-
1 тау артында
за горой -
2 за
1. предлогс вин. п.при указании на направление движения за пределы чего-л.аръяғына, артына, тышына, ситенә2. предлогс вин. п.при указании цели действия, предмета, лица, в защиту которого совершается действиеөсөн3. предлогс вин. п.при обозначении цены-ға/-гә, өсөн4. предлогс вин. п.при указании лица, вместо которого кто-л. действуетөсөн, урынына5. предлогс вин. п.указывает на лицо, предмет, на который направлено действие-дан/-дән6. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета, который вызывает какое-л. чувствоөсөн7. предлогс вин. п.при указании на то, в каком качестве воспринимается кто-что-л.итеп, тип8. предлогс твор. п.при указании на предмет, место, позади которого происходит действиеартында, ситендә9. предлог.с твор. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л., где происходит действиеартында, эргәһендә, янында10. предлог.с твор. п.при обозначении движения, следования за кем-чем-л.артынан, арттан11. предлогс твор. п.при указании на непрерывность следования одного за другимартынан, һуңынан, бер-бер артлыодин за другим — береһе артынан икенсеһе, бер-бер артлы
12. предлогс вин. п.при указании предмета, места, лица, по другую сторону которого что-л. помещено-ға/-гә, эсенә, артына13. предлогс твор. п.при указании на причинусәбәпле14. предлогс твор. п.при указании лица, предмета, ради получения которого совершается действиеартынан, маҡсатынан сығып, -ға/-гә15. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, который является объектом действия-ды/-де16. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия-да/-дәочередь за мной — сират миндә, минең сират
17. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, которому присущи те или иные свойства-ды/-де18. предлогс твор. п.при указании на номер, подпись и т.п. внешние признаки документа-лы/-ле, булған, менән19. предлогв знач. сказ.ыңғайвсе за, он один против — бөтәһе ыңғай, ул бер үҙе ҡаршы
20. предлогс вин. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л.артына, янына, эргәһенә21. предлогс вин. п.при указании на начало действия, обычно с глаголом-ға/-гә22. предлогс вин. п.при указании на промежуток времени, в течение которого совершается что-л.-да/-дә, эсендә, буйындасделать за два часа что-л. — нимәнелер ике сәғәт эсендә эшләү
23. предлог.с вин. п.при указании на время, отделяющее одно событие от другогоалда(н), элек, элгәре24. предлогс вин. п.при указании на превышение предела, меры-дан/-дән ашыу (артыу)25. предлогс вин. п.при указании на расстояниеарала, алыҫлыҡта, ерҙә26. предлогс вин. п.при указании причиныөсөн -
3 дол
м; уст., трад.-поэт.см. долиназа горами, за долами — Ҡаф тау артында, ете диңгеҙ аръяғында, бик алыҫта
по горам, по долам — тауҙар, үҙәндәр буйлап
-
4 стоять
1. несов.тороу, баҫып тороу2. несов.туҡтау, йөрөмәү3. несов. перен.туҡталыу, туҡталып тороу4. несов.бар булыу, күренеү, тороу, ине5. несов.повел. стой(те)!туҡта(ғыҙ)!, тороп тор(оғоҙ)!стоять во главе — башында тороу, етәкселек итеү
стоять на пути (дороге, поперёк дороги) — юлына арҡыры төшөү
стоять на (своих, собственных) ногах — аяғыңда ныҡ баҫып тороу (тормошта ныҡлы урын биләү)
стоять на хорошей (правильной) дороге; стоять на хорошем (правильном) пути — дөрөҫ юлда булыу
стоять у ворот (у порога) — яҡынлашып килеү, етеп килеү (күбеһенсә тәбиғәт миҙгелдәре тураһында)
стоять за спиной у кого — кемдеңдер артында тороу (аҫтыртын яҡлау, ярҙам итеү)
6. несов.(һаҡта) тороу7. несов.располагатьсяурынлашыу, туҡтау, туҡталыу8. несов.за кого-что; перен.яҡлау9. несов.за чем; перен., разг. с отрицаниемтормау, ҡарамау10. несов.быть, находитьсятороу, үҫеп ултырыу11. несов.на чёмҡуйылыу, ҡоролоу, һалыныу12. несов.ҡуйылыу, һалыныу, һуғылыу13. несов.туҡтау, туҡтап тороу, тороу -
5 очрашу
1) в разн. знач. встреча́ться/встре́титься, повстреча́ться, ви́деться, повида́ться, уви́деться (с кем-л.) || встре́ча, свида́ниебилгеләнгән вакытта очрашу — встре́титься в назна́ченное вре́мя
очрашырга мөмкинлек булмау — не име́ть возмо́жности повида́ться
еш очрашу — ча́сто ви́деться
ике ил вәкилләре очрашу — встре́ча представи́телей двух стран
дусларча очрашу — дру́жественная встре́ча
очрашу кичәсе — ве́чер встре́чи
сугыш ветераннары белән очрашу — встре́ча с ветера́нами войны́
2) сходи́ться/сойти́сь, ста́лкиваться/столкну́ться (с кем-чем-л.) || схожде́ние, столкнове́ниеюлда очрашу — сойти́сь в доро́ге
ишек янында очрашу — столкну́ться у две́ри
тау белән тау гына очрашмый, кеше белән кеше очраша — (посл.) гора́ с горо́й не схо́дятся, а челове́к с челове́ком столкнётся
3) спорт. встреча́ться/встре́титься, состяза́ться, сходи́ться/сойти́сь || встре́ча, состяза́ние, схожде́ниешахмат өстәле артында очрашу — сходи́ться за ша́хматной доско́й
фигуралы шуу осталарының очрашуы — состяза́ние мастеро́в фигу́рного ката́ния
очрашу уртак нәтиҗә белән тәмамланды — встре́ча зако́нчилась ниче́йным результа́том (вничью́)
См. также в других словарях:
жоқтау — зат. Қазаға ұшыраған адамның артында қалған жақын адамдарының қайғылы сарынмен айтылатын жыры … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
ганка — Каф тау артында яши дип саналган фантастик кош. күч. Ахмаклык, аңгыралык символы буларак кулланыла син ни карап тордың, ганка? … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
таудағы қорғаныс — (Оборона в горах) таулы жерлер қөпқабатты қапталдан және айқастыра ату жүйесін ұйымдастыруға себепші болады және айнала қорғанысты жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Жергілікті жердің өтуге қиын тұстарының болуы, табиғи кедергілердің көптігі және… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Объективизм — – әлеуметтік (саяси) құбылыстарды бағалауда бейтараптылық (нейтральность) сақтауға тырысу. Бірақ объективизм әлденеше рет сөгулер, жазғырулар (упреки) алды, себебі шын мәнінде оның артында субъективизм, белгілі әлеуметтік жіктің позицияларын… … Философиялық терминдердің сөздігі
артта тұрып делбе тарту — (ҚХР) перде артында тұрып нұсқау беру, артта тұрып айтақтау, тасада тас лақтыру. Бірден бір тиімді тәсіл алға шықпай, а р т т а т ұ р ы п д е л б е т а р т у, сөз сөйлемей ым қағу (Ғ. Қан., Бұрқ., 210) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
әз — 1 (Қарақ.; Түрікм., Таш.; Жамб., Шу) маза, рақат. Оңысың басқа, ә з басқа (Қарақ.). Ә з ету – мәз болу, рақаттану. Баланың қызығына адам ә з етеді (Түрікм., Таш.). Ә з тұту – сыйлау, қадірлеу. Білімді ә з тұт (Жамб., Шу) 2 (Гур., Есб.) су шығатын … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ілігу — 1 (Жамб., Жам.) тоқтау. Оманың суы і л і г і п қапты (Жамб., Жам.) 2 (Алм., Қаск.) іліну. Артында ақ жіп і л і г і п тұр (Алм., Қаск.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қос көрік — (Монғ.) екі қолмен басып отыратын көріктің түрі, екі тақтайлы көрік. Үш тақтайлысын қау көрік, екі тақтайлысын қ о с к ө р і к деп атайды (Монғ.). Қ о с к ө р і к дегеніміз екі қолмен көріктің үстіңгі жақтау тақтайының артындағы тұтқасын кезек… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қушық — жауырын. Жауырын қушиған. Қарсы алды орта бойлы, қызыл шырай, Сақтанып жан жағына қарай қарай. Сұңғақтау, қ у ш ы қ ж а у ы р ы н, қараторы, Мөлиіп тұр артында бір тапжылмай (И.Байзақов, Таңд. шығ., 1, 109) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
