-
81 выесть
1. сов. что; разг.(эсен, уртаһын) ашау2. сов. что; разг.о едких веществахашау, яндырыу, әсеттереү, көйҙөрөүглаза выело дымом безл. — төтөн күҙҙе әсеттерҙе
-
82 гильдия
1. ж; ист.гильдияурта быуаттарҙа Көнбайыш Европала сауҙагәрҙәр һәм һөнәрселәр берлеге2. ж; ист.гильдияреволюцияға тиклем Рәсәйҙә сауҙагәрҙәрҙе байлығына ҡарап бүлә торған -
83 гимназия
1. жгимназияҡайһы бер илдәрҙә дөйөм белем биреү учреждениеһы2. жгимназияхәҙерге Рәсәйҙә ҡайһы бер фәндәрҙе тәрән өйрәнеүгә нигеҙләнгән урта белем биреү учреждениеһы -
84 говор
1. мһөйләшеү, һөйләшкән тауыш2. мманера произноситьһөйләшеү3. м лингв.һөйләш -
85 горе
1. сҡайғы, хәсрәт, зар2. снесчастьебәхетһеҙлек, бәлә-ҡазаике ятып, бер төшөнә лә инмәй; с горем пополам — көс-хәл менән
-
86 готика
жготикаУрта быуаттың һуңғы осоронда Европала киң таралған архитектура стиле -
87 далеко
1. в знач. сказ.оҙаҡ, алыҫ2. нареч.; прям., перен.алыҫ, йыраҡ3. кому-чему, до кого-чего в знач. сказ., безл.-рға/-ргә алыҫ, йыраҡдалеко зайти — тәрәнгә китеү, ҡатмарлашыу
далеко не — бер ҙә, һис тә, бик үк, ул хәтле
далеко не уедешь (не уйдёшь) с чем, на чём — алыҫ (әллә ҡайҙа) китеп булмай, әллә ни ҡылып булмай
далеко пойти — юғары күтәрелеү, уңыштар яулау (эштә, тормошта)
-
88 день
1. м в разн. знач.көн2. мобычно мн. дникөндәр, ваҡыт, саҡв дни войны -һуғыш ваҡытында; дни юности — йәш саҡ(тар)
день в день — көнөндә, билгеләнгән көнгә
день-деньской — көн буйына, көн оҙайына
день за день — көн дә бер төрлө, үҙгәрешһеҙ
день и ночь — көн-төн, көнө-төнө
день ото дня — көндән-көн, әкренләп
изо дня в день — көн дә, көн һайын, көн артынан көн (үтеү)
на день — бер көнгә, бер көнлөк
на дню разг. — көнөнә
на днях; этими днями — ошо көндәрҙә, яңыраҡ
не по дням, а по часам (расти, возрастать и т.п.) — көнләп түгел, ә сәғәтләп (үҫеү)
со дня на день: — 1) көндән-көнгә
2) бөгөн-иртәгә, яҡын көндәрҙә; считанные дни — һанаулы көндәр
чёрный день — ауыр заман, ҡыйынлыҡ килгән мәл
-
89 десятилетка
ж; разг.ун йыллыҡ мәктәп, урта мәктәп -
90 дехканин
мдиһҡанУрта Азия крәҫтиәне -
91 дехканка
ждиһҡанУрта Азия крәҫтиәне -
92 диафрагма
1. ж анат.диафрагмакүкрәк эсен ҡорһаҡтан айырып торған шаршау2. ж опт.диафрагмафотоаппаратта һ.б. оптик приборҙарҙа уртаһы киңәйеп асыла, йә тарайып ябыла торған тимер шаршау -
93 дилогия
ж; лит.дилогиябер авторҙың уртаҡ сюжетлы ике китаптан торған әҫәре -
94 залог
I1. мзалог, закладҡа һалыу2. м перен.билге, нигеҙчистота – залог здоровья — таҙалыҡ – һаулыҡ нигеҙе
IIм; грам.йүнәлеш -
95 замок
1. мйоҙаҡ, бикдверной замок -ишек йоҙағы; внутренний замок — эске йоҙаҡ
запереть на замок — йоҙаҡлау (бикләү, йоҙаҡ һалыу)
2. м воен.затвор, замок3. мзамок, һарай4. м тех.замокағас ҡорамалдарҙың өлөштәрен ялғау ысулы -
96 заплыть
Iсов.(йыраҡҡа) йөҙөп китеү, йөҙөп барып сығыуII1. сов.наполниться, покрыться чем-л. текучимэркелеп (ташып, иреп) ағыу2. сов.покрыться жиром, отёкамиҡаплау, баҫыу, ҡыҫылыу, бөрөлөү -
97 заработаться
1. сов.; разг.устать от работыкүп (оҙаҡ) эшләп арыу, эшләй-эшләй арып бөтөү2. сов.; разг.эш менән мауығып китеү, (оҙаҡ) күп эшләп ташлау -
98 идальго
м нескл.идальгоурта быуаттарҙа Испания дворяны -
99 изотерма
1. ж геогр.изотермакартала бер төрлө урта температуралы урындарҙы тоташтырыусы һыҙыҡ2. ж физ.изотермадәүмәлдәр араһындағы бәйләнеште даими температура ваҡытында һүрәтләүсе һыҙыҡ -
100 испольщик
муртаҡҡа эшләүсекрәҫтиән
См. также в других словарях:
урта — и. 1. Нәр. б. кырыйларыннан, очларыннан азмы күпме тигез ераклыктагы урын; нәрсәнең дә булса үзәге. с. Кырыйлардан бертигез ераклыктагы ике нокта, сызык, әйбер арасына урнашкан 2. Нин. б. вакытның башы белән азагы арасындагы өлеше. Нәр. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Урта-Айры — Урта Айры вымерший хутор в Башкирии, в двух верстах от Калу Айры (в будущем Ишимбайском районе). В Урта Айры в 23 дворах жили 109 человек[1]. Книга памяти Республики Башкортостан приводит фамилии жертв репрессий 1930 х из Урта Айры:… … Википедия
Урта-Булак — á Для термина этой статьи надо поставить правильное ударение … Википедия
Урта-Елга — Деревня Урта Елга башк. Уртайылға Страна РоссияРоссия … Википедия
Урта-Тубе — Уртатубе, древнейшая на Урале палеолитическая стоянка на западном берегу оз. Карабалыкты, у деревни Ташбулатово Абзелиловского района Башкирской АССР. В 1962–68 раскопаны культурные слои эпохи Мезолита, Неолита и более позднего времени. В … Большая советская энциклопедия
Большая Урта-Елга — (Большая Утулга) Характеристика Длина 10 км Бассейн Каспийское море Бассейн рек Кама Водоток Устье 24 км по левому берегу реки Ашап … Википедия
суғурта — [سغرته] ниг. бима; аз зарарӣ эҳтимолӣ бо пул таъмин кардани худ бо роҳи ҳақгузории мунтазам ба муассисаи дахлдор, ки ҳангоми рӯй додани чунин зарар пардохти ҳаҷми маблағи зарарро ба ӯҳда гирифтааст: суғуртаи давлатӣ, суғуртаи иҷтимоӣ, суғуртаи… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
вәзир — Урта гас. Якын һәм Урта Көнчыгыш илләрендә: патша яки ханның дәүләт эшләрен башкаручы иң зур дәрәҗәле вәкиле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атсыз бармак — Урта һәм чәнчә бармаклар арасындагы бармак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аутодафе — Урта гасырларда: инквизиция суды буенча еретикларны һәм аларның әсәрләрен халык алдында яндыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басмачы — Урта Азиядә совет власте урнаштыруга каршы милли азатлык сугышында катнашучы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге