-
121 Кассалық операциялар
Кассалық операциялар дегеніміз банкінің қолма-қол ақшаны инкассолаумен, сақтаумен және берумен байланысты қызметі.
Под кассовыми операциями понимается деятельность банка, связанная с инкассацией, хранением и выдачей наличных денег.
Коммерциялық банкілер кассалық операцияларды жүргізу кезінде қандай заңнамалық актілерді басшылыққа алады?
Какими законодательными актами руководствуются коммерческие банки при проведении кассовых операций?
Бұл салада банкілер “Қазақстан Республикасындағы банкілер және банк қызметі туралы” ҚР Заңын, сондай-ақ уәкілетті орган бекіткен Кассалық операцияларды жүргізу тәртібін басшылыққа алады.
В этой сфере банки руководствуются Законом РК “О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан”, а также Порядком ведения кассовых операций, утвержденным Уполномоченным органом.
Уәкілетті орган бекіткен ережелер бойынша кәсіпорындар кассада банк кәсіпорындардың басшыларымен келісе отырып белгілейтін лимит шегінде қолма-қол ақша ұстай алатындай болып көзделген. Белгіленген лимиттен тыс нақты ақшаны кәсіпорын өзіне қызмет көрсететін банкімен келісілген тәртіппен және мерзімде банкіге өткізуге міндетті. Кәсіпорын кассасындағы нақты ақша қалдығының лимиті кәсіпорын қызметінің ерекшеліктерін және ақша түсімін инкассолауды басшылыққа ала отырып белгіленеді.
По утвержденным уполномоченным органом правилам, предусмотрено, что предприятия могут иметь в кассе наличные деньги в пределах лимита, устанавливаемого банком, по согласованию с руководителями предприятий. Денежную наличность сверх установленного лимита предприятие обязано сдавать в банк в порядке и в сроки, согласованные с обслуживающим его банком. Лимит остатка наличных денег в кассе предприятия устанавливается исходя из особенностей деятельности предприятия и инкассации выручки.
Қолма-қол ақша:
Наличные деньги могут сдаваться:
- банкілердің күндізгі және кешкі кассаларына;
- в дневные и вечерние кассы банков;
- инкассаторларға;
- инкассаторам;
- кейіннен банкіге өткізу үшін кәсіпорындардағы банкілерге арналған бірлескен кассаларға;
- в объединенные кассы на предприятиях для последующей сдачи в банк;
- жасалған шарттар негізінде банкілердің шоттарына аудару үшін байланыс кәсіпорындарына өткізіледі.
- предприятиям связи для перечисления на счета банков на основе заключенных договоров.
Банкілердегі қолма-қол ақша сақтық қорлары мен айналым кассасына бөлінеді.
Денежная наличность в банках распределяется в резервные фонды и оборотную кассу.
Олардың айырмашылығы мынада: сақтық қорларының ақшасы әлі айналысқа жіберілмеген немесе айналыстан алынған деп саналады, сондықтан қолданыстағы ережелерге сәйкес оны тек уәкілетті органның рұқсатымен пайдалануға болады. Айналым кассасындағы ақша айналыстағы ақша болып есептеледі, сондықтан оны беру қосымша рұқсатты қажет етпейді.
Их различия заключаются в том, что деньги резервных фондов считаются еще не выпущенными в обращение или изъятыми из обращения, поэтому, в соответствии с действующими правилами использовать их можно только с разрешения уполномоченного органа. Деньги, находящиеся в оборотной кассе, считаются деньгами в обращении, и их выдача не требует дополнительных разрешений.
Қолма-қол ақша мына шарттар сақталғанда:
Наличные деньги выдаются при соблюдении следующих условий:
- егер қаражатқа қажеттілік белгіленген ережелерге сәйкес қолма-қол ақшамен қанағаттандырылуға тиіс болса (еңбекақы төлеу үшін, ауыл шаруашылығы өнімін сатып алу үшін ақша беру, іссапар және шаруашылық шығындары), есеп айырысу шотында нақты қаражат болған жағдайда;
- при наличии средств на расчетном счете, если потребность в средствах в соответствии с установленными правилами должна удовлетворяться наличными деньгами (выдача денег на оплату труда, на закупку сельскохозяйственной продукции, командировочные и хозяйственные расходы);
- қаражатты төлеу мерзімі басталғанда беріледі.
- при наступлении сроков выплаты средств.
Кассалық операциялар бөлімі ақша қабылдау және беру үшін құрылады, онда кіріс, шығыс, кіріс-шығыс, кешкі кассалар, ақша майдалайтын кассалар, ақшалай түсімді қайта есептейтін кассалар болуы мүмкін.
Отдел кассовых операций создается для приема и выдачи денег, в котором могут быть приходные, расходные, приходно-расходные, вечерние кассы, кассы для размена денег, кассы для пересчета денежной выручки.
Банк қолма-қол ақшаны клиенттердің және инкассаторлардың өздері келгенде қабылдайды.
Банк принимает наличные деньги при личной явке клиентов и инкассаторов.
Айналым кассасы банкіге түскен барлық қолма-қол ақшаны кіріске алумен және есеп айырысу операцияларын орындаумен айналысады. Айналым кассасынан кәсіпорындарға, ұйымдарға, мекемелерге қолма-қол ақша да беріледі.
Оборотная касса занимается оприходованием всех поступающих в банк наличных денег и выполнением расходных операций. Из оборотной кассы происходит и выдача наличных денег предприятиям, организациям, учреждениям.
Банкінің кіріс кассалары қолма-қол ақшаны қандай құжаттардың негізінде қабылдайды?
На основании каких документов приходные кассы банка принимают наличные деньги?
Кіріс кассалары ақшаны хабарландыру бойынша қолма-қол ақшамен төленетін жарнапұлға қабылдайды, бұл хабарландыру клиент толтыратын үш нышаннан тұрады, олар: хабарландыру, түбіршек, ордер. Хабарландыруда ақшаның кімнен қабылданатыны, оның қай шотқа есептелетіні көрсетіледі, сома цифрмен және жазбаша жазылады, жарнапұлдың мақсаты көрсетіледі.
Приходные кассы принимают деньги по объявлению на взнос наличными деньгами, которые состоят из трех элементов, заполняемых клиентом, – объявления, квитанции, ордера. В объявлении указывают от кого принимаются деньги, на какой счет они зачисляются, сумму цифрами и прописью, назначение взноса.
Есеп айырысу шотынан қаражат алу кезінде (жалақыға, жәрдемақыға, іссапар шығынына, шаруашылық мұқтаждарға) банкіге ақша чектері ұсынылады.
При снятии средств с расчетного счета (на заработную плату, пособия, командировочные расходы, хозяйственные нужды) в банк предоставляются денежные чеки.
Чекті толтырумен бір мезгілде оның деректемелері кәсіпорында чек кітапшасында қалатын және растау құжаты болып табылатын түбіршекке көшіріледі. Чектер толық толтырылған (сомасы көрсетіліп, қол қойылып, мөр басылып расталған) соң қаражатты алуға уәкілетті адамдарға беріледі.
Одновременно с заполнением чека его реквизиты переносятся на корешок, остающийся у предприятия в чековой книжке и являющийся оправдательным документом. Чеки после их полного заполнения (указания суммы, заверения подписями и печатями) выдаются лицам, уполномоченным на получение средств.
Кассалық операциялардың жүзеге асырылуында қазіргі заманғы қандай үрдістер қадағаланады?
Какие современные тенденции прослеживаются в осуществлении кассовых операций?
Кассалық қызмет көрсетуді жақсарту және жеделдету үшін банк тәжірибесінде электронды банк қызметтерін көрсетудің пластикалық карталар мен банкоматтар пайдаланылатын қазіргі заманғы жүйелері енгізілуде.
Для улучшения и ускорения кассового обслуживания в банковскую практику внедряются современные системы электронных банковских услуг с использованием пластиковых карт и банкоматов.
Қазақ-орыс анықтағыш-тілашар банктік жүйенің жұмыскерлерінің > Кассалық операциялар
-
122 справедливо
әділ, әділеттік, әділетті түрде -
123 банк-агент
агент-банк (1. халықаралық несие синдикатының мүшелері тарапынан бүкіл несие мерзіміне өз мүдделерінің кепілгері ретінде уәкілеттік берілген банк, 2. облигациялар шығару тапсырылған банк, 3. әдетте мемлекет, жергілікті орган тарапынан өзінің мүдделері үшін белгілі бір алыс-берісті жүргізуге уәкілеттік берілген банк) -
124 заңды құқығын мойындау
легитимация (1. қайсыбір құқықтың немесе өкілеттіктің заңдылығын тану, қуаттау, қайсыбір құқықтың немесе өкілеттіктің заңдылығын қуаттайтын құжаттар)Казахско-русский экономический словарь > заңды құқығын мойындау
-
125 мандат
мандат (тапсырма, аманат, өкілеттік, қандайда болсын тұлғаның құқығын, өкілеттігін куәландыратын құжат) -
126 несиелік жақсы атақ
рейтинг кредитный (қарызгердің несие алуға қабілеттілігі мен төлем төлеуге қабілеттілігін кешенді түрде бағалау)Казахско-русский экономический словарь > несиелік жақсы атақ
-
127 нормативтік акт
акт нормативный (1. мемлекеттің уәкілетті органы қабылдайтын ресми құжат, ол құқық нормаларын белгілейді, өзгертеді не олардың күшін жояды, 2. уәкілетті орган басып шығарған, құқық нормалары баяндалған құжат) -
128 Банкілерді құру
Қазақстанда банкілер акционерлік қоғам нысанында құрылады. Бұл үшін уәкілетті органның банк ашуға берген рұқсаты керек.
В Казахстане банки создаются в форме акционерных обществ. Для этого необходимо разрешение уполномоченного органа на открытие банка.
Банк Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен айқындалатын тәртіппен, банк заңнамасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып құрылады.
Банк создается в порядке, определяемом гражданским законодательством Республики Казахстан для юридических лиц, с учетом особенностей, установленных банковским законодательством.
Банк құру үшін қандай шарттар талап етіледі? Бұл, сірә, өте күрделі үдеріс шығар?
Какие условия требуются для создания банка? Это, наверное, очень сложный процесс?
Иә, банк құру күрделі үдеріс болып табылады, оны құру барысында:
Да, создание банка представляет собой сложный процесс, в течение которого:
- банкінің болашақ құрылтайшыларының өзара қарым-қатынасы қалыптасады;
- формируются взаимоотношения будущих учредителей банка;
- мынадай қажетті құжаттар табыс етіледі:
- представляются необходимые документы:
мемлекеттік тіркеуге алу және банк операцияларын жүзеге асыруға лицензия беру туралы қузаухатпен қоса өтініш;
заявление с ходатайством о государственной регистрации и выдаче лицензии на осуществление банковских операций;
- банкінің жарғысы;
- устав банка;
- құрылтайшылық шарт;
- учредительный договор;
- құрылтайшылардың жалпы жиналысының хаттамасы;
- протокол общего собрания учредителей;
- несие ұйымын тіркеу үшін мемлекеттік баждың төленгені туралы куәлік;
- свидетельство об уплате государственной пошлины за регистрацию кредитной организации;
- құрылтайшылардың тізімі;
- список учредителей;
- аудиторлық ұйымның қорытындысы;
- заключение аудиторской организации;
- экономикалық негіздеме;
- экономическое обоснование;
- банк басшыларының құрамы туралы мәліметтер;
- сведения о составе руководителей банка;
- Ұлттық банкінің жарғылық капиталдың төленгені туралы банкінің қуаттамасы.
- подтверждение банком об оплате уставного капитала Нацбанком.
Демек, Қазақстанда несие ұйымы тек арнаулы рұқсат негізінде ғана жұмыс істейтін болды ғой?
Значит, в Казахстане кредитная организация действует только на основании специального разрешения?
Өте дұрыс. Ал бұл рұқсат лицензия деп аталады. Онда осы несие ұйымының жүзеге асыруына құқығы бар банк операциялары, сондай-ақ осы банк операцияларын жүзеге асыруға болатын валюта көрсетіледі.
Совершенно верно. А это разрешение называется лицензией. В ней указываются банковские операции, на осуществление которых данная кредитная организация имеет право, а также валюта, в которой эти банковские операции могут осуществляться.
Жаңадан құрылған банкіге мынадай лицензиялар берілуі мүмкін:
Вновь организованному банку могут быть выданы следующие лицензии:
- теңге түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;
- лицензия на осуществление банковских операций со средствами в тенге (без права привлечения во вклады средств физических лиц);
- теңге және шетел валютасы түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;
- лицензия на осуществление банковских операций со средствами в тенге и иностранной валюте (без права привлечения во вклады средств физических лиц);
- асыл металдарды салымға тарту және орналастыруға лицензия;
-лицензия на привлечение во вклады и размещение драгоценных металлов;
- жеке тұлғалардың теңге түріндегі қаражатын салымға тартуға лицензия;
- лицензия на привлечение во вклады средств физических лиц в тенге;
- жеке тұлғалардың теңге және шетел валютасы түріндегі салымдарын тартуға лицензия;
- лицензия на привлечение во вклады средств физических лиц в тенге и иностранной валюте;
- бас лицензия.
- генеральная лицензия.
Біріншіден, бас лицензия теңге және валюта түріндегі қаражатпен барлық банк операцияларын орындауға лицензиясы бар банкіге беріледі. Екіншіден, бас лицензиясы бар банк белгіленген тәртіппен шетелде филиалдар аша алады және бейрезидент-банкілердің жарғылық капиталындағы үлестерді сатып ала алады.
Во-первых, генеральная лицензия может быть выдана банку, имеющему лицензии на выполнение всех банковских операций со средствами в тенге и иностранной валюте. Во-вторых, банк, имеющий генеральную лицензию, может открывать в установленном порядке филиалы за рубежом и приобретать доли в уставном капитале банков-нерезидентов.
Қазақстан банкілерінің жарғылық капиталдарды құрауы үшін шетел инвестицияларын тартуына рұқсат етіле ме?
Допускается ли для формирования уставных капиталов казахстанских банков привлечение иностранных инвестиций?
И¸, рұқсат етіледі. Шетел инвестициялары бар банкілер деп мыналар айтылады:
Да, допускается. Под банками с иностранными инвестициями понимаются:
- жарғылық капиталы резиденттер мен бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;
- банки, уставный капитал которых формируется за счет резидентов и нерезидентов;
- шетел банкілері, яғни жарғылық капиталы бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;
- иностранные банки, т.е. банки, уставный капитал которых формируется за счет нерезидентов;
- бейрезидент-банкілердің филиалдары.
- филиалы банков-нерезидентов.
Имеется ли лимит участия иностранного капитала в банковской системе страны?
Иә, еліміздің банк жүйесіне шетел капиталының қатысуына шектеулер қойылған. Бұл шектеулер отандық коммерциялық банкілердің қалыптасуы және шетел банкілерінің экспансиясынан қорғау үшін неғұрлым қолайлы жағдайлар жасау мақсатын көздейді.
Да, установлены ограничения на участие иностранного капитала в банковской системе страны. Эти ограничения преследуют цель создать наиболее благоприятные условия для становления отечественных коммерческих банков и защиты от экспансии зарубежных банков.
Жарғылық қор қатысушылардың қосымша жарналар салуы есебінен де, банкіге жаңа қатысушылардың кіруі есебінен де ұлғайтылады.
Увеличение уставного фонда осуществляется как за счет внесения участниками дополнительных взносов, так и за счет вступления в банк новых участников.
Жаңа мүшелердің кіруі және олардың банкінің жарғылық капиталына салатын салымының мөлшері туралы мәселе қатысушылардың жалпы жиналысында шешіледі.
Вопрос о вступлении новых членов и размерах их вклада в уставный капитал банка решается на общем собрании участников.
Банкіге заңды және жеке тұлғалар - Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттері құрылтайшылар және акционерлер бола алады. Мемлекет тек Үкімет арқылы ғана құрылтайшы және акционер болады, ал Қазақстан Даму банкісіне сондай-ақ жергілікті органдар да акционерлер болуы мүмкін.
Учредителями и акционерами банка могут быть юридические и физические лица - резиденты и нерезиденты Республики Казахстан. Государство может быть учредителем и акционером банка только в лице Правительства, а акционерами Банка развития Казахстана могут быть также и местные органы.
Банкінің қызметі оның қайта құрылуы немесе таратылуы жолымен тоқтатылады.
Прекращение деятельности банка происходит путем его реорганизации или ликвидации.
Банк:
Реорганизация банка происходит путем:
- бірігу;
- слияния;
- қосылу;
- присоединения;
- бөліну;
- разделения;
- бөліп шығару;
- выделения;
- өзгерту жолымен қайта құрылады.
- преобразования.
Олар құқық мирасқорларына ауысады, яғни мерзімі бітпеген барлық құжаттар белгіленген тәртіппен құқықты мирасқорға табысталады.
Они переходят к правопреемникам, т.е. все документы, сроки которых не истекли, передаются в установленном порядке правопреемнику.
Коммерциялық банк ерікті тәртіппен де, мәжбүрлі тәртіппен де таратылуы мүмкін. Тек құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімімен ғана ерікті түрде таратылуы мүмкін. Мұнда ерікті түрде таратылу туралы шешім қабылдау сәтінде банк несиегерлердің алдындағы барлық міндеттемелерді орындауға тиіс. Демек, банк төлем төлеуге қабілетсіз болса, ерікті тәртіппен таратылу туралы шешім қабылдауға болмайды.
Ликвидация коммерческого банка может происходить как в добровольном, так и в принудительном порядке. Добровольная ликвидация осуществляется только по решению общего собрания учредителей. При этом на момент принятия решения о добровольной ликвидации банк должен выполнить все обязательства перед кредиторами. Следовательно, решение о добровольной ликвидации не может быть принято, если банк является неплатежеспособным.
Коммерциялық банк:
Принудительная ликвидация коммерческого банка происходит по решению уполномоченного органа об отзыве у банка лицензии:
- коммерциялық банкінің банк заңнамасын бұзғаны үшін;
- за нарушение коммерческим банком банковского законодательства;
- коммерциялық банкінің төлем төлеуге қабілетсіздігіне байланысты;
- в связи с неплатежеспособностью коммерческого банка;
- төрелік соттың банкіні банкрот деп тану туралы шешімімен банкіден лицензияны қайтарып алу туралы уәкілетті органның шешімі бойынша мәжбүрлеу тәртібімен таратылады.
- решением арбитражного суда о признании банка банкротом.
См. также в других словарях:
қайта оқтау қабілеттілігі — (Способность перезаряжения) ракета жіберу қондырғысының алдыңғы жіберуден кейін аз уақыт өткен соң жаңа ракетаны атуға және қабылдауға қабілеттілігі. Егер берілген кезең қысқа болса, онда жіберу қондырғысы жылдам қайта оқтауға қабілетті деп… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ұрыс қабілеттілігі — (Боеспособность) әскердің (авиация, флот күштерінің) соғыс қимылдарын жүргізу және өздерінің арналу мақсаттарына орай қойылған тапсырмаларды орындау мүмкіндіктері; әскердің (күштердің) жауынгерлік әзірліктерінің негізгі элементі. Жеке құрамның… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Великие Дома Мензоберранзана — Значимость предмета статьи об объекте вымышленного мира поставлена под сомнение. Пожалуйста, добавьте в статью ссылки на независимые авторитетные источники, рассматривающие её предмет достаточно детально (в объёме, позволяющем написать… … Википедия
Әділдік — (әділеттілік) адамның қызметі, оның табиғи және ажыратылмайтын құқықтары мен міндеттері туралы көзқарастарға сәйкес келетін адами өзара қатынастардағы істердің дұрыс, тиісті болу идеясын білдіретін моральдық және құқықтық сананың түсінігі, ұғымы … Философиялық терминдердің сөздігі
И — (қыт.: парыз/әділеттілік) – классикалық қытай философиясының, алдымен конфуцийшылдықтың категориясы. Жалпы мағынада тек қана осылай жасау императивін білдіреді (императив единственно должного действия). Бұл категорияның көп сөздік мағыналары бар … Философиялық терминдердің сөздігі
Любительская эра аргентинского футбола — продолжалась с 1891 по 1931 год. Содержание 1 История 2 Чемпионы 2.1 … Википедия
Любительская Эра аргентинского футбола — продолжалась с 1891 по 1931 год. Содержание 1 История 2 Чемпионы 2.1 Чемпионы Ассоциации Риваль … Википедия
Чемпионат Аргентины по футболу (допрофессиональный период) — Площадка Крикетного и регбийного клуба Буэнос Айреса в 1868 году, где прошёл первый футбольный матч в Аргентине … Википедия
Огонь (Секретные материалы) — Секретные материалы Огонь Fire Основная информация Номер серии Сезон 1, серия 12 … Википедия
әскери гигиена — (Военная гигиена; грек. hygieinos – сау, аурусыз) әскери медицина мен гигиена саласы. Оның міндеттері: әскери қызметшілердің денсаулығына және еңбекке қабілеттілігіне қоршақан ортаның, түрлі факторлардың әсер ықпалын зерттеу; әскердің ұрысқа… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери қуат — (Военная мощь) мемлекеттің барлық материалдық және рухани күштерінің жиынтығы, сондай ақ мемлекеттің соғыс мақсаттарына жету немесе басқа мәселелерді шешу үшін осы күштерді жұмылдыру қабілеттілігі. Ә.қ. мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
