-
1 чаптыру
I понуд. от чабу Iпроси́ть (заста́вить, нанима́ть) коси́тьII понуд. от чабу II III перех.яллап печән чаптыру — нанима́ть коси́ть се́но
спа́ривать/спа́рить, случа́ть/случи́ть, припуска́ть/припусти́ть || спа́ривание, слу́чкаIVчаптыру урыны — случно́й пункт
1) понуд. от чабу III2) проводи́ть/провести́ ска́чкиСабантуйда ат чаптыру — провести́ ска́чки на Сабанту́е
3) отправля́ть/отпра́вить, посыла́ть/посла́ть (кого-л. верхом с каким-л. срочным посланием, вестью и т. п.)районга атлы чаптыру — посла́ть в райо́н верхово́го
4) в знач. нареч. чаптырып вскачьчаптырып бару — скака́ть (нести́сь, мча́ться, е́хать) вскачь
чаптырып килү — прискака́ть (нести́сь) вскачь
чаптырып китү — уе́хать (умча́ться, отъе́хать) вскачь
чаптырып йөртү — пуска́ть ( всё время) вскачь; заставля́ть кого-л. бе́гать ( по делам)
чаптырып йөрү — носи́ться вскачь
Vчаптырып узу (узып китү) — проскака́ть (промча́ться) вскачь
чаптырып агу — бить, течь струёй ( о жидкостях), хлеста́ть
-
2 чаптыру
I. гл1. состязаться в скачках2. ехать вскачьII. глслучать, спариватьIII. глбить струёй -
3 чаптыру
————————II. galoppieren // Galopp m.————————III. чаптырып агу herauschießen (Blut) -
4 ат чаптыру
1) см. ат чабыштыру2) посла́ть (отпра́вить, напра́вить, отряди́ть) на́рочного (на коне́), посла́ть верхово́го (гонца́), посла́ть ко́нного гонца́ -
5 ат
I сущ.1) ло́шадь, конь; лоша́дка, конёк ласк.; коня́га прост. || лошади́ный, ко́нный, ко́нскийат көтүе — табу́н лошаде́й (коне́й), ко́нский табу́н
ат заводы — ко́нный заво́д
ат базары — ко́нный база́р
менге ат — верхова́я ло́шадь
җигү аты — ездова́я ло́шадь
чабыш аты — скакова́я (бегова́я) ло́шадь
йөк аты — вью́чная (ломова́я) ло́шадь
ат кешнәве — лошади́ное ржа́нье
ат эзләре — следы́ лошади́ных копы́т
ат дирбиясе — ко́нская сбруя́
атка атланып бару — е́хать верхо́м на ло́шади
ат азгыны тайга иярә — (посл.) дурно́й конь к стригунка́м пристаёт (т. е. дурной человек с недорослями якшается)
ат тартмый, солы тарта — (посл.) не ло́шадь (конь) везёт, а овёс
ат юк, арба юк, аннан кала бары да юк ирон.; шутл. — всего́ (реши́тельно ничего́) нет; ни коня́, ни теле́ги, ни всей про́чей у́пряжи; гол как соко́л
атны чыбыркы белән кума, солы белән ку — (посл.) не гони́ коня́ кнуто́м, а гони́ овсо́м (т. е. корми его лучше, чтоб был резвым)
аттан ала да, кола да туа — ≈≈ в одно́ перо́ и пти́ца не роди́тся; от одно́й ма́тки, да не одни́ ребя́тки; в семье́ не без уро́да
ат аунаган җирдә төк кала — (посл.) где конь валя́ется, тут и шерсть остаётся; о́коло пе́чки нельзя́ не гре́ться
атым юк урамда, кайгым юк буранда ирон. — (посл.) моя́ ха́та с кра́ю; над на́ми не ка́плет; моё де́ло теля́чье
атын урлаткач, сараен (абзарын) бикләгән (ныгыткан) — (посл.) ≈≈ хвати́лся за ша́пку, когда́ головы́ не ста́ло (букв. за́пер сара́й, когда́ коня́ увели́)
атыңны Аллага тапшыр, дилбегәне үзең тот — (посл.) поручи́ коня́ Алла́ху, но правь сам (т. е. действуй, рискуй с умом)
2) спорт. конь (снаряд в спортзале, фигура в шахматах)ат белән йөрү — ходи́ть (сходи́ть, сде́лать ход) конём
3) как первый компонент сложн. сл. коне-, конево́дческийат совхозы — конево́дческий совхо́з; конесовхо́з
ат фермасы — конево́дческая фе́рма; конефе́рма
•- ат асрау
- ат асраучылык
- ат башы
- ат башында йөрү
- ат бәйләү урыны
- ат белән
- ат борчагы
- ат җигеп
- ат заводы
- ат ите
- ат йөртү
- ат йөртүче
- ат карагы
- ат карау
- ат караучы
- ат кәмите
- ат койрыгы кисү
- ат кузгалагы
- ат куучы
- ат көтүче
- ат көтүчесе
- ат көче
- ат менү
- атка менү
- ат остасы
- ат өйрәтү
- ат печүче
- ат саклау
- ат сакларга бару
- ат сәүдәгәре
- ат тоту
- ат тотып бару
- ат тотучы
- ат чабышы
- ат чабыштыру
- ат чаптыру
- атка атланган
- ат атланган
- атка атлану
- ат атлану
- атка атланып
- ат атланып
- атка салып
- атка төяп
- атка утырып
- атка утыртып
- аттан төшерү
- ат өстеннән төшерү
- аттан төшү
- ат өстеннән төшү••ат белән чыпчык куу — ирон. ≈≈ гоня́ться с о́бухом за му́хой; стреля́ть из пу́шек по воробья́м (букв. гоня́ться на коне́ за воробья́ми)
ат җене кагылган (кеше) — лоша́дник, поме́шанный на лошадя́х (коня́х)
ат җигә башлау — заиме́ть (заводи́ть, завести́) ло́шадь (коня́), обзаводи́ться (обзавести́сь) ло́шадью (конём)
ат кебек таза — здоро́в как ло́шадь (бык); с лошади́ным здоро́вьем
аттан таякка калу — усил.; см. аттан тайга калу; стать ни́щим; вконе́ц разори́ться
ат белән дә, җәяү дә үтәрлек түгел — ни прое́хать (и), ни пройти́
- ат кебек- аттан тайга калу II сущ.1) устар.; фольк.; прям.; перен. и́мя; назва́ние; репута́ция, честь, почётчакырып килгәннең аты олы, чакырмый килгәннең хакы олы — (посл.) кто зван - тому́ больша́я честь, кто пришёл незва́ный - пе́ред ним большо́й долг
аты олы, кабыргасы коры — посл.; ирон. назва́ние гро́мкое, а то́лку (смы́сла, содержа́ния и т.п.) (в чём-л.) ма́ло
2) диал. про́звище, кли́чка•- ат алу- ат казану
- ат кушу
- ат кую
- ат күтәрү
- ат тагу
- аты чыгу••- аты коргыры -
6 кушаяклату
понуд. от кушаяклаукушаяклатып чаптыру — заста́вить скака́ть, нести́сь вскачь
-
7 һайт-һайтлау
См. также в других словарях:
чаптыру — I. ф. 1. Чабыштыру, чабышта уздыру 2. Атны куалап йөгертү, атта бик тиз бару. Бик тиз бару. II. ЧАПТЫРУ – Тума алу өчен хайваннарны каплату, аталандыру чаптыру пункты. III. ЧАПТЫРУ – Зур көч белән агу, сиптереп чыгу (сыеклык агынтысы тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чаптыру — (Жамб., Тал.) орғызу, шапқызу. Колхоз бастығы біз жақтағы шөптерді ч а п т ы р ғ ы н деп жатыр (Жамб., Тал.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
йөгертү — I. 1. (Йөгерү) 2. Кая да булса бик тиз генә барып кайтырга җибәрү 3. Куу, куалау, йөрешен тизләтү (атны). диал. Ат чабышында катнашу, ат чаптыру 4. рәв … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чабу — I. ф. 1. Үлән яки игенне чалгы яки чапкыч машина белән кистерү 2. Нин. б. үткен нәрсә белән кисү, кистерү. кисеп өзү. Берәр корал белән вак кисәкләргә бүлү, аеру, кисү 3. Нәр. б. кисәген, катлавын вату (балта, лом һ. б. белән). (Күмер, руда, таш) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
юырту — 1. Алгы уң аягы белән арткы сул аягын берьюлы һәм алгы сул аягы белән арткы уң аягын берьюлы алмаш тилмәш алга сикертеп чабу (башлыча ат тур.) 2. Җиңелчә генә чаптыру, йөгертү 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге