-
1 уаиккой
3 л. мн. ч. наст. и буд. вр. желательного наклонения от уынАлырдыгæй æдзух цыдис хъæстытæ, зæгъгæ, канд титулярон советникты уæхсчытæ æмæ чъылдымтæ куы уаиккой, æхсæвыгон сын сæ цинелтæ кæй раластæуы, уый тыххæй, фæлæ сийынц суанг сусæг советниктæн сæхи уæхсчытæ æмæ чъылдымтæ дæр. – Со всех сторон поступали беспрестанно жалобы, что спины и плечи, пускай бы еще только титулярных, а то даже самих тайных советников, подвержены совершенной простуде по причине ночного сдергивания шинелей. (Николай Гоголь, Цинел)
-
2 рæстдзинад
правда, справедливость, истинаПлатон мæ хæлар у, фæлæ мын рæстдзинад зынаргъдæр у. – Платон мне друг, но истина дороже.
Мæ хæс хуымæтæгдæр уыди: кæд мæ ныхæстæ иуцасдæр фæахъаз уаиккой рæстдзинад сбæрæг кæнынæн. – Задача моя была проще: своими словами сколько-нибудь помочь узнать правду. («Мах дуг», 2007, №1)
-
3 уæвын
1) быть; находиться, присутствовать; наличествовать; иметься; состоять; существоватькæм уыдтæ? – где ты был?
2) в составных глаголах выступает как вспомогательный глагол при именной части и переводится по семантике имени, напр.:уагъд уæвын (уын) – быть свободным
СПРЯЖЕНИЕ:дæ — (ты) естьу — (он) есть, является{и, ис — находится}уыд (уыди, уыдис) — (он) былУсловное наклонение (имеется только будущее время!)у — будьут — будьте
См. также в других словарях:
уæвын — → вæййын ↓ ауын, бауын, æруын, æрбауын, рауын, ныууын, суын, фæуын Хуымæтæг, æнæараз … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
фæуын — ↑ уæвын, → фæвæййын 1) кончать; окончить, закончить Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз фæуын … мах фæуæм ды … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
БЕДУХА — Нарты Сосланы ус. Хызы фырт Челæхсæртæджы чызг. Сослан æй куырдта, фæлæ йын æй йæ фыд нæ лæвæрдта, уæд ын æй уый Алæгаты стыр куывды сæ быцæу, чи хуыздæр акафдзæнис, зæгъгæ, уым амбылдта. Хызы фырт мæстæй дзагæй фестади, абадтис йæ бæхыл æмæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЙАМОНЫ ХО — Йæ мойы йын Æхсон уæйыг амардта, цæры иунæгæй. Йæ цæгатæй дæр æм змæлæг нал уыд, æмæ сæ бабæрæг кæнын сфæнд кæны. Йæхи саг фестын кæны. Æртæ æфсымæры Бадри, Мысырби æмæ Амран уыцы бон цуаны нæ ацыдысты, сæхицæн хорз сихор сцæттæ кодтой, хорз цæл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
РОСТЪОМ — Даредзантæй. Хъæбатыр хæстон лæг æмæ, Индоетмæ Апрасион куы ныббырста, уæд æм æххуысмæ ацыд æмæ хъахъхъæдта паддзахы цæхæрадон. Хæстмæ цæугæйæ Ростъом йæ усы аринагæй ныууагъта æмæ йын бафæдзæхста, лæппу куы ныййарай, уæд ыл иу ном Зурапп сæвæр,… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АРДЫГОН ДОН НАЛ БАНАЗЫН — (абæстаг дон нал баназын) Искуыцæй фæцæуын, фæиппæрд уын, дард ранмæ фæцæуын. Куы нæ базона, уæд ардыгон дон нал баназдзынæн æз, æндæра милиционер фенгæйæ, иууылдæр бамыр уаиккой. (Дзабиты 3. Хæхты бæркад.) – Мæ фæндаг сæрсæфæн бæстæм куы у… … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪАХЫЛ СЛÆУУЫН КÆНЫН — тж. КЪАХЫЛ СЛÆУУЫН 1. Бирæ искæйты сæзмæлын кæнын, исты хъуыддаг сын аразын кæнын. Поднять на ноги. To alarm; to get up; to rouse. Йæ фæсонæрхæджы дæр не рцæудзæн комендантæн... æнæхъæн хъæуы йæ къæхтыл кæй слæууын кодта, уыцы тырыса йæ нывæрзæн… … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆРЫЛ СХÆЦЫН ХЪОМ НÆ УÆВЫН — 1. Æнæсæрæн уæвын, хи бахъахъхъæнынхъом нæ уæвын. Ехх, ахæмтæ хъуамæ сæ сæртыл схæцын хъом дæр ма уаиккой, фæлæ нæ зонын, цы ныфс сæ ис. (Гуыцмæзты М. Салдæг.) 2. Мæгуыр уын … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТУГÆЙ ОМЫН КÆНЫН — Амарын, кæнæ тынг бафхæрын, тынг смаст кæнын. Сидзæрæн комдзаг йæ дзыхæй исынц, – хатгай йæ, зонын, тугæй фæомынц. Райсгæ æххуысæй стыр бынтæ скодтой. (Х. 1994, 6.) Науæд дæ горæты милицимæ куы адæттин, уæд дын уым фысым фæуаиккой, дæ раздæры… … Фразеологический словарь иронского диалекта
Осетинский — Бирӕгъы куитӕ расырдтой. Уый иу стыр хуынкъмӕ бауадис. Бамбӕхсынмӕ дзы хъавыд. Кӕсы, ӕмӕ дзы рувас бады. Рувас йӕ дӕндӕгтӕ фӕзыхъхъыр кодта ӕмӕ дзуры бирӕгъмӕ: „Ма ӕрбацу ардӕм. Ай мӕ бынат у“. „Куитӕ мӕм афтӕ хӕстӕг куы нӕ уаиккой, уӕд дын ӕз… … Определитель языков мира по письменностям
