хөкөм+сығарыу+(итеү)

отжать сок из моркови — кишерҙең һутын һығып сығарыу

отжать бельё — кер һығыу

отжать клапан воздухом — клапанды һауа менән этәреп сығарыу

отжать рожь — арышты урып бөтөрөү

бить кулаком — йоҙроҡлап туҡмау

бить ногами — типкесләү

бить камень — таш ваҡлау

бить посуду — һауыт-һаба ватыу

бить фонтаном — фонтан булып бәреп тороу

из раны бьёт кровь — яранан ҡан саптырып аға

бить в барабан — барабан ҡағыу

бить в колокол — саң (ҡыңғырау) ҡағыу

бить масло: — 1) май туҡыу (яҙыу, бешеү, төшөрөү)

2) май һығыу; бить шерсть — йөн тетеү

бить монету — аҡса һуғыу

часы бьют полдень — сәғәт ун икене һуға

меня бьёт лихорадка — мине биҙгәк тота

бить баклуши разг. — эт һуғарыу, ел ҡыуыу, йөн тибеү

бить в глаза — күҙгә бәрелеп тороу, күҙгә ташланыу

бить карту — кәртте ябыу

бить в набат — оран һалыу, яу һалыу

бить тревогу — оран һалыу

бить в (одну) точку — бер нөктәгә һуғыу (бер йүнәлештә генә эшләү)

бить ключом — ҡайнап тороу (эш, тормош, көс-ҡеүәт һ.б. тураһында)

бить по карману — кеҫәгә һуғыу, зыян килтереү

бить мимо цели — маҡсаттан ситкә китеү, маҡсатҡа ирешмәү

бить наверняка — уңышҡа ышанып эш итеү

бить челом — баш эйеү, үтенеү, үтенеп һорау, ялбарыу

бить цепом — шыбағас менән һуғыу

конь бьёт копытами по земле — ат тояҡтары менән ерҙе сапсый

ветер бьёт в лицо — ел биткә бәрә

волна бьёт о берег — тулҡын ярға ҡаға

дождь бьёт в окно — ямғыр тәҙрәгә бәрә

запах перекисшего теста бил в нос — артаған ҡамыр еҫе танауҙы ярып инде

бить врага — дошманды ҡыйратыу

бить уток — өйрәктәргә һунар итеү

бить по врагу — дошманға ут асыу

он бьёт птицу на лету — ул ҡошто осоп барған еренән атып төшөрә

бить по недостаткам — кәмселектәрҙе фаш итеү

бить по бюрократизму — бюрократизмды ҡаты тәнҡитләү

вести мальчика за руку — малайҙы етәкләп алып барыу

вести самолёт — самолёт йөрөтөү

вести поезд — поезды алып барыу

вести семинар — семинар алып барыу

вести практические занятия — практик дәрестәр үткәреү

вести производственный отдел — производство бүлеге менән етәкселек

вести указкой по карте — указканы карта буйлап йөрөтөү

вести железную дорогу — тимер юл һалыу

вести телефонную линию — телефон линияһы үткәреү

ложь к добру не ведёт — ялған яҡшылыҡҡа алып бармай

неопытность ведёт к авариям — тәжрибәһеҙлек аварияларға килтерә

вести протокол — протокол алып барыу

вести огонь — атышыу, атыу

вести дружбу — дуҫ булыу

вести войну — һуғышыу

вести борьбу — көрәшеү

вести торговлю — һатыу итеү

вести речь к чему — һөйләшеү алып барыу

вести начало от кого-чего — башланыу, башланып китеү

вести свой род от кого — үҙеңдең ырыуыңды дауам итеү

вести себя как — үҙеңде... кеүек тотоу

вести свою линию — үҙ һүҙен һүҙ итеү

и ухом не вести — уйлап та бирмәй, ҡолағына ла элмәй

заморозки губят посевы — ҡырау сәсеүлектәрҙе һәләк итә

губить лес — урманды һәләк итеү

губить время — ваҡытты әрәм итеү

губить деньги — аҡсаны әрәм итеү

губить здоровье — сәләмәтлекте юғалтыу

губить человека — кешене әрәм итеү

разрешить выезд из города — ҡаланан сығырға рөхсәт итеү

разрешить гулять — йөрөргә рөхсәт итеү

разрешить книгу к печати — китап баҫтырырға рөхсәт биреү

разрешить научный вопрос — фәнни мәсьәләне хәл итеү

разрешить проблему — проблеманы хәл итеү

разрешить сомнения — шик-шөбһәләрҙе юҡҡа сығарыу, асыҡлыҡ индереү

выдать зарплату — эш хаҡы биреү

выдать перебежчика — ҡасып сығыусыны кире ҡайтарыу

выдать тайну — серҙе асыу

не выдать своего состояния — үҙеңдең хәлеңде белгертмәү

выдать друга — дуҫты һатыу

выдать себя за знатока лошадей — үҙен аттар белгесе итеп күрһәтеү

выдать нефть сверх плана — пландан тыш нефть сығарыу

не выдай(те)! — һатма(ғыҙ)!, ҡотҡар(ығыҙ)!

выдать себя — үҙеңде-үҙең фаш итеү

обнажить плечи — ҡулбаштарҙы асыҡ ҡалдырыу

обнажить голову — баш кейемен һалыу

осень обнажила деревья — көҙ ағастарҙы яланғасландырҙы

обнажить меч — ҡылысты ҡынынан һурып сығарыу

обнажить недостатки — етешһеҙлектәрҙе асып һалыу

обнажить зло — яманлыҡты фаш итеү

разгромить вражескую армию — дошман ғәскәрен тар-мар итеү

разгромить организацию — ойошманы юҡҡа сығарыу

служить Отечеству — Ватанға хеҙмәт итеү

служить секретарём — сәркәтип булып эшләү

служить во флоте — флотта хеҙмәт итеү

служить примером — үрнәк булып тороу

эта комната служит библиотекой — был бүлмә китапхана итеп файҙаланыла

старые валенки ещё служат — иҫке быймалар әле лә эшкә аша

сложить дрова в сарай — утынды һарайға өйөп ҡуйыу

сложить книги в шкаф — китаптарҙы шкафҡа теҙеп ҡуйыу

сложить два и пять — икегә биште ҡушыу

сложить печь — мейес сығарыу (һалыу)

сложить песню — йыр сығарыу

сложить газету пополам — гәзитте урталай бөкләү

сидеть, сложив ноги — аяҡты бөкләп ултырыу

сложить ношу с плеч — йөктө яурындан төшөрөү

сложить с себя ответственность — үҙеңдән яуаплылыҡты алып ташлау

сложить оружие — ҡорал ташлау, бирелеү

сложа руки сидеть — ҡул ҡаушырып тик ултырыу, эшләмәү, ҡыл да ҡыбырлатмау

снять книгу с полки — кәштәнән китапты алыу

снять картину со стены — стенанан картинаны алыу

снять телефонную трубку — телефон трубкаһын алыу

снять кинофильм — кинофильм төшөрөү

как рукой сняло — ҡул менән һыпырып ташлағандай булды (ауырыуға, ҡайғы-хәсрәткә ҡарата)

снять боль — ауыртыуҙы баҫыу

снять голову: — 1) ҡаты яза биреү

2) башын ашау, һәләк итеү; снять допрос — һорау алыу

снять обвинение — ғәйепһеҙ тип табыу, аҡлау, ғәйепләмәү

снять колесо с телеги — арбаның тәгәрмәсен алыу

снять костюм — костюм һалыу

снять сапоги — итек сисеү

снять пальто — пальто сисеү

снять выговор — шелтәне алыу

снять блокаду — блокаданы бөтөрөү

снять шкуру — тиреһен тунап алыу

снять грим — гримды һөртөп алыу

снять кожицу с колбасы — колбасаның тышын (ярыһын) әрсеп алыу

снять урожай — уңыш йыйып алыу

снять с работы — эштән сығарыу

снять с учёта — учёттан төшөрөү

снять вопрос с повестки дня — мәсьәләне көн тәртибенән алып ташлау

снять своё предложение — тәҡдимеңде кире алыу

снять мерку с головы — баш үлсәмен алыу

вершить всеми делами — бөтә эштәр менән етәкселек итеү

вершить судьбами людей — кешеләрҙең яҙмышын хәл итеү

вершить дела — эштәрҙе тамамлау

вершить копну — күбә ослау

дать книгу почитать — китапты уҡырға биреп тороу

за эту вещь ты сколько дал? — был нәмә өсөн һин күпме бирҙең?

дать орден посмертно — орденды үлгәндән һуң биреү

дать взаймы — бурысҡа биреү

дать волю чувствам — тойғоларға ирек биреү

не дать спать — йоҡларға ирек бирмәү

дать высказаться — һөйләргә рөхсәт итеү

дай отдохну — ҡана, ял итеп алайым әле

дай я сам пойду — ҡана, үҙем барайым әле

дать волю рукам — ҡулды оҙайтыу, ҡулсырланыу

дать дорогу кому — юл күрһәтеү, тормош юлына сығарыу

дать жизнь — йән биреү, бала тыуҙырыу

дать занавес — шаршау төшөрөү

дать знать — белгертеү, хәбәр итеү

дать клятву — ант итеү

дать маху: — 1) һынатыу

2) бирешеү; дать начало чему — башлап ебәреү, башланғысы булыу

дать понять — аңғартыу, һиҙҙереү

дать свет — яҡтылыҡ (ут) биреү, яҡтыртыу

дать себе труд — тырышып ҡарау, үҙеңде ышандырыу

дать слово: — 1) кому берәйһенә һөйләргә һүҙ биреү

2) вәғәҙә (һүҙ) биреү; дать стрекача (тягу) — табан ялтыратыу, шылыу

дать урок кому — һабаҡ (кәрәген) биреү, арт һабағын уҡытыу

дать шпоры — ҡабаландырыу, тиҙләтеү

как пить дать — һис һүҙһеҙ, һис шикһеҙ

не дать в обиду — арҡалау, яҡлашыу

ни дать ни взять — тап (тас), һуйып ҡаплаған

он тебе даст! (угроза) — ул һинең кәрәгеңде бирер!

я тебе дам! — кәрәгеңде бирермен!

дать обед в честь юбиляра — юбиляр хөрмәтенә мәжлес ойоштороу

дать квартиру — фатир биреү

дать землю арендаторам — ҡуртымсыларға ер биреү

ему нельзя дать больше сорока лет — уға ҡырҡ йәштән дә артыҡ биреп булмай

дать трудное задание — ауыр эш биреү

дать интересный концерт — ҡыҙыҡлы концерт биреү

дать доход — килем (уңыш) биреү

дать хороший урожай — яҡшы уңыш биреү

дать залп — залп биреү

дать сигнал — сигнал биреү

дать осадок — төбөнә ултырыу, һарҡынды барлыҡҡа килеү

дать трещину — ярыҡ барлыҡҡа килеү, ек хасил булыу

дать течь — һыу аға башлау

дать осечку — атылмау, сағылмау

загубить коня — атты һәләк итеү

загубить много денег — аҡсаны күпләп юҡ-барға сарыф итеү

загубить жизнь чью — тормошон боҙоу (юҡҡа сығарыу)

загубить (свою) душу — енәйәт менән (гонаһ ҡылып) намыҫына көс килтереү

ведать историю семьи — ғаилә тарихын белеү

не ведает, что творит — нимә эшләгәнен белмәй

она не ведала колебаний — ул икеләнеү тойманы

ведать хозяйством — хужалыҡ менән идара итеү

даровать жизнь — үлем язаһынан азат итеү, енәйәтен (ғәйебен) ғәфү итеү

даровать свободу — ирек биреү, иреккә сығарыу

обращение планет — планеталарҙың әйләнеүе

обращение простых дробей в десятичные — ябай кәсерҙе унарлы кәсерҙәргә әйләндереү

мягкое обращение с ребёнком — бала менән йомшаҡ мөғәмәлә итеү

изысканность обращения — мөғәмәләнең нәзәкәтлеге

обращение к народу — халыҡҡа мөрәжәғәт

принять обращение — мөрәжәғәт ҡабул итеү

послать обращение — мөрәжәғәт ебәреү

выделить обращение запятыми — өндәш һүҙҙе өтөрҙәр менән айырыу

пустить в обращение — ҡулланыуға индереү

изъять из обращения — ҡулланыштан сығарыу

находиться в обращении — ҡулланышта булыу

товарное обращение — тауар әйләнеше

перевести детей через улицу — балаларҙы урам аша сығарып ҡуйыу

перевести класс в другую комнату — синыфты икенсе бүлмәгә күсереү

перевести студента на третий курс — студентты өсөнсө курсҡа күсереү

перевести издательство на хозрасчёт — нәшриәтте хужалыҡ иҫәбенә күсереү

перевести разговор на другое — һүҙҙе икенсегә бороу

перевести два миллиона — ике миллион һум(ды) күсереү

перевести с русского на башкирский — урыҫ теленән башҡорт теленә тәр-жемә итеү

перевести фунты в килограммы — ҡаҙаҡтарҙы килограмдарға әйләндереү

перевести рисунок — һүрәтте күсереп төшөрөү

перевести мышей — сысҡандарҙы ҡырып бөтөрөү

перевести все деньги — бөтә аҡсаны туҙҙырыу

перевести дух (дыхание) — иркен тын алыу, тын алып ҡалыу, хәл алыу

рассудить спор — бәхәсте хәл итеү

рассудите, как быть — нимә эшләргә икәнен уйлап ҡарағыҙ

растратить деньги на мелочи — аҡсаны ваҡ-төйәккә тотоп бөтөрөү

растратить казённые деньги — ҡаҙна аҡсаһын туҙҙырыу

растратить здоровье — һаулыҡ юғалтыу

растратить силы — көс әрәм итеү