хөрәфәттәрҙән өҫтөнөрәк булыу

владеть имуществом — мөлкәткә хужа булыу

владеть конём — атҡа эйә булыу

владеть талантом рассказчика — һөйләү талантына эйә булыу

владеть империей — империяны биләп тороу

владеть классом — класты ҡулда тотоу

владеть людьми — кешеләрҙе буйһондороп тотоу

разнообразные мысли владели им — уны төрлө уйҙар биләп алды

владеть оружием — ҡорал менән эш итә белеү

владеть русским языком — урыҫ телен белеү

владеть даром слова — һүҙ оҫтаһы булыу

владеть рукой — ҡулды йөрөтә алыу

владеть пером — оҫта яҙа белеү, ҡәләм тибрәтә алыу

владеть собой — үҙеңде тота белеү, һалҡын ҡанлы булыу

у него был сын — уның улы бар ине

малыши были в детском саду — сабыйҙар балалар баҡсаһында ине

днём я буду на работе — көндөҙ мин эштә булам

вчера был сильный ураган — кисә көслө дауыл булды

он и сам скоро будет — ул үҙе лә тиҙҙән килеп етер

отец был учителем — атаһы уҡытыусы ине

моя мама была врачом — әсәйем врач булған

сад был посажен школьниками — баҡса уҡыусылар тарафынан ултыртылған булған

он будет играть на скрипке — ул скрипкала уйнаясаҡ

будь что будет — ни булһа ла булыр

ни булһа, шул булыр; была не была — булһа – булыр, булмаһа – юҡ

бөткән баш бөткән; быть заодно с кем — бер һүҙҙә булыу

как быть? — ни эшләргә?, нисек итергә инде?

так и быть — ярай улай булғас

ни стать, ни сесть — баҫып та, ултырып та булмай

стать на цыпочки — аяҡ осона баҫыу

стать у стены — стена эргәһенә баҫыу

стать в очередь — сиратҡа тороу

стать на вахту — вахтаға тороу

стать на замену — алмашҡа баҫыу

лошадь стала — ат туҡтаны

часы стали — сәғәт туҡтаған

отряд стал в школе — отряд мәктәптә урынлашты

стать на ночёвку — ҡунырға туҡталыу

стать на защиту истины — хаҡлыҡты яҡлар өсөн күтәрелеү

стать в копеечку — бик арзанға төшөү

стал вопрос — мәсьәлә килеп сыҡты

во что бы то ни стало — ни генә булмаһын, нисек кенә булмаһын

стать в тупик — ауыр хәлдә ҡалыу

стать между кем — кемдеңдер араларына инеү, араларын боҙоу

стать на колени — теҙ сүгеү, буйһоноу

река стала — йылға туңды

стать на ноги: — 1) һауығыу, аяҡҡа баҫыу

2) үҙаллылыҡ алыу, аяҡҡа баҫыу; стать у власти — хакимлыҡты алыу

он стал учиться — ул уҡый башланы

стало светать — яҡтыра башланы

не стану спать — йоҡламаясаҡмын

он этого не станет делать — ул быны эшләмәйәсәк

стать взрослым — өлкән кеше булыу

стать агрономом — агроном булып китеү

стать постарше — олоғая төшөү

стало светло — яҡтырып китте

мне стало не по себе — уңайһыҙланып киттем

у меня что-то стало с сердцем — йөрәгемә әллә ни булды

не стало сил — көс бөттө

его не стало — ул үлде

стало быть — тимәк, шулай булғас

станет с кого — -нан/-нән булыр (көт тә тор)

красивая стать — матур һын

под стать: — 1) чему (подобен) оҡшаш булыу, һымаҡ (кеүек) булыу

2) кому-чему (в соответствии с кем-чем) -ға/-гә тура килеү (килеп тороу); с какой стати? — ни өсөн әле?, нишләп әле?, нилектән әле?

иметь деньги — аҡсалы булыу

иметь значение — әһәмиәте бар

иметь при себе паспорт — паспорттың үҙең менән булыуы

комната имеет одно окно — бүлмәнең бер тәҙрәһе бар

он имеет детей — уның балалары бар

ты имеешь возможность — һинең мөмкинлегең бар

не имею времени — ваҡытым юҡ

иметь в виду кого-что — иҫтә тотоу

иметь голову на плечах — аҡыллы булыу, аҡыл менән эш итә белеү

иметь дело с кем-чем — эш итеү

иметь зуб на (против) кого — берәйһенә асыу тотоу, үс һаҡлау

иметь место — ғәмәлдә булыу, урын алыу

располагать фактами — мәғлүмәттәргә эйә булыу

располагать свободным временем — буш ваҡыт булыу

располагать временем по собственному усмотрению — ваҡытты үҙе теләгәнсә файҙаланыу

располагать большими средствами — ҙур аҡсалар менән эш итеү

свежий воздух располагает ко сну — саф һауа йоҡо килтерә

располагать поехать в город — ҡалаға китергә уйлау

сопутствовать другу — дуҫҡа юлдаш булыу

ему сопутствует удача — уға уңыш юлдаш була

вид горной реки — тау йылғаһы күренеше

здоровый вид — сәләмәт төҫ

больной вид — ауырыу төҫ

лукавый вид — шаян ҡиәфәт

важный вид — эре ҡиәфәт

вид из окна — тәҙрә аша булған күренеш

виды Крыма — Ҡырым пейзажы

в виду; на виду — күҙ уңында, күҙ алдында

из вида (из виду) — күҙ уңынан, күҙҙән

при виде — күргәс

на виду у всех — бөтәһенең күҙ алдында

скрыться из виду — күҙҙән юғалыу

на виду у людей — кешеләрҙең күҙ алдында

виды на урожай — уңышҡа иҫәп

виды на будущее — киләсәккә уй, хыял

вид на жительство уст. — паспорт

в виде чего — хәлдә, күренештә, рәүештә

для вида — күҙ буяу өсөн

на вид; по виду; с виду — ҡарар күҙгә, тышҡы күренеше менән

под видом кого — тигән булып, тигән һылтау менән, -ға/-гә һалынып

иметь виды на кого-что — иҫәп тотоу, ниәт тотоу

не подать (не показать) виду — сер бирмәү, белгертмәү

быть на виду — күҙ алдында булыу, иғтибар үҙәгендә булыу

у всех на виду — бөтәһенең күҙ алдында булыу

иметь в виду: — 1) күҙ уңында тотоу

2) иҫәпкә алыу, иғтибар итеү; 3) теләктә булыу, уйҙа булыу; иметься в виду — күҙ алдында тотолоу

ни под каким видом — һис нисек, һис бер хәлдә лә, ни генә булғанда ла

ставить на вид кому — иҫкәртеү, шелтә биреү

терять из виду — күҙ уңынан сығарыу

упустить (выпустить) из виду — онотоу, күҙ уңынан ысҡындырыу

все виды оружия — ҡоралдың бөтә төрҙәре

виды животных — хайуандар төрө

виды глагола — ҡылым төрҙәре

овладеть городом — ҡаланы баҫып алыу

овладеть имуществом — милеккә эйә булыу

овладеть лошадью — атты үҙенә буйһондороу

овладеть вниманием слушателей — тыңлаусыларҙы үҙенә ҡаратыу

им овладела радость — уны ҡыуаныс солғап алды

овладеть знаниями — белемгә эйә булыу

овладеть новой специальностью — яңы һөнәргә эйә булыу

овладеть собой — үҙеңде ҡулға алыу

сколько с меня причитается? — минән күпме тейеш?

причитается с кого — бурыслы булыу, бирәсәге булыу, бирергә тейеш булыу

сидеть на стуле — ултырғыста ултырыу

сидеть у огня — ут эргәһендә ултырыу

сидеть в седле — эйәрҙә ултырыу

пчела сидит на цветке — бал ҡорто сәскәлә ултыра

костюм на нём хорошо сидит — костюм уға килешеп тора

сидеть на яйцах — йомортҡа баҫып ултырыу, бала сығарыу (ҡоштарға ҡарата)

сиднем сидеть — тормай (баҫылып) ултырыу

на глазу сидело бельмо — күҙгә аҡ һалған

сидеть над чертежами — һыҙмалар менән булышыу

сидеть за книгой — китап уҡып ултырыу

сидеть дома — өйҙә булыу

сидеть на солнце — ҡояшта ултырыу

сидеть в осаде — ҡамауҙа ултырыу

сидеть в тюрьме — төрмәлә ултырыу

сидеть на диете — диетала ултырыу

сидеть на пайке — паёкта ултырыу

сидеть без денег — аҡсаһыҙ ултырыу

сидеть без дров — утынһыҙ булыу

сидеть без дела — эшһеҙ ултырыу

лодка глубоко сидела в воде — кәмә һыуға батып ултыра

дождь сопровождался грозой — ямғыр йәшенле булды

грипп сопровождается осложнениями — грипп өҙлөгөүҙәр менән үтә

доступность прохода в горы — юлдың тауға үтерлек булыуы

доступность изложения — яҙғандың (һөйләгәндең) аңлайышлы булыуы

доступность цен — хаҡтарҙың арзан булыуы

сведения о наличии денег — аҡса барлығы тураһында(ғы) мәғлүмәттәр

при наличии — булһа, булғанда, булған хәлдә

в наличии (быть, иметься, оказаться и т.п.) — бар булыу, күҙ алдында булыу, күренеп тороу

недоступность горной вершины — тау түбәһенең менеп етә алмаҫлыҡ булыуы

эта книга недоступна детям — был китап балалар аңлауға ауыр

непробиваемость сейфа — сейфтың тишелә алмаҫлыҡ булыуы

непробиваемость характера — өгөткә бирелмәүсән холоҡло булыу

обладать источниками сырья — сеймал сығанаҡтарына эйә булыу

обладать хорошим вкусом — яҡшы зауыҡлы булыу

край пропасти — упҡын сите

документы пропали — документтар юғалған

обнаружить пропасть — ҙур айырма табыу

пропасть на неделю — бер аҙна юғалып тороу

пропасть народу — халыҡ бик күп

у него пропал голос — уның тауышы бөткән

весь день пропал — тотош көн бушҡа үтте

пиши пропало — китте баш (ауыр хәлгә ҡалғанда)

сделать своими руками — үҙ ҡулдарың менән эшләү

не верить своим глазам — үҙ күҙҙәреңә ышанмау

у меня своя машина — минең үҙ машинам

у них свой дом — уларҙың үҙ йорттары

иметь свой запах — үҙенә генә хас еҫе булыу

иметь свой метод работы — үҙеңдең эш алымың булыу

добиться своего — үҙенекен итеү

свои люди — үҙ кешеләр

сам не свой; сама не своя — күңелгә толҡа тапмау, болоҡһоу, тынысһыҙ булыу

быть в своём уме — башында аҡылы булыу

идти своей дорогой — үҙ белдегенсә эш итеү, үҙ юлың менән китеү

на своих (на) двоих — үҙ аяҡтарың менән, йәйәүләп (йөрөү)

настоять на своём — үҙенекен эшләү

не своим голосом — йәмһеҙ итеп (аҡырыу)

рассказать своими словами — үҙ һүҙҙәрең менән һөйләп биреү

сказать своё слово — берәй эштә үҙеңде күрһәтеү, үҙ һүҙеңде әйтеү

своя рука владыка — үҙе баш, үҙе түш

умереть своей смертью — үҙ үлемең (әжәлең) менән үлеү

квартира состоит из двух комнат — фатир ике бүлмәнән тора

семья состоит из четырёх человек — ғаилә дүрт кешенән тора

в чём состоят обязанности — бурыстар ниҙән ғибәрәт

состоять в профсоюзе — профсоюзда тороу

состоять в браке — никахта булыу

состоять на иждивении — тәрбиәһендә тороу

состоять при посольстве — илселектә эшләү

стоять у окна — тәҙрә янында тороу

часы стоят — сәғәт туҡтаған

работа стоит — эш туҡталды

луна стояла высоко над домом — ай өй тапҡырында юғарыла күренә ине

стояла зима — ҡыш ине

стоять во главе — башында тороу, етәкселек итеү

стоять как вкопанный — бағаналай (бағана кеүек) ҡатып тороу

стоять на ложном пути — яңылыш юлға баҫыу

стоять на пути (дороге, поперёк дороги) — юлына арҡыры төшөү

стоять на равной ноге с кем — кем менәндер тиңләшеү (тиң булыу)

стоять на (своих, собственных) ногах — аяғыңда ныҡ баҫып тороу (тормошта ныҡлы урын биләү)

стоять на своём — үҙ һүҙен бирмәү

стоять насмерть — йәнде аямау

стоять на страже — һаҡта (һағында) тороу

стоять на хорошей (правильной) дороге; стоять на хорошем (правильном) пути — дөрөҫ юлда булыу

стоять на часах — ҡарауылда тороу

стоять поперёк горла — тамаҡҡа арҡыры тороу

стоять у власти — власть башында тороу (булыу)

стоять у ворот (у порога) — яҡынлашып килеү, етеп килеү (күбеһенсә тәбиғәт миҙгелдәре тураһында)

стоять за спиной у кого — кемдеңдер артында тороу (аҫтыртын яҡлау, ярҙам итеү)

стоять в почётном карауле — почёт ҡарауылында тороу

стоять лагерем — лагерь булып урынлашыу

рота стоит в лесу — рота урманда урынлашҡан

стоять за мир — тыныслыҡты яҡлау

стоять за правду — дөрөҫлөктө яҡлау

не стоять за ценой — хаҡына ҡарамау

берёза стоит у дома — ҡайын өй янында тора

дом стоит на фундаменте — өй нигеҙгә һалынған

на бумаге стоит печать — ҡағыҙға мисәт һуғылған

поезд долго стоял на станции — поезд станцияла оҙаҡ торҙо