-
1 дарын
1) ყოლა, ქონება2) შენახვა3) ტარება, ჩაცმა4) ვალში ყოფნა (ვიღაცასთან)5) ვალდებულად ყოფნაцы дӕ дарын რას მავალდებულებ (რა ვალდებული ვარ შენ წინაშე)?6) ჩაგდება (რამედ), მიჩნევაницӕмӕ дарын არაფრად მიმიჩნევს, არაფრად მაგდებს7) ჩარევა◊ дӕ дзых ардӕм ма дар შენ აქ ნუ ერევი; აქ ენას ნუ ჩრი (ენას აქ ნუ რევ)8) хызӕй дарын თევზის დაჭერა (ბადით); გადატ. უსაქმურობა◊ бон изӕрмӕ хызӕй дарынц დილიდან საღამომდე უსაქმურობენ9) მეშველი ზმნა, მაგ., дымгӕмӕ дарын ვანიავებ, განიავება (მარცვლეულისა)◊ хъыгдарын ხელის შეშლა◊ зӕрдыл дарын დამახსოვრება◊ хӕс дарын ვალის ქონა◊ ком дарын მარხვის შენახვა, მარხულობა◊ хи дарын თავის დაჭერა, წესრიგის დაცვაадӕмы ӕхсӕн хи дарын зонын хъӕуы ხალხში (საზოგადოებაში) თავის დაჭერას ცოდნა უნდა -
2 фӕдарын
1) ხმარება, ცვეთა, ტარება2) დაჭერა -
3 ком дарын
მარხვა -
4 лӕдарын
1) დაწრეტა, დაწურვა2) ჩაწვეთება -
5 хуытӕдарын
მეღორეობა -
6 зӕрдӕ
გული◊ зӕрдӕмӕ исӕг შთაბეჭდილებიანი, გულთან მიმტანი (რაიმე ამბისა); გულშემატკივარი, თანამგრძნობი, გულმტკივნეული◊ зӕрдӕйы уидаг მოფერება ძვირფასი, საყვარელი; გულის ფესვი◊ зӕрдӕ ӕвӕрын დაიმედება, იმედის მიცემა, გულის გაკეთება◊ зӕрдӕ ӕхсайын მოუსვენრობა, შფოთვა, გულის წუხილი◊ зӕрдӕ бавӕрын (сӕвӕрын) დაპირება, შეპირება, გამხნევება, იმედის მიცემა, გაგულოვნება, გაბედვინება◊ зӕрдӕ бахъазын მოწონება◊ зӕрдӕ дарын ა) იმედოვნება, გაანგარიშება; ბ) იმედის მიცემა◊ зӕрдӕ ӕлхӕнын გულისმოგება, ლაქუცი, მლიქვნელობა◊ зӕрдӕ райын ა) გახარება; ბ) კეთილმიდრეკილება, სიმპათიის გრძნობა◊ зӕрдӕ фехсайын დაეჭვება, შეყოყმანება◊ зӕрдӕ хӕссын გულისრევაмӕ зӕрдӕ хӕццӕ кӕны, мӕ зӕрдӕ хӕссы გული მერევა◊ зӕрдӕмӕхӕссын გულთან ახლოს მიტანა◊ зӕрдӕмӕ цӕуын მოწონება◊ зӕрдӕтӕ ӕвӕрын, зӕрдӕ фидар кӕнын დაიმედება; გამხნევება; გულის გამაგრება◊ зӕрдыл дарын ხსოვნა◊ зӕрдыл ӕфтауын (ӕфтын), зӕрдыл лӕууын кӕнын გახსენება◊ зӕрдӕ фӕсайын იმედების გაცრუება◊ мӕ зӕрдӕйӕ ჩემი აზრითцы дӕ зӕрды ис? გადატ. გულში რა გიდევს? რა გინდა, რას აპირებ?◊ мӕ зӕрдӕ йӕ нӕ исы არ მომწონს (გული არ იღებს, არ იკარებს)◊ мӕ зӕрдӕ дзы фӕцъӕх თავი მომაბეზრა◊ йӕ зӕрдӕ мыл фӕхудт ჩემზე ნაწყენი დარჩა◊ зӕрдӕйы тӕгтӕ გულის ძარღვები◊ зӕрдӕ бахъарм уын გულის წასვლა◊ зӕрдӕ бауазал уын ცუდად გახდომა◊ зӕрд ӕ бамӕгуыр уын გულისგატეხის, მოწყენილობის, სევდის გრძნობა◊ дӕ зӕрдӕ дӕм куыд дзуры გული რას გეუბნება (რას გკარნახობს)◊ мӕ зӕрдӕ йӕм ӕхсайы გული მიწუხს; მის გამო ვშიშობ; მის გამო ვწუხვარзӕрдӕйы цавд გულისცემა, გულის ფრიალი, გულის ფანცქალიзӕрдӕйы ахаст, зӕрд ӕйы уаг გუნება, სულიერი განწყობილება◊ мӕ зӕрдӕ – дзы фӕтахт თავი მომაბეზრა, მომწყინდა, მომბეზრდა -
7 ӕнгуыр
-
8 дон
(მრ. дӕттӕ) წყალი◊ донӕй сурӕй хизын წყლიდან მშრალად გამოსვლა (უვნებლად თავის დაღწევა)◊ доны чызг წყლის ქალი (ალი)◊ мӕ дзыхы дон ис პირში წყალი მაქვს ჩაგუბებული (ვერაფერს ვამბობ)доны хъаз ზოოლ. გედიсӕнӕфсиры дон ყურძნის წვენი. -дон რთული სიტყვის მეორე ნაწილი, აწარმოებს დანიშნულების სახელებსцӕхӕрадон ბაღჩა, ბოსტანი -
9 дымгӕмадӕрӕн
სანიავებელი მანქანა; სანიავებელი -
10 дзидзи
-
11 рухс
(მრ. рухсытӕ)1. შუქი, სინათლე2. ნათელიрухс кӕнын ა) განათება, გაშუქება; ბ) გათენება; გ) ნათება, კიაფი, გამოკრთომა, გამოშუქებაрухс уадзын ნათება, კიაფი, გამოკრთომა, გამოშუქება -
12 сау
-
13 уазалзӕрдӕ
გულგრილიуазалзӕрдӕ дарын გულგრილად, ცივად მოპყრობა -
14 фӕндаг
(მრ. фӕндӕгтӕ) გზაфӕндаг кӕнын გზის გაკვალვა, გზის გაკვლევა, გზას იკვალავსфӕндаг дарын სვლა, სიარული, წასვლა, გზის სწავლება (მითითება) -
15 фысфос
ცხვარი -
16 хи
1. ნაცვალ.1) თავისი; პ. — мӕхи ჩემი; პ. — дӕхи შენი; პ. — йӕхи მისი2) хи дарын თავის დაჭერა, მოქცევა2. საკუთარი -
17 цӕст
(მრ. цӕстытӕ)1) თვალიцӕсты фӕрдыг ანატ. თვალის ბროლიцӕст ахӕссын თვალის მოვლება; დათვალიერება◊ цӕст ӕрныкъулын თვალის ჩაკვრა2) მრგვალი ღიობი, ნახვრეტი, ხვრელი3) შუქი, სხივი, სინათლე4) ბორბალი5) განყოფილებაгоны цӕст ბეღელის, ნალიის განყოფილება◊ цӕсты ныкъуылд წამი, თვალისდახამხამებაцӕст дарын თვალყურის დევნება, შენიშვნის მიცემაцӕстмӕ дзурын პირფერობა, ქლესაობა, მლიქვნელობა, პირმოთნეობაцӕстмӕ митӕ кӕнын ლაქუცი, ლაციცი, პირფერობა -
18 цъӕх-цъӕхид
ზედს. აღმატ. ხარისხ. ულურჯესი; უმწვანესი (სიტყვასიტ. ლურჯ-ლურჯი; მწვანე-მწვანე)цъӕх-цъӕхид дарын გალურჯება; გამწვანება
См. также в других словарях:
дарын — ↓ адарын, бадарын, æрдарын, æрбадарын, радарын, ныддарын, сдарын, фæдарын Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст х … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фæдарын — ↑ дарын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: фæдарынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: фæдарæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: фæдарæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæдарын … … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
дарын — з.б.п., дардтон, дардтаин, дардзынæн … Орфографический словарь осетинского языка
дарын — Қ орда., Арал) жаршы. Менің досым тойда, атшабарда қашан да д а р ы н болады Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
лæдарын — ↔ лæдæрсын ↓ ралæдарын, ныллæдарын Хуымæтæг, æнæаразгæ, цæугæ мивдисæг. Æнæххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: лæдарынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: лæдарæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: лæдар … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ныллæдарын — ↑ лæдарын, ↔ ныллæдæрсын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: ныллæдарынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: ныллæдарæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: ныллæдарæнтæ йедтæ Ифтындзæг … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ралæдарын — ↑ лæдарын, ↔ ралæдæрсын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: ралæдарынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: ралæдарæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: ралæдарæнтæ йедтæ Ифтындзæг … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
Дзидзи дарын — см. Дзидзи дарын – перевод Дзидзи дарын – кæнгæ лæппу иу кæмæй кодтой, уымæн символикон æгъдауæй дзидзи дарын, лæппу кæныны æгъдауы сæйрагдæр хай, уыимæ, фидыды æгъдаумæ гæсгæ, туджджынæй лæппу кæнгæйæ дæр. Дзидзи дарын иуæй иу хатт хуыдтой лæппу … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Дзидзи дарын – перевод — см. Дзидзи дарын Дзидзи дарын – символическое кормление грудью усыновляемого, основной элемент всех обрядов усыновления, в том числе и усыновления кровника при обряде примирения; этим же термином иногда назывался и сам обряд усыновления. В основе … Словарь по этнографии и мифологии осетин
КОМ ХÆЛИУÆЙ ДАРЫН — тж. ДЗЫХ ХÆЛИУÆЙ ДАРЫН 1. Хуым. Æдзух дзæгъæлы дзурын, хыл кæнын. Батырбегмæ мæ ком хæлиуæй дарын, Дибалоны уынаффæтæ ххæст кæнын. (МД. 1988. 1.) 2. Æдзух кæугæ кæнын. Фæзæгъынц чысыл сывæллонæй … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХУД ДАРЫН — тж. ÆЗ ДÆР ХУД ДАРЫН Искæмæй цухдæр ницæмæй уын. Æз дæр худ дарын, мыггаджы ном хæссын. (Хацырты С. Хæхты фæдисон.) … Фразеологический словарь иронского диалекта