наш счет.

    Сіздің шотқа 200 мың теңге соманы 2007 ж. 30 қаңтарда аудардық.

    Сумма в 200 тысяч тенге была переведена на ваш счет 30 января 2007 г.

    Аталған сома бенефициардың шотына аударылып та қойды.

    Вышеназванная сумма была уже переведена на счет бенефициара.

    Олар төлем келесі аптада төленеді деп күтуде.

    Они ожидают, что платеж будет осуществлен на следующей неделе.

    Біз сіздің мына өзгерістерді ескеруіңізді қалар едік.

    Мы хотели бы, чтобы вы приняли во внимание следующие изменения.

    Біз сізге 58 мың теңге 35 тиын соманың орнын толтырдық.

    Мы сегодня возместили вам сумму в 58 тысяч тенге 35 тиын.

    Біз сізден қайтарылған аталмыш соманы әлі алғанымыз жоқ.

    Мы еще не получили возврата вышеназванной суммы от вас.

    Біз өз клиентімізге өтем ретінде 500 теңге төлем төледік.

    Мы осуществили выплату 500 тенге в качестве возмещения нашему клиенту.

    Бұл сома төленген.

    Эта сумма оплачена.

    Бұл сома әлі төленген жоқ.

    Эта сумма еще не оплачена.

    Бұл сома төленуге тиіс.

    Эта сумма должна быть оплачена.

    135 000 теңгені біздің шотқа телеграф арқылы аударыңыз.

    Переведите 135 000 тенге на наш счет по телеграфу.

    Біз сіздің 17 қарашадағы төлем тапсырмаңызға жүгінеміз.

    Мы ссылаемся на ваше платежное поручение от 17 ноября.

    Сіздің төлем тапсырмаңызда валютаның аты көрсетілмей қалып қойыпты.

    В вашем платежном поручении пропущено наименование валюты.

    Сіздің төлем тапсырмаңызда валюталандырылған күн көрсетілмей қалыпты.

    В вашем платежном поручении пропущена дата валютирования.

    Біз төлемді қандай валютамен төлей алатынымызды білмейміз.

    Мы не знаем в какой валюте мы можем произвести платеж.

    Төлем наурызда төленуі мүмкін.

    Платеж может быть осуществлен в марте.

    Бізге валюталандыру күнін қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите нам дату валютирования.

    Біз өзіміздің төлем нұсқаулығымызды қуаттаймыз.

    Мы подтверждаем наши платежные инструкции.

    Алушының мекенжайын қуаттай қойыңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите адрес получателя.

    Төлемді қандай валютамен төлеу керек екенін қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите, в какой валюте следует произвести платеж.

    Сіз төлемді Халық банкі арқылы төлей аласыз.

    Вы можете осуществить платеж через Народный Банк.

    Сіздің төлем тапсырмаңызды таба алуымыз үшін бізге қосымша ақпарат беріңізші.

    Пожалуйста, предоставьте нам дополнительную информацию для того, чтобы мы смогли обнаружить ваше платежное поручение.

    Төлем тапсырмасында төлеу тәсілін көрсетіңіз.

    Способ оплаты укажите в платежном поручении.

    Эмитент-банк пен төлемші-банк шоттарды бір-бірінде ұстайды.

    Банк-эмитент и банк-плательщик держат счета друг у друга.

    Бенефициар қаражатты ала алуы үшін эмитент-банк төлемші-банкіге төлем тапсырмасын жолдайды.

    Банк-эмитент направляет банку-плательщику платежное поручение для того, чтобы бенефициар мог получить средства.

    Аударманы алушы аударма сомасын алудан бас тартты.

    Получатель перевода отказался получить сумму перевода.

    Сіздің авизода алушының көрсетілген атауы бұрмаланған.

    Наименование получателя, указанное в вашем авизо, искажено.

    Бізге атауы түзетілген құжат беріңізші.

    Пожалуйста, предоставьте нам документ с исправленным наименованием.

    Төлем тапсырмасының сомасы сіздің клиенттің шотына кредиттеліп қойған.

    Сумма платежного поручения уже кредитована счету вашего клиента.

    Клиентіңізден алғанын растауын өтініңіз.

    Обратитесь к вашему клиенту с просьбой подтвердить получение.

    Өкінішке қарай, сіздің аударма әлі алынған жоқ.

    К сожалению, ваш перевод еще не получен.

    Сіздің төлемге қатысты құжаттарыңыз төлемші-банкіге жіберілді.

    Ваши документы, относящиеся к платежам, были отосланы банку-плательщику.

    Төлемді бізден шығын өндіріп алмай-ақ төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, не взимая расходов с нас.

    Төлемді біздің шотқа шығысқа жатқызбай-ақ төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, не отнеся расходы на наш счет.

    Төлемді сіздегі біздің шотта дебеттеп төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, дебетуя у вас наш счет.

    Төлемді бенефициардың сіздегі шотында кредиттеп төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, кредитуя счет бенефициара у вас.

    Бізге төлем тапсырмаңыздың күні мен нөмірін хабарлаңызшы.

    Пожалуйста, сообщите нам дату и номер вашего платежного поручения.

    Бізге бенефициардың есімін хабарлаңызшы.

    Пожалуйста, сообщите нам имя бенефициара.

    Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда қашан кредиттелгенін хабарлаңызшы.

    Сообщите нам, когда сумма 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету.

    Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда неліктен кешіктіріліп кредиттелгенін хабарлаңызшы.

    Сообщите нам, почему сумма в 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету с задержкой.

    Біздің шығынымыз болып табылатын сома біздің шотқа кредиттелді.

    Сумма, представляющая наши расходы, была кредитована нашему счету.

    Аккредетив бойынша өтелген сома біздің банкінің шотына жазылды.

    Сумма, представляющая покрытие по аккредитиву, была записана на счет нашего банка.

    Біздің клиент бізбен байланыс жасап, аударманы әлі алмағанын хабарлады.

    Наш клиент связался с нами и сообщил, что он еще не получил перевод.

    Егер сұрақтарыңыз болса, бізбен байланыс жасағайсыз.

    Если у вас будут вопросы, пожалуйста, свяжитесь с нами.

    Біз сіздің аудармаңыздың сомасын қайтаруын өтініп, клиентімізбен хабарластық та.

    Мы уже обратились к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода.

    Біз сіздің корреспондент-банкіңізбен байланыс жасадық, одан жауап күтіп отырмыз. Жауап алған бойда сізге дереу хабарлаймыз.

    Мы связались с вашим банком-корреспондентом и ждем от него ответа. Когда получим ответ мы немедленно известим вас.

    Біз сіздің … нөмірлі шотыңызды кредиттедік.

    Мы кредитовали ваш счет за номером …

    Шығынды шегеріп тастап төлеңізші.

    Пожалуйста, платите за вычетом расходов.

    Төлемнің қашан төленгенін хабарлаңызшы.

    Пожалуйста, сообщите нам дату, когда был осуществлен платеж.

    Бізге өз референсіңіздің нөмірін көрсетіңізші.

    Пожалуйста, укажите нам номер вашего референса.

    Бізге бенефициардың толық мекенжайын беріңізші.

    Пожалуйста, дайте нам полный адрес бенефициара.

    Біз Сәлім мырзаға 60000 тенге төлегенімізді хабарлаймыз. Осыған орай қолхатты қоса тіркеп отырмыз.

    Сообщаем, что мы заплатили 60000 тенге господину Салиму. При сем прилагаем расписку.

    Сіздің нұсқауыңызға сәйкес біз айтылып отырған шотты бүгін дебеттедік.

    В соответствии с вашими указаниями мы сегодня дебетовали счет, о котором идет речь.

    Біз сізден 11 наурызға дейін жауап алмағандықтан ісімізді жауып, мұрағатқа өткіземіз.

    Так как мы не получили от вас ответа до 11 марта, мы закрываем наше дело и сдаем в архив.

    Біз құжаттарымызды (мұрағатымызды) тексергенде аталған соманың алынғанын таба алмадық.

    Проверив наши документы (архивы), мы не обнаружили получение вышеуказанной суммы.

    Соманы уақтылы аударғаныңыз үшін сізге алғыс айтамыз.

    Благодарим вас за то, что вы своевременно перевели сумму.

    Алушы соманы мүмкіндігінше тезірек төлеулеріңізді талап етіп отыр.

    Получатель настаивает, чтобы вы выплатили сумму как можно скорее.

    Мазалағанымыз үшін кешірім сұраймыз. Біз 15 қаңтардағы аудармаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

    Просим извинить за причиненное беспокойство. Мы подтверждаем получение вашего перевода от 15 января.

    Төлемнің кешіктірілгені үшін (төлемді кідірткеніміз үшін) кешірім сұраймыз.

    Мы просим извинить за задержку в платеже (за то, что мы задержали платеж).

    Біздің өтінішіміздің тез орындалғаны үшін сізге алғыс айтамыз.

    Благодарим вас за то, что быстро выполнили нашу просьбу.

    Жаңа нұсқаулықты Халық банкіне жолдауларыңызды ұсынамыз.

    Просим, чтобы вы отправили новые инструкции Народному банку.

    Халық банкі осы соманың төленуін талап етуде.

    Народный банк настаивает на оплате этой суммы.

    Олар құжатқа қол қойылуын талап етуде. Сондай-ақ олар бұл қаражатты мүмкіндігінше тез аударуларыңызды талап етіп отыр.

    Они настаивают на том, чтобы на документе была поставлена подпись. А также они требуют, чтобы вы перевели эти средства как можно скорее.

    Бұл құжатты қол қоюға кеше жіберу керек еді.

    Этот документ следовало направить на подпись вчера.

    Сіз фирмамен дереу байланыс жасауыңыз керек еді.

    Вам нужно было связаться с фирмой немедленно.

    Олардың құжатты фирма басқарушысының атына жолдауының қажеті жоқ еді.

    Им не нужно было отправлять документ на имя управляющего фирмой.

    Валюталандырудың жақсы мерзімінде төлеңіз.

    Оплатите хорошим сроком валютирования.

    Біз валюталандырудың жақсы мерзімі туралы уағдаласамыз.

    Мы договариваемся о хорошем сроке валютирования.

    Банк аталмыш мәмілеге қатысты мүмкіндіктің бәрін жасайды.

    Банк сделает все возможное относительно вышеназванной сделки.

    Біз сіздің тілектеріңізге орай әрекет етуге тырысамыз.

    Мы постараемся поступить в соответствии с вашими пожеланиями.

    Өкінішке қарай, сіздің банк берген қате нұсқаулар бізді … АҚШ доллары сомасында шығасыға ұшыратты.

    К сожалению, ошибочные указания, данные вашим банком, привели к потерям на сумму… долларов США для нас.

    Біз сізден өз кітаптарымыздан аталмыш соманы таба алмағанымызға назар аударуыңызды сұраймыз. Бұл орайда өз шотымыздың көшірмесін қоса тіркеп отырмыз және сіздердегі шотымызды … сомамен кредиттеп, бізге хабарлауыңызды сұраймыз.

    Просим вас заметить, что мы не нашли в наших книгах вышеназванной суммы. Прилагаем при этом копию нашего счета и просим кредитовать у вас наш счет суммой … и уведомить нас.

    Біз аудармаңыздың сомасын қайтаруды сұрап өз клиентімізге өтініш жасадық, бірақ ол бұл мәселе жөнінде жауап бермей, хатымызды өзімізге қайтарды.

    Мы уже обращались к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода, но он вернул нам наше письмо, не дав ответа по этому вопросу.

    Тауарды өтейтін құжаттарды қоса тіркеп отырмыз, бұл құжаттармен...

    Прилагаем документы, покрывающие товар, с которыми просим поступить...

    - біздің банкінің нұсқаулықтарына сәйкес;

    - в соответствии с инструкциями нашего банка;

    - алынған нұсқаулықтарға орай;

    - согласно полученным инструкциям;

    - акцепт (ризалық);

    - для того, чтобы получить акцепт;

    - өтініш бланкін алу үшін әрекет етулеріңізді сұраймыз.

    - бланк заявления.

    Біз сізге тапсырма бойынша төлемнің төленіп те қойғанын хабарлағымыз келеді.

    Мы хотели сообщить вам, что мы уже осуществили платеж по поручению.

    Мен банкіде чек кітапшасын ашқым келеді.

    Я хотел бы открыть чековый счет в банке.

    Сіздің жеке басыңызды куәландыратын қайсыбір құжат көрсетуіңіз керек.

    Вам необходимо показать какой-либо документ удостоверяющий личность.

    Мен чек кітапшасынан ақша алғым келеді.

    Я бы хотел снять деньги с чекового счета.

    Вы хотите, чтобы вам выдали по чеку наличные деньги?

    Ия, дәл солай. Мен мұны қалай етсем екен?

    Да, именно так. Как мне сделать это?

    Мына жолға соманы санмен жазыңыз.

    На этой строке напишите сумму в цифрах.

    Сіз соманы жазбаша жазуыңыз керек.

    Вам нужно написать сумму прописью.

    Бұл үшінші жолға жазылады.

    Это пишется на третьей строке.

    Соманың аяғынан “доллар” деген сөзге дейін сызық жүргізіңіз.

    Проведите линию от конца суммы до слова “доллары”.

    Соманы ешкім өзгерте алмауы үшін … арасын сызып тастаңыз.

    Сделайте прочерк между …, чтобы никто не мог изменить сумму.

    Сіз күнін көрсетіп, оның (бланкінің) оң жақтағы төменгі бұрышына қол қоюды ұмытып кетіпсіз.

    Вы забыли поставить число и подписать его (бланк) в нижнем правом углу.

    Күні көрсетілетін жерде айы жазбаша жазылады.

    В строке, где обозначается дата, месяц пишется прописью.

    Жоғарғы оң жақ бұрышына күнін қойыңыз.

    Дату проставьте в верхнем правом углу.

    Бланкінің сыртқы бетіне қолыңызды қойыңыз.

    Поставьте свою подпись на обратной стороне бланка.

    Қызмет көрсету үшін біз екі пайыз аламыз.

    За услуги мы берем два процента.

    Мен чекті жоғалтып алдым, енді не істеймін?

    Я потерял чек, что мне теперь делать?

    Сіз чектердің нөмірін білесіз бе? Чектің нөмірлерін айтыңыз.

    Вы знаете номера чеков? Скажите номера чеков.

    Мен оларды жазып алғанмын.

    Я их записал.

    Мынау бланкіні толтырып, барлық осы ақпаратты көрсетіңізші.

    Пожалуйста, заполните этот бланк, указав всю эту информацию.

    Сәлеметсіз бе! Менің шотқа ақша салғым келеді.

    Здравствуйте! Я хотел(-а) бы положить деньги на счет.

    Жинақ (депозиттік) кітапшаңызды беріңізші.

    Дайте, пожалуйста, Вашу сберегательную (депозитную) книжку.

    Бес мың теңге.

    Пять тысяч тенге.

    Менің шоттан ақша алуым қажет.

    Мне необходимо снять деньги со счета.

    Жүз доллар.

    Сто долларов.

    Бізде төлем теңгемен төленеді.

    У нас выплата производится в тенге.

    Мен қарсы емеспін.

    Я не возражаю.

    Сіздің жинақ шотыңызда бес жүз теңге қалды.

    На вашем сберегательном счете осталось пятьсот тенге.

    Мен депозитке ақша салғым келеді. Мұны қалай ету керек?

    Я хотел(-а) бы положить деньги на депозит. Как это сделать?

    Салым немесе депозит бланкісін толтырыңыз.

    Заполните бланк вклада или депозита.

    Я хотел(-а) бы узнать курс российского рубля в тенге.

    Айырбастау бағамы бір доллар үшін 120 теңге.

    Курс обмена составляет 120 тенге за доллар.

    Доллардың басқа валюталарға қатысты бағамы түсіп (өсіп) келеді.

    Курс доллара продолжает падать (расти) по отношению к другим валютам.

    Мен доллар сатып алғым келеді.

    Я хотел(-а) бы купить доллары.

    Екі жүз доллар, мүмкін болса, құны жүз долларлық екі купюр берсеңіз.

    Двести долларов, если можно, две купюры достоинством сто долларов.

    Міне ақшаңыз.

    Вот ваши деньги.

    Рахмет.

    Спасибо.

    Казахско-русский экономический словарь > Қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру

  • 33 Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібі

    Порядок открытия, переоформления и закрытия счета

    Сіз шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібін сипаттап бере алмас па екенсіз?

    Вы не могли бы охарактеризовать порядок открытия, переоформления и закрытия счета?

    Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібін Ұлттық банк айқындайды. Клиент шотты ашқаннан кейін банк мыналарға байланысты көрсетілетін қызметтер жиынын ұсынады:

    Порядок открытия, переоформления и закрытия счета определяется Нацбанком. После открытия клиентом счета банк предоставляет набор услуг, связанных с:

    - клиенттің есеп айырысу, ағымдағы және басқа шоттарын ашу және жүргізу;

    - открытием и ведением расчетного, текущего и других счетов клиента;

    - қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру және жүргізу;

    - организацией и проведением безналичных расчетов;

    - қолма-қол ақшамен байланысты операцияларды орындау.

    - выполнением операций с наличными деньгами.

    Ағымдағы шоттан жүзеге асырылатын операциялар шеңберін қандай орган тәртіпке келтіреді?

    Какой орган регламентирует круг операций, осуществляемых с расчетного или текущего счета?

    Ағымдағы шоттан жүзеге асырылатын операцияларды да Ұлттық банк тәртіпке келтіреді.

    Операции, осуществляемые с расчетного или текущего счета, также регламентируется Нацбанком.

    Тиісті шоттың жұмыс істеу тетігін коммерциялық банк нақты клиентпен келісе отырып айқындайды және есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартпен тиянақталады.

    Механизм функционирования соответствующего счета определяется коммерческим банком по согласованию с конкретным клиентом и закрепляется договором по расчетно-кассовому обслуживанию.

    Банк пен оның клиентінің арасында жасалған есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шарт бойынша банк өзіне қандай міндеттемелер алады?

    Какие обязательства берет на себя банк по расчетно-кассовому обслуживанию, заключаемому между банком и клиентом?

    Банк есеп айырысу-кассалық қызметін көрсету жөніндегі шарттың ережелеріне сәйкес өзіне бірқатар міндеттемелер алады, олар:

    В соответствии с положениями договора по расчетно-кассовому обслуживанию банк берет на себя ряд обязательств:

    - клиенттің шоты бойынша өз құзыреті шегінде заңнамада көзделген банк операцияларының барлық түрлерін жүргізу;

    - проводить по счету клиента в пределах своей компетенции все виды банковских операций, предусмотренных законодательством;

    - клиенттің шотына түскен барлық ақшалай қаражаттың сақталуын қамтамасыз ету;

    - обеспечивать сохранность всех денежных средств, поступивших на счет клиента;

    - клиенттің шотынан қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша қаражатты оның тапсыруымен есептен шығару операциясын жүргізу;

    - проводить операции по списанию средств со счета клиента по безналичным расчетам по его поручению;

    - клиенттің шаруашылық қызметі және оның шоты бойынша жүргізілетін операциялар туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету;

    - обеспечивать конфиденциальность информации о хозяйственной деятельности клиента и операциях, проводимых по его счету;

    - клиентке оның шотынан көшірмелер беру.

    - выдавать клиенту выписки с его счета.

    Клиент, тиісінше, мыналарға міндеттенеді:

    Клиент, соответственно, обязуется:

    - банкіге шот ашу және жүргізу үшін қажетті құжаттарды ұсыну;

    - предоставлять в банк документы, необходимые для открытия и ведения счета;

    - қолданыстағы заңнаманы және есеп айырысатын банкілер мен заңды тұлғалар үшін міндетті заңи күші бар есеп айырысу қызметін көрсету, қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды және кассалық операцияларды жүзеге асыру мәселелері жөніндегі нормативтік құжаттарды сақтау;

    - соблюдать действующее законодательство и имеющие обязательную юридическую силу для банков и юридических лиц, осуществляющих расчеты, нормативные акты по вопросам расчетного обслуживания, осуществления безналичных расчетов и кассовых операций;

    - банкіге бухгалтерлік және статистикалық есептемені, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету үшін қажет басқа да құжаттарды белгіленген мерзімде беру;

    - предоставлять в банк в установленные сроки бухгалтерскую и статистическую отчетность и другие документы, необходимые для организации расчетно-кассового обслуживания;

    - банкіге шоттың жабылғанын жазбаша нысанда алдын ала хабарлау, т.б.

    - предварительно в письменной форме уведомить банк о закрытии счета и др.

    Шартта өзіне жүктелген міндеттемелердің орындалмағаны үшін екі тараптың жауапкершілігі көзделеді ме?

    Предусматривается ли в договоре ответственность обеих сторон за невыполнение взятых на себя обязательств?

    И¸, көзделеді. Мәселен, банкіге:

    Да, предусматривается. Так, банк несет ответственность:

    - клиенттің шотынан қаражатты есептен уақытылы немесе дұрыс шығармағаны үшін;

    - за несвоевременное или неправильное списание средств со счета клиента;

    - банкінің өз клиентіне тиесілі соманы есептеуі үшін жауапкершілік жүктеледі.

    - за зачисление банком сумм, причитающихся клиенту.

    Клиентке:

    Клиент несет ответственность:

    - шотты ашу және ол бойынша операциялар жүргізуге ұсынылатын құжаттар үшін;

    - за достоверность документов, предоставляемых для открытия счета и ведения операций по нему;

    - алдағы тоқсанға арналған кассалық болжамды уақытылы бермегені үшін;

    - за несвоевременное предоставление кассового прогноза на предстоящий квартал;

    - банк көрсететін қызметтердің ақысын төлеу мерзімін бұзғаны үшін;

    - за нарушение сроков оплаты услуг, оказываемых банком;

    - банк клиент үшін бөлген қолма-қол ақшаның өтінімде көрсетілген күні алынуы үшін, т.б. жауапкершілік жүктеледі.

    - за получение наличных денег, забронированных банком для клиента в день, указанный в заявке, и др.

    Шартта осы аталған бұрмалаушылықтардың әрқайсысы үшін екі жағына да бірдей айыппұл мөлшері тиянақталуы мүмкін. Сондай-ақ шартта дауларды шешу тәртібі, шарттың қолданылу мерзімі және ерекше немесе қосымша талаптар да көзделеді.

    В договоре могут фиксироваться размеры штрафа за каждое из перечисленных нарушений как для одной, так и для другой стороны. А также в договоре предусматривается порядок разрешения споров, срок действия договора и особые или дополнительные условия.

    Клиенттен шот ашқаны үшін ақы алына ма, яки есеп айырысу қызметін көрсетудің құны қандай?

    Взимается ли плата с клиента за открытие счета, т.е. какова стоимость услуг по расчетному обслуживанию?

    Клиентке есеп айырысу, ағымдағы немесе кез келген шот жеке ақыға да, тегін де ашылуы мүмкін. Есеп айырысу қызметін көрсеткені үшін банк клиенттен төленетін төлем сомасынан тиянақты пайыздың шартта белгіленген мөлшерінде төлемақы алады. Банкіде есеп айырысу шотын тегін ашу мынаны көздейді: банк клиентке есеп айырысу шоты бойынша операцияларды тегін жүргізуге жұмсалатын шығынның орны өтелетіндей басқа да кең ауқымды ақылы қызмет көрсетуді ұсына алады.

    Расчетный, текущий или любой другой счет может открываться клиенту как за отдельную плату, так и бесплатно. За услуги по расчетному обслуживанию банк взимает с клиента плату в размере установленного договором фиксированного процента от суммы совершаемого платежа. Открытие расчетного счета в банке бесплатно предполагает, что банк сможет предоставлять клиенту широкий набор и других платных услуг, что компенсирует затраты на бесплатное проведение операций по расчетному счету.

    Бұлардың арасындағы айырмашылықтар олардың міндет-мақсаттарында.

    Различия между этими счетами заключаются в их назначении.

    Есеп айырысу шоты – кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға арналған шот, оны коммерциялық есеп айырысу негізінде жұмыс істейтін және заңды тұлға мәртебесі бар кәсіпорын ашады. Бұл шот бойынша тауарларды өткізумен және қызметтерді көрсетумен, олардың өндірісін қамтамасыз етумен, өндірістік және басқа шығындармен байланысты барлық операциялар жүзеге асырылады. Бұл шотқа түсім ақша есепке алынады. Осы шоттан жалақы беру, сатып алынатын жиынтықтаушылардың құнын төлеу, т.б. үшін ақша есептен шығарылады, салық төленеді. Бұл шот іс жүзінде кез келген операцияларды жасауға мүмкіндік береді, өйткені қаражаттың пайдаланылу бағытын, жүргізілетін операциялардың уақыты мен мөлшерін иегердің өзі қолданыстағы заңнамаға сәйкес айқындайды.

    Расчетный счет – счет для осуществления предпринимательской деятельности, который открывается предприятием, работающим на принципах коммерческого расчета и имеющим статус юридического лица. По этому счету осуществляются все операции, связанные с реализацией товаров и услуг, обеспечением их производства, производственными и иными расходами. На этот счет зачисляется выручка. С этого счета списываются деньги для выдачи заработной платы, оплаты стоимости приобретаемых комплектующих и др., уплачиваются налоги. Этот счет позволяет совершать практически любые операции, поскольку владелец сам определяет направления использования средств, время и размеры производимых операций в соответствии с действующим законодательством.

    Ағымдағы шот – бейкоммерциялық заңды тұлғаларды, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырмайтын өкілдіктерді, құрылымдық бөлімшелерді қаржыландыруға арналған шот. Ағымдағы шот ақшаны сақтауға, оның иегерін нысаналы мақсатқа қаржыландыруға, сондай-ақ есеп айырысу операцияларына арналған. Есеп айырысу шотының иегерімен салыстырғанда ағымдағы шот иегерінің дербестігі елеулі түрде шектелген, өйткені ол ағымдағы шоттағы қаражатты жоғары тұрған ұйым бекіткен сметаға қатаң түрде сәйкес билейді.

    Текущий счет – это счет для финансирования некоммерческих юридических лиц, представительств, структурных подразделений, не осуществляющих предпринимательскую деятельность. Текущий счет предназначен для хранения денег, целевого финансирования его владельца, а также расчетных операций. По сравнению с владельцем расчетного счета, самостоятельность владельца текущего счета существенно ограничена, поскольку он распоряжается средствами на текущем счете в строгом соответствии со сметой, утвержденной вышестоящей организацией.

    Ағымдағы шоттарды заңды және жеке тұлғалар ашады. Ағымдағы шоттардың саны шектеусіз. Ағымдағы шоттар арқылы кез келген төлемді, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің ақысын төлеуге болады.

    Текущие счета открываются юридическим или физическим лицом. Количество текущих счетов не ограничено. Через текущий счет можно осуществлять любые платежи, оплату товаров и услуг.

    Шетел валютасы түріндегі ағымдағы шоттар сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін ашылады. Шетел валютасы түріндегі ағымдағы шотты ашу үшін өтінішті ресімдеу, қойылған қолдың үлгісі бар карточка толтыру және заңды немесе жеке тұлғаның банкідегі ағымдағы шоты шартына, егер банкіде осындай шотыңыз бар болса, қол қою жеткілікті.

    Текущие счета в иностранной валюте открываются для осуществления внешнеэкономической деятельности. Для открытия текущего счета в иностранной валюте достаточно оформить заявление, заполнить карточку с образцами подписей и подписать договор текущего банковского счета юридического или физического лица, если у вас уже имеется текущий счет в банке.

    Транзиттік шоттар. Егер сізде республиканың барлық аумағында тармақталған филиалдарыңыз бар болса, онда сізге қаржы ағынын шоғырландырып, төлем төлеуді жеделдету мүмкіндігін береді. Транзиттік шоттардың артықшылықтары:

    Транзитные счета. Если у вас имеется разветвленная сеть филиалов по всей территории республики, вам предоставляется возможность аккумулировать финансовые потоки и ускорить проведение платежей. Преимущества транзитных счетов:

    - олардың жұмыс істеу режимінің икемділігі;

    - гибкость их режима работы;

    - ақша ағынының бағыты мен көлемін реттеу;

    - регулирование направления и объема денежных потоков;

    - оңтайлы мерзім.

    - оптимальные сроки.

    Карточкалық шоттар. Шоттар заңды тұлғалар үшін корпоративтік картаның көмегімен басқарылады. Сізге компанияның ағымдағы, іссапар және өкілдікті шығынын, сондай-ақ кеден төлемдерін төлеу мүмкіндігін береді.

    Карточные счета. Управление счетом осуществляется с помощью корпоративной карты для юридических лиц. Вам предоставляется возможность оплаты текущих, командировочных и представительских расходов компании, а также таможенных платежей.

    Какие виды счетов, кроме вышеуказанных, можно открыть в банке?

    Банкіде бұл шоттардан басқа бюджеттік, инвестициялық конверсиялық шоттарды ашуға болады.

    В банке, кроме этих счетов, можно открыть бюджетные, инвестиционные конверсионные счета.

    Казахско-русский экономический словарь > Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібі

  • 34 Банк инновациялары

    Инновация сөзбе-сөз “новацияға (жаңа енгізілімге) жұмсалған инвестиция” дегенді білдіреді. Жаңа енгізілім бұрын болмаған қайсыбір жаңалық болып табылады. Азаматтық құқыққа сәйкес жаңа енгізілім тараптар жасасқан бір міндеттемені басқасымен ауыстыру туралы олардың келісімі дегенді білдіреді. Осындай ауыстырудың нәтижесі де жаңа енгізілім дегенді білдіреді.

    Инновация буквально означает “инвестиция в новацию”. Новация представляет собой какое-то новшество, ранее не существовавшее. В соответствии с гражданским правом новация означает соглашение сторон о замене одного заключенного ими обязательства другим. Результат такой замены и означает нововведение.

    Банк инновациясы – жаңа банк өнімі немесе операция (технология) нысанында іске асырылған банкінің инновациялық қызметінің ақырғы нәтижесі.

    Банковская инновация – это реализованный в форме нового банковского продукта или операции (технологии) конечный результат инновационной деятельности банка.

    Банк өнімі деп банк көрсететін қызметтің материалдық тұрғыдан ресімделген бөлігі (карта, жинақ кітапшасы, жол чегі, электронды әмиян, т.б.). Банк өнімі қаржы нарығында сатуға арналған зат түрінде болады.

    Под банковским продуктом подразумевается материально оформленная часть банковской услуги (карта, сберегательная книжка, дорожный чек, электронный кошелек и т.д.). Банковский продукт имеет вид вещи, предназначенный для продажи на финансовом рынке.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт:

    - жеке-дара;

    - единичный;

    - көпшілік қолды түрлерге бөлінеді.

    - массовый.

    Жеке-дара банк өнімі — жеке өнім. Зат ретінде оны басқа банк өнімдерінің арасында бөлектеп тұратын тек өзіне ғана тән сипатты ерекшеліктері болады. Мысалы, нақты асыл металдан шекілген белгілі бір салмағы бар нақты мәнет, нақты жылжымайтын мүлік, нақты эмитент-банкінің облигациясы, т.б. Оның сатып алушыларының айқын белгіленген шеңбері болады. Сондықтан ол нақты тұтынушыларға арналған есеппен шығарылады.

    Единичный банковский продукт — это индивидуальный продукт. Как вещь, он имеет характерные, только ему присущие особенности, которые выделяют его среди других банковских продуктов. Например, конкретная монета из конкретного драгоценного металла определенной массы, конкретная недвижимость, облигация конкретного эмитента-банка и др. Он имеет четко определенный круг своих покупателей. Поэтому он выпускается в расчете на конкретных потребителей.

    Көпшілік қолды банк өнімі — айқын жеке-дара сипаты жоқ өнім. Оның ерекше сипатты белгілері жоқ. Ол өнім түрлері немесе қаржы активі бойынша ғана ерекшеленеді, мысалы, банк депозиті, банк шоты, мемлекеттік ішкі немесе барлық түрдегі мунипицалдық қарыз облигациялары, т.б. Көпшілік қолды қаржы өнімі тұтынушылар мен инвесторлардың қалың қауымына арналған есеппен шығарылады.

    Массовый банковский продукт — это продукт без четко выраженной индивидуальности. У него нет особых характерных черт. Он различается только по видам продукта или финансового актива, например, банковский депозит, банковский счет, облигации государственного внутреннего или муниципального займа всех видов и др. Массовый финансовый продукт выпускается в расчете на широкий круг потребителей и инвесторов.

    Ол көлемі немесе саны үлестемелетін өнім. Бұл көлем шығару кезінде белгіленеді. Көлем мөлшері көптеген факторлармен: акционерлік банкінің жарғылық капиталымен, тұтынушылардың сұранымымен, т.б. айқындалады. Лимиттелетін банк өнімдеріне акциялар, облигациялар, несие келісімдерінің түрлері, т.б. жатады. Ол нақты сатып алушыға арналған есеппен шығарылады.

    Это продукт, объем или количество которого строго квотируется. Этот объем устанавливается при выпуске. Размер объема определяется многими факторами: размером уставного капитала акционерного банка, спросом потребителей, и т.д. К лимитируемым банковским продуктам относятся акции, облигации, виды кредитных соглашений и др. Он выпускается в расчете на конкретного покупателя.

    Лимиттелмеген банк өнімі – шығарылу көлемі (саны) ешқандай үлестемемен шектелмеген өнім. Ол ықтимал әлеуетті сатып алушыға арналған есеппен шығарылады. Лимиттелмеген банк өніміне: пластикалық есептесу және несиелік карталар, банк шоттары, т.б. жатады.

    Нелимитированный банковский продукт представляет собой продукт, объем (количество) выпуска которого не ограничен никакими квотами. Он выпускается в расчете на возможного потенциального покупателя. К нелимитированному банковскому продукту относятся: пластиковые расчетные и кредитные карты, банковские счета и т.п.

    Жаңа банк өнімі:

    Новый банковский продукт может быть в форме:

    - мүлік;

    - имущества;

    - мүліктік құқық нысанында болуы мүмкін.

    - имущественного права.

    Мүлік деген меншіктің материалдық объектісі, мысалы, ақша, алтынның өлшемді құймасы, мәнет, бағалы қағаздар, т.б.

    Имущество представляет собой материальный объект собственности, например, деньги, мерные слитки золота, монеты, ценные бумаги и др.

    Мүліктік құқықтың мәнісі белгілі бір мүлікті иелену, билеу, пайдалану құқығы дегенді білдіреді. Мүліктік құқық нысанындағы банк өніміне банк шотының шарты, несиелік келісімдер, т.б. сияқтылар жатады.

    Имущественное право означает право владеть, распоряжаться и пользоваться определенным имуществом. К банковскому продукту в форме имущественных прав относятся такие документы, как договор банковского счета, кредитные соглашения и т.п.

    Банк операциясы дегеніміз банк капиталын басқару жөніндегі белгілі бір міндеттерді шешуге бағытталған әрекеттердің рәсімі. Банк операцияларына:

    Банковские операции представляют собой процедуру действий, направленную на решение определенной задачи по управлению банковским капиталом. К банковским операциям относятся:

    - ақшалай қаражат пен бағалы қағаздар қозғалысын бақылау мен есепке алу нысандары;

    - формы контроля и учета движения денежных средств и ценных бумаг;

    - қаржы көрсеткіштерін жоспарлау әдістері;

    - методы планирования финансовых показателей;

    - әртүрлі қаржы жоспарларын жасау әдіснамасы;

    - методология составления финансовых планов разных видов;

    - қаржы талдауының тәсілдері;

    - приемы финансового анализа;

    - банкіде қаржы жұмысын ұйымдастыру нысандары;

    - формы организации финансовой работы в банке;

    - капиталды интерактивтік және басқа ұқсас инвестициялау мен басқа да әрекеттер жатады.

    - интерактивное и другое аналогичное инвестирование капитала и другие действия.

    Банк инновациясының өміршеңдік циклі – белгілі бір уақыт кезеңі, бұл кезең бойына банк өнімі немесе операция белсенді өміршеңдік күшке ие болады және банкіге өнімгер (өндіруші) және инновация сатушы ретінде белгілі бір пайда немесе басқадай нақты тиімділік әкеледі. Өміршеңдік циклі тұжырымдамасының инновациялар өндірісін жоспарлауда және банк аясындағы инновациялық үдерісті ұйымдастыруда зор маңызы бар. Оның мәні мынадан көрініс табады: банк инновациясының өміршеңдік циклінің тұжырымдамасы:

    Жизненный цикл банковской инновации – это определенный период времени, в течение которого банковский продукт или операция обладает активной жизненной силой и приносит банку как продуценту (производителю) и продавцу инновации определенную прибыль или другую реальную выгоду. Концепция жизненного цикла имеет важное значение при планировании производства инноваций и организации инновационного процесса в банковской сфере. Это значение проявляется в том, что концепция жизненного цикла банковской инновации:

    - шаруашылық қызметті қазіргі уақыт тұрғысынан да, оның даму келешегі тұрғысынан да талдауға банк басшысын және оның маркетингілік қызметін мәжбүр етеді;

    - вынуждает руководителя банка и его маркетинговую службу анализировать хозяйственную деятельность как с позиции настоящего времени, так и с точки зрения перспектив ее развития;

    - инновациялардың шығарылымын жоспарлау жөніндегі (идеяларды іздестіру, инновациялық үдерісті ұйымдастыру, банк инновациясын жасау, оны нарықта жылжыту және қайта тарату), сондай-ақ инновацияларды сатып алу жөніндегі (сұранымды зерттеу, банк маркетингі, бенгмаркетинг) жүйелі жұмыстың қажеттілігін негіздейді;

    - обосновывает необходимость систематической работы по планированию выпуска инноваций (поиск идей, организация инновационного процесса, создание банковской инновации, ее продвижение на рынке и диффузия), а также по приобретению инноваций (изучение спроса, банковский маркетинг, бенгмаркетинг);

    - инновацияны талдау және жоспарлау тетігінің негізі болып табылады.

    - является основой механизма анализа и планирования инновации.

    На какие элементы можно разделить процесс планирования банковской инновации?

    Банк инновациясын жоспарлау жөніндегі барлық қызметті мыналарды қамтитын бірқатар нышандарға бөлуге болады:

    Всю деятельность по планированию банковской инновации можно разделить на ряд элементов, которые включают в себя:

    - қаржы нарығын зерттеу;

    - исследование финансового рынка;

    - нарықтың осы активі бойынша банк инновациясы нарығын зерттеу;

    - исследование рынка банковской инновации по данному активу рынка;

    - банк инновациясы өміршеңдігінің ұзақтығын зерттеу;

    - исследование продолжительности жизни банковской инновации;

    - банк инновациясын әзірлеу (яғни банк өнімін немесе жаңа операцияны жасау);

    - разработку банковской инновации (т.е. производство банковского продукта или новой операции);

    - баға саясаты;

    - политику цен;

    - жарнама;

    - рекламу;

    - банк инновациясын жылжыту жөніндегі шаралар;

    - мероприятия по продвижению банковской инновации;

    - банк инновациясын сатуды (өткізуді) ұйымдастыру;

    - организацию продажи (сбыта) банковской инновации;

    - банк инновациясын қайта тарату (диффузия).

    - диффузию банковской инновации.

    Жаңа банк өнімінің өміршеңдік циклі жеті сатыны қамтиды:

    Жизненный цикл нового банковского продукта включает в себя семь стадий:

    - жаңа банк өнімін әзірлеу;

    - разработка нового банковского продукта;

    - нарыққа шығу;

    - выход на рынок;

    - нарықтың дамуы;

    - развитие рынка;

    - нарықтың тұрақтануы;

    - стабилизация рынка;

    - нарықтың өрлеуі;

    - уменьшение рынка;

    - нарықтың азаюы;

    - подъем рынка;

    - нарықтың құлдырауы.

    - падение рынка.

    Своп субъектілер арасында міндеттемелерді немесе активтерді айырбастау жөніндегі валюталық операция болып табылады.

    Своп представляет собой валютную операцию по обмену между субъектами обязательствами или активами.

    Своп:

    Своп подразделяется на:

    - валюталық;

    - валютный;

    - пайыздық;

    - процентный;

    - валюталық-пайыздық;

    - валютно-процентный;

    - нөл купондық своп болып бөлінеді.

    - своп с нулевым купоном.

    Валюталық своп валютаны сатып алу және сонымен бір мезгілде форвардтық сату (депорт) немесе валютаны сату және сонымен бір мезгілде форвардтық сатып алу (репорт) болып табылады.

    Валютный своп представляет собой покупку и одновременную форвардную продажу валюты (депорт) или, наоборот, продажу и одновременную форвардную покупку валюты (репорт).

    Пайыздық своп – қарыз қаражаты бойынша пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау.

    Процентный своп – это обмен процентными ставками по заемным средствам.

    Валюталық-пайыздық своп валютамен де, пайызбен де айырбастау болып табылады. Своптың бұл түрі бірнеше қатысушылар арасында жасасылуы мүмкін.

    Валютно-процентный своп представляет собой обмен как валютами, так и процентами. Этот вид свопа может быть заключен между несколькими участниками.

    Нөлдік купонмен жасалатын своптың мәні мынада: купонсыз облигацияның эмитенті тіркелген кірісті бір мезгілде пайыздық своп және жыл сайынғы кері төлем жолымен өзгермелі пайыздық мөлшерлеме бойынша айырбастауы мүмкін.

    Сущность свопа с нулевым купоном заключается в том, что эмитент бескупонной облигации может осуществить обмен фиксированного дохода по плавающей процентной ставке путем одновременного процентного свопа и обратного ежегодного платежа.

    НОУ шот депозиттік салым мен ағымдағы шоттың ұштастырылуы болып табылады. НОУ шоттың иесі 30 күн бұрын хабар алған кезде “өндіріп алу туралы айналыстағы бұйрықтар” деп жазуға және оларды есеп айырысу чектері ретінде төлемдер үшін пайдалануға құқылы болады. НОУ шот бойынша иесіне шот жабылғаннан кейін ғана қайтарылатын салымның міндетті ең аз қалдығы, сондай-ақ салымның қатаң мақсаты белгіленеді.

    Счет НОУ представляет соединение депозитного вклада и текущего счета. Владелец счета НОУ имеет право при уведомлении за 30 дней выписать “обращающиеся приказы об изъятии” и использовать их для платежей как расчетные чеки. По счету НОУ устанавливается обязательный минимальный остаток вклада, который возвращается владельцу только после закрытия счета, а также строгое назначение вклада.

    Своптарды жинақтау операциясы банкімен своп туралы шарт жасасуды және оны банк своп туралы шарттың екінші тарабын іздеп тапқанға дейін сақтандыруды (әдетте фьючерстермен) көздейді. Мысалы, банк инвестормен пайыздық мөлшерлемелерді айырбастау туралы шарт жасасады, сонымен бір мезгілде пайыздық мөлшерлеме шамасын сақтандырады.

    Операция по складированию свопов предполагает заключение договора о свопе с банком и его страхование (обычно фьючерсами) до того момента, пока банк не подыщет вторую сторону договора о свопе. Например, банк заключает с инвестором договор об обмене процентными ставками и одновременно производит страхование величины процентной ставки.

    В чем состоит содержание операции по сочетанию контокоррента с овердрафтом?

    Бұл операцияның мазмұны ақшалай төлемдерді төлеу кезінде, әсіресе валюталық есеп айырысу кезінде оларды бірге пайдалануда. Ақшалай қаражат иеленушінің шотына жасасқан келісімшарт бойынша төлем мерзімінен бұрын түскен кезде ол конторренттік шотқа есептеледі. Егер төлем мерзімі ақшаның түсуінен бұрын басталған болса, онда инвестор банк овердрафтысын пайдаланады. Овердрафт бойынша несие және ол бойынша пайыздар банкіге ақшаның иеленуші шотына түсуі сәтінде қайтарылады.

    Содержание этой операции состоит в их совместном использовании при денежных платежах, особенно при валютных расчетах. Когда денежные средства поступают на счет владельца раньше наступления срока платежа по заключенным контрактам, то они зачисляются на контокоррентный счет. Если срок платежа наступает раньше срока поступления денег, то инвестор использует овердрафт банка. Возврат кредита банку по овердрафту и процентов по нему будет произведен в момент поступления денег на счет владельца.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Банк инновациялары

  • 35 Коммерциялық несие

    Коммерциялық несие – бір шаруашылық жүргізуші субъектінің немесе кәсіпкердің басқа шаруашылық жүргізуші субъектімен (кәсіпкермен) төлемді бөліктеп немесе мерзімін ұзартып есеп айырысуы. Төлем бөліктеп төленетін есеп айырысудың алуан түрлері ретіндегі несиенің негізгі түрлері:

    Коммерческий кредит – это расчеты с рассрочкой или отсрочкой платежа одного хозяйствующего субъекта или предпринимателя с другим хозяйствующим субъектом (предпринимателем). Основными видами кредита как разновидности расчетов с рассрочкой платежа являются:

    - фирмалық несие;

    - фирменный кредит;

    - вексельдік (есептік) несие;

    - вексельный (учетный) кредит;

    - факторинг;

    - факторинг;

    - овердрафт.

    - овердрафт.

    Экспорттық-импорттық операциялар бойынша есеп айырысу кезінде несиенің қандай нысандары қолданылады?

    Какие формы кредита применяются при расчетах по экспортно-импортным операциям?

    Экспорттық-импорттық есеп айырысу кезінде несиенің:

    При расчетах по экспортно-импортным операциям применяются следующие формы кредита, как:

    - форфеттеу;

    - форфетирование;

    - ашық шот бойынша несие;

    - кредит по открытому счету;

    - акцептік несие;

    - акцептный;

    - акцептік-рамбурстық несие сияқты нысандары қолданылады.

    - акцептно-рамбурсный.

    Факторинг – айналым қаражатын несиелендірумен байланысты сауда-комиссиялық операциялардың бір түрі. Ол:

    Факторинг – это разновидность торгово-комиссионной операции, связанной с кредитованием оборотных средств. Он включает в себя:

    - сатып алушының дебиторлық берешегін өндіріп алуды (инкассолауды);

    - взыскание (инкассирование) дебиторской задолженности покупателя;

    - сатушыға қысқа мерзімді несие беруді;

    - предоставление продавцу краткосрочного кредита;

    - сатушыны операциялар бойынша несие тәуекелінен босатуды қамтиды.

    - освобождение продавца от кредитных рисков по операциям.

    Олардың арасындағы айырма мынада: факторинг — шарттық міндеттеме, цессия — мәміле бойынша табысталған міндеттеме. Есеп айырысу жүйесінде цессия — несиегердің өзіне мәміле бойынша талап ету құқығын үшінші тұлғаға мәміле бойынша беруі.

    Различия между ними в том, что факторинг — это договорное обязательство, цессия — обязательство, переданное по сделке. В системе расчетов цессия — уступка кредитором своего права требования третьему лицу, переданная ему по сделке.

    Форфеттеу банкінің немесе қаржы компаниясының сыртқы сауда операциялары бойынша вексельдер мен басқа да борыш талаптарын сатып алу жолымен немесе сатушыға айналымға жібермей экспортты несиелендіруі нысаны болып табылады. Ол, әдетте, өтелуі ұзақ мерзімге созылатын (7 жылға дейін) ірі сомаға алынған машиналар, жабдықтар жеткізілімі кезінде қолданылады.

    Форфетирование представляет собой форму кредитования экспорта банком или финансовой компанией путем покупки или без оборота на продавца векселей и других долговых требований по внешнеторговым операциям. Форфетирование, как правило, применяется при поставках машин, оборудования на крупные суммы с длительной рассрочкой (до 7 лет).

    Экспорттық-импорттық операциялар кезінде ашық шот бойынша берілетін несие сонымен бірге ашық шот бойынша есеп айырысу деген мағынаны білдіреді. Бұл несие тұрақты әріптестер (контрагенттер) арасында, әсіресе бір текті тауарлардың көп қайтара жеткізілімі кезінде беріледі.

    При экспортно-импортных операциях кредит по открытому счету одновременно означает и расчеты по открытому счету. Этот кредит предоставляется в расчетах между постоянными партнерами (контрагентами), особенно при многократных поставках однородных товаров.

    Овердрафт – қысқа мерзімді несие нысаны, ол банкінің өз клиентінің шотынан қаражатты шоттағы қалдықтан тыс есептен шығаруы жолымен беріледі. Осындай операцияның нәтижесінде теріс теңгерім, яғни дебеттік сальдо – клиенттің банкіге берешегі құралады. Банк пен оның клиенті бір-бірімен келісім жасасады, онда овердрафтың ең жоғары сомасы, несие беру шарттары, оны өтеу тәртібі, несие үшін пайыз мөлшері белгіленеді.

    Овердрафт — это форма краткосрочного кредита, предоставление которого осуществляется путем списания банком средств со счета клиента сверх остатка на счете. В результате такой операции образуется отрицательный баланс, т.е. дебетовое сальдо – задолженность клиента банку. Банк и клиент заключают между собой соглашение, в котором устанавливаются максимальная сумма овердрафта, условия предоставления кредита, порядок погашения его, размер процента за кредит.

    Акцептілік несие – банкінің экспортшылар мен импортшылар банкіге ұсынатын аударма вексельді (тратта) акцептеу (ризалық беру) нысанында беретін несиесі. Несиенің бұл нысанында экспортшы банкіге несие лимиті шегінде белгілі бір соманы ұсынуға мүмкіндік алады.

    Акцептный кредит – кредит, предоставляемый банком в форме акцепта переводного векселя (тратты), выставляемого на банк экспортерами и импортерами. При этой форме кредита экспортер получает возможность выставлять на банк векселя на определенную сумму в рамках кредитного лимита.

    Акцептілік-рамбурстық несие акцептілік несиенің бір түрі болып табылады. Рамбурс – халықаралық саудада сатып алынған тауардың ақысын банк делдалдығы арқылы импортшы банкісінің экспортшы ұсынған тратталарды акцептеуі нысанында төлеу дегенді білдіреді.

    Акцептно-рамбурсный кредит является разновидностью акцептного кредита. Рамбурс – в международной торговле означает оплату купленного товара через посредство банка в форме акцепта банком импортера тратт, выставленных экспортером.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Коммерциялық несие

  • 36 Қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру

    Нақты (қолма-қол) ақша айналымынан өзгеше түрде қолма-қол ақшасыз айналымның мәні мынада: төлем төлемшінің шотынан коммерциялық банкілердің мекемелеріндегі алушының шотына ақша аудару жолымен төленеді. Кәсіпорындар арасында, әдетте, қолма-қол ақшасыз тәртіппен есеп айырысады. Сөйтіп қолма-қол ақшасыз есеп айырысу – ақшалай есеп айырысу, мұнда төлемдер қолма-қол ақшаның қатысуынсыз ақшалай қаражатты төлемшінің шотынан алушының шотына аудару жолымен төленеді.

    В отличие от наличного денежного оборота сущность безналичного денежного оборота состоит в том, что платежи производятся путем перечисления денег со счета плательщика на счет получателя в учреждениях коммерческих банков. Расчеты между предприятиями осуществляются, как правило, в безналичном порядке. Таким образом, безналичные расчеты – это денежные расчеты, при которых платежи осуществляются без участия наличных денег путем перечисления денежных средств со счета плательщика на счет получателя.

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу қандай шарттарды сақтағанда жүзеге асырылады?

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу мына шарттар сақталғанда жүзеге асырылады:

    Безналичные расчеты осуществляются при соблюдении следующих условий:

    - төлемшінің ұсынылған құжатты заңда немесе шартта көзделген реттерде толық немесе ішінара төлеуден бас тартуға құқығы бар;

    - плательщик имеет право отказаться от уплаты предъявленного документа полностью или частично в случаях, предусмотренных законом или договором;

    - төлемшінің келісімі және оның тапсырмасы болмайынша шоттардан қаражатты есептен шығаруға, әдетте, рұқсат етілмейді;

    - без согласия плательщика или его поручения списание средств со счетов, как правило, не допускается;

    - төлемдер төлемшінің меншікті қаражатынан, ал кейбір реттерде банк несиесі және өзгедей тартылған қаражат есебінен төленеді;

    - платежи осуществляются из собственных средств плательщика, а в отдельных случаях – за счет кредита банка и прочих привлеченных средств;

    - қаражат алушының шотына тек төлемшінің шотынан шығарылғаннан кейін ғана есепке алынады;

    - средства на счета получателя зачисляются лишь после их списания со счета плательщика;

    - төлемші Ұлттық банк әзірлеген және ақша мен ақша құжатының қозғалысын айқындайтын құжат айналымы ережелерін орындайды.

    - плательщик выполняет правила документооборота, разработанные Нацбанком и определяющие движение денег и денежных документов.

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысу кезінде төлем тапсырмаларын, чектерді, аккредитивтерді, инкассоны пайдалануға рұқсат етіле ме?

    Допускается ли при безналичных расчетах использование платежных поручений, чеков, аккредитивов, инкассо?

    Ия, рұқсат етіледі. Сонымен бірге банкілер жасасылған шарттарға сәйкес төлем талабын қабылдауға құқылы.

    Да, допускается. Вместе с тем банки, в соответствии с заключенными договорами, вправе принимать платежные требования.

    Банкілерге өсімпұл есептеу және өндіріп алу үшін жауапкершілік жүктеле ме?

    Жоқ, жауапкершілік жүктелмейді, өйткені жеткізілген өнімнің ақысы уақытылы төленбегенде жеткізуші мен алушы (төлемші) арасында жасасылған шартта көзделген тәртіппен сатып алушы (төлемші) өсімпұл төлейтін болып белгіленген.

    Нет, не несут ответственность, поскольку установлено, что при несвоевременной оплате поставленной продукции покупатель (плательщик) уплачивает пеню в порядке, предусмотренном в договоре между поставщиком и получателем (плательщиком).

    Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың бәрі банк арқылы кәсіпорынның (шот иесінің) қаражат аударуға билігінің белгіленген стандарттарына сәйкес ресімделген есеп айырысу құжаттарының негізінде жүргізіледі.

    Все безналичные расчеты производятся через банк на основании расчетных документов, которые предоставляют оформленные в соответствии с установленными стандартами распоряжения предприятия (владельца счета) на перечисление средств.

    Есеп айырысу құжаттарында мынадай деректемелер болуға тиіс:

    Расчетные документы должны содержать следующие реквизиты:

    - есеп айырысу құжатының атауы;

    - наименование расчетного документа;

    - құжаттың нөмірі, оның көшірмесі жасалған күн, ай, жыл;

    - номер документа, число, месяц, год его выписки;

    - банкінің атауы, оның СТТН-і (салық төлеушінің тіркеу нөмірі);

    - наименование банка, его РНН (регистрационный номер налогоплательщика);

    - төлемшінің атауы, оның СТТН-і, оның банкідегі шотының нөмірі;

    - наименование плательщика, его РНН, номер его счета в банке;

    - қаражат алушының атауы, оның банкідегі шотының нөмірі;

    - наименование получателя средств, номер его счета в банке;

    - алушы банкісінің атауы, оның СТТН-і;

    - наименование банка получателя, его РНН;

    - қаражат алушы шотының нөмірі, оның СТТН-і;

    - номер счета получателя средств, его РНН;

    - мәтіндік атаумен де, кодтық таңбаланумен де көрсетілуі мүмкін төлемнің міндет-мақсаты (чекте көрсетілмейді);

    - назначение платежа (в чеке не указывается), которое может быть указано как текстовым наименованием, так и кодовым обозначением;

    - цифрмен және жазбаша таңбаланған төлем сомасы;

    - сумма платежа, обозначенная цифрами и прописью;

    - қойылған қолдар мен басылған мөр бедері.

    - подписи и оттиск печати.

    Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, қалай болмақ?

    Как быть, если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица?

    Егер төлемді заңды тұлға құрмаған кәсіпкер төлесе, банк есеп айырысу құжаттарын, қойылған бір қол болса болды, басылған мөр бедері жоқтығына қарамай қабылдай береді.

    Если платежи производятся предпринимателем без образования юридического лица, банк принимает расчетные документы при наличии одной подписи и при отсутствии оттиска печати.

    Төлемшінің шотынан қара-жат қандай құжаттардың негізінде есептен шығарылады?

    На основании какого документа производится списание средств со счета плательщика?

    Төлемшінің шотынан қаражат тек есеп айырысу құжатының бірінші данасы негізінде ғана есептен шығарады.

    Списание средств со счета плательщика производится только на основании первого экземпляра расчетного документа.

    Банк шоттан ақшалай қаражатты есептен шығару кезектілігін белгілеу кезінде нені басшылыққа алады?

    Чем руководствуется банк при установлении очередности списания денежных средств со счета?

    Есеп айырысу операцияларын жүзеге асыру барысында банк төлем төлеудің заңнамада белгіленген кезектілігін сақтауға міндетті. Шотта ақшалай қаражат жетіспегенде барлық ұсынылған талаптарды қанағаттандыру үшін ҚР Азаматтық кодексінің “Клиенттің ақшасын алу кезектілігі” деген 742-бабында көзделген кезектілікпен есептен шығарылады.

    В процессе осуществления расчетных операций банк обязан соблюдать установленную законодательством очередность платежей. При недостаточности денежных средств на счете для удовлетворения всех предъявленных требований списание осуществляется в очередности, предусмотренной ст. 742 Гражданского Кодекса РК “Очередность изъятия денег клиента”

    Төлемші мен қаражатты алушы арасындағы есеп айырысу жөніндегі өзара шағым-талаптар қалай қаралады?

    Как рассматриваются взаимные претензии по расчетам между плательщиком и получателем средств?

    Оларды тараптар несие ұйымдарының, яғни банкілердің қатысуынсыз сот арқылы қарайды.

    Они рассматриваются сторонами без участия кредитных организаций, т.е. банков через суд.

    Мен сіздің банкіде шот ашқым келеді.

    Я хотел бы открыть счет в вашем банке.

    Біздің банкіде сіз:

    В нашем банке вы можете открыть:

    - теңгемен ағымдағы шот;

    - текущий счет в тенге;

    - шетел валютасымен ағымдағы шот;

    - текущий счет в иностранной валюте;

    - транзиттік шот;

    - транзитный счет;

    - депозиттік шот;

    - депозитный счет;

    - карточкалық шот аша аласыз.

    - карточный счет.

    Мен басқа шотқа ақша аударғым келеді.

    Я хотел бы перечислить деньги на другой счет.

    Төлем құжатын (тапсырмасын) ресімдеңізші.

    Оформите, пожалуйста, платежный документ (поручение).

    Ия, құжат дұрыс толтырылыпты. Бірақ сіздің шотта талап етіліп отырған сома жоқ қой.

    Да, документ заполнен верно. Но на вашем счете нет требуемой суммы.

    Сіздің төлем тапсырмасын қайта ресімдеуіңізге тура келеді. Сіз жиырма бес мың теңге шегіндегі соманы аудара аласыз.

    Вам придется переоформить платежное поручение. Вы можете перечислить сумму в пределах двадцати пяти тысяч тенге.

    Вы можете снять со счета сто тысяч тенге.

    Рахмет.

    Спасибо.

    Сізге әрқашан да қызмет етуге дайынбыз.

    Всегда к вашим услугам.

    Біздің поштамен кері қайтарылатын тапсырмамызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите получение нашего поручения с обратной почтой.

    Сіздің төлем тапсырмаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

    Подтверждаем получение вашего платежного поручения.

    Біздің құжаттарымызды алғаныңызды қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите получение наших документов.

    Біздің банк сіздің құжаттарыңыздың алынғанын қуаттайды.

    Наш банк подтверждает получение ваших документов.

    Сіздің авиапошталық тапсырмаңызды негізгі телекспен қуаттай қойыңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите ваше авиапочтовое поручение ключевым телексом.

    Сіздің 2007 ж. 14 мамырдағы дебет-авизоңыздың алынғанын қуаттаймыз.

    Подтверждаем получение вашего дебет-авизо от 14 мая 2007 г.

    Біз 15 сәуірдегі өз төлемдерімізді қуаттадық.

    Мы подтвердили свой платеж 15 апреля.

    Біз олардың хабарламасын 10 маусымда алдық.

    Мы получили их извещение 10 июня.

    Біз сіздің шотты 27 наурызда дебеттедік.

    Мы дебетовали ваш счет 27 марта.

    Біз сіздің тапсырмаңызды төленбеген күйі қайтарамыз.

    Мы возвращаем ваше поручение неоплаченным.

    Біз сізге төлемді төлемегенімізді хабарламақшымыз.

    Мы хотели сообщить вам о том, что платеж мы не осуществили.

    Біз төлемді төлей алмаймыз.

    Осуществить платеж мы не можем.

    Аталған соманы біздің шотқа аударыңызшы.

    Пожалуйста, переведите вышеназванную сумму на наш счет.

    Сіздің шотқа 200 мың теңге соманы 2007 ж. 30 қаңтарда аудардық.

    Сумма в 200 тысяч тенге была переведена на ваш счет 30 января 2007 г.

    Аталған сома бенефициардың шотына аударылып та қойды.

    Вышеназванная сумма была уже переведена на счет бенефициара.

    Олар төлем келесі аптада төленеді деп күтуде.

    Они ожидают, что платеж будет осуществлен на следующей неделе.

    Біз сіздің мына өзгерістерді ескеруіңізді қалар едік.

    Мы хотели бы, чтобы вы приняли во внимание следующие изменения.

    Біз сізге 58 мың теңге 35 тиын соманың орнын толтырдық.

    Мы сегодня возместили вам сумму в 58 тысяч тенге 35 тиын.

    Біз сізден қайтарылған аталмыш соманы әлі алғанымыз жоқ.

    Мы еще не получили возврата вышеназванной суммы от вас.

    Біз өз клиентімізге өтем ретінде 500 теңге төлем төледік.

    Мы осуществили выплату 500 тенге в качестве возмещения нашему клиенту.

    Бұл сома төленген.

    Эта сумма оплачена.

    Бұл сома әлі төленген жоқ.

    Эта сумма еще не оплачена.

    Бұл сома төленуге тиіс.

    Эта сумма должна быть оплачена.

    135 000 теңгені біздің шотқа телеграф арқылы аударыңыз.

    Переведите 135 000 тенге на наш счет по телеграфу.

    Біз сіздің 17 қарашадағы төлем тапсырмаңызға жүгінеміз.

    Мы ссылаемся на ваше платежное поручение от 17 ноября.

    Сіздің төлем тапсырмаңызда валютаның аты көрсетілмей қалып қойыпты.

    В вашем платежном поручении пропущено наименование валюты.

    Сіздің төлем тапсырмаңызда валюталандырылған күн көрсетілмей қалыпты.

    В вашем платежном поручении пропущена дата валютирования.

    Біз төлемді қандай валютамен төлей алатынымызды білмейміз.

    Мы не знаем в какой валюте мы можем произвести платеж.

    Төлем наурызда төленуі мүмкін.

    Платеж может быть осуществлен в марте.

    Бізге валюталандыру күнін қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите нам дату валютирования.

    Біз өзіміздің төлем нұсқаулығымызды қуаттаймыз.

    Мы подтверждаем наши платежные инструкции.

    Алушының мекенжайын қуаттай қойыңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите адрес получателя.

    Төлемді қандай валютамен төлеу керек екенін қуаттаңызшы.

    Пожалуйста, подтвердите, в какой валюте следует произвести платеж.

    Сіз төлемді Халық банкі арқылы төлей аласыз.

    Вы можете осуществить платеж через Народный Банк.

    Сіздің төлем тапсырмаңызды таба алуымыз үшін бізге қосымша ақпарат беріңізші.

    Пожалуйста, предоставьте нам дополнительную информацию для того, чтобы мы смогли обнаружить ваше платежное поручение.

    Төлем тапсырмасында төлеу тәсілін көрсетіңіз.

    Способ оплаты укажите в платежном поручении.

    Эмитент-банк пен төлемші-банк шоттарды бір-бірінде ұстайды.

    Банк-эмитент и банк-плательщик держат счета друг у друга.

    Бенефициар қаражатты ала алуы үшін эмитент-банк төлемші-банкіге төлем тапсырмасын жолдайды.

    Банк-эмитент направляет банку-плательщику платежное поручение для того, чтобы бенефициар мог получить средства.

    Аударманы алушы аударма сомасын алудан бас тартты.

    Получатель перевода отказался получить сумму перевода.

    Сіздің авизода алушының көрсетілген атауы бұрмаланған.

    Наименование получателя, указанное в вашем авизо, искажено.

    Бізге атауы түзетілген құжат беріңізші.

    Пожалуйста, предоставьте нам документ с исправленным наименованием.

    Төлем тапсырмасының сомасы сіздің клиенттің шотына кредиттеліп қойған.

    Сумма платежного поручения уже кредитована счету вашего клиента.

    Клиентіңізден алғанын растауын өтініңіз.

    Обратитесь к вашему клиенту с просьбой подтвердить получение.

    Өкінішке қарай, сіздің аударма әлі алынған жоқ.

    К сожалению, ваш перевод еще не получен.

    Сіздің төлемге қатысты құжаттарыңыз төлемші-банкіге жіберілді.

    Ваши документы, относящиеся к платежам, были отосланы банку-плательщику.

    Төлемді бізден шығын өндіріп алмай-ақ төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, не взимая расходов с нас.

    Төлемді біздің шотқа шығысқа жатқызбай-ақ төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, не отнеся расходы на наш счет.

    Төлемді сіздегі біздің шотта дебеттеп төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, дебетуя у вас наш счет.

    Төлемді бенефициардың сіздегі шотында кредиттеп төлеңізші.

    Пожалуйста, осуществите платеж, кредитуя счет бенефициара у вас.

    Бізге төлем тапсырмаңыздың күні мен нөмірін хабарлаңызшы.

    Пожалуйста, сообщите нам дату и номер вашего платежного поручения.

    Бізге бенефициардың есімін хабарлаңызшы.

    Пожалуйста, сообщите нам имя бенефициара.

    Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда қашан кредиттелгенін хабарлаңызшы.

    Сообщите нам, когда сумма 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету.

    Бізге 14 мың теңге соманың сіздердегі шотымызда неліктен кешіктіріліп кредиттелгенін хабарлаңызшы.

    Сообщите нам, почему сумма в 14 тысяч тенге была кредитована у вас нашему счету с задержкой.

    Біздің шығынымыз болып табылатын сома біздің шотқа кредиттелді.

    Сумма, представляющая наши расходы, была кредитована нашему счету.

    Аккредетив бойынша өтелген сома біздің банкінің шотына жазылды.

    Сумма, представляющая покрытие по аккредитиву, была записана на счет нашего банка.

    Біздің клиент бізбен байланыс жасап, аударманы әлі алмағанын хабарлады.

    Наш клиент связался с нами и сообщил, что он еще не получил перевод.

    Егер сұрақтарыңыз болса, бізбен байланыс жасағайсыз.

    Если у вас будут вопросы, пожалуйста, свяжитесь с нами.

    Біз сіздің аудармаңыздың сомасын қайтаруын өтініп, клиентімізбен хабарластық та.

    Мы уже обратились к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода.

    Біз сіздің корреспондент-банкіңізбен байланыс жасадық, одан жауап күтіп отырмыз. Жауап алған бойда сізге дереу хабарлаймыз.

    Мы связались с вашим банком-корреспондентом и ждем от него ответа. Когда получим ответ мы немедленно известим вас.

    Біз сіздің … нөмірлі шотыңызды кредиттедік.

    Мы кредитовали ваш счет за номером …

    Шығынды шегеріп тастап төлеңізші.

    Пожалуйста, платите за вычетом расходов.

    Төлемнің қашан төленгенін хабарлаңызшы.

    Пожалуйста, сообщите нам дату, когда был осуществлен платеж.

    Бізге өз референсіңіздің нөмірін көрсетіңізші.

    Пожалуйста, укажите нам номер вашего референса.

    Бізге бенефициардың толық мекенжайын беріңізші.

    Пожалуйста, дайте нам полный адрес бенефициара.

    Біз Сәлім мырзаға 60000 тенге төлегенімізді хабарлаймыз. Осыған орай қолхатты қоса тіркеп отырмыз.

    Сообщаем, что мы заплатили 60000 тенге господину Салиму. При сем прилагаем расписку.

    Сіздің нұсқауыңызға сәйкес біз айтылып отырған шотты бүгін дебеттедік.

    В соответствии с вашими указаниями мы сегодня дебетовали счет, о котором идет речь.

    Біз сізден 11 наурызға дейін жауап алмағандықтан ісімізді жауып, мұрағатқа өткіземіз.

    Так как мы не получили от вас ответа до 11 марта, мы закрываем наше дело и сдаем в архив.

    Біз құжаттарымызды (мұрағатымызды) тексергенде аталған соманың алынғанын таба алмадық.

    Проверив наши документы (архивы), мы не обнаружили получение вышеуказанной суммы.

    Соманы уақтылы аударғаныңыз үшін сізге алғыс айтамыз.

    Благодарим вас за то, что вы своевременно перевели сумму.

    Алушы соманы мүмкіндігінше тезірек төлеулеріңізді талап етіп отыр.

    Получатель настаивает, чтобы вы выплатили сумму как можно скорее.

    Мазалағанымыз үшін кешірім сұраймыз. Біз 15 қаңтардағы аудармаңыздың алынғанын қуаттаймыз.

    Просим извинить за причиненное беспокойство. Мы подтверждаем получение вашего перевода от 15 января.

    Төлемнің кешіктірілгені үшін (төлемді кідірткеніміз үшін) кешірім сұраймыз.

    Мы просим извинить за задержку в платеже (за то, что мы задержали платеж).

    Біздің өтінішіміздің тез орындалғаны үшін сізге алғыс айтамыз.

    Благодарим вас за то, что быстро выполнили нашу просьбу.

    Жаңа нұсқаулықты Халық банкіне жолдауларыңызды ұсынамыз.

    Просим, чтобы вы отправили новые инструкции Народному банку.

    Халық банкі осы соманың төленуін талап етуде.

    Народный банк настаивает на оплате этой суммы.

    Олар құжатқа қол қойылуын талап етуде. Сондай-ақ олар бұл қаражатты мүмкіндігінше тез аударуларыңызды талап етіп отыр.

    Они настаивают на том, чтобы на документе была поставлена подпись. А также они требуют, чтобы вы перевели эти средства как можно скорее.

    Бұл құжатты қол қоюға кеше жіберу керек еді.

    Этот документ следовало направить на подпись вчера.

    Сіз фирмамен дереу байланыс жасауыңыз керек еді.

    Вам нужно было связаться с фирмой немедленно.

    Олардың құжатты фирма басқарушысының атына жолдауының қажеті жоқ еді.

    Им не нужно было отправлять документ на имя управляющего фирмой.

    Валюталандырудың жақсы мерзімінде төлеңіз.

    Оплатите хорошим сроком валютирования.

    Біз валюталандырудың жақсы мерзімі туралы уағдаласамыз.

    Мы договариваемся о хорошем сроке валютирования.

    Банк аталмыш мәмілеге қатысты мүмкіндіктің бәрін жасайды.

    Банк сделает все возможное относительно вышеназванной сделки.

    Біз сіздің тілектеріңізге орай әрекет етуге тырысамыз.

    Мы постараемся поступить в соответствии с вашими пожеланиями.

    Өкінішке қарай, сіздің банк берген қате нұсқаулар бізді … АҚШ доллары сомасында шығасыға ұшыратты.

    К сожалению, ошибочные указания, данные вашим банком, привели к потерям на сумму… долларов США для нас.

    Біз сізден өз кітаптарымыздан аталмыш соманы таба алмағанымызға назар аударуыңызды сұраймыз. Бұл орайда өз шотымыздың көшірмесін қоса тіркеп отырмыз және сіздердегі шотымызды … сомамен кредиттеп, бізге хабарлауыңызды сұраймыз.

    Просим вас заметить, что мы не нашли в наших книгах вышеназванной суммы. Прилагаем при этом копию нашего счета и просим кредитовать у вас наш счет суммой … и уведомить нас.

    Біз аудармаңыздың сомасын қайтаруды сұрап өз клиентімізге өтініш жасадық, бірақ ол бұл мәселе жөнінде жауап бермей, хатымызды өзімізге қайтарды.

    Мы уже обращались к нашему клиенту с просьбой возвратить сумму вашего перевода, но он вернул нам наше письмо, не дав ответа по этому вопросу.

    Тауарды өтейтін құжаттарды қоса тіркеп отырмыз, бұл құжаттармен...

    Прилагаем документы, покрывающие товар, с которыми просим поступить...

    - біздің банкінің нұсқаулықтарына сәйкес;

    - в соответствии с инструкциями нашего банка;

    - алынған нұсқаулықтарға орай;

    - согласно полученным инструкциям;

    - акцепт (ризалық);

    - для того, чтобы получить акцепт;

    - өтініш бланкін алу үшін әрекет етулеріңізді сұраймыз.

    - бланк заявления.

    Біз сізге тапсырма бойынша төлемнің төленіп те қойғанын хабарлағымыз келеді.

    Мы хотели сообщить вам, что мы уже осуществили платеж по поручению.

    Мен банкіде чек кітапшасын ашқым келеді.

    Я хотел бы открыть чековый счет в банке.

    Сіздің жеке басыңызды куәландыратын қайсыбір құжат көрсетуіңіз керек.

    Вам необходимо показать какой-либо документ удостоверяющий личность.

    Мен чек кітапшасынан ақша алғым келеді.

    Я бы хотел снять деньги с чекового счета.

    Вы хотите, чтобы вам выдали по чеку наличные деньги?

    Ия, дәл солай. Мен мұны қалай етсем екен?

    Да, именно так. Как мне сделать это?

    Мына жолға соманы санмен жазыңыз.

    На этой строке напишите сумму в цифрах.

    Сіз соманы жазбаша жазуыңыз керек.

    Вам нужно написать сумму прописью.

    Бұл үшінші жолға жазылады.

    Это пишется на третьей строке.

    Соманың аяғынан “доллар” деген сөзге дейін сызық жүргізіңіз.

    Проведите линию от конца суммы до слова “доллары”.

    Соманы ешкім өзгерте алмауы үшін … арасын сызып тастаңыз.

    Сделайте прочерк между …, чтобы никто не мог изменить сумму.

    Сіз күнін көрсетіп, оның (бланкінің) оң жақтағы төменгі бұрышына қол қоюды ұмытып кетіпсіз.

    Вы забыли поставить число и подписать его (бланк) в нижнем правом углу.

    Күні көрсетілетін жерде айы жазбаша жазылады.

    В строке, где обозначается дата, месяц пишется прописью.

    Жоғарғы оң жақ бұрышына күнін қойыңыз.

    Дату проставьте в верхнем правом углу.

    Бланкінің сыртқы бетіне қолыңызды қойыңыз.

    Поставьте свою подпись на обратной стороне бланка.

    Қызмет көрсету үшін біз екі пайыз аламыз.

    За услуги мы берем два процента.

    Мен чекті жоғалтып алдым, енді не істеймін?

    Я потерял чек, что мне теперь делать?

    Сіз чектердің нөмірін білесіз бе? Чектің нөмірлерін айтыңыз.

    Вы знаете номера чеков? Скажите номера чеков.

    Мен оларды жазып алғанмын.

    Я их записал.

    Мынау бланкіні толтырып, барлық осы ақпаратты көрсетіңізші.

    Пожалуйста, заполните этот бланк, указав всю эту информацию.

    Сәлеметсіз бе! Менің шотқа ақша салғым келеді.

    Здравствуйте! Я хотел(-а) бы положить деньги на счет.

    Жинақ (депозиттік) кітапшаңызды беріңізші.

    Дайте, пожалуйста, Вашу сберегательную (депозитную) книжку.

    Бес мың теңге.

    Пять тысяч тенге.

    Менің шоттан ақша алуым қажет.

    Мне необходимо снять деньги со счета.

    Жүз доллар.

    Сто долларов.

    Бізде төлем теңгемен төленеді.

    У нас выплата производится в тенге.

    Мен қарсы емеспін.

    Я не возражаю.

    Сіздің жинақ шотыңызда бес жүз теңге қалды.

    На вашем сберегательном счете осталось пятьсот тенге.

    Мен депозитке ақша салғым келеді. Мұны қалай ету керек?

    Я хотел(-а) бы положить деньги на депозит. Как это сделать?

    Салым немесе депозит бланкісін толтырыңыз.

    Заполните бланк вклада или депозита.

    Я хотел(-а) бы узнать курс российского рубля в тенге.

    Айырбастау бағамы бір доллар үшін 120 теңге.

    Курс обмена составляет 120 тенге за доллар.

    Доллардың басқа валюталарға қатысты бағамы түсіп (өсіп) келеді.

    Курс доллара продолжает падать (расти) по отношению к другим валютам.

    Мен доллар сатып алғым келеді.

    Я хотел(-а) бы купить доллары.

    Екі жүз доллар, мүмкін болса, құны жүз долларлық екі купюр берсеңіз.

    Двести долларов, если можно, две купюры достоинством сто долларов.

    Міне ақшаңыз.

    Вот ваши деньги.

    Рахмет.

    Спасибо.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру

  • 37 Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібі

    Порядок открытия, переоформления и закрытия счета

    Сіз шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібін сипаттап бере алмас па екенсіз?

    Вы не могли бы охарактеризовать порядок открытия, переоформления и закрытия счета?

    Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібін Ұлттық банк айқындайды. Клиент шотты ашқаннан кейін банк мыналарға байланысты көрсетілетін қызметтер жиынын ұсынады:

    Порядок открытия, переоформления и закрытия счета определяется Нацбанком. После открытия клиентом счета банк предоставляет набор услуг, связанных с:

    - клиенттің есеп айырысу, ағымдағы және басқа шоттарын ашу және жүргізу;

    - открытием и ведением расчетного, текущего и других счетов клиента;

    - қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды ұйымдастыру және жүргізу;

    - организацией и проведением безналичных расчетов;

    - қолма-қол ақшамен байланысты операцияларды орындау.

    - выполнением операций с наличными деньгами.

    Ағымдағы шоттан жүзеге асырылатын операциялар шеңберін қандай орган тәртіпке келтіреді?

    Какой орган регламентирует круг операций, осуществляемых с расчетного или текущего счета?

    Ағымдағы шоттан жүзеге асырылатын операцияларды да Ұлттық банк тәртіпке келтіреді.

    Операции, осуществляемые с расчетного или текущего счета, также регламентируется Нацбанком.

    Тиісті шоттың жұмыс істеу тетігін коммерциялық банк нақты клиентпен келісе отырып айқындайды және есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шартпен тиянақталады.

    Механизм функционирования соответствующего счета определяется коммерческим банком по согласованию с конкретным клиентом и закрепляется договором по расчетно-кассовому обслуживанию.

    Банк пен оның клиентінің арасында жасалған есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету жөніндегі шарт бойынша банк өзіне қандай міндеттемелер алады?

    Какие обязательства берет на себя банк по расчетно-кассовому обслуживанию, заключаемому между банком и клиентом?

    Банк есеп айырысу-кассалық қызметін көрсету жөніндегі шарттың ережелеріне сәйкес өзіне бірқатар міндеттемелер алады, олар:

    В соответствии с положениями договора по расчетно-кассовому обслуживанию банк берет на себя ряд обязательств:

    - клиенттің шоты бойынша өз құзыреті шегінде заңнамада көзделген банк операцияларының барлық түрлерін жүргізу;

    - проводить по счету клиента в пределах своей компетенции все виды банковских операций, предусмотренных законодательством;

    - клиенттің шотына түскен барлық ақшалай қаражаттың сақталуын қамтамасыз ету;

    - обеспечивать сохранность всех денежных средств, поступивших на счет клиента;

    - клиенттің шотынан қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша қаражатты оның тапсыруымен есептен шығару операциясын жүргізу;

    - проводить операции по списанию средств со счета клиента по безналичным расчетам по его поручению;

    - клиенттің шаруашылық қызметі және оның шоты бойынша жүргізілетін операциялар туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету;

    - обеспечивать конфиденциальность информации о хозяйственной деятельности клиента и операциях, проводимых по его счету;

    - клиентке оның шотынан көшірмелер беру.

    - выдавать клиенту выписки с его счета.

    Клиент, тиісінше, мыналарға міндеттенеді:

    Клиент, соответственно, обязуется:

    - банкіге шот ашу және жүргізу үшін қажетті құжаттарды ұсыну;

    - предоставлять в банк документы, необходимые для открытия и ведения счета;

    - қолданыстағы заңнаманы және есеп айырысатын банкілер мен заңды тұлғалар үшін міндетті заңи күші бар есеп айырысу қызметін көрсету, қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды және кассалық операцияларды жүзеге асыру мәселелері жөніндегі нормативтік құжаттарды сақтау;

    - соблюдать действующее законодательство и имеющие обязательную юридическую силу для банков и юридических лиц, осуществляющих расчеты, нормативные акты по вопросам расчетного обслуживания, осуществления безналичных расчетов и кассовых операций;

    - банкіге бухгалтерлік және статистикалық есептемені, есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету үшін қажет басқа да құжаттарды белгіленген мерзімде беру;

    - предоставлять в банк в установленные сроки бухгалтерскую и статистическую отчетность и другие документы, необходимые для организации расчетно-кассового обслуживания;

    - банкіге шоттың жабылғанын жазбаша нысанда алдын ала хабарлау, т.б.

    - предварительно в письменной форме уведомить банк о закрытии счета и др.

    Шартта өзіне жүктелген міндеттемелердің орындалмағаны үшін екі тараптың жауапкершілігі көзделеді ме?

    Предусматривается ли в договоре ответственность обеих сторон за невыполнение взятых на себя обязательств?

    И¸, көзделеді. Мәселен, банкіге:

    Да, предусматривается. Так, банк несет ответственность:

    - клиенттің шотынан қаражатты есептен уақытылы немесе дұрыс шығармағаны үшін;

    - за несвоевременное или неправильное списание средств со счета клиента;

    - банкінің өз клиентіне тиесілі соманы есептеуі үшін жауапкершілік жүктеледі.

    - за зачисление банком сумм, причитающихся клиенту.

    Клиентке:

    Клиент несет ответственность:

    - шотты ашу және ол бойынша операциялар жүргізуге ұсынылатын құжаттар үшін;

    - за достоверность документов, предоставляемых для открытия счета и ведения операций по нему;

    - алдағы тоқсанға арналған кассалық болжамды уақытылы бермегені үшін;

    - за несвоевременное предоставление кассового прогноза на предстоящий квартал;

    - банк көрсететін қызметтердің ақысын төлеу мерзімін бұзғаны үшін;

    - за нарушение сроков оплаты услуг, оказываемых банком;

    - банк клиент үшін бөлген қолма-қол ақшаның өтінімде көрсетілген күні алынуы үшін, т.б. жауапкершілік жүктеледі.

    - за получение наличных денег, забронированных банком для клиента в день, указанный в заявке, и др.

    Шартта осы аталған бұрмалаушылықтардың әрқайсысы үшін екі жағына да бірдей айыппұл мөлшері тиянақталуы мүмкін. Сондай-ақ шартта дауларды шешу тәртібі, шарттың қолданылу мерзімі және ерекше немесе қосымша талаптар да көзделеді.

    В договоре могут фиксироваться размеры штрафа за каждое из перечисленных нарушений как для одной, так и для другой стороны. А также в договоре предусматривается порядок разрешения споров, срок действия договора и особые или дополнительные условия.

    Клиенттен шот ашқаны үшін ақы алына ма, яки есеп айырысу қызметін көрсетудің құны қандай?

    Взимается ли плата с клиента за открытие счета, т.е. какова стоимость услуг по расчетному обслуживанию?

    Клиентке есеп айырысу, ағымдағы немесе кез келген шот жеке ақыға да, тегін де ашылуы мүмкін. Есеп айырысу қызметін көрсеткені үшін банк клиенттен төленетін төлем сомасынан тиянақты пайыздың шартта белгіленген мөлшерінде төлемақы алады. Банкіде есеп айырысу шотын тегін ашу мынаны көздейді: банк клиентке есеп айырысу шоты бойынша операцияларды тегін жүргізуге жұмсалатын шығынның орны өтелетіндей басқа да кең ауқымды ақылы қызмет көрсетуді ұсына алады.

    Расчетный, текущий или любой другой счет может открываться клиенту как за отдельную плату, так и бесплатно. За услуги по расчетному обслуживанию банк взимает с клиента плату в размере установленного договором фиксированного процента от суммы совершаемого платежа. Открытие расчетного счета в банке бесплатно предполагает, что банк сможет предоставлять клиенту широкий набор и других платных услуг, что компенсирует затраты на бесплатное проведение операций по расчетному счету.

    Бұлардың арасындағы айырмашылықтар олардың міндет-мақсаттарында.

    Различия между этими счетами заключаются в их назначении.

    Есеп айырысу шоты – кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға арналған шот, оны коммерциялық есеп айырысу негізінде жұмыс істейтін және заңды тұлға мәртебесі бар кәсіпорын ашады. Бұл шот бойынша тауарларды өткізумен және қызметтерді көрсетумен, олардың өндірісін қамтамасыз етумен, өндірістік және басқа шығындармен байланысты барлық операциялар жүзеге асырылады. Бұл шотқа түсім ақша есепке алынады. Осы шоттан жалақы беру, сатып алынатын жиынтықтаушылардың құнын төлеу, т.б. үшін ақша есептен шығарылады, салық төленеді. Бұл шот іс жүзінде кез келген операцияларды жасауға мүмкіндік береді, өйткені қаражаттың пайдаланылу бағытын, жүргізілетін операциялардың уақыты мен мөлшерін иегердің өзі қолданыстағы заңнамаға сәйкес айқындайды.

    Расчетный счет – счет для осуществления предпринимательской деятельности, который открывается предприятием, работающим на принципах коммерческого расчета и имеющим статус юридического лица. По этому счету осуществляются все операции, связанные с реализацией товаров и услуг, обеспечением их производства, производственными и иными расходами. На этот счет зачисляется выручка. С этого счета списываются деньги для выдачи заработной платы, оплаты стоимости приобретаемых комплектующих и др., уплачиваются налоги. Этот счет позволяет совершать практически любые операции, поскольку владелец сам определяет направления использования средств, время и размеры производимых операций в соответствии с действующим законодательством.

    Ағымдағы шот – бейкоммерциялық заңды тұлғаларды, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырмайтын өкілдіктерді, құрылымдық бөлімшелерді қаржыландыруға арналған шот. Ағымдағы шот ақшаны сақтауға, оның иегерін нысаналы мақсатқа қаржыландыруға, сондай-ақ есеп айырысу операцияларына арналған. Есеп айырысу шотының иегерімен салыстырғанда ағымдағы шот иегерінің дербестігі елеулі түрде шектелген, өйткені ол ағымдағы шоттағы қаражатты жоғары тұрған ұйым бекіткен сметаға қатаң түрде сәйкес билейді.

    Текущий счет – это счет для финансирования некоммерческих юридических лиц, представительств, структурных подразделений, не осуществляющих предпринимательскую деятельность. Текущий счет предназначен для хранения денег, целевого финансирования его владельца, а также расчетных операций. По сравнению с владельцем расчетного счета, самостоятельность владельца текущего счета существенно ограничена, поскольку он распоряжается средствами на текущем счете в строгом соответствии со сметой, утвержденной вышестоящей организацией.

    Ағымдағы шоттарды заңды және жеке тұлғалар ашады. Ағымдағы шоттардың саны шектеусіз. Ағымдағы шоттар арқылы кез келген төлемді, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің ақысын төлеуге болады.

    Текущие счета открываются юридическим или физическим лицом. Количество текущих счетов не ограничено. Через текущий счет можно осуществлять любые платежи, оплату товаров и услуг.

    Шетел валютасы түріндегі ағымдағы шоттар сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін ашылады. Шетел валютасы түріндегі ағымдағы шотты ашу үшін өтінішті ресімдеу, қойылған қолдың үлгісі бар карточка толтыру және заңды немесе жеке тұлғаның банкідегі ағымдағы шоты шартына, егер банкіде осындай шотыңыз бар болса, қол қою жеткілікті.

    Текущие счета в иностранной валюте открываются для осуществления внешнеэкономической деятельности. Для открытия текущего счета в иностранной валюте достаточно оформить заявление, заполнить карточку с образцами подписей и подписать договор текущего банковского счета юридического или физического лица, если у вас уже имеется текущий счет в банке.

    Транзиттік шоттар. Егер сізде республиканың барлық аумағында тармақталған филиалдарыңыз бар болса, онда сізге қаржы ағынын шоғырландырып, төлем төлеуді жеделдету мүмкіндігін береді. Транзиттік шоттардың артықшылықтары:

    Транзитные счета. Если у вас имеется разветвленная сеть филиалов по всей территории республики, вам предоставляется возможность аккумулировать финансовые потоки и ускорить проведение платежей. Преимущества транзитных счетов:

    - олардың жұмыс істеу режимінің икемділігі;

    - гибкость их режима работы;

    - ақша ағынының бағыты мен көлемін реттеу;

    - регулирование направления и объема денежных потоков;

    - оңтайлы мерзім.

    - оптимальные сроки.

    Карточкалық шоттар. Шоттар заңды тұлғалар үшін корпоративтік картаның көмегімен басқарылады. Сізге компанияның ағымдағы, іссапар және өкілдікті шығынын, сондай-ақ кеден төлемдерін төлеу мүмкіндігін береді.

    Карточные счета. Управление счетом осуществляется с помощью корпоративной карты для юридических лиц. Вам предоставляется возможность оплаты текущих, командировочных и представительских расходов компании, а также таможенных платежей.

    Какие виды счетов, кроме вышеуказанных, можно открыть в банке?

    Банкіде бұл шоттардан басқа бюджеттік, инвестициялық конверсиялық шоттарды ашуға болады.

    В банке, кроме этих счетов, можно открыть бюджетные, инвестиционные конверсионные счета.

    Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Шотты ашу, қайта ресімдеу және жабу тәртібі

  • 38 йөрү

    неперех.
    1)
    а) в разн. знач. ( о человеке и животных) ходи́ть, дви́гаться, шага́ть || ход, хожде́ние, ходьба́, движе́ние (пешком, быстро, на цыпочках, через лес, по домам, взад и вперёд и т. п.)

    аяк йөрүләреннән тану — узна́ть по похо́дке (по по́ступи)

    аяклар йөрмәс булды — но́ги отказа́лись ходи́ть

    йөргән таш шомара, яткан таш мүкләнә — (посл.) под лежа́чий ка́мень вода́ не течёт

    эт өрер, бүре йөрер — (посл.) соба́ка ла́ет, ве́тер но́сит (букв. соба́ка ла́ет, волк хо́дит)

    б) ходи́ть куда, к кому; быва́ть у кого; посеща́ть кого, что

    авыру янына йөрү — ходи́ть к больно́му; быва́ть у больно́го; посеща́ть больно́го

    күргәзмәгә йөрү — ходи́ть на вы́ставку, посеща́ть вы́ставку; быва́ть на вы́ставке

    музыка түгәрәгенә йөрү — ходи́ть в музыка́льный кружо́к; посеща́ть музыка́льный кружо́к

    в) ходи́ть куда, с какой целью

    ауга йөрү — ходи́ть на охо́ту

    гөмбәгә йөрү — ходи́ть за гриба́ми

    кунакка йөрү — ходи́ть в го́сти

    г) ходи́ть, дви́гаться

    малае инде зур, йөри — сын уже́ большо́й, хо́дит

    д) ходи́ть; бе́гать, ката́ться || ходьба́, бег, ката́ние

    чаңгыда йөрү — ходи́ть на лы́жах

    тимераякта йөрү — бе́гать (бег) на конька́х

    е) ходи́ть, дви́гаться (как) (о ногах, руках, пальцах)

    куллары, бармаклары бик җитез йөри — ру́ки, па́льцы (его́) дви́гаются о́чень бы́стро

    ж) ходи́ть, бе́гать за кем, чем

    доктор артыннан йөрү — ходи́ть за до́ктором

    з) в разн. знач. ходи́ть, быва́ть/быть где, среди кого, чего, около кого-чего

    сугышта йөрү — быть на войне́

    кешеләр арасында йөрү — ходи́ть (быва́ть) среди́ люде́й

    үзәнлектә яңгыр еш йөри — в доли́не ча́сто быва́ют дожди́

    и) ходи́ть в чём, как (в пальто, в длинном платье, с длинными волосами, босиком)
    к) ходи́ть, быть (в каком-л. состоянии, настроении)

    күңелсез йөрү — ходи́ть мра́чным

    һаман өйләнмичә йөри — всё ещё хо́дит холосты́м

    л) ходи́ть; броди́ть, болта́ться, шата́ться, шля́ться, слоня́ться

    эшсез йөрү — слоня́ться без де́ла

    читтә йөрү — броди́ть в чужи́х края́х

    м) ходи́ть, пасти́сь

    аланлыкта сыерлар көтүе йөри — на поля́не пасётся ста́до коро́в

    2) пройти́сь, гуля́ть, прогу́ливаться/прогуля́ться || прогу́лка (по лесу, по городу, в саду)

    паркта йөрү — пройти́сь по па́рку

    а) ходи́ть, курси́ровать || движе́ние, курси́рование

    Казан белән Арча арасында электричка йөри — ме́жду Каза́нью и Айөррском хо́дит (курси́рует) электри́чка (электропо́езд)

    кичен автобуслар сирәк йөри — ве́чером авто́бусы хо́дят ре́дко

    трамвайлар йөрүдән туктады — движе́ние трамва́ев прекрати́лось

    б) е́здить || езда́ куда, на чём

    шәһәргә еш йөрү — ча́сто е́здить в го́род

    эшкә троллейбуста йөрү — е́здить на рабо́ту на тролле́йбусе

    атта йөрү — е́здить на ло́шади; езда́ верхо́м

    күп йөргән күп күргән — (погов.) кто мно́го е́здил, тот мно́го ви́дел

    в) е́здить как, на чём

    атта (велосипедта, мотоциклда һ. б.) оста йөрү — отли́чно е́здить верхо́м (на велосипе́де, мотоци́кле и т. п.)

    4) о перемещении по воде:
    а) ходи́ть, пла́вать, курси́ровать (о судах, подводных лодках и т. п.)

    күлдә көймәләр, кечкенә катерлар йөри — на о́зере курси́руют ло́дки, ма́ленькие катера́

    б) ходи́ть, пла́вать кем, на чём

    пароходта өч ел боцман булып йөрдем — три го́да ходи́л на парохо́де бо́цманом

    5) о перемещении по воздуху: ходи́ть, лета́ть (о самолётах, вертолётах, космических кораблях)

    Бигешкә самолетлар бик еш йөри — в Бе́гишево самолёты лета́ют о́чень ча́сто

    6) е́здить, ката́ться на чём (на мотоцикле, машине, лодке, лошади и т. п.)

    көн буе велосипедта йөрдек — це́лый день ката́лись (е́здили) на велосипе́де

    7) ходи́ть, пойти́ без доп.; с доп., чем, с чего де́лать (сде́лать) ход || ход ( в игре)

    дүрт йөрүдә мат кую — ста́вить мат в четы́ре хо́да

    ат белән йөрү — ходи́ть (пойти́) конём (с коня́); сде́лать ход конём

    король урынына даманы йөрү — ходи́ть (пойти́) королём вме́сто да́мы; сде́лать ход королём вме́сто да́мы

    кирпеч алтылыдан йөрү — пойти́ (ходи́ть) бубно́вой шестёркой (с бубно́вой шестёрки)

    8) передава́ться, переходи́ть, ходи́ть (из рук в руки, от одного к другому)

    кулдан кулга йөрү — переходи́ть из одни́х рук в други́е

    9)
    а) расска́зываться, распространя́ться, ходи́ть (о слухах, молве, легендах и т. п.)

    аның үлеме турында төрле хәбәрләр йөрде — о его́ сме́рти распространя́лись (ходи́ли, расска́зывались) ра́зные слу́хи

    авылда бик күп имеш-мимешләр йөри — в дере́вне хо́дят ра́зные небыли́цы

    б) ходи́ть между кем

    ике арада өзлексез хатлар йөрде — ме́жду ни́ми шла постоя́нная перепи́ска

    10)
    а) занима́ться/заня́ться, быть за́нятым чем-л. (вопросами проведения конференции, заботами о строительстве новой школы)

    туй үткәрү мәшәкатьләре белән йөри — за́нят приготовле́нием к сва́дьбе

    б) в знач. сущ. хло́поты

    йөрүләрем бушка китте — хло́поты мои́ оказа́лись напра́сными

    11) перен.; разг.
    а) дружи́ть, гуля́ть, ходи́ть с кем прост.
    б) ходи́ть, уха́живать; приударя́ть/приуда́рить

    кызлар артыннан йөрергә ярату — люби́ть уха́живать за де́вушками

    в) ходи́ть, верте́ться, окола́чиваться где, около кого-чего прост.

    базарда йөрергә ярату — люби́ть ходи́ть по база́ру

    12) с сущ.; в местно-вр.
    а) быть, ходи́ть кем., каким

    геройлыкта йөрү — ходи́ть геро́ем (в геро́ях)

    хәерчелектә йөрү — быть ни́щим (в ни́щих)

    б) ходи́ть, рабо́тать; служи́ть

    солдатта йөрү — служи́ть в солда́тах

    ялчылыкта (көнлектә, көтүчелектә һ.б.) йөрү — ходи́ть в рабо́тниках (в подёнщиках, пастуха́х и т. п.)

    бригадирлыкта йөрү — рабо́тать бригади́ром

    в) в знач. сочет. с деепр.; ф. гл. булу быть, рабо́тать кем

    салда койрыкчы булып йөрү — быть рулевы́м на плоту́

    а) счита́ть каким (умным, счастливым, везучим, хорошим товарищем и т. п.)

    мәсьәлә ачыкланган дип йөрү — счита́ть вопро́с вы́ясненным

    мине бик бәхетле кеше дип йөриләр — меня́ счита́ют о́чень счастли́вым челове́ком

    б) ду́мать, что...

    шәһәргә үзем барырга дип йөргән идем — ду́мал, что в го́род пое́ду сам

    күрешербез дип йөргән идек — ду́мали, что встре́тимся

    14) в сочет. с гл. на -ырга/-ергә, -рга/-ргәнамерева́ться, собира́ться (поехать учиться, устроиться на работу, построить дом и т. п.)

    өйләнергә йөрү — собира́ться жени́ться

    сәяхәткә чыгып китәргә йөри — намерева́ется отпра́виться в путеше́ствие

    15) ходи́ть в чём, носи́ть что

    күлмәкчән йөрү — ходи́ть в одно́й руба́шке

    эшләпәдән йөрү — носи́ть шля́пу

    киез итектән йөрү — ходи́ть в ва́ленках

    кара күзлек киеп йөрү — носи́ть чёрные очки́; ходи́ть в чёрных очка́х

    16) перен.
    а) вести́ себя́ как

    хәзер ул әйбәт йөри, тәртипле — тепе́рь он ведёт себя́ хорошо́, дисциплини́рован

    б) в знач. сущ. посту́пки, похожде́ния

    без синең болай йөрүеңнән риза түгел — мы не одобря́ем твои́ таки́е посту́пки

    бу йөрүләрең яхшыга алып бармас — э́ти твои́ похожде́ния не приведу́т к хоро́шему

    17) перен. поступа́ть/поступи́ть, де́йствовать как

    кеше сүзе белән йөрү — де́йствовать по чужо́му науще́нию

    һәр эштә син безнеңчә йөрү — в ка́ждом де́ле ты поступа́й (де́йствуй) как мы

    кеше сүзен тыңла, үзеңчә йөрү — (погов.) слу́шай сове́ты други́х, поступа́й по-сво́ему

    18) перен.
    а) ходи́ть, быть в обраще́нии ( о деньгах)

    элеккеге бер сум хәзер ун тиенгә йөри — пре́жний рубль сейча́с ра́вен десяти́ копе́йкам

    б) ходи́ть, де́йствовать, быть в си́ле (о законах, приказах и т. п.)

    хәзер монда иске фәрманнар йөрми — здесь сейча́с ста́рые прика́зы не де́йствуют (не в си́ле)

    •
    - йөреп ару
    - йөреп кайту
    - йөреп керү
    - йөреп килү
    - йөреп китү
    - йөреп сату
    - йөреп сәүдә итү
    - йөреп сатучы
    - йөреп тегүче
    - йөреп тору
    - йөреп тую
    - йөреп үткәрү
    - йөреп чыгу
    - йөреп әйләнү
    - йөри башлау
    - йөри торгач

    Татарско-русский словарь > йөрү

  • 39 күк

    I прил.
    1) голубо́й, голубо-; си́ний, лазу́рный

    күк буяу — голуба́я (си́няя) кра́ска

    күккә буяу — кра́сить в си́ний цвет

    күк яулык — голубо́й (си́ний) плато́к

    күк күзле — голубогла́зый

    күк томан — голубо́й тума́н

    2) перен. си́ний

    авыруның иреннәре күк — у больно́го гу́бы си́ние

    3) си́зый, сизо-

    күк күгәрчен — си́зый го́лубь

    күк канатлы акчарлаклар — сизокры́лые ча́йки

    4) си́вый; се́рый диал. ( о масти)

    күк ат — си́вая ло́шадь; си́вка

    •
    - күк ала
    - күк бөрлегән
    - күк җиләк
    - күк күбәләк
    - күк сөт
    - күк сусын
    - күк чәчәк     II сущ.
    1) в разн. знач. не́бо, небосво́д || небе́сный

    күкне болыт каплаган — не́бо покры́то ту́чами

    күктә ай йөзә — на не́бе плывёт луна́

    йолдызлы күге — звёздное не́бо

    күктән сөрелгәннәр — изгна́нники не́ба

    күзләрне күккә төбәү — обрати́ть взо́ры на не́бо

    күк төсендәге — небе́сного цве́та, я́рко-голубо́й

    күк зәңгәрлеге — небе́сная синева́, небе́сная лазу́рь

    күк җисемнәре — небе́сные тела́

    2) в знач. нареч. күккә вверх

    зенит туплары күккә төбәлгән — зени́тные ору́дия наце́лены вверх

    •
    - күк гөмбәзе
    - күк гөрелдәү
    - күк гөрселдәү
    - күк гөрелтесе
    - күк итәге
    - күк чите
    - күк йөзе
    - күк көймәсе
    - күк чатыры
    - күк күкрәү
    - күк меридианы
    - күк сферасы
    - күк экваторы
    ••

    күк арбасы — гром (букв. небе́сная теле́га)

    күк белән җир арасы — (отлича́ться) как не́бо от земли́; не́бо и земля́

    күк белән җир арасында (булу) — быть, находи́ться ме́жду не́бом и землёй

    күк белән җир арасында йөрү — вита́ть ме́жду не́бом и землёй; вита́ть в облака́х

    күк белән ябылган (капланган) — некры́тый, без кры́ши

    күк кабыгы (капусы) ачылды — сча́стье привали́ло; наста́л ( чей-то) звёздный час

    күк кабыгы (капусы) ачылганны көтү — наде́яться на аво́сь

    күк (күкләр) күкрәтү — мета́ть гро́мы и мо́лнии (гро́мы-мо́лнии)

    күккә күтәрү (чөю); күккә күтәреп (чөеп) мактау — возноси́ть/вознести́ до небе́с

    күк патшасы — царь (оте́ц) небе́сный

    күк терәве — прост. верзи́ла

    күккә күтәрелү — взорва́ться, взлете́ть на во́здух

    күккә очыру (күтәрү) — взорва́ть, подня́ть на во́здух

    күкнең төбе тишелү — разве́рзлись небеса́, разве́рзлись хля́би небе́сные (о сильном, проливном дожде)

    күктән җиргә төшү — упа́сть (сойти́) с не́ба (небе́с) на зе́млю

    күктән иңгән — рел. по́сланный бо́гом, от бо́га

    күктән (төшкәнне) көтү — ждать ма́нну небе́сную; ждать у мо́ря пого́ды; наде́яться на аво́сь

    күктән төшү — как (бу́дто, сло́вно, то́чно) с не́ба свали́лся (упа́л); сва́ливаться (свали́ться, па́дать, упа́сть) с не́ба (т. е. случи́ться неожи́данно, внеза́пно); как (бу́дто, сло́вно, то́чно) с луны́ свали́лся (упа́л); сва́ливаться (свали́ться, па́дать, упа́сть) с луны́; как с не́ба свали́лся; с не́ба свали́лся (упа́л) (о неожиданно полученном, достигнутом)

    күктән эзләгәнне җирдән табу — на ловца́ и зверь бежи́т (букв. иска́ть на не́бе, а найти́ на земле́)

    - күкләргә ашу III послелог; разг.; см. кебек

    кояш чыккан күк булды — сло́вно взошло́ со́лнце

    Татарско-русский словарь > күк

  • 40 ыгы-зыгы

    сущ. собир.
    1) сумато́ха, сумя́тица, содо́м; су́толока, возня́, беготня́; шум-гам, гвалт; катава́сия прост.

    юл ыгы-зыгысы — доро́жная суета́

    ыгы-зыгы арасында — в сумато́хе

    урамда ыгы-зыгы, шау-шу — на у́лице беготня́, шум-гам

    2) хло́поты, суета́, возня́

    көндәлек ыгы-зыгы — повседне́вные хло́поты

    тормыш ыгы-зыгысы — суета́ жи́зни

    туй алды ыгы-зыгыcы — предсва́дебные хло́поты

    3) смяте́ние, па́ника, переполо́х, неразбери́ха, замеша́тельство

    пассажирлар арасында ыгы-зыгы башланды — среди́ пассажи́ров начала́сь па́ника

    дошман штабында ыгы-зыгы — в шта́бе проти́вников замеша́тельство

    4) перен. волне́ние, броже́ние, беспоря́док, светопреставле́ние, кутерьма́

    студентлар арасындагы ыгы-зыгы — волне́ния среди́ студе́нтов

    бу ыгы-зыгылар кайчан басылыр икән? — когда́ же прекрати́тся вся э́та кутерьма́?

    5) перен. ажиота́ж, лихора́дка

    бәйрәм ыгы-зыгысы — пра́здничный ажиота́ж

    ••

    ыгы-зыгы башланды — загоре́лся сыр-бор; пошла́ писа́ть губе́рния

    ыгы-зыгы килә башлау — засуети́ться

    ыгы-зыгы килеп йөрү — верте́ться под нога́ми

    ыгы-зыгы китереп чыгару — поро́ть горя́чку

    - ыгы-зыгы куптару
    - ыгы-зыгы күтәрү

    Татарско-русский словарь > ыгы-зыгы

Страницы

См. также в других словарях:

  • ақ пен қызылдың арасында — (Гур., Маңғ.) қас пен көздің арасында, лезде. А қ п е н қ ы з ы л д ы ң а р а с ы н д а солаң етіп кіріп келген әлгі қаба сақал суық хабарын Бараққа да жеткізіпті (Ә. Кекіл., Үркер, 526) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • екі кештің арасында — Алагеуімде, күн батар батпаста …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • жорық ретінің тереңдігі — (Глубина походного порядка) жорықтың алдыңғы жағындағы қорғаушылардан бастап соңғы жағындағы техникалық тұйықтаушыларды қосқанға дейінгі аралық. Ол жол оқпанының санына, бөлімдер дің (бөлімшелердің) түгелденуіне, бөлінген күшейту құралдарына,… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • Дін — – әмбебаптық құбылыс; дамыған, кемелденген кезеңінде діни сана, діни қызмет, діни қатынастар және діни ұйымдар оның (д.) құрылымының негізгі элементтері болады. Шариғаттың (вероучение) типіне байланысты акцент (көңіл, назар аудару) әмбебаптың сол …   Философиялық терминдердің сөздігі

  • бейтараптық — (Нейтралитет) мемлекеттердің әскери блоктар мен олардың арасындағы соғыстарға қатыспау саясаты. Бейтарап мемлекеттер соғысушы мемлекеттерді қарумен, әскери материалдармен және т.б. қамтамасыз етуден және көмек көрсетуден бас тартуы тиіс. Б.… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • радиолокациялық станцияның анықтап-шешу қабілеті — (Разрещающая способность радиолокационный станции) кеңістікте бір біріне жақын орналасқан нысаналарды тауып, радиолокациялық станция экранында оған жеке жеке бақылау жасау мүмкіндігі. Р.с.а ш.қ. қашықтығына, жылдамдығы мен бұрышына қарай бөлінеді …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • шекараны межелеу сызығы — (Демаркационная линия) 1) соғысушы екі жақ бітімге келген кезде айырып тұратын сызық (атысты үзілді кесілді тоқтату сызығы); 2) жеңіске жеткен мемлекеттің аумақтық аймағын айқын көрсетуші сызық; 3) таласушы көрші мемлекеттер арасында тұрақты… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • Номинализм — (лат. nomina–аттар, nominalis–атауларға, аттарға қатысты) – ортағасырлық батыстық философиядағы схоластика бағытының ішіндегі ағымның бірі. Ол реализмге қарсы шықты және айтарлықтай оған реакция (жауап) ретінде пайда болды. Бұл екеуінің… …   Философиялық терминдердің сөздігі

  • Послелог —         разряд служебных слов (См. Служебные слова), соответствующих по значению Предлогу, но занимающих постпозитивное положение (после того слова, к которому относятся). П. распространены в угро финских, тюркских, монгольских, кавказских,… …   Большая советская энциклопедия

  • аеру — 1. Бөтенне яки тоташ нәрсәне ике яки берничә кисәккә, өлешкә бүлү, ике яки берничә итү 2. Ике яки берничә нәрсә арасында чик булдыру; әйберләрне бүлеп кую. Төркем булып бергә торган әйберләр яки кешеләр арасыннан юл яру, як якка тайпылдырып, ачык …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • ара — I. 1. Ике нәрсә арасындагы бушлык, ачыклык. Ике нәрсәне аерган урталык 2. Бер объекттан икенчегә кадәрге юлны (ераклыкны) , ике ноктаның бәйләнешен аңлатканда кулл. 3. с. Ике категория, төр һ. б. ш. уртасындагы, арадаш ара күренешләр 4. бәйл.… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»