-
21 осмеять
сов. кого-что масхара (мазоҳ) кардан; осмеять чьй-л. нравы хислатҳои касеро мазоҳ кардан; зло осмеять кого-л. касеро сахт масхара кардан -
22 особенность
ж сифат, хислат, хусусият, хосият; характерная особенность хислати хос; национальные особенност-и хусусиятҳои миллӣ <> махсусан -
23 отрицательный
(отрицате|-лен, -льна, -льно)1. манфӣ, салбй, инкорй; отрицательный ответ ҷавоби манфй2. манфй, хилоф, зид; отрицательный отзыв баҳои манфӣ; отрицательное отношение муносибати хилоф3. баръакси чашмдошт; манфӣ, салбй; отрицательный результат натиҷаи манфӣ4. (по-строенный на отрицании) инкорй, салбй, ғайри мақбул; отрицательный метод услуби салбй5. бад, зишт; отрицательные качества сифатҳои бад; отрицательные черты характера хислатҳои бад6. мат. манфй; отрицательные величины ададҳои манфӣ7. физ. салбй; \отрицательныйый заряд заряди салбй -
24 отходчивость
ж бекина будан(и), нармдилӣ; характера бекина будани хислат -
25 очертенёть
сов. прост. ба дил задан, безор (дилгир) шудан, нафратангез шудан очертеть прост. см. осточертеть очертить сов.1. что гирдогирд хат кашидан, хат кашида ҷудо кардан; очертенёть-ить контуры чего-л. хат кашида тарҳи чизеро ҷудо кардан2. кого-что перен. тасвир (таъриф) кардан, баён (васф) кардан; автор живо очертенётьил характеры героев муаллиф хислатҳои қаҳрамононро шавқовар тасвир кардааст <> очертенётья голову бемулоҳиза, беандеша; действовать очертенётья голову беандеша рафтор кардан очерчивать несов. см. очертить очерчиваться несов.1. намоён (аён, намудор, зоҳир, падидор) шудан; вдалй очертенётьлся лес аз дур ҷангале намоён гашт2. страд. гирдогирд хат кашида шудан очёс м собир. см. очёски очесать сов. что1. шона (тит, ҳаллоҷй, наддофӣ) кардан; очертенёть коноплю лифи канабро ҳаллоҷй кардан2. хамвор (тахт) кардан; \очертенёть копну ғарамро тахт кардан -
26 по
предлог1. с дат. (на поверхности, вдоль поверхности, о поверхность) аз, ба, ба рӯи…; қадқадди…, бо; идти по дороге аз роҳ гузаштан (рафтан); спускаться по лестнице аз зина фуромадан; пройти по мосту аз пул гузаштан; гладить по головё сарро сила кардан; дождь стучит по крыше борон бомро мекӯбад, борон бомкӯбӣ карда истодааст; бить по мячу тӯпро задан2. с дат. (в пределах, в области чего-л.) дар; бродить по лесу дар беша гаштан; работать по профсоюзной линии дар соҳаи иттифоқҳои касаба кор кардан; соревнование по лыжам мусобиқаи лыжаронҳо//с сущ. во мн. ба; рассадить всех по местам ҳамаро ҷо ба ҷо шинондан; развесить картины по стенам суратҳоро ба деворҳо овехтан3. с дат. (в направлении чего-л.) б.а сӯи бо, аз паи…; плыть по течению ба сӯи поёноб шино кардан, бо ҷараёни об шинокунон рафтан; идти по ветру бо вазиши бод роҳ рафтан, бо боди мурод роҳ рафтан; идти по следу зверя аз паи дарранда рафтан.4. с дат. (согласно, следуя чемул.) аз рӯи…, мувофиқи …, аз бо, ба; начинать работу по гудку корро бо бонги гудок сар кардан; работать по плану аз рӯи нақша кор кардан; по моему мнению ба фикри ман, ба назари ман; уволиться по собственному желанию бо хоҳиши худ аз кор рафтан; по доброй воле хушӣ ба хущй; бо иродаи нек; бо хоҳиши худ; по выбору аз рӯи хоҳиш, аз рӯи интихоб, аз рӯи дилхост; судить по внешности аз сураташ дар бораи сираташ ҳукм баровардан, дар бораи касе. аз рӯи намуди зоҳириаш мулоҳиза доштан; жениться по любви муҳаббат баста (нағз дида) зан гврифтан; по вкусу аз рӯи завқ (табъ), табън дил; это ему не по вкусу ин ба вай намефорад // разг. в сочет. с личн. мест. аз, мувофиқи…, ба; по мне аз ман бошад; по тебе аз ту бошад; всё не по ней ҳеҷ чиз ба ӯ маъқул намешавад (нест), ҳеҷ чиз ба табъи ӯ намешинад // в сочет.: не по кармаиу компо -л. қудрати харидан надорад, ба кисааш (ба пулаш) мувофиқ нест; емe не по карману эта покупка ӯ ба харидани ин чиз пул надорад, қудраташ ба харидани ин чиз намерасад; по плечу, по силам мувофиқи қудрат; эта работа ему не по плечу (не по силам) ба ин кор зӯраш намерасад, ин кор аз иқтидори ӯ берун аст5. с дат. (на основании какихл. при знаков) аз ҷиҳати…, бо, аз рӯи…, мувофиқи…; старший по возрасту аз ҷиҳати синну сол калонтар; лӯчший по качеству аз ҷиҳати сифат беҳтаринаш; учитель по профессии касбаш муаллимӣ // (при указании родства, близости) аз тарафи…; родственники по матери хешу табор аз тарафи модар; товарищ по работе ҳамкор, ҳамкасаба // (при указании на имя, фамилию и т. п.) бо, … номаш, лақабаш; …ном; слесарь по имени Николай Николай ном челонгар6. с дат. (посредством) бо, ба воситаи,.., аз; послать по почте бо почта фиристодан; сообщить по телеграфу ба воситаи телеграф хабар додан; передать по радио аз (бо) радио хабар додан7. с дат. (вследствие) ба (аз) сабаби…, дар натиҷан…, бинобар он, бо, аз рӯи; сделать что-л. по ошибке саҳван коре кардан, аз ғайри ихтиёр роҳ додан; отсутствовать по болезни аз сабаби беморӣ ғоиб будан; по рассеянности аз сабабй (дар натиҷаи) фаромӯшхотирӣ; по обязанности аз рӯи ӯҳдадорӣ, аз рӯи вазифадорӣ8. с дат. (при указании цели действия) бо, барои; вызвать по делу бо коре ҷеғ задан; геологическая партия по разведке поленых ископаемых партияи геологии ҷӯяндагони канданиҳои фоиданок; кружок по изучению русского языка маҳфили забони русӣ9. с дат. с сущ. во мн. ч. (при обозначении времени) гҳо, дар; ҳар; гулять по утрам пагоҳиҳо гардиш кардан; заниматься по ночам шабҳо кор кардан; шабкорӣ кардан; ездить за город по воскресеням дар рӯзҳои якшанбе беруни шаҳр рафтан10. с дат. (в разделительном значении): дать детям по яблоку ба бачагон яктоӣ себ додан; по рублю за штуку донааш яксӯмӣ11. с дат. (в знач. предлош «о»): скучать по детям фарзандҳоро ёд шудан; тоска по дому хонаро пазмон шудан, ба хона дилкашолӣ доштан12. с вин. (до, вплоть до) то; войти в воду по пояс то камар (то миён) ба об даромадан; прочитать с первой по пятую главу аз боби якум то боби панҷум хонда баромадан; по сей день то имрӯз, то ҳол13. свин. (с сущ. «сторона», «рука» с опр.) дар тарафи…, аз тарафи..,; сидеть по другую сторону стола дар он тарафи миз нишастан; по левую руку находится парк, по правую -стадион дар тарафи чап - боғ, дар тарафи ростстадион ҳаст14. с вин. прост. и обл. (в знач. пред-лога «за») барои…, ба; пойти по воду барои об рафтан; ходить по грибы [ба] занбӯруғчинӣ рафтан15. с дат. и вин. в сочет. с числ.: по одному яктоӣ; якнафарӣ; по три сетой, се-се; сенафарӣ16. с предл. (после чего-л.) баъд аз, пас аз, баъди…; по окончании работы баъди кор, баъд аз тамом шудани кор; по прибытии на место баъд аз расидан ба ҷое по 5 приставка1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: пайдо кардаии ягон сифат, хислат ва кайфият - побелеть сафед шудан расондйни амал то ба натща - погибнуть нобуд шудан, барҳам хӯрдан 1) ащом додани амал дар як дафъа - поблагодарть ташаккур гуфтан 4) ан-чом додани амал дар зарфи ягон вақт, махсусан вакти кӯтоҳ - побегать андак тохтан; посидеть андак нишастан 5) ибтидои амал - побежать давидан, давидан гирифтан; повеять ба вазндан сар кардан 6) давомати номуайяни такроршавии амал ва ё ҳодиса- побаливать гоҳ-гоҳ дард кардан, андак дард кардан; поглядывать гоҳ--гоҳ нигоҳ кардан 7) ащом дода шудани амал дар дарачаи сусттаре по позолотить зарандуд кардан 8) паҳн шудани амал ба ҳамаи объектҳо ва ё бисёре аз онҳо, инчунин аз тарафи амал ё вазъият фаро гирифта шудани субъектҳои бисёр ва ё ҳамаи онҳо по попрятать пинҳон кардан; помёрзнуть ҳама (бисёр) аз хунукӣ нобуд шудан 9) анҷом додани амал ба таври оҳиста, тадричан ва ё дар якчанд дафъа по попривыкнуть андак одат кардан 10) шакли намуди мутлақи баъзе феълҳоро месозад по подарить бахшидан; познакомить шинос кардан, шиносондан2. дар калимасозии сифат истеъмол меёбад: 1) баъд аз он ки бо асоси калима нишон дода шудааст, вокеъ гардида - посмертный пас аз марг, баъди мурдан 2) мутобиқ ва муносиби он чи ки бо асоси калима нишон дода мешавад - подоходный …и даромад, аз рӯи даромад; посильный ба қадри ҳол, ало қадри ҳол, мувофиқи қувват 3) мансуб ба ҳар яке аз предметҳои бо асоси калима нишон додашуда; иҷрошаванда, ченшаванда, тақсимшаванда мутобиқи он чи ки бо асоси калима нишон дода шудааст - поголовный …и саршумор, сар то сар, саросар; помесячный якмоҳа, ҳармоҳа, моҳ ба моҳ3. дар мавриди сохта шудани даричаи қиёсии сифат ва зарф тобиши мулоимӣ, сустшавии кайфиятеро медиҳад, ки бо сифат ё зарф ифода шудааст - помоложе ҷавонтар, хурдтар; поновёе навтар, тозатар4. дар сохта шудани сифатҳо бо маънои «ба назди чизе ё қадпо -қадичизе воқеъшуда»инчунин дар сохтани исмҳо ба маънои «мутобиқ ба кор» меояд - пограничный сарҳаддӣ, …и ҳудуд; побережье соҳилй баҳр, соҳили дарё5. бо ҳамроҳии сифатщо зарфҳои тарзи амалро месозад - поновому ба таври нав, аз нав, дубора; попрежнему мисли пештар, аввала (пештара) барин; порусски русӣ, ба русӣ6. бо ҳамроҳии чонишинҳои соҳибӣ зарфҳои бо маънои «мутобиқи ақидаи (орзуи) касеро месозад - по-моему ба фикри ман, ба назарам, ба хаёлам; по-твоему ба фикри ту, ба назарат, ба хаёлат -
27 повадка
ж разг. одат, рафтор, сират, хислат; усвоить дурную повадку ба рафтори бад одат кардан, хислати бад пайдо кардан -
28 привычка
ж одат, хӯ, хислат; плохая привычка одати бад; войти в привычку ахж шудан, ба ҳукми одат даромадан делать что-л. по привычке аз рўи одат коре кардан; выработать в себе привычку худро омӯхта кунондан; иметь привычку одат доштан; приобрести \привычкау одат пайдо кардан -
29 природа
ж1. табиат; мавҷудот; явления природы ҳодисаҳои табиат; законы природы қонунҳои табиат; беречь природу табиатро муҳофиза (эҳтиёт) кардан2. табиат (маҷмӯи шароити табиӣ) тропическая природа табиати минтақаи тропики (ҳорра); северная природа табиати минтақаи шимол3. моҳият, хосият, хусусият, сифат, фитрат; природа света моҳляти рӯшноӣ4. разг. табиат, хислат, табъ, фитрат, сират, тинат; мягкий по природе человек одами нармтабиат, одами хушсират5. прост, (происхождение) аслу насаб, зот, фитр, сиришт <> живая природа мавҷудот, олами зинда; мёртвая природа табиати беҷон, олами ғайризинда; от природы зотан; слепой от природ ы кӯри модарзод; в природе вещей моҳиятан, табиатан; на лоне природы дар оғӯши (саҳни) табиат, дар ҳавои кушод; дитя природы уст. и шутл. зодаи табиат; игра \природаы аҷоиботу ғароиботи табиат -
30 прихотливость
ж1. нозукписандӣ, сернозунузӣ, сертакаллуфӣ, мушкил"исандй, пуртаваққӯӣ; прихотливость характера сернозунуз будани хислат2. серҳашамӣ, мураккабӣ, пурнақшунигорӣ; прихотливость орнамента серҳашамии нақшу нигор -
31 свойство
с хусусият, хосият, сифат, хислат; правдивость - его главное свойство ростқавлӣ сифати аслии вай аст -
32 штрих
м1. (линия) хат, рах; штрихй на бумаге рахҳои коғаз2. перен. хислат, хусусият, хосият; любопытный штрих хосияти аҷоиб, ҷузъи аҷоиб
- 1
- 2
См. также в других словарях:
хислат — [خصلت] а. хосият, одат, тинат … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
накӯхислат — [نکوخصلت] ниг. некухислат … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
некӯхислат — [نيکو خصلت] хубхислат, хушхулқ, хушфеъл … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
некӯхислатӣ — [نيکو خصلتي] хубхислатӣ, хушхулқӣ, хушфеълӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ахлоқ — [اخلاق] а. ҷ. хулқ 1. қоидаҳои рафтору одоб, хислатҳои рӯҳиву маънавӣ ва фарҳангии пазируфта миёни мардум ва риояи онҳо аз тарафи ҳар як фарди ҷамъият; ахлоқи нек хулқу одоби писандида; ахлоқу одоб рафтор, тарзу равиш, хулқу атвор 2. хислат,… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
васф — [وصف] а 1. баёни чигунагии чизе, тасвири ҳол, сифату шарҳи ҳоли касе 2. таъриф, тавсиф; мадҳ; дар (бар) васфи… // ба васфи… а) дар баёни…, дар зикри…, дар хусуси…, бахшида ба… б) дар таърифи…, бахшида ба тавсифи…, дар мадҳи…; васф кардан… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
одат — [عادت] а 1. хулқ, хӯ, хислат 2. расм, қоида, таомул; урфу одат расму таомул; аз одат берун а) бар хилофи одат; б) берун аз ҳадди муқаррарӣ, аз ҳад зиёд; аз рӯи одат а) аз рӯи хулқу хислат; б) аз рӯи расму таомул, мувофиқи қоида; одат кардан хӯ… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
хӯй — [خوي] табиат, тинат, хулқ, хислат; одат; феълу хӯй хислат ва табиат; хӯй гирифтан (кардан) одат кардан, омӯхта шудан, унс гирифтан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Уйгурская литература — литература уйгуров. С 1917 развивается советская У. л. (в Средней Азии) и литература зарубежных уйгуров (Восточный Туркестан, ныне Синьцзян Уйгурский автономный район КНР). Уйгурский народ создал богатейший фольклор во всём многообразии… … Большая советская энциклопедия
Гафур Гулям — Имя при рождении: Гафур Гулямович Гулямов Дата рождения: 27 апреля (10 мая) 1903(1903 05 10) Место рождения … Википедия
асил — [اصيل] а 1. покнажод, соҳибнасаб; наҷиб, дорои хислат ва хусусиятҳои хуб 2. ҳақиқӣ, аслӣ … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ